Заңды тұлға құрмай, лицензия негiзiнде нотариаттық қызметті жүзеге асыратын, нотариаттық іс-әрекеттер жасау нәтижесiнде зиян келтiру салдарынан туындайтын мiндеттемелер бойынша өзiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн сақтандырған, нотариаттық палатаға мүше болған азамат жеке практикамен айналысатын нотариус деп танылады («Нотариат туралы» ҚР Заңының 15-бабы)

Жекеше нотариус жеке практикамен айналысатын адамға жатады.

ҚР Салық кодексінің 1-бабының 19-тармағына сәйкес, жеке практикамен айналысатын тұлға:

• жекеше нотариус,
• жеке сот орындаушысы,
• адвокат,
• кәсіби медиатор.

Жалпы ережелер

Жекеше нотариусты тіркеу есебінің тәртібі

Жекеше нотариустың қызметін сақтандыру

Жекеше нотариусқа 01 жылғы 2025 қаңтардан бастап салық салу (208-VІIІ жылғы 15 шілдедегі № 2025 ҚРЗ Заңына ретроспективалық өзгерістер)

2025 жылғы 01 қаңтардан бастап жекеше нотариусқа салық салу (өзгерістерге дейін)

Жалпы ережелер

ҚР-дағы нотариат - бұл нотариаттық iс-әрекеттер жасау арқылы жеке, заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ететін білікті заң көмегін көрсету жөніндегі құқықтық институт.

Нотариаттық қызмет - бұл нотариустың осы Заңда және ҚР өзге де заңнамалық актілерінде көзделген нотариаттық iс-әрекеттердi жасауы.

ҚР-дағы нотариаттық қызмет «Нотариат туралы» ҚР Заңымен реттеледі.

Нотариаттық қызмет кәсіпкерлік қызмет болып табылмайды.

ҚР Салық кодексінің 1-бабының 1-тармағымен салық салу мақсатында Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар берілген:

жеке практикамен айналысатын адам - жекеше нотариус, жеке сот орындаушысы, адвокат, кәсіби медиатор.

Жеке практикамен айналысатын нотариус:

• банк мекемелерінде ағымдағы шоттар ашуға,
• еңбек заңнамасына сәйкес көмекшілерді, техникалық қызметкерлерді жалдауға және жұмыстан босатуға,
• нотариаттық ic-әрекеттер жасаудан алынған табысқа билік етуге,
• өз атынан соттарда сөз сөйлеуге және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес басқа да ic-әрекеттер жасауға құқылы.

Жеке практикамен айналысатын нотариустың жеке тұлғалардың және заңды тұлғалар өкілдерінің кедергісіз кіруіне, нотариаттық іс-әрекеттер жасаудың құпиясын және нотариаттық іс жүргізудің сақталуын қамтамасыз ету үшін шарттарды сақтауға жарамды бір үй-жайы болуға міндетті.

Егер «Нотариат туралы» ҚР Заңында өзгеше көзделмесе, жеке практикамен айналысатын нотариустың жалдамалы жұмыскер ретінде еңбек қатынастарында болуға құқығы жоқ.

Жекеше нотариусты тіркеу есебінің тәртібі

Жеке практикамен айналысатын тұлға ретінде мемлекеттік кірістер органдарында тіркеу есебі Қаржы министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 10 шілдедегі № 665 бұйрығымен бекітілген «Жеке практикамен айналысатын адамды тіркеу есебі» мемлекеттік қызмет көрсету қағидаларына сәйкес «электрондық үкімет» веб-порталы (www.egov.kz) арқылы электрондық түрде жеке тұлға ұсынатын өтініш негізінде жүргізіледі.

ҚР Салық кодексінің 79-бабына сәйкес жеке тұлғаны жеке практикамен айналысатын адам ретiнде тiркеу есебiне қою нотариаттық қызметтi, атқарушылық құжаттарды орындау жөнiндегi қызметтi, адвокаттық қызметтi, дауларды медиация тәртібімен реттеу жөніндегі қызметті жүзеге асыру басталғанға дейiн сервистік бағдарламалық өнімдер арқылы электрондық нысанда ұсынылған, жеке тұлғаның жеке практикамен айналысатын адамды тiркеу есебiне алу туралы салықтық өтiнiшi негiзiнде жүргiзiледi.

Жеке практикамен айналысатын тұлғаның тіркеу есебі туралы салықтық өтініші ҚР ҚМ 2018 жылғы 12 ақпандағы № 160 бұйрығымен бекітілген (10-қосымша)

Салық органдары салықтық өтінішті алған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде жеке тұлғаны жеке практикамен айналысатын тұлға ретінде тіркеу есебіне қоюды жүргізеді.

Салық органы тіркеу деректерін өзгертуді:

• жеке практикамен айналысатын адамның тіркеу есебі туралы салықтық өтініші негізінде жүргізеді.

Жеке практикамен айналысатын адам осы баптың 1-тармағында көрсетілген салықтық өтінішті өзінің тұрған жері өзгерген күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей «электрондық үкімет» веб-порталы арқылы электрондық нысанда ұсынуға міндетті.

Жеке практикамен айналысатын адамның орналасқан жері туралы мәліметтерді өзгертуді салық органы тіркеу деректерін өзгерту үшін табыс етілген салықтық өтінішті алған күннен кейінгі бір жұмыс күні ішінде жүргізеді.

Жекеше нотариустың қызметін сақтандыру

«Нотариат туралы» Заңының 16-бабына сәйкес -

1. Жекеше нотариус осы Заңның 34-бабының 1-тармағында көзделген нотариаттық әрекеттер жасау нәтижесiнде зиян келтiру салдарынан туындайтын мiндеттемелер бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн сақтандыру шартын жасасуға мiндеттi және оның мұндай шарт болмағанда нотариаттық iс-әрекеттер жасауға кiрiсуге құқығы жоқ.

2. Нотариустың нотариаттық iс-әрекеттер жасауы нәтижесiнде зиян келтiру салдарынан туындайтын мiндеттемелер бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн сақтандырудың тәртiбi мен шарттары Қазақстан Республикасының заң актiлерiмен белгiленедi.

Жекеше нотариусқа 2025 жылғы 01 қаңтардан бастап салық салу (2025 жылғы 15 шілдедегі № 208-VІIІ ҚРЗ Заңына ретроспективалық өзгерістер)

2025 жылғы 15 шілдеде Мемлекет басшысы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) және оны қолданысқа енгізу мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы № 208-VІIІ ҚРЗ Заңына қол қойды. Бұл Заңмен ҚР СК 336-бабына түзетулер енгізілді (3, 4-тармақтар қосылды), оларға сәйкес 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап жеке практикамен айналысатын адамдар үшін ЖТС төлеу мерзімі ретроспективті өзгертілді.

ҚР СК 336-бабына сәйкес: Жеке практикамен айналысатын адамның кірісіне мыналар жатады:

• жекеше нотариустың кірісі;
• жеке сот орындаушысының кірісі;
• адвокаттың кірісі;
• кәсіби медиатордың кірісі.

2) Заңгерлік көмек көрсеткені, нотариаттық әрекеттерді жасағаны үшін тиісінше ақы төлеуді қоса алғанда, атқарушылық құжаттарды орындау жөніндегі қызметті, нотариаттық, адвокаттық қызметті, кәсіпқой медиатор қызметін жүзеге асырудан алған кірістердің барлық түрі, сондай-ақ қорғау мен өкілдік етуге байланысты шығыстарды өтеуден алынған сомалар жеке практикамен айналысатын адамдардың кірісі болып табылады.

3) Жеке практикамен айналысатын адамдардың кірістері бойынша жеке табыс салығының сомасы жеке практикамен айналысатын адамның салық салынатын кіріс сомасына осы Кодекстің 320-бабының 1-тармағында белгіленген мөлшерлемені қолдану арқылы әр айдың қорытындысы бойынша бір айға алынған кірістер бойынша есептеледі.

4) Есептелген салық сомасы кірістер бойынша салық есептелген айдан кейінгі айдың 5-күнінен кешіктірілмей ай сайын төлеуге жатады.

Алайда, қабылданған Заңда 781-бап «2025 жылғы 1 қаңтардан бастап жеке табыс салығын есептеу, ұстау және төлеу жөніндегі өтпелі ережелер» көзделген, оның 3-тармағына сәйкес:

3. Жеке практикамен айналысатын адам 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап Заң қолданысқа енгізілген айдың соңғы күніне дейінгі кезең үшін салық салынатын кірістен есептелген жеке табыс салығын төлеуді Заң күшіне енген айдан кейінгі айдың 5-күнінен кешіктірмей жүзеге асырады.

15.07.2025 жылғы № 208-VІIІ ҚРЗ Заң 2025 жылғы 5 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілетіндіктен, тиісінше, жеке практикамен айналысатын адамдар үшін ЖТС төлеудің бірінші мерзімі 2025 жылғы қазаннан кешіктірмей болады.

2025 жылғы 01 қаңтардан бастап жекеше нотариусқа салық салу (өзгерістерге дейін)

Жеке практикамен айналысатын адамдар күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша жеке табыс салығын (ЖТС) төлейтін болады.

ҚР СК 336-бабына сәйкес: Жеке практикамен айналысатын адамның кірісіне мыналар жатады:

• жекеше нотариустың кірісі;
• жеке сот орындаушысының кірісі;
• адвокаттың кірісі;
• кәсіби медиатордың кірісі.

Заңгерлік көмек көрсеткені, нотариаттық әрекеттерді жасағаны үшін тиісінше ақы төлеуді қоса алғанда, атқарушылық құжаттарды орындау жөніндегі қызметті, нотариаттық, адвокаттық қызметті, кәсіпқой медиатор қызметін жүзеге асырудан алған кірістердің барлық түрі, сондай-ақ қорғау мен өкілдік етуге байланысты шығыстарды өтеуден алынған сомалар жеке практикамен айналысатын адамдардың кірісі болып табылады.

Салық салуға жататын кіріс сомасын Салық кодексінің 636-бабына сәйкес күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша аталған тұлғалар айқындайтын болады.

Кіріс пен ЖТС сомасын көрсету үшін 270.00 нысаны бойынша кірістер мен мүлік туралы декларацияны толтыру қажет, Декларацияны есепті күнтізбелік жылдан кейінгі жылдың 15 қыркүйегінен кешіктірмей беру қажет.

Кіріс сомасының 10%-ы мөлшерiнде ЖТС төлеу декларация берiлгеннен кейiн 25 қыркүйектен кешiктiрiлмей жүргiзiлуi тиiс.

2025 жылдан бастап жеке практикамен айналысатын адамдар бұрын өткен айдың қорытындысы бойынша 5 күнінен кешіктірмей төленген ЖТС ай сайынғы төлеуден босатылды.

Кірістер мен шығыстарды айқындау тәртібі туралы жалпы ережелер Салық кодексінің 361-бабында белгіленген.

Жеке практикамен айналысатын әрбір тұлға үшін салық салынатын табысты айқындайтын Салық кодексінің жеке бабы көзделген:

- 362-бап - жекеше нотариус үшін;

- 363-бап - жеке сот орындаушысы үшін;

- 364-бап - адвокат үшін;

- 365-бап - кәсіби медиатор үшін.

ҚР ҰЖ 03-2019 экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (ЭҚЖЖ)

Кәсіпорынның негізгі экономикалық қызмет түрін айқындау әдістемесі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2020 жылғы 7 қыркүйектегі № 35 бұйрығы.