Тіркелген активтер - бұл осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген активтерді қоспағанда, келіп түскен кезде салық төлеушiнiң бухгалтерлiк есепке алуында халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасының талаптарына сәйкес есепке алынған және есепті және (немесе) алдағы кезеңдерде кіріс алуға бағытталған қызметте пайдалануға арналған негiзгi құралдар, жылжымайтын мүлiкке инвестициялар, материалдық емес және биологиялық активтер; (ҚР Салық кодексі 266-бабы)

2) концессия шарты шеңберiнде концедент концессионердің (құқық мирасқорының немесе концессия шартын iске асыру үшiн тек қана концессионер арнайы құрған заңды тұлғаның) иеленуіне және пайдалануына берген, қызмет мерзiмi бiр жылдан асатын активтер;

3) кіріс алуға бағытталған қызметте бір жылдан астам уақыт бойы пайдалануға арналған, сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқаруға алған, қызмет мерзімі бір жылдан асатын активтер;

4) лизинг шартынан басқа, мүліктік жалдау (жалға алу) шарты бойынша алынған және бухгалтерлік есепке алуда ұзақ мерзімді актив ретінде танылған мүлікке қатысты шегілген келесі шығыстар;

5) жалға берушіде – лизинг шарты бойынша берілген мүліктен басқа, мүліктік жалдау (жалға алу) шарты бойынша берілген, осындай шарт бойынша берілгеннен кейін бухгалтерлік есепке алуда негізгі құралдар, жылжымайтын мүлікке инвестициялар, материалдық емес және биологиялық активтер ретінде есепке алынбайтын мүлік.

Салық кодексінің 267-бабы негізінде - Тіркелген активтерді есепке алу техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сыныптамаға сәйкес қалыптастырылатын топтар бойынша мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:

р/с №

Топ №

Тіркелген активтердің атауы

1

2

3

1.

I

Мұнай, газ ұңғымаларын және беру құрылғыларын қоспағанда, ғимараттар, құрылысжайлар

2.

II

Мұнай-газ өндіру машиналары мен жабдықтарын, сондай-ақ ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер мен жабдықтарды қоспағанда, машиналар мен жабдық

3.

III

Ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер, бағдарламалық қамтылым және жабдық

4.

IV

Басқа топтарға енгізілмеген тіркелген активтер, оның ішінде мұнай, газ ұңғымалары, беру құрылғылары, мұнай-газ өндіру машиналары мен жабдығы

ХҚЕС-те тіркелген активтерді есепке алуды регламенттейтін стандарттар: ХҚЕС (IAS) 16 «Негізгі құралдар» және ХҚЕС (IAS) 38 «Материалдық емес активтер» болып табылады.

Негізгі құралдарды есепке алу үшін Үлгілік шоттар жоспарының 2400 - «Негізгі құралдар» кіші бөлімі арналған.

Осы кіші бөлім мынадай шоттар топтарын қамтиды:

2410 - «Негізгі құралдар», онда негізгі құралдар ескеріледі;

2420 - «Негізгі құралдардың амортизациясы», онда негізгі құралдардың амортизациясының сомасы шоғырландырылады;

2430 - «Негізгі құралдардың құнсыздануынан болатын
залалдарға арналған бағалау резерві», онда негізгі құралдардың құнсыздануынан болатын залалдарға арналған бағалау резервтері ескеріледі;

Негізгі құралдардың жекелеген түрлері: жер, ғимараттар, машиналар мен жабдықтар, беру құрылғылары, көлік құралдары, компьютерлер, кеңсе жиһазы және т.б. болып табылады.

Тiркелген активтер топтарының (кiшi топтарының) құндық баланстарын және тiркелген активтер бойынша кейiнгi шығыстарды айқындау жөнiндегi салық тiркелiмi және толтыру қағидалары.

2022 жылғы 1 қаңтардан 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін Салық кодексінің 270-бабы 8-1-тармағы қолданыста болды

Салық кодексінің 241-бабы 1-тармағы бірінші бөлігінің 28) тармақшасында көзделген ақшаны алу жолымен осындай тіркелген активтердің құны өтелген жағдайда, бухгалтерлік есепте активті тану тоқтатылатын тіркелген активтер жоғалған, бүлінген кезде - кіші топтың (топтың) құн балансын ақша сомасына тең құнға азайту.