Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары (ХҚЕС; IFRS ағылшын тілінде International Financial Reporting Standards) – сыртқы пайдаланушылардың кәсіпорынға қатысты экономикалық шешімдер қабылдауы үшін қажетті қаржылық есептілікті жасау ережелерін регламенттейтін құжаттар (стандарттар мен түсіндірмелер) жинағы.
Қаржылық есептілік стандарттарының мақсаты – қаржылық есептілікті ұсынудағы айырмашылықтарды қысқарту және түсіндіруді таңдау, ақпараттың сапасы мен салыстырмалылығын жақсарту, стандарттарды біріздендіру. Бірыңғай стандарттар әртүрлі компаниялар қызметінің нәтижелерін бағалауға және салыстыруға, оның ішінде халықаралық деңгейде неғұрлым тиімді болуға мүмкіндік береді.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары жөніндегі кеңес (ХҚЕС жөніндегі Кеңес) шығарған стандарттар мен түсіндірмелер
:

  • Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары (IFRS)
  • Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары (IAS)
  • ХҚЕТК (IFRIC) түсіндірмелері
  • ТТК (SIC) түсіндірмелері

«Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» ҚР Заңының 2-бабының 4-тармағына сәйкес ірі кәсіпкерлік субъектілері мен жария мүдделі ұйымдар халықаралық стандарттарға сәйкес қаржылық есептілікті жасауға міндетті.

Қаржы ұйымдары бухгалтерлік есепті жүргізуді және қаржылық есептілікті жасауды халықаралық стандарттарға және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырады.

Арнайы қаржы компаниялары мен ислам арнайы қаржы компаниялары бухгалтерлік есепті жүргізуді және қаржылық есептілікті жасауды халықаралық стандарттарға сәйкес жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасының бейрезидент банктерінің филиалдары, Қазақстан Республикасының бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары, Қазақстан Республикасының бейрезидент сақтандыру брокерлерінің филиалдары халықаралық стандарттарға және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес бухгалтерлік есеп жүргізуді және бухгалтерлік есеп деректері бойынша есептілік жасауды жүзеге асырады.

«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» ҚР Заңының 1-бабына сәйкес:

7) жария мүдделі ұйымдар – қаржы ұйымдары (қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларды, "Микроқаржылық қызмет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабының 3-1-тармағында көрсетілген кепілсіз микрокредиттер бермейтін, шаруашылық серіктестігі нысанында құрылған кредиттік серіктестіктерді және ломбардтарды, сондай-ақ шаруашылық серіктестігі нысанында құрылған микроқаржы ұйымдарын қоспағанда), акционерлік қоғамдар (коммерциялық еместерін қоспағанда), жер қойнауын пайдаланушы ұйымдар (кең таралған пайдалы қазбаларды өндіретін ұйымдардан басқа), астық қабылдау кәсіпорындары, шаруашылық жүргізу құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекеттік монополия, арнаулы құқық субъектілері, сондай-ақ жарғылық капиталдарында мемлекеттің қатысу үлесі бар ұйымдар және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес олармен үлестес болып табылатын еншілес, тәуелді және өзге де заңды тұлғалар.

Осылайша, ірі кәсіпкерлік субъектілері мен жария мүдделі ұйымдар халықаралық стандарттарға сәйкес қаржылық есептілікті жасауға міндетті.

«Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» ҚР Заңының 2-бабы 3-1-тармағының негізінде, егер осы бапта өзгеше көзделмесе, орта кәсіпкерлік субъектілері, сондай-ақ жедел басқару құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорындар (қазыналық кәсіпорындар) қаржылық есептілікті шағын және орта бизнес ұйымдарына арналған халықаралық стандартқа сәйкес жасайды.

ХҚЕС стандарттарының тізбесі