Орналасқан жері – бірдеңе, біреу орналасқан орын.

ҚР Азаматтық кодексінің 39-бабына сәйкес - Заңды тұлғаның орналасқан жері оның тұрақты жұмыс істейтін органының орналасқан жері болып танылады.

Заңды тұлғаның орналасқан жері оның құрылтай құжаттарында көрсетіледі. (ҚР Азаматтық кодексі 41-бабы).

Заңды тұлғаның құрылтай құжаттары:

·        жарғысы және құрылтай шарты;

·        жарғысы;

·        жарғысы және eгep заңды тұлғаны бiр адам құрған жағдайда, заңды тұлғаны құру туралы жазбаша түрде ресiмделген шешiмi (жалғыз құрылтайшының шешiмi) болып табылады.

Заңды тұлғаның жарғысында: оның атауы, орналасқан жері, оның органдарын қалыптастыру тәртібі мен құзыреті, қайта ұйымдастыру және тарату шарттары айқындалады.

ҚР Азаматтық кодексі 49-бабы негізінде - Сот шешімі бойынша заңды тұлға мынадай жағдайларда таратылуы мүмкін:

·        орналасқан жері бойынша немесе нақты мекенжайы бойынша заңды тұлға, сондай-ақ оларсыз заңды тұлға бір жыл бойы жұмыс істей алмайтын құрылтайшылар (қатысушылар) мен лауазымды адамдар болмаған;

Салық кодексінің 74-бабына сәйкес Салық кодексінің мақсаттары үшін:

1) Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасына сәйкес азаматты тіркеу орны – жеке тұлғаның тұрғылықты жері;

2) Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасына сәйкес азаматты Қазақстан Республикасындағы соңғы тіркеу орны – ҚР-дан тысқары жерде тұратын, ҚР-да тіркеу орны жоқ ҚР азаматының тұрғылықты жері;

3) салық органында дара кәсіпкер және жеке практикамен айналысатын адам ретінде тіркеу есебіне қою кезінде мәлімделген, дара кәсіпкер және жеке практикамен айналысатын адам қызметін басымдықпен жүзеге асыратын орын – ДК және жеке практикамен айналысатын адамның орналасқан жері;

4) Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгізілген, резидент-заңды тұлғаның, оның құрылымдық бөлiмшесiнiң, бейрезидент-заңды тұлғаның құрылымдық бөлiмшесiнiң тұрақты жұмыс iстейтiн органының орналасқан жерi – оның орналасқан жерi;

5) салық органында салық төлеуші ретінде тіркеу кезінде мәлімделген, қызметін Қазақстан Республикасында жүзеге асыратын орын – филиал, өкілдік ашпай, қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-заңды тұлғаның орналасқан жері;

6) директорлар кеңесінің жиналысында айқындалған немесе осыған ұқсас басқару органы айқындаған, салық органында салық төлеуші ретінде тіркеу кезінде мәлімделген және басқару органының тиісті хаттамасында көрсетілген нақты басқару органының Қазақстан Республикасында орналасқан жері – тиімді басқару орны Қазақстан Республикасында болатын шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлғаның орналасқан жері;

7) Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасына сәйкес айқындалған, шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның уақытша болатын жері шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның болатын жері деп танылады.

Салық органы мәліметтерді мәліметтерді салық төлеушілердің мемлекеттiк дерекқорына енгізуді сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізілімдерінің мәліметтері негізінде жеке, заңды тұлғаларға, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесіне сәйкестендіру нөмірі берілгеннен кейін жүзеге асырады.

Салық органдары салық төлеушілердің мемлекеттік дерекқорына:

1) жеке тұлға, оның ішінде шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам туралы мәліметтерді – тұрғылықты немесе болатын жері бойынша;

2) резидент-заңды тұлға және оның құрылымдық бөлімшесі, бейрезидент-заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесі, тиімді басқару орны (нақты басқару органының орналасқан жері) Қазақстан Республикасында болатын, шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлға туралы мәліметтерді – орналасқан жері бойынша;

3) Қазақстан Республикасында филиал, өкілдік ашпай, қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын бейрезидент-заңды тұлға мәліметтерді – тұрақты мекемесінің орналасқан жері бойынша енгізуді жүзеге асырады;

Әділет министрлігінің «Заңды тұлғалар» мемлекеттік дерекқоры (ЗТ МДҚ), ҚР ҚМ Мемлекеттік кірістер комитетінің біріктірілген салықтық ақпараттық жүйесімен (БСАЖ), «Электрондық үкімет» шлюзімен біріктірілген ҚР ҰЭМ Статистика комитетінің ақпараттық жүйесімен (СКАЖ) біріктірілген. Осылайша, заңды тұлғаның тіркеу деректеріне, оның ішінде оның орналасқан жерінің өзгергені туралы мәліметтерді енгізу кезінде ЗТ МДҚ-дан мәліметтер автоматты режимде жоғарыда көрсетілген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелеріне жіберіледі.

«Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы» 1995 жылғы 17 сәуірдегі № 2198 ҚР Заңының 14-1-бабына сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектісіне жататын заңды тұлғаның орналасқан жерін ауыстырған кезде заңды тұлғаны орналасқан жерін ауыстыру туралы шешім қабылданған күннен бастап бір ай мерзімде нақты мекенжайы бойынша тіркеуші органға хабарлайды.

ЖШС заңды мекенжайын келесі тәсілдермен ауыстыра алады:

- Egov.kz порталында «Сервистер», «Электрондық өтініштер» бөлімінде электрондық өтініш бере отырып немесе ХҚКО жеке өзі келумен.

Заңды мекенжайды электрондық түрде ауыстырған жағдайда өтініш үлгілері Egov.kz порталында қолжетімді болады.

ХҚКО жеке бару кезінде:

– өтініш (нысан ХҚКО-да беріледі);

– құрылтай құжаттарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы ЖШС шешімі немесе шешімінен үзінді көшірме;

– өзгерістер мен толықтырулар енгізілген құрылтай құжаттарының екі данасы;

– енгізілген өзгерістерімен және толықтыруларымен бірге нотариалды куәландырылған жарғы (ереже);

– ЖШС бұрынғы құрылтай құжаттарының түпнұсқалары;

– нақты орналасқан жерін растайтын құжат (үй-жайды жалдау шартының, сатып алу-сату шартының нотариалды көшірмелері).

Егер үй-жайдың иесі жеке тұлға болып табылса, онда заңды тұлғаның орналасқан жері ретінде үй-жайды беру туралы жеке тұлғаның нотариат куәландырған келісімі ұсынылады.

Қызмет 5 жұмыс күні ішінде көрсетіледі. Қызмет тегін.

Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесі заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама беру немесе дәлелді бас тарту болып табылады. Егер қызмет порталда көрсетілсе, онда ЖШС заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы хабарлама алады.

Заңды мекенжайының өзгергені туралы салық органына жеке хабарлаудың қажеті жоқ. ҚР ҚМ МКК заңды мекенжайының өзгергені туралы мәліметтерді БСН Ұлттық тізіліміндегі мәліметтерді жаңартқаннан кейін Әділет министрлігінің базасынан алады.

Осылайша, заңды тұлғаның орналасқан жері оның құрылтай құжаттарында толық пошталық мекенжайы жазыла отырып көрсетіледі.

Заңды мекенжайын ауыстырған кезде ЖШС құрылтай құжаттарына жаңа заңды мекенжайы туралы мәліметтерді енгізу және жаңа орналасқан жері бойынша тіркеуші органға орналасқан жерін ауыстыру туралы шешім қабылданған күннен бастап бір ай мерзімде хабарлау қажет.

Бұл ретте заңды мекенжайының өзгергені туралы Салық комитетіне хабарлаудың қажеті жоқ. Заңды тұлғаның орналасқан жерi ауысқан кезде салық төлеушi автоматты түрде оның қатысуынсыз бiр салық басқармасынан екiншiсiне ауыстырылады, яғни салық органдары дербес шоттарды бiр салық органынан екiншi салық органына берудi дербес жүргiзедi.

Заңды тұлғаның тіркеу деректеріне, оның ішінде оның орналасқан жерінің өзгергені туралы мәліметтерді енгізу кезінде ЗТ МДҚ-дан мәліметтер автоматты режимде мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелеріне, оның ішінде ҚР ҰЭМ Статистика комитетіне жіберіледі.

ӘҚБтК-нің 466-бабында тіркеуші органды заңды тұлғаның орналасқан жерінің өзгергені туралы уақтылы хабардар етпегені үшін әкімшілік жауапкершілік көзделген және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға - 5 АЕК мөлшерінде, орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 10 АЕК мөлшерінде, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне - 30 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.