ҚҚС (Қосылған құн салығы) - бұл құн өсімінің бір бөлігінің бюджетке аударымдары, тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді өндіру және олардың айналысы процесінде қосылған сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына тауарлар импорты кезінде аударымдар ҚҚС сомалары арасындағы айырма ретінде айқындалады, сатылған тауарларға, жұмыстарға немесе қызметтерге есептелген сатып алынған тауарлар, орындалған жұмыстар немесе көрсетілген қызметтер үшін төленуге тиіс.

ҚР Салық кодексінің 85-бабының 1-тармағына сәйкес қосылған құн салығын төлеуші орналасқан жері бойынша салық органына ҚҚС бойынша есептен шығару туралы өтініш беруге құқылы:

1) егер салықтық өтініш берілген жылдың алдындағы күнтізбелік жыл үшін салық салынатын айналым мөлшері 20 000 АЕК өткізу бойынша айналым минимумынан аспаса (ҚР СК 82-бабының 4-тармағы);

2) егер осындай салықтық өтініш берілген ағымдағы күнтізбелік жылдың басынан бергі кезең үшін салық салынатын айналым мөлшері өткізу бойынша айналым минимумынан аспаса.

ҚР СК 85-бабының 2-тармағына сәйкес салықтық өтінішке қосылған құн салығы бойынша тарату декларациясы қоса беріледі.

Салық органдары жоғарыда көрсетiлген талаптар сақталған жағдайда салық төлеушi салықтық өтiнiш берген күннен бастап 5 жұмыс күнi iшiнде салық төлеушiнi ҚҚС бойынша тiркеу есебiнен шығаруға мiндеттi.

Мұндай салық төлеушінің салық органына салықтық өтініш берген күні ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығару күні болып табылады. (ҚР СК 85-бабының 3-тармағы)

ҚР СК 400-бабының 5-тармағына сәйкес ҚҚС бойынша есепке жатқызу ҚР СК 369-бабы 1-тармағының 3-тармағында көрсетілген талаптар орындалғаннан кейін салық төлеушінің 300.00 тарату нысаны ұсынылған салық кезеңінде ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығарылуына байланысты ҚҚС-ның асып кеткен сомасына азайтылуға жатады.

ҚР СК 369-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында салық салынатын айналым тауарлардың қалдықтары түріндегі айналым болып табылатыны айқындалған. Қосылған құн салығы есепке жатқызылатын ҚҚС ретінде есепке алынған және ҚҚС төлеушіге оны ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығару кезінде осындай есептілікті тапсыру күнінің алдындағы күнге ҚҚС бойынша тарату салық есептілігін табыс ете отырып, меншік құқығында тиесілі тауарлар тауарлардың қалдықтары түріндегі айналым деп танылады.

Тауарларға ұлттық және шетел валютасындағы ақшаны, оның ішінде аванстарды қоспағанда, осы бөлімнің мақсаттары үшін тауарларға негізгі құралдар, материалдық емес және биологиялық активтер, жылжымайтын мүлікке инвестициялар және басқа да мүлік жатады (369-бабының 2-тармағы).

ҚР СК 429-бабының 8-тармағымен ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығарылған салық төлеушілер бойынша:

·        ҚР СК 424-бабының 4-тармағында көзделген шарттар орындалмаған жағдайда салық органының шешімін шығару күніне;

·        ҚР СК 369-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген талаптар орындалғаннан кейін қалыптасқан ҚҚС асып кетуі есептен шығаруға жатады деп көзделген.

Салық төлеушілердің жеке шоттарынан ҚҚС асып кетуін есептен шығару уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

Осылайша, егер ЖШС ҚҚС бойынша есептен шығару туралы шешім қабылдаса, онда:

1) ҚҚС бойынша тарату декларациясын (300.00-нысан);

2) «ҚҚС бойынша есептен шығару» белгісі бар ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығару туралы салықтық өтініш беру қажет.

Барлығы бір күнде беріледі: алдымен 300.00-нысан бойынша тарату декларациясы, содан кейін салықтық өтініш беріледі.

ТМҚ, НҚ және МЕА және т.б. қалдықтары болған кезде оларға 300-нысандағы тарату декларациясын беру алдындағы күнге ҚҚС есептеу және оны бюджетке төлеу қажет.

Егер ҚҚС бойынша есептен шығарылғаннан кейін ҚҚС бойынша есептің асып кету сальдосы қалса, онда ол мемлекеттің шотына ҚҚС бойынша дербес шотта есептен шығаруға жатады. БСК 105101 бойынша сальдо 300.00 тарату нысаны ұсынылғаннан кейін нөлге тең болады және 300.00.031 жолында ҚР СК 429-бабының 8-тармағына сәйкес ҚҚС асып кетуін есептен шығарған жағдайда ҚР СК 369-бабы 1-тармағының 3-тармақшасында көрсетілген талаптар орындалғаннан кейін қалыптасқан ҚҚС сомасының кемуін көрсетіңіз.

Егер ҚҚС төлеу бойынша берешек болса, төлем 300-нысандағы тарату декларациясын бергенге дейін жүргізілуі тиіс.