Жеке табыс салығы (ЖТС) - бұл жеке тұлғалардың кірісінен алынатын, Қазақстан Республикасында қолданылатын салық салу түрлерінің бірі.

ЖТС салынатын нысандар

Жеке тұлғаның жылдық кірісіне енгізілетін кірістер

ЖТС бойынша декларация (240.00-нысан)

ЖТС бойынша декларация (220.00-нысан)

Жауапкершілік

ЖТС салынатын объектілер

Төлем көзінен және дербес салық салу кезінде жеке тұлғаның салық салынатын кірісі түрінде салық салу объектілері бар жеке тұлғалар жеке табыс салығын төлеушілер болып табылады.

Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметті жүзеге асырудан түсетін кірістер бойынша жеке табыс салығын төлеушілер болып табылмайды.

Салық кодексінің 318-бабына сәйкес - Жеке табыс салығын салу объектілері:

1) жеке тұлғаның төлем көзінен салық салынатын кірісі;

2) дербес салық салу кезінде жеке тұлғаның салық салынатын кірісі болып табылады.

Жеке тұлғаның жылдық кірісі осы тұлға Қазақстан Республикасында және оның шегінен тыс жерде салықтық кезең ішінде:

1) төлем көзінен;

2) жеке тұлға дербес салық салуға жататын кірістер түрінде алуға жататын (алған) кірістерінен тұрады.

Салық мөлшерлемелері

Салық төлеушiнiң кірісіне 10 пайыз мөлшерлеме бойынша салық салынады.

Жеке тұлғаның жылдық кірісіне енгізілетін кірістер

Жеке тұлғаның жылдық кірісіне мынадай кірістерінің барлық түрі кіреді:

1) жұмыскердің кірісі, оның ішінде үй жұмыскерінің кірісі және резидент-еңбекші көшіп келушінің кірісі;
2) дара кәсіпкер, жеке практикамен айналысатын адам болып табылмайтын жеке тұлға алған мүліктік кірістен басқа, тауарларды өткізуден, жұмыстарды орындаудан, қызметтерді көрсетуден түсетін кіріс;
3) жеке тұлға алған тауарлардың, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің құнын үшінші тұлғаның төлеуі түріндегі кіріс;
4) жеке тұлға алдындағы берешекті өтеу есебіне орындалған, көрсетілген жұмыстар, қызметтер түріндегі кіріс;
5) өтеусіз алынған мүлік, оның ішінде жұмыстар, көрсетілетін қызметтер түріндегі кіріс;
6) борышты кешіру түріндегі кіріс;
7) есептен шығарылған айыппұлды, өсімпұлды және басқа да санкция түрлерін қоспағанда, борышкерге қойылатын талап мөлшерін азайту түріндегі кіріс;
8) репо операциялары бойынша сыйақы төлеу түріндегі кіріс;
9) зейнетақы төлемдері, біржолғы зейнетақы төлемдері түріндегі кіріс;
10) дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі кіріс;
11) стипендия түріндегі кіріс;
12) жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша кіріс;
13) мүліктік кіріс;
14) дара кәсіпкердің кірісі;
15) жеке практикамен айналысатын адамның кірісі;
16) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаруашылық бойынша есепке алу кітабында есепке алынған жеке қосалқы шаруашылықтан түсетін, салық салуға жататын, жеке қосалқы шаруашылықпен айналысатын тұлғаның салық агентіне анық емес мәліметтерді ұсынуына байланысты төлем көзінен жеке табыс салығын ұстап қалу жүргізілмеген кірістер;
17) осы баптың 1) – 16) тармақшаларында көрсетілмеген, Қазақстан Республикасының аумағында немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі көздерден алынған басқа да кірістер;
18) бақыланатын шетелдік компаниялардың немесе бақыланатын шетелдік компаниялар тұрақты мекемелерінің осы Кодекстің 340-бабына сәйкес айқындалатын жиынтық пайдасы.

ЖТС ұсталмайтын кірістер Тізбесі кеңейтілді.

Қазақстан Республикасының 2022 жылғы 21 желтоқсандағы № 165-VII Заңымен Салық кодексіне жеке табыс салығын есептеу бойынша өзгерістер енгізілді. Жеке табыс салығы бойынша салық жеңілдіктерінің тізбесі кеңейтілді.

ЖТС бойынша декларация (240.00-нысан)

2025 жылғы 01 қаңтардан бастап

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 240.00-нысаны жойылды.

Бұл есепті мүліктік және өзге де кірістер алған ҚР резиденттері жеке тұлғалар, сондай-ақ жылжымайтын мүлкі, бағалы қағаздары, Қазақстан Республикасынан тысқары жерлердегі заңды тұлғаға қатысу үлесі бар резидент жеке тұлғалар тапсырды.

Жалпыға бірдей декларациялауға қатысушыларға «Жеке табыс салығы бойынша декларация» 240.00-нысанын тапсырудың қажеті жоқ. ҚР шегінен тыс кірістер бойынша барлық мәліметтер 250.00-нысан «Активтер мен міндеттемелер туралы декларация» нысанында (жалпыға бірдей декларацияға арналған кіру нысаны) және 270.00-нысан «Жеке тұлғаның табыстары мен мүлкі туралы декларация» нысанында (бұдан әрі декларациялауға арналған нысан) көрсетілуі тиіс.

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 240.00-нысаны жойылды, сондықтан 2024 жылы мүліктік кірісі, жылжымайтын мүлкі, бағалы қағаздары, Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі заңды тұлғаға қатысу үлесі бар жалпыға бірдей декларациялаудың 1-3 кезеңіне қатысушы жеке тұлғалар, егер 250.00-нысан бойынша бастапқы декларацияны олар бұрын тапсырған болса, 270.00-нысанын тапсыруға міндетті.

Сонымен қатар жалпыға бірдей декларациялаудың 4-кезеңіне қатысушылар 31.12.2024 жылғы жағдай бойынша 250.00-нысан бойынша кіріс декларациясын тапсыруы тиіс. 240.00-нысанның орнына жеке тұлғалар 2025 жылғы 15 қыркүйекке дейінгі мерзімде кірістер мен мүлік туралы декларацияны (270.00-нысан) ұсынады.

Бұл ретте кірістер мен мүлік туралы декларацияны (270.00-нысан) тапсыру бойынша міндеттеме активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны (250.00-нысан) тапсыру жөніндегі міндетке қарамастан туындайды.

2025 жылғы 01 қаңтарға дейін

ЖТС - бұл кіріс алған жеке тұлғалар төлейтін салық және СЕН 240.00 Жеке табыс салығы бойынша декларацияны тапсыруы тиіс.

СЕН 240.00 мынадай жеке тұлғалар тапсырады:

• мүліктік кіріс, оның ішінде Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі мүлікті сатудан түскен кіріс, сондай-ақ басқа да кірістер алған;
• Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі көздерден кіріс алған;
• еңбекші көшіп келушілер-резиденттер;
• жеке практикамен айналысатын;
• активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны (250.00-нысан) тапсыру бойынша міндеттемелері туындайтын жеке тұлғаларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының шегінен тыс орналасқан шетелдік банктердің банк шоттарында ақшасы бар;
• активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны (250.00-нысан) тапсыру бойынша міндеттемелері туындайтын жеке тұлғаларды қоспағанда, меншік құқығында жылжымайтын мүлкі, бағалы қағаздары, Қазақстан Республикасының шегінен тыс тіркелген заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысу үлесі бар;
• Салық кодексінің 19-бөліміне сәйкес бейрезиденттер.

Салық кезеңі - жыл.

ЖТС бойынша декларацияны (СЕН 240.00) есепті кезеңінен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей орналасқан (тұрғылықты) жері бойынша салық органына тапсыру қажет ҚР СК 364-бабы.

Жеке тұлға ЖТС ҚР СК 357-бабына сәйкес анықталатын салық салынатын табысқа 10% мөлшерлемені қолдану жолымен дербес есептейді.

Жеке тұлғалар ЖТС бюджетке есепті кезеңнен кейін, 10 сәуірден кешіктірмей аударуға міндетті. (ҚР СК 362-бабы).

ЖТС бойынша декларация (220.00-нысан)

Жеке табыс салығы бойынша декларация СЕН 220.00:

• салықтарды есептеуді және төлеуді Салық кодексінің 337-бабының 1-тармағына, 358 және 366-баптарына сәйкес жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүзеге асыратын жеке тұлғалар - дара кәсіпкерлер;
• Салық кодексінің 700-бабында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, Салық кодексінің 337-бабының 1-тармағына, 358 және 366-баптарына сәйкес ауыл шаруашылығы өнімдерін, аквашаруашылық (балық өсіру шаруашылығы) өнімдерін өндірушілер және ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін арнаулы салық режимін қолданатын шаруа немесе фермер қожалықтары;
• Салық кодексінің 30-тарауына сәйкес бейрезидент жеке тұлғалар жасайды.

ЖТС көшірілетін залалдар сомасына азайтылған түзетулерді ескере отырып, салық салынатын табысқа 10% мөлшерлемені қолдану жолымен есептеледі.

Салық кезеңі - жыл.

ЖТС бойынша декларацияны (СЕН 220.00) орналасқан (тұрғылықты) жері бойынша салық органына есепті кезеңнен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей тапсыру қажет (ҚР СК 362-бабы).

Жалпыға бірдей белгіленген салық салу режимін қолданатын
ДК есепті кезеңнен кейін 10 сәуірден кешіктірмей ЖТС төлейді.

Жауапкершілік

Салық есептілігін тапсырмау:

• жеке тұлғаларға - 15,
• жеке нотариустарға, жеке сот орындаушыларына, адвокаттарға, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға - 30,
• орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 45,
• ірі кәсіпкерлік субъектілеріне - қайта бұзушылық кезінде 70 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соқтырады, ӘҚБтК-нің 272-бабы (кәсіпкерлік субъектісіне байланысты).

Декларацияда, өтініште немесе есеп-қисапта салық және бюджетке төленетін басқа да төлемдер сомасын төмендеткені үшін айыппұл:

• жеке тұлғаларға 10 АЕК мөлшерінде,
• жеке нотариустарға, жеке сот орындаушыларына, адвокаттарға, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға - 20,
• орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 50,
• ірі кәсіпкерлік субъектілеріне - салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің есептелген сомасының 80% мөлшерінде, ӘҚБтК 278-бабы.

Салық салудың оңайлатылған режиміндегі ДК ҚР 27.12.2019 жылғы № 290-VI Заңына сәйкес 01.01.2020-31.12.2022 ж. бастап ЖТС және әлеуметтік салық төлеуден босатылады.