Апостиль – мұндай жария ету нысанын танитын елдердің аумағында ұсыну үшін құжаттың заңдылығы туралы мәліметтерді толтырудың халықаралық стандартталған нысаны.

Гаага конвенциясына сәйкес бір мемлекеттің құзыретті органдары жасаған және екінші мемлекеттің аумағында пайдалануға арналған құжаттарға арнайы мөртаңба (апостиль) қойылады. Конвенцияның 5-бабына сәйкес апостиль қойылған қолдың түпнұсқалығын, құжатқа қол қойған адам қатысқан сапаны және тиісті жағдайда осы құжат бекітілген мөрдің немесе мөртаңбаның түпнұсқалығын куәландырады. Құзыретті орган апостильге қоятын қол, мөр немесе мөртаңба одан әрі ешқандай растауды немесе заңдастыруды талап етпейді, ал апостиль қойылған құжат Гаага Конвенциясына қатысушы елдердің кез келгенінде пайдаланылуы мүмкін.

Апостильді қою жөніндегі өкілеттіктері бар мемлекеттік органдар

Жеңілдетілген заңдастыру немесе апостиль қою

Қалай білуге болады - консулдық заңдастыру керек пе немесе апостиль қажет пе

Апостиль мәтініндегі деректемелер

Апостиль қандай құжаттарға қойылады

Қандай құжаттар үшін апостиль талап етілмейді

Онлайн апостильдеу қызметін қалай алуға болады

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ-дан қызметті қалай алуға болады

Апостиль қою жөніндегі өкілеттіктері бар мемлекеттік органдар

ҚР Үкіметінің 2001 жылғы 24 сәуірдегі № 545 қаулысына сәйкес апостиль қою жөніндегі өкілеттіктері бар ұйымдар ретінде мынадай мемлекеттік органдар айқындалды:

• ҚР Әділет министрлігі;
• ҚР Білім және ғылым министрлігі;
• ҚР Ішкі істер министрлігі;
• ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат комитеті;
• ҚР Жоғарғы Соты жанындағы Сот әкімшілігі комитеті;
• ҚР Қаржы министрлігі;
• ҚР Бас Прокуратурасы;
• ҚР Қорғаныс министрлігі;

Жеңілдетілген заңдастыру немесе апостиль қою

«Апостиль» мөртабанын қою (кейде бұл рәсімді «жеңілдетілген заңдастыру» немесе «апостильдеу» деп те атайды) 1961 жылғы 5 қазандағы Гаага конвенциясына қосылған, консулдық заңдастыру талабының күшін жоятын және жеңілдетілген заңдастыру рәсімін - «апостиль» мөртабанын қоюды енгізетін елдерге құжатты жөнелту үшін қолданылады.

Мұндай рәсім жеңілдетілген деп аталады, себебі, бір жағынан, апостильдеу жеткілікті түрде тез және бір ғана уәкілетті орган жүзеге асырады, ал екінші жағынан, құжат Гаага конвенциясына қосылған барлық елдердің аумағында заңды күшіне ие болады.

Егер сіз құжат дайындайтын ел Гаага конвенциясына қатысушы болмаса, консулдық заңдастыру қажет. Бұл ҚР Әділет министрлігі органдарында, ҚР СІМ органдарында, содан кейін ҚР-дағы тағайындалған елдің консулдығында құжатты куәландыруды қамтитын анағұрлым күрделі рәсім. Бұл ретте құжат консулдық белгісі тұрған елдің аумағында ғана заңды күші болады.

Сондай-ақ, заңдастыру рәсімін таңдау құжат түріне негізделуі мүмкін, себебі консулдық заңдастыруға да, апостиль қоюға да жатпайтын бірқатар құжаттар бар. Бұл негізінен коммерциялық құжаттарға қатысты: шарттар, инвойстар, коносаменттер, түрлі тауар реттеу құжаттары және сыртқы экономикалық қызметке байланысты басқа да құжаттар, және олар үшін жеке рәсім бар - ҚР Сауда-өнеркәсіп палатасында (жақында «Атамекен» Қазақстан Ұлттық экономикалық палатасының құрамына кірді), содан кейін межелі елдің консулдығында құжатты заңдастыру.

1961 жылғы Гаага конвенциясына сәйкес апостиль беті кемінде 9 см шаршы нысанында болады және Конвенцияға қоса берілген үлгіге сәйкес келуге тиіс.

Қалай білуге болады - консулдық заңдастыру керек пе немесе апостиль қажет пе

Егер құжатты пайдалану болжанып отырған ел 1961 жылғы Гаага конвенциясына қатысушы болып табылса, онда «апостиль» мөртабаны қажет. Олай болмаған жағдайда - консулдық заңдастыру.

Кез келген жағдайда шынайы ақпараттың ең маңызды көзі заңдастырылған құжат ұсынылуы тиіс ұйым болып табылады, өйткені кейде тіпті бір мемлекеттің шегінде де әртүрлі органдар шетелдік құжаттарды заңдастыруға әртүрлі талаптар қояды. Сондықтан да сіздерге заңдастырылған құжатты беретін органда заңдастыру түріне қойылатын талаптарды нақтылау қажет.

Апостиль мәтініндегі деректемелер

Апостиль мәтінінде мынадай деректемелер болуға тиіс:

• Апостиль берген мемлекеттің атауы
• Апостиль қоюшы куәландыратын құжатқа қол қойған адамның тегі
• Апостиль қоюшы куәландыратын құжатқа қол қойған адамның лауазымы
• Мөрімен/мөртабанымен апостиль куәландыратын құжат бекітілген мекеменің атауы
• Апостиль қойылған қаланың атауы
• Апостиль қойылған күн
• Апостиль қойған органның атауы
• Апостиль нөмірі
• Апостиль қойған мекеменің мөрі/мөртабаны
• Апостиль қойған лауазымды адамның қолы

Апостиль Конвенцияның ресми тілдерінің бірінде (француз не ағылшын), сондай-ақ апостиль қойған мемлекеттің ұлттық тілінде жасалуы мүмкін. Іс жүзінде апостильдегі жазбалар екі тілде (Конвенция тілдерінің бірі және ұлттық) көбінесе қайталанады.

«Apostille (Convention de la Haye du 5 octobre 1961)» тақырыбы француз тілінде берілуі тиіс.

Конвенцияға сәйкес апостиль құжаттың өзіне немесе құжатпен бекітілетін жеке параққа қойылады.

Іс жүзінде әр түрлі мемлекеттерде апостильдерді қоюдың түрлі тәсілдері пайдаланылады: резеңке мөртабан, желім, (түрлі-түсті) таспалар, сүргіш баспа, бедерлі баспа, өздігінен желімделетін стикерлер және т.б., сондай-ақ желім, бекіту сақиналары, бекіткіштер және т.б. көмегімен жүзеге асырылатын құжатқа қосымша ретінде.

Апостиль қандай құжаттарға қойылады

Апостиль:

• нотариуста куәландырылған құжаттарға (өтініш, сенімхат, баланың шетелге шығуына келісім, сот шешімі, рұқсаттар);
• білімі туралы құжаттарға (қосымшасы бар диплом, қосымшасы бар аттестат);
• АХАЖ органдарының құжаттарына (туу туралы куәлік, неке қию немесе бұзу туралы куәлік, тегін ауыстыру туралы куәлік, қайтыс болу туралы куәлік, некеге құқық қабілеттілігі туралы анықтама);
• соттылығы туралы анықтамаға;
• заң және құрылтай құжаттарына (жарғы, шарт, шешім);
• медициналық үзінді көшірмелерге, 086/У нысанындағы анықтамалар мен қорытындыларға;
• мемлекеттік органдардан және Қазақстан Республикасының лауазымды адамдарынан, оның ішінде сот органдарынан шығатын құжаттарға қойылады.

Құжаттарға апостиль қою рәсімін egov.kz порталында немесе «Азаматтарға арналған үкімет» МК аудандық бөлімшесі арқылы жасауға болады.

Қандай құжаттар үшін апостиль талап етілмейді

Апостиль қою:

• паспорттар және паспорттардың көшірмелері;
• еңбек кітапшасы;
• әскери билет;
• зейнетақы куәлігі;
• жүргізуші куәлігі;
• көлік құралдарын тіркеу туралы куәлік;
• коммерциялық немесе кедендік операцияларға тікелей қатысы бар құжаттар;
• шетелдегі Қазақстан Республикасындағы елшіліктер немесе консулдық мекемелер берген құжаттар үшін талап етілмейді.

Онлайн апостильдеу қызметін қалай алуға болады:

Порталда авторланып, «Қызметке онлайн тапсырыс беру» батырмасын басыңыз.

Өтінімді толтыру және оған ЭЦҚ (электрондық цифрлық қолтаңбамен) қол қою қажет. Өтінімге құжаттардың: апостиль қойылатын құжаттің скан-көшірмелерін қоса тіркеу қажет.

«Электрондық үкіметтің» төлем шлюзінің бетіне «Төлеу» батырмасын басып төлем жасау.

Жеке кабинетте («Қызметтерді алу тарихы» бөлімінде көрсетілген уақыт ішінде келіп түсетін өтініміңізді өңдеу туралы хабарламамен танысыңыз.

Апостиль қою үшін «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ-ға бару керек.

Қызмет көрсету нәтижесі: Қағаз жеткізгіште «апостиль» мөртабаны бар дайын құжаттарды беру.

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ-да апостиль қою қызметін қалай алуға болады (қажетті құжаттар):

Көрсетілетін қызметті алушы не сенімхат бойынша өкілі Мемлекеттік корпорацияға жүгінген кезде:

• Өтініш;
• Жеке басын куәландыратын құжат (жеке басын сәйкестендіру үшін);
• Апостиль қою үшін ұсынылған құжат (түпнұсқа);
• Мемлекеттік баж төленгені туралы түбіртек (түпнұсқа).

*Қызмет Гаага Конвенциясына кіретін елдер үшін қол жетімді. Егер ел Гаага Конвенциясына кірмесе, онда құжаттарды заңдастыру үшін сол елдің Қазақстан Республикасындағы елшілігіне жүгіну қажет.

Қызмет көрсету нәтижесі: Қағаз жеткізгіште «апостиль» мөртабаны бар дайын құжаттарды беру.