Демалыс төлемдерін есептеу

Демалыс - жұмыскердің жұмыс орнын (лауазымын) сақтай отырып және ҚР Еңбек кодексінде белгіленген жағдайларда оның жыл сайынғы демалысын немесе әлеуметтік мақсаттарын қамтамасыз ету үшін оны белгілі бір кезеңге жұмыстан босату;

Демалыс түрлері

Демалыс төлемдерін есептеу

Еңбек демалысының ұзақтығы

Демалыс күндеріне салық салу

Демалыс түрлері

Еңбек кодексінің 87-бабына сәйкес жұмыскерлерге демалыстардың мынадай түрлері беріледі:

1) жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалыстары;
2) әлеуметтік демалыстар.

2. Жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысы жұмыскердің тынығуына, жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіруіне, денсаулығын нығайтуына және жұмыскердің өзге де жеке қажеттіліктеріне арналады және жұмыс орны (лауазымы) мен орташа жалақысы сақтала отырып, белгілі бір күнтізбелік күндер санына беріледі.

3. Жұмыскерлерге жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының мынадай түрлері беріледі:
1) жыл сайынғы негізгі ақы төленетін еңбек демалысы;
2) жыл сайынғы ақы төленетін қосымша еңбек демалысы.

Демалыс ақысын есептеу

Демалыс күндерiн есептеу - орташа күндiк кірісті демалыс күндерiнiң санына көбейту.

Орташа күндік жалақы оқиғаның алдындағы 12 ай үшін есептелген жалақы сомасын нақты жұмыс істелген күндердің санына бөлу жолымен есептеледі. Егер қызметкер бір жылдан аз жұмыс істесе, онда орташа күндік жалақыны есептеу үшін нақты жұмыс істеген уақыт алынады.

Орташа күндік жалақы - уақыт бірлігі үшін орташа жалақы (күн, сағат) (яғни кезеңдегі жалпы жалақыны жұмыс істеген сағаттардың жалпы санына бөлу қажет).

Орташа жалақыны есептеу тәртібі Орташа жалақыны есептеудің бірыңғай қағидаларымен регламенттеледі.

ҚР Еңбек кодексі 87-бабына сәйкес - Жұмыскерлерге жыл сайынғы ақылы еңбек демалыстары беріледі.

ҚР Еңбек кодексінің 87-бабының 2-тармағына сәйкес жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысы жұмыскердің тынығуына, жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіруіне, денсаулығын нығайтуына және жұмыскердің өзге де жеке қажеттіліктеріне арналады және жұмыс орны (лауазымы) мен орташа жалақысы сақтала отырып, белгілі бір күнтізбелік күндер санына беріледі. Осы «орташа жалақы», ескі дәстүр бойынша, қарапайым халық арасында «демалыс ақысы» деп аталады. Дегенмен, қолданыстағы заңнамада мұндай атау жоқ.

Еңбек демалысының ұзақтығы

Егер осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде, еңбек, ұжымдық шарттарда және жұмыс берушінің актілерінде көбірек күн саны көзделмесе, жұмыскерлерге ұзақтығы күнтізбелік жиырма төрт күн болатын жыл сайынғы ақы төленетін негізгі еңбек демалысы беріледі.

Демалыс берiлген кезде жұмыс берушi демалыс күндерiн толық немесе бөлiп берiлгенiне қарамастан есептеуге және төлеуге мiндеттi. Демалыс ақысының сомасы демалыс күндерiнiң санына пропорционал есептеледi.

Егер демалыс Демалыс кестесi бойынша берiлетiн болса, демалысқа дейiн үш күннен кешiктiрiлмей демалыс ақысын төлеу бұйрық бойынша жүргiзiлуi тиiс. Егер демалыс демалыс кестесiн бұза отырып берiлсе, онда жұмыс берушiде керiсiнше жағдайда демалыс берiлген күннен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрiлмей әкiмшiлiк негiз туындайды.

Еңбек Кодексінің 90-бабына сәйкес жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының ұзақтығы, қолданылатын жұмыс режимдері мен ауысымдық кестелерге қарамастан, жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысы күндеріне тура келетін мереке күндері есепке алынбай, күнтізбелік күндермен есептеледі.

Жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының жалпы ұзақтығын есептеу кезінде жыл сайынғы ақы төленетін қосымша еңбек демалыстары жыл сайынғы ақы төленетін негізгі еңбек демалысына қосылады.

Осыған байланысты жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысы күнтізбелік күндермен беріледі.

Демалыс ақысына салық салу

Еңбек демалысына ақы төлеудің есептелген сомаларына жұмыскердің жалақысы секілді салықтар, жарналар мен алымдар салынады:

• Салық кодексінің 318-бабы мен 322-бабына сәйкес демалысты, сыйлықақыны төлеуге төлем көзінен жеке табыс салығы (ЖТС) салынады;

• Салық кодексінің 484-бабы 2-тармағының 1-тармақшасына сәйкес демалыс, сыйлықақы төлеміне әлеуметтік салық салынады (СН);

• «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» Заңның 15-бабына сәйкес демалыс, сыйлықақы төлеміне әлеуметтік аударымдар (ӘА) салынады; (2023 жылғы 1 шілдеден кейін - ҚР Әлеуметтік кодексі 245-бабы).

• «Зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңының 24-бабына сәйкес демалыс, сыйлықақы төлеміне зейнетақы жарналары (МЗЖ) салынады; (2023 жылғы 1 шілдеден кейін - ҚР Әлеуметтік кодексі 245-бабы).

• «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Заңның 29-бабының 1-тармағына сәйкес демалыс, сыйлықақы төлеміне медициналық сақтандыруға міндетті жарналар мен аударымдар (МӘМСЖ және МӘМСА) салынады;

• «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Заңның 29-бабы 4-тармағының 5) тармақшасына сәйкес жұмыстан босатылған кезде пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақыға медициналық сақтандыруға міндетті аударымдар (МӘМСА): жұмыс беруші - жеке тұлғаның қызметі тоқтатылған не жұмыс беруші - заңды тұлға таратылған, жұмыскерлердің саны немесе штаты қысқартылған жағдайларда еңбек шарты бұзылған кезде өтемақы төлемдеріне салық салынбайды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мөлшерде САЛЫНБАЙДЫ.

Осылайша, демалысқа ақы төлеу жұмыскердің кірісі болып танылады және барлық салықтар мен әлеуметтік төлемдер: ЖТС, ӘС, МЗЖ, ӘА және МӘМС салынады.

«Демалысты есептеу» калькуляторы