Төлем карточкасы - ұстаушысына электрондық терминалдар немесе басқа байланыс арналары арқылы төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыруға не қолма-қол ақша алуға не валюталарды айырбастауды және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен басқа да операцияларды жүргізуге мүмкіндік беретін ақпарат қамтылған электрондық төлем құралы. (Төлемдер және төлем жүйелері туралы заңның 1-бабы)

Қазақстан банктері VISA International, MasterCard Worldwide, UnionPay International, American Express International және Diners Club International сияқты халықаралық жүйелердің төлем карточкаларын шығарады. Бұл халықаралық төлем жүйелері әр түрлі елдердің банктерін біріктіреді. Бұл карталармен шетелде төлеуге болады, ал карта бір немесе бірнеше банк шоттарына байланыстырылуы мүмкін. Шоттар мынадай валюталарда ашылуы мүмкін: теңге, доллар, еуро, ресей рублі, бұл шетелде болғанда ерекше маңызды. Бұдан басқа, Қазақстан банктері жергілікті жүйелердің төлем карточкаларын шығарады: Altyn Card - «Қазақстан Халық Банкі» АҚ, Citibank Қазақстан - «Ситибанк Қазақстан» АҚ және Kaspi.kz төлем карталары жүйесі - «Kaspi Bank» АҚ.

Дебеттік және кредиттік карталар

Дебеттік төлем картасы - бұл ағымдағы банк шотымен байланысты банк картасы. Ол тауарларды, қызметтерді қолма-қол ақшасыз төлеу, банкоматтан қолма-қол ақша алу, ақша аудару үшін пайдаланылады. Дебеттік төлем картасы жалақы картасы болып табылады.

Дебеттік карталар Қазақстанда кеңінен таралған, олардың үлесі айналыстағы карталардың жалпы санының 72%-дан астамын құрайды.

Кредиттік карта - бұл банк белгілейтін автоматты түрде жаңартылатын кредиттік лимиті бар банк картасы. Кредиттік лимит ең алдымен клиенттің төлем қабілеттілігіне және оның расталған кірістерінің мөлшеріне байланысты болады. Кредиттік карта банкоматтан ақша алуға, тауарларды, қызметтерді төлеуге, оны шетелде пайдалануға, ал кейіннен шартта көрсетілген мерзімде банк алдындағы берешекті өтеуге мүмкіндік береді.

Кредиттік карта дебеттік картаға қарағанда клиенттің жеке жинақ ақшасына емес, банктің ақшасына қолжетімділік береді.

Виртуалды және цифрлық карталар

Бұл онлайн шығарылатын карталар. Олар пластикалық карталармен бірдей, бірақ оларда пластикалық тасығыш жоқ, олар бір-екі рет басылып, интернет арқылы ресімделеді. Олар Apple Pay және Google Pay сияқты байланыссыз төлем жүйесін қолдайтын смартфонға жүктеледі және сатып алуларды мобильді құрылғыдан төлеуге болады.

Төлемдер және төлем жүйелері туралы Заңның 40-бабына сәйкес - Төлем карточкасын пайдалана отырып жүргізілетін төлем және (немесе) ақша аударымы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

Төлемге және (немесе) ақша аударымына қатысушылардың төлем карточкаларын пайдалануға байланысты құқықтары мен міндеттері дара кәсіпкер немесе заңды тұлға ұсынылған төлем карточкасын пайдалана отырып жүзеге асырылатын төлемді қабылдауға келісім берген кезден бастап туындайды.

Дара кәсіпкерлер және заңды тұлғалар төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді қабылдаған кезде тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) қолма-қол ақша төленген кездегі олардың сатылу бағасынан аспайтын бағамен сатуды жүзеге асыруға міндетті.

Төлем карточкасының эмитенті төлем карточкасын ұстаушыны төлем карточкасын пайдалана отырып жасалған операциялар туралы өздерінің арасындағы шартта көзделген жағдайларда және тәртіппен хабардар етеді.

Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелері туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

«Төлемдер және төлем жүйелері туралы» Заңның 58-бабы негізінде Қазақстан Республикасының аумағында сауда қызметін жүзеге асыру кезінде (жұмыстарды орындау, қызмет көрсету кезінде) төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді және (немесе) аударымдарды қабылдауға міндетті дара кәсіпкерлердің немесе заңды тұлғаның оларды қабылдаудан бас тартқаны үшін және (немесе) дара кәсіпкерлерде және заңды тұлғаларда төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді жүзеге асыруға арналған жабдықтың (құрылғының) болмағаны үшін осы Заңның 25-бабының 11-тармағында көрсетілген дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген негіздер бойынша, тәртіппен және мөлшерлерде жауапты болады.