Құрбан айт – исламдағы ең үлкен екі діни мерекенің бірі. Ол Меккеге қажылықтың аяқталуын білдіреді. Мереке құрбан шалумен байланысты және Ораза аяқталғаннан кейін 70 күннен кейін атап өтіледі. Күн ай күнтізбесіне сәйкес тағайындалады және күні бойынша өзгеріп отырады. Құрбан айт түрік тілінен құрбандық күні ретінде аударылады. Мұсылмандарда құрбан - адамды Құдайға жақындататын нәрсе. Қазақстанда Құрбан айт демалыс күні болып табылады.

ҚР Еңбек кодексі 84-бабына сәйкес Мұсылман күнтізбесі бойынша атап өтілетін Құрбан айттың бірінші күні жұмыс режимі мен ауысымдық кестеге (вахта кестесіне) қарамастан демалыс күні болып табылады.

Демалыс күндеріндегі жұмыс

Жұмыскердің келісімінсіз демалыс күндері жұмысқа тарту

Демалыс күндеріндегі жұмыс үшін ақы төлеу

Жауапкершілік

Демалыс күндеріндегі жұмыс

Ауысымдық кесте бойынша немесе вахта кестесі бойынша вахталық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлерді мереке күндері, сондай-ақ ҚР ЕК 84-бабының 5-тармағында көзделген демалыс күндері жұмысқа тарту үшін жұмыскерлердің жазбаша келісімі және жұмыс берушінің актісін шығару талап етілмейді.

Осы Кодекстің 86-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, демалыс және мереке күндеріндегі жұмысқа жұмыскердің жазбаша келісімімен немесе оның өтініші бойынша жұмыс берушінің актісі негізінде жол беріледі.

Демалыс және мереке күндеріндегі жұмысы үшін жұмыскерге оның қалауы бойынша басқа демалыс күні беріледі немесе осы Кодекстің 109-бабында көрсетілген мөлшерде - еңбек немесе ұжымдық шарттардың және (немесе) жұмыс беруші актісінің талаптарына сәйкес жоғарылатылған мөлшерде, бірақ жұмыскердің күндік (сағаттық) мөлшерлемесі негізге алына отырып, кемінде бір жарым мөлшерде ақы төленеді.

Мереке күндері кезеңінде, сондай-ақ осы Кодекстің 84-бабының 5-тармағында көзделген демалыс күндері жұмыс уақытын ұтымды пайдалану мақсатында ҚР Үкіметі демалыс күндерін осы баптың басқа жұмыс күндеріне ауыстыруға құқылы. ҚР ЕК 85-бабы.

Жұмыскердің келісімінсіз демалыс күндері жұмысқа тарту

ҚР ЕК 86-бабына сәйкес - Жұмыскердің келісімінсіз демалыс және мереке күндері жұмысқа тартуға мынадай жағдайларда:
1) төтенше жағдайлардың, дүлей зілзаланың немесе өндірістік аварияның алдын алу не олардың зардаптарын дереу жою үшін;
2) еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалардың, мүліктің жойылуының немесе бүлінуінің алдын алу және оларды тергеп-тексеру үшін;
3) тұтастай ұйымның немесе оның жекелеген бөлімшелерінің одан әрі қалыпты жұмыс істеуі жедел орындалуына байланысты болатын шұғыл, күтпеген жұмыстарды орындау үшін жол беріледі. Жұмыс берушіге жүктілігі туралы анықтама ұсынған жүкті әйелдерді демалыс және мереке күндеріндегі жұмысқа тартуға тыйым салынады.

Демалыс күндеріндегі жұмыс үшін ақы төлеу

Жұмыскерлердің еңбегіне ақы төлеу саласындағы мемлекеттік кепілдіктер:

• демалыс және мереке күндеріндегі жұмыс үшін ақы төлеу ҚР ЕК 102-бабы.

Мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа ақы төлеу еңбек немесе ұжымдық шарттардың және (немесе) жұмыс беруші актісінің талаптарына сәйкес жоғарылатылған мөлшерде, бірақ еңбек қызметі жұмыскерінің күндік (сағаттық) ставкасын негізге ала отырып, кемінде бір жарым мөлшерде жүргізіледі. ҚР ЕК 108-бабы.

Түнгі жұмыс уақыты мереке немесе демалыс күнімен сәйкес келген кезде еңбекке ақы төлеу осы баптың бірінші бөлігіне сәйкес түнгі сағаттар үшін және мереке немесе демалыс күндерінің сағаттары үшін жеке жүргізіледі.

Жауапкершілік

ӘҚБтК-нің 87-бабының 3, 4-тармақтарына сәйкес - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының үстеме жұмысқа, мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа, сондай-ақ түнгі уақыттағы еңбекке ақы төлеу жөніндегі талаптарын бұзу -

• лауазымды тұлғаларға - 30,
• шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға - 60,
• орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 80,
• ірі кәсіпкерлік субъектілеріне - 120 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

Әкiмшiлiк жаза қолданылғаннан кейiн бiр жыл iшiнде қайталап жасалған iс-әрекеттер -

• лауазымды тұлғаларға 60,
• шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға - 80,
• орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 100,
• ірі кәсіпкерлік субъектілеріне - 150 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.