Тәулікақы – іссапарда болғаны үшін тәуліктік ақы төлеу нормасы.

ҚР Еңбек кодексінің 1-бабы 1 тармағының 82 тармақшасына сәйкес іссапар - жұмыс берушінің өкімі бойынша жұмыскерді тұрақты жұмыс орнынан тыс басқа жерге белгілі бір мерзімге еңбек міндеттерін орындау үшін жіберу, сондай-ақ жұмыскерді басқа жерге оқуға, біліктілігін арттыруға немесе қайта даярлауға, сондай-ақ кәсіптік біліктілігін тануға жіберу.

Іссапар шығыстары - іссапарға арналған шығындар.

Тәулiкақы - бұл тұрақты тұратын жерiнен тыс тұруға байланысты қосымша шығыстарды төлеуге арналған белгiлi бiр ақша сомасы.

Іссапар бойынша тапсырманы орындауға жіберілген адам әртүрлі шығыстарға арналған ақшалай сомамен қамтамасыз етіледі.

Тәулiкақы - ұйым жұмыскерге беретін, сомасы тәулік үшін болжамды шығыстар есебінен есептелетін ақша.

ҚР Еңбек кодексінің 127-бабына сәйкес іссапар уақытында жұмыскердің жұмыс орны (лауазымы) мен іссапар күндеріне келетін жұмыс күндері үшін жалақысы сақталады.

Іссапарларға жіберілетін жұмыскерлерге:

1) іссапарда болған күнтізбелік күндері үшін, оның ішінде жолдағы уақыты үшін тәулікақы төленеді;

Тәулікақыға салық

Салық кодексінің 319-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында, егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, қызметтiк, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыскерді оқыту, біліктілігін арттыру немесе қайта даярлау мақсатындағы iссапарлар кезiндегі:

• Салық кодексінің 244-бабы 1-тармағының 2), 4) және 1) тармақшаларында белгіленген өтемақылар;

ҚР шегіндегі іссапар бойынша – іссапарда болған күнтізбелік қырық күннен аспайтын кезең ішінде іссапарда болған әрбір күнтізбелік күн үшін республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын АЕК-тің 6 еселенген мөлшерінен аспайтын тәулікақы;

ҚР шегінен тыс жердегі іссапар бойынша – іссапарда болған күнтізбелік қырық күннен аспайтын кезең ішінде іссапарда болған әрбір күнтізбелік күн үшін республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын АЕК-тің 8 еселенген мөлшерінен аспайтын тәулікақы жеке тұлғаның кірісі ретінде қарастырылмайды.

Осылайша, ҚР шегінде және Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде іссапар бойынша жұмыскерге тәулікақы төлеу бір күнтізбелік күн ішінде АЕК-тің 6 еселенген мөлшерінен аспайтын (ҚР шегінде) және АЕК-тің 8 еселенген мөлшерінен аспайтын (Қазақстан Республикасынан тыс) салық салынуға жататын кіріс болып қарастырылмайды. Бiр күнтiзбелiк күн үшiн АЕК-тiң 6 және 8 еселенген мөлшерi шегiндегi тәулiктiк шығыстар сомасы компания бойынша салық салынатын кiрiстi айқындау кезiнде шегерiмге жатады.

Бұл ретте, егер тәулікақы сомасы 6 және 8 еселенген АЕК мөлшерінен асып кетсе, онда асып кеткен сома жұмыскердің заттай нысандағы кіріс болып танылады және ЖТС салық салуға жатады.

Жұмыскердің кірісі деп танылған АЕК-тің 6 және 8 еселенген мөлшерінен жоғары тәуліктік өтемақы бойынша шығыстар сомасы Салық кодексінің 257-бабының 1-тармағына сәйкес жұмыскердің кірістері бойынша жұмыс берушінің шығыстары құрамында шегеруге жатады.

Бухгалтерлік есепте тәулікақы беруді көрсету

Салық кодексінің 244-бабына сәйкес:

1. Қызметтік іссапарлар кезіндегі өтемақылар бойынша мынадай шығыстар шегерімге жатады:

3) іссапарға жіберілген жұмыскердің еңбекке уақытша жарамсыздық күндерін қоса алғанда, жұмыскерге iссапарда болған уақытта төленетін, салық төлеушінің шешімі бойынша белгіленген мөлшердегі тәулікақы.

2. Осы баптың 1-тармағының мақсатында:

2) іссапарда болу уақыты:

• жұмыс берушінің жұмыскерді іссапарға жіберу туралы бұйрығы немесе жазбаша өкімі;
• кету және келу күнін қоса алғанда, жол жүруді растайтын құжаттарда көрсетілген іссапарда болатын жерге кету және кері қайтып келу күндерін негізге ала отырып, іссапарда болу күндерінің саны негізінде айқындалады.

Мұндай құжаттар болмаған кезде іссапарда болу күндерінің саны салық төлеушінің салықтық есепке алу саясатында көзделген, іссапарда болатын жерге кету күнін және (немесе) кері қайтып келу күнін растайтын басқа құжаттар негізге алына отырып айқындалады.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 241 бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есепті жүргізу қағидаларына сәйкес:

38. Кассадан қолма-қол ақша беру нысаны № 562 Бұйрықпен бекітілген КО-2 нысандағы кассалық шығыс ордері (бұдан әрі - шығыс ордері) бойынша жүргізіледі. Шығыс ордеріне субъектінің басшылығы, бас бухгалтер немесе субъектінің басшылығы уәкілеттік берген тұлға және кассир қол қояды.

59. Есеп беруге берілген қолма-қол ақша қаражатын есепке алу субъектінің есеп саясатымен регламенттеледі, бұл ретте мақсатына қарай есеп беретін тұлғаның аванстық есебін (Т-3 нысаны) ұсыну, қолма-қол ақша қаражатын қайтару мерзімдері белгіленеді.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2007 жылғы 23 мамырдағы № 185 бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспарының негізінде бухгалтерлік жазбалар:

Осылайша, жұмыскерге тәулікақы беру іссапар мерзімі, іссапар орны, іссапар мақсаты көрсетілген басшының бұйрығы негізінде жүргізіледі. Тәулікақыны қолма-қол ақшамен беру «Кассалық шығыс ордері» құжаты арқылы ресімделеді. Тәулікақыны есептен шығару жұмыскер іссапардан қайтарылғаннан кейін Аванстық есеп (Т-3 нысаны) құжаты арқылы жүргізіледі, оған басшы бұйрығының көшірмесі қоса беріледі.