Орташа жалақыны есептеудің бірыңғай қағидаларына сәйкес - «жұмыс уақытының балансы» - 36-сағаттық, 40-сағаттық жұмыс апталары (бес күндік, алты күндік) кезінде жұмыс күндерін (сағаттарын) ескере отырып, тиісті күнтізбелік жылға арналған айлар бойынша жұмыс уақыты нормаларын бөлу көрсеткіштерінің кестесі.

Жұмыс уақытының балансын жасаған кезде демалыс күндерімен тұспа-тұс келетін мереке күндері (сенбі, жексенбі) мерекеден кейінгі келесі жұмыс күніне ауыстырылады («Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 13 желтоқсандағы № 267 Заңының нормаларын ескере отырып).

Бұл ретте айларға, тоқсандарға, тұтастай бір жылға жұмыс уақытының нормасы жұмыс күндерімен (сағаттарымен) келтіріледі. Ол күнтізбе бойынша 40 сағаттық және 36 сағаттық жұмыс аптасы кезінде бес күндік және алты күндік жұмыс аптасы бойынша есептеледі.

Қазақстандағы өндірістік күнтізбе мен жұмыс уақытының балансын Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әзірлейді және бекітеді.

Жұмыс уақытының балансы қызметкер белгілі бір уақыт кезеңінде жұмыс істеуі тиіс сағаттардың орташа санын айқындаудан тұрады, Жұмыс уақытының балансын жасау кезінде мынадай негізгі көрсеткіштер ескерілуі тиіс:

1. Қызметкердің келу күндерінің орташа саны.

2. Қызметкердің бір жұмыс күнінің орташа ұзақтығы.

3. Жоспарлы кезеңнің ұзақтығы. Бұл барлық қажетті көрсеткіштер жиналатын белгілі бір уақыт кезеңі.

Жұмыс уақытының балансын әрбір жұмыс беруші міндетті түрде пайдалануы тиіс.

Жұмыс уақытының балансы заңды құжат болып табылады, Қазақстанда оны Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі бекітеді, оның негізінде жұмыс берушілер өз қызметін келесі жылға жоспарлайды. Баланс мынадай көрсеткіштер кіретін кестені білдіреді:

1. Әрбір ай үшін күнтізбелік күндердің жалпы саны.

2. Әр айдағы жұмыс күндерінің жалпы саны. Бұл үшін бірінші мәннен демалыс күндерінің және мемлекеттік мерекелердің саны шегеріледі.

3. Жұмыс күндерін сағат бойынша бөлу. Бұл ретте жұмыс кестелері ескеріледі. Мысалы, бес күндік жұмыс аптасындағы 40 сағаттық, 36 сағаттық жұмыс аптасы, айларға бөлінген алты күндік жұмыс аптасы. 

Жұмыс уақытының балансы