Айырбастау - бұл бiр мемлекеттiң валютасын ағымдағы айырбас бағамы бойынша екiншiсiне айналдыру.

Рубльдік шотқа ақша қаражаты түскен кезде айырбастауды қалай жүргізу керек.

1С бағдарламасында RUR теңгеге айырбастауды орындау үшін: Кәсіпорын «Төлем ордері (ақша қаражатын есептен шығару)» құжатын құрады:

• «Операциялардың түрі» өрісінде анықтамалықтан «Қолма-қол ақшасыз қаражатты өзге де есептен шығару» таңдап алынады;
• «Банктік шот» өрісінде валютаны есептен шығару жүргізілетін валюталық шот көрсетіледі;
• «Алушы» өрісінде айырбастау жүргізілетін банк таңдалады;
• «Банктік шот» өрісінде бағдарлама автоматты түрде шетел валютасындағы шоттың нөмірін толтырады;
• «Сомасы» өрісінде айырбасталатын валютадағы сома көрсетіледі;

құжаттың кесте бөлігіндегі «Төлем деректемелері» деген бетбелгіде «АҚҚ бабы» өрісінде «Операциялық қызметтен өзге де шығулар» бабы көрсетіледі

• «БЕ шоты» өрісінде 1020 көрсетіледі;
• «Ақша қаражаты қозғалысының бабы» өрісінде «Есеп айырысу шотынан ақша қаражатының түсуі» таңдалады.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2007 жылғы 23 мамырдағы № 185 бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспарының негізінде бухгалтерлік жазбалар:

Егер айырбастау күнінің басында RUR шотында өткен кезеңдерден валютадағы қалдықтар болса, онда бағамдық айырма автоматты түрде есептеледі:

Бұдан әрі 1 С бағдарламасында: Кәсіпорын «Төлем ордері (ақша қаражатының түсуі)» құжатын құрады:

• «Операция түрі» өрісінде «Шетел валютасын сатудан түсетін түсімдер» таңдалады;
• «Банктік шот» өрісінде валютаны сатудан түскен ақша қаражаты түсетін KZT шоты таңдалады;
• «Сомасы» өрісінде теңгемен сомасы = валюта сомасы х операция күнгі банктің бағамы көрсетіледі;
• құжаттың кесте бөлігінде «Төлем деректемелері» деген бетбелгіде «Шарт» бағанында шарт таңдалады;
• «Есеп айырысу бағамы» өрісінде валюта сатылған банктің бағамы көрсетіледі;
• «Айырбастаудың нарықтық бағамы» өрісінде анықтамалықтан ҰБ-ның нарықтық бағамы автоматты түрде толтырылады;
• «Валюта сомасы» өрісінде сатылған RUR сомасы көрсетіледі;
• «Есеп айырысу шоты (БЕ)» өрісінде 1020 шоты көрсетіледі.

Құжат жүргізілгеннен кейінгі бухгалтерлік жазбалар:

Ұлттық банктің нарықтық бағамы екінші деңгейдегі банктің бағамынан ерекшеленетіндіктен, 1022-шотта сомалық айырма (кіріс немесе шығыс) қалыптасады және мынадай жазбалардың бірі қалыптастырылады: