Демалыс кестесі – жұмыскерлерге жыл сайынғы ақылы демалыс беру кезектілігі белгіленетін компанияның ішкі құжаты.

ҚР Еңбек кодексінің 1-бабының 41-тармағына сәйкес демалыс кестесі жұмыс берушінің актілеріне жатады.

Еңбек кодексінің 12-бабына сәйкес жұмыс беруші келісімдерде, ұжымдық шартта көзделген жағдайларда жұмыскерлер өкілдерінің пікірін ескере отырып, актілер шығарады.

Жұмыс беруші жұмыс беруші актісінің жобасын және ол бойынша негіздемені жұмыскерлердің өкілдеріне ұсынады. Жұмыс беруші актісінің
жобасын жұмыскерлер өкілдері ол ұсынылған күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде талқылайды. Жұмыскерлер өкілдері Кодексте белгіленген мерзімде шешім ұсынбаған жағдайда, жұмыс беруші актіні пікірді ескермей қабылдауға құқылы.

1. Жұмыскерлерге жыл сайынғы ақылы еңбек демалыстарын беру кезектілігі жұмыскерлердің пікірін ескере отырып, жұмыс беруші бекітетін демалыс кестесіне сәйкес жыл сайын айқындалады не тараптардың келісімі бойынша демалыс кестесінен тыс белгіленеді.

2. Өндірістік қажеттілікке байланысты демалыс кестесі өзгерген жағдайда жұмыс беруші бұл туралы жұмыскерді еңбек демалысы басталғанға дейін кемінде екі апта бұрын хабардар етуге міндетті.

Демалыс кестесі алдағы күнтізбелік жылға әзірленеді және бекітіледі. Әдетте бұл рәсім ағымдағы жылдың желтоқсанында, келесі алдағы жылға өткізіледі. Алайда, Кесте ағымдағы жылдың қаңтарында бекітілсе қате болмайды. Ұйымның кадр қызметі демалыс кестесін жасаумен айналысады. Ол жұмыскерлерден жауап алады және олардың тілектерін өндірістік процестің мүдделерімен үйлестіреді. Көбінесе жұмыскерлердің барлық тілектері жазбаша немесе электронды түрде кестелік түрде жиналады, сирек жазбаша, өтініш нысанында ресімделеді. Жұмыскерлердің ұсыныстарын беру мерзімдері және Кестені бекіту күні Еңбек тәртібінің ережелерінде, Кадр саясатында немесе жұмыс беруші бекіткен өзге де құжаттарда айқындалуы мүмкін.

Демалыс кестесін жасағаннан кейін жұмыс беруші оны бекітеді және бекітілген Кесте жұмыс берушінің актісі болып табылады.

Тиісінше, бекітілген Кестені жұмыскерлер, жұмыс беруші және кадр қызметі орындауға міндетті. Оның орындалуын бақылау кадр қызметінің жұмыскерлеріне жүктеледі.

ҚР Еңбек кодексінде Демалыс кестесінің белгілі бір нысаны белгіленбеген, сондықтан Жұмыс беруші өзіне ыңғайлы Кестенің кез келген нысанын әзірлеп, бекітуге құқылы. Бұл ретте Кестеде жыл сайынғы ақылы еңбек демалысы басталатын нақты күн не жұмыскер демалыстың басталатын күнін өзі таңдайтын жай ай көрсетілуі мүмкін. Сондай-ақ Кестеде айдың он күндігін немесе оның жартысын көрсетуге болады.

Алайда, бекітілген Кесте жыл ішінде жұмыскердің бастамасы бойынша да, жұмыс берушінің бастамасы бойынша да өзгертілуі мүмкін. Кестені бұзуға тура келген жағдайларда еңбек демалысын беру кезектілігі тараптардың келісімімен белгіленеді.

Өндірістік қажеттілікке байланысты демалыс кестесі өзгерген жағдайда, жұмыс беруші бұл туралы жұмыскерді еңбек демалысы басталғанға дейін кемінде екі апта бұрын хабардар етуге міндетті. Егер жұмыс беруші хабарлауға кешіксе, онда демалыс кестесі өзгермейді.

Еңбек кодексінде жұмыскердің бастамасы бойынша демалыс кестесі өзгерген жағдайда хабарлау мерзімі белгіленбеген және жұмыскер өз өтінішін демалыс басталғанға дейін кез келген уақытта беруге құқылы. Бұл жағдайда жұмыс беруші жұмыскердің өтінішін қанағаттандыруды немесе қанағаттандырмауды, яғни еңбек демалысын беру мерзімін өзгертуді өзі шешеді. Егер жұмыс беруші жұмыскердің өтінішімен келіссе, онда Кесте өзгереді, егер келіспесе, онда жұмыскер демалыс Кестесі бойынша еңбек демалысына шығуы тиіс.

Егер компанияда кейбір жұмыскерлерде көп мөлшерде пайдаланылмаған демалыстар жинақталған жағдайда, Демалыстар кестесінде осы жағдайдың бар екенін көрсететін бағанды көздеуге болады. Мұндай көрініс жұмыскердің өзіне де, оның тікелей басшысына да жақсы ескерту болады. Осындай ақпаратқа ие бола отырып, тікелей басшы демалыс үшін неғұрлым қолайлы кезеңдерді (өндірістік қажеттілікті ескере отырып) ұсына алады, бұл компанияға демалыс бойынша жұмыскер алдындағы қарыздарды жоюға көмектеседі. Кадр бөлімінің маманына демалысқа қатысты бұл жағдайды бақылауда ұстау өте маңызды, себебі демалысты бермегені үшін әкімшілік жаза қарастырылған.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 88-бабына сәйкес жұмыс берушінің қатарынан екі жыл бойы еңбек демалысын бермеуі -

лауазымды адамдарға - 20, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға - 40, орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 60, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне 100 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.