Қаржылық есептілік - бұл дара кәсіпкердің немесе ұйымның қаржылық жағдайы, қызметінің нәтижелері және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарат.

Қаржылық есептілік нені қамтиды

Қаржылық есептілікті жасау тәртібі

Есепті кезең

Қаржылық есептілікті кім және қашан жасауға тиіс

Жылдық қаржылық есептіліктің нысандары

Мемлекеттік мекемелер үшін қаржылық есептілікті жасау нысандары мен қағидалары

Бұқаралық мүдде ұйымдары үшін қаржылық есептілікті тапсыру мерзімдері

Қаржылық есептілік нені қамтиды

«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Заңның 15-бабына сәйкес

Мемлекеттiк мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн қоспағанда, қаржылық есептiлiк мыналарды қамтиды:
1) бухгалтерлік баланс;
2) пайда мен зияндар туралы есеп;
3) ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп;
4) капиталдағы өзгерістер туралы есеп;
5) түсіндірме жазба.

Қаржылық есептілікті жасау тәртібі

Қаржылық есептілікті жасау тәртібі және оған қойылатын қосымша талаптар халықаралық стандарттарға, шағын және орта бизнес ұйымдарына арналған халықаралық стандартқа және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес белгіленеді.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігінің көлемі, оны жасау нысандары мен тәртібі Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленеді.

Қаржылық есептілікке ұйымның басшысы және бас бухгалтері, дара кәсіпкер қол қояды.

Бухгалтерлік есебін бухгалтерлік ұйым немесе кәсіби бухгалтер жүргізетін ұйымның қаржылық есептілігіне оның басшылығы, сондай-ақ бухгалтерлік ұйымның басшысы немесе кәсіби бухгалтер қол қояды.

Жария мүдделі ұйымның қаржылық есептілігіне басшылық және кәсіби бухгалтер болып табылатын бас бухгалтер қол қояды.

Еншiлес ұйымдары бар ұйымдар негiзгi ұйымның қызметi жөнiндегi қаржылық есептiлiктен басқа Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасының талаптарына сәйкес шоғырландырылған қаржылық есептiлiктi жасауға және ұсынуға мiндеттi.

Есепті кезең

1. Ұйым қаржылық есептілікті ұсынатын кезең есепті кезең болып табылады.

Жылдық қаржылық есептілік үшін 1 қаңтардан бастап 31 желтоқсанға дейінгі аралықтағы күнтізбелік жыл есепті кезең болып табылады.

2. Жаңадан құрылған ұйым үшiн бiрiншi есептi жыл ол мемлекеттiк тiркеуден өткен кезден басталып сол жылдың 31 желтоқсанын қоса қамтиды.

Қаржылық есептілікті кім және қашан жасауға тиіс

1. Ұйымдар қаржылық есептілікті:

1) құрылтай құжаттарына сәйкес құрылтайшыларға (қатысушыларға);

2) мемлекеттік тіркеу орны бойынша мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органға;

3) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бақылау және қадағалау органдарына олардың құзыреттерiне сәйкес;

4) тізбені, нысандарды және мерзімдерді қоса алғанда, негізгі ұйым айқындайтын тәртіппен өздері еншілес болып табылатын өзінің негізгі ұйымына қаржылық есептілікті ұсынады.

2. Қаржылық есептiлiк Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен көрсетiлiп ұсынылады.

3. Осы баптың 3-1-тармағының талаптары қолданылатын ұйымдарды қоспағанда, ұйымдар жылдық қаржылық есептердi келесі жылдан кейiнгi жылдың 30 сәуiрiнен кешiктiрмей ұсынады.

Жылдық қаржылық есептіліктің нысандары

241 бұйрықпен өзгерістері енгізілген Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2017 жылғы 28 маусымдағы № 404 бұйрығына сәйкес (2022 жылғы 2 наурыздағы өзгерістерімен, 2022 жылғы 20 наурыздан бастап қолданысқа енгізілді) жылдық қаржылық есептілік нысандары

«Бухгалтерлік баланс»;

«Пайда мен зияндар туралы есеп»;

«Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп (тікелей әдіс)»;

«Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп (жанама әдіс)»;

«Капиталдағы өзгерістер туралы есеп».

Мемлекеттік мекемелер үшін қаржылық есептілікті жасау нысандары мен қағидалары

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2021 жылғы 19 ақпандағы № 127 бұйрығымен мемлекеттік мекемелер үшін «Қаржылық есептілікті жасау және ұсыну нысандары мен қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2017 жылғы 1 тамыздағы № 468 бұйрығына өзгерістер енгізілді.

Осы бұйрықтың 1-тармағына сәйкес қаржылық есептіліктің мынадай нысандары бекітілді:

осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес «Бухгалтерлік баланс» ҚЕ-1-нысаны;

осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес «Қаржы қызметінің нәтижелері туралы есеп» ҚЕ-2-нысаны;

осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес «Қаржыландыру көздері бойынша мемлекеттік мекеменің шоттарындағы ақша қозғалысы туралы есеп (тікелей әдіс)» ҚЕ-3-нысаны;

осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес «Таза активтердің/капиталдың өзгерістері туралы есеп» ҚЕ-4-нысаны;

осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес «Қаржылық есептілікке түсіндірме жазба» ҚЕ-5-нысаны;

осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес «Қайта ұйымдастыру кезіндегі бухгалтерлік баланс» ҚЕ-6-нысаны;

Жария мүдделі ұйымдар үшін қаржылық есептілікті тапсыру мерзімдері

«Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының 28.02.2007 жылғы № 234 Заңының (бұдан әрі - Заң) 1-бабының 7) тармақшасына сәйкес жария мүдделі ұйымдар – қаржы ұйымдары, акционерлік қоғамдар (коммерциялық еместерін қоспағанда), жер қойнауын пайдаланушы ұйымдар (кең таралған пайдалы қазбаларды өндіретін ұйымдардан басқа) және жарғылық капиталдарында мемлекеттің қатысу үлесі бар ұйымдар, сондай-ақ шаруашылық жүргізу құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорындар.

Заңның 19-бабының 7-тармағында Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмiмен жария мүдделі ұйымдар үшiн депозитарий құрылады, бұл ұйымдар осы депозитарийге уәкілетті орган айқындаған тәртiппен қаржылық есептiлiктi тапсыруға мiндеттi деп белгіленген.

Қаржылық есептілікті депозитарийге ұсыну тәртібі Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 28.01.2022 жылғы № 94 бұйрығымен бекітілген Жария мүдделі ұйымдардың қаржылық есептілікті депозитарийге тапсыру қағидаларында белгіленген.

94-ші Қағидалардың 3-тармағына сәйкес ұйым (есепті кезең ішінде әрекетсіз және есепті кезеңнің 1 қаңтарына дейін банкрот деп жарияланған ұйымдарды қоспағанда) жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 31 тамызынан кешіктірмей депозитарийдің интернет-ресурсы (бұдан әрі - Портал) арқылы депозитарийді жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыруға уәкілетті болып айқындалған ұйымға салалық заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген жылдық қаржылық есептілік (бұдан әрі - Уәкілетті ұйым) ұсынады.

94ші Қағидалардың 2-тармағының 4 абзацына сәйкес жаңадан құрылған ұйымдар есепті жылдың тіркелген сәтінен бастап 31 желтоқсанына дейінгі кезеңге жылдық қаржылық есептілікті ұсынады.