Салық кодексінің 192-бабына сәйкес салық төлеуші (салық агенті) салықтық есепке алуды жүргізуді осы Кодексте белгіленген тәртіппен және шарттарда есепке жазу әдісі бойынша теңгемен жүзеге асырады.

Салық кодексінің 192-бабының 2 және 3-тармақтарына сәйкес есепке жазу әдісі операциялар мен өзге де оқиғалардың нәтижелері ақшаны немесе оның баламасын алған немесе төлеген күннен бастап емес, олардың жасалу фактісі бойынша, оның ішінде мүлікті өткізу немесе кіріске алу мақсатында жұмыстар орындалған, қызметтер ұсынылған, тауарлар сатып алушыға немесе оның сенім білдірілген тұлғасына тиеп-жөнелтілген және берілген күннен бастап танылатын есепке алу әдісі болып табылады.

Салық төлеуші (салық агенті) салықтық кезеңнің қорытындылары бойынша салықтық есепке алу негізінде салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындайды және салықтар мен бюджетке төленетін төлемдерді есептейді.

Салық кодексінің 190-бабы 3-тармағына сәйкес, егер осы баптың 4-тармағында өзгеше белгіленбесе, салықтық есепке алу бухгалтерлік есепке алу деректеріне негізделеді.

Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен белгіленеді.

Салық кодексінің 226-бабының 2-тармағымен табысты тану, оны тану күнін қоса алғанда, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады деп айқындалған.

Шағын және орта бизнес кәсіпорындары үшін Халықаралық Қаржылық Есептілік Стандартының (IFRS) (бұдан әрі - ХҚЕС) 2.23-тармағына сәйкес кіріс – бұл есепті кезең ішінде активтердің ағыны немесе өсімі немесе міндеттемелердің азаюы нысанында экономикалық пайданың ұлғаюы, ол капиталдың үлестік инвесторлар.

ХҚЕС 2.25-тармағында кiрiстi айқындау негiзгi қызметтен түскен түсiмдi де, өзге де кiрiстердi қамтитыны көзделген.

Түсiм - бұл кәсiпорын қызметiнiң түрлi түрлерiнен, оның iшiнде сату, сыйақы, пайыз, дивидендтер және роялти деп аталатын қаражаттың түсуi.

Өзге табыстар - бұл кірісті айқындауды қанағаттандыратын, бірақ түсім болып табылмайтын баптар. Өзге кірістер жиынтық кіріс туралы есепте танылған кезде олар әдетте жеке ұсынылады, өйткені олар туралы ақпарат экономикалық шешімдер қабылдау кезінде пайдалы.

ХҚЕС 2.41-тармағында кірісті тану активтер мен міндеттемелерді тануға және бағалауға тікелей байланысты екендігі көзделген. Кәсіпорын жиынтық кіріс туралы есепте (немесе пайда мен залал туралы есепте, егер ол ұсынылса) активтің ұлғаюына немесе міндеттеменің азаюына байланысты болашақ экономикалық пайданың ұлғаюы орын алған кезде кірісті таниды және мұндай өзгерістің шамасы сенімді бағалануы мүмкін. Бұдан басқа, Салық кодексінің 190-бабының 4-тармағында «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық есептілікті жасау бойынша міндет жүктелмеген тұлғалар Салық кодексінің 23-тарауына, 24-тарауына және уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес салықтық есепке алуды ұйымдастырады және жүргізеді.

Мәселен, «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бухгалтерлік есепті жүргізуді және қаржылық есептілікті жасауды жүзеге асырмайтын дара кәсіпкерлер салық есебінде кірістерді тану мақсатында Салық кодексінің 682-бабын қолданады.

Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, кіріс дара кәсіпкер беретін кез келген сауда және көтерме сауда жеңілдіктерінің сомасы ескеріле отырып, алынған немесе алуға жататын өтемнің құны бойынша өлшенеді.

Бұл ретте Салық кодексінің 682-бабының 3-тармағына сәйкес тауарларды өткізуден түсетін кіріс төменде санамаланған барлық талаптар қанағаттандырылған кезде:
1) дара кәсіпкер сатып алушыға тауарға меншік құқығымен байланысты елеулі тәуекелдер мен сыйақылар берсе;
2) дара кәсіпкер әдетте меншік құқығымен ұштасатын дәрежеде бұдан әрі басқаруға қатыспаса және сатылған тауарларды бақыламаса;
3) кіріс сомасы сенімді түрде өлшенетін болса;
4) операциямен байланысты экономикалық пайданың дара кәсіпкерге түсу ықтималдығы болса;
5) операциямен байланысты шеккен немесе күтілетін шығындар сенімді түрде өлшенетін болса, кіріс деп танылады.

Осылайша, оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын салық төлеуші үшін (ол бухгалтерлік есеп жүргізетініне немесе жүргізбейтініне қарамастан) кіріс экономикалық пайда алынған салық кезеңінде танылады.