Акциз - бұл ел iшiнде өндiрiс кезiнде жаппай тұтыну тауарларына (темекi, шарап және т.б.) салынатын жанама салық (сол функцияны атқаратын, бiрақ шетелден, яғни басқа елдерден жеткiзiлетiн тауарларға кеден төлемдерiнен айырмашылығы).

Қазақстан Республикасының аумағында өндiрiлген және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға акциз салынады.

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акциздерді реттеу

2026 жылғы 1 қаңтарға дейін акциздерді реттеу

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акциздерді реттеу

Жаңа Салық кодексі (2025 жылғы 18 шілдедегі № 214-VIII ҚР Кодексі) 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енді.

Салық реформасы аясында акциздерді реттеуге өзгерістер енгізу көзделген.

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акциз төлеушілер құрамына өзгерістер енгізілді.

Акциз төлеушілерден ҚР кеден заңнамасына сәйкес, сондай-ақ өнеркәсіптік жинау туралы келісім болған жағдайда төлем жүргізілген акцизделетін тауарларды импорттайтын жеке және заңды тұлғалар шығарылды.

Акциз төлеушілерге ҚР аумағында бензинді (авиациялықты қоспағанда) және газохолдың дизель отынын, бензанолды, нефрасты, жеңіл көмірсутектердің қоспаларын, экологиялық отынды көтерме және бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар қосылды;

Сондай-ақ акцизделетін тауарларды ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің және (немесе) ЕАЭО-ға мүше болып табылмайтын мемлекеттердің аумағынан ҚР аумағына импорттайтын, сондай-ақ акцизделетін тауарларды сатып алатын жеке тұлғалар акциз төлеушілерге қосылды:

• сатып алу құны 18 000 АЕК және одан жоғары жеңіл автомобильдер;
• сатып алу құны 24 000 АЕК және одан жоғары кемелер, әуе кемелері;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акцизделетін тауарларға акциздің барлық қолданыстағы мөлшерлемелері 10%-ға ұлғаяды. Бұл темекіге, алкогольге, мұнай өнімдеріне және басқа да санаттарға қатысты. 

Акциз бойынша салық есептілігін табыс ету тәртібі өзгерді:

   - құрылымдық бөлімшелер үшін акциз бойынша ағымдағы төлемдерді төлеу алынып тасталды;     

- акциз төлеушілердің акциз бойынша есеп беруі алынып тасталды;     

- құрылымдық бөлімшелері бар акциз төлеушілер құрылымдық бөлімшенің орналасқан жері бойынша акциз бойынша декларацияға құрылымдық бөлімше бойынша акциз сомасын есептеу жөніндегі қосымшаны табыс етуге міндетті;     

- сатып алу құны 18 000 АЕК және одан жоғары болатын жеңіл автомобильдерді, сатып алу құны 24 000 АЕК және одан жоғары болатын кемелер мен әуе кемелерін сатып алған жеке тұлғалар осындай көлік құралдарын сатып алған айдан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей өзінің орналасқан жері бойынша салық органына акциз бойынша декларация тапсыруға тиіс.

Акциз төлеушілер

Акцизделетін тауарлар

Акциз салу объектілері

Акциз мөлшерлемелері

Акциз төлеу мерзімдері

Салық кезеңі және акциз бойынша салық декларациясы

Акциз төлеу орны

Акциз төлеушілер

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акциз төлеушілер құрамына өзгерістер енгізілді.

ҚР СК 535-бабына сәйкес мыналар акциз төлеушілер болып табылады:

1) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес төлем жүргізілген акцизделетін тауарларды импорттауды қоспағанда, сондай-ақ өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім болған кезде Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетін тауарлар шығаратын;

2) акцизделетін тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына импорттайтын;

3) Қазақстан Республикасының аумағында бензинді (авиациялық бензиндi қоспағанда) және дизель отынын, газохолды, бензанолды, мұнай еріткішін, жеңіл көмірсутек қоспасын, экологиялық отынды көтерме, бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын;

4) осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 5) - 7) тармақшаларында көрсетілген және олар бойынша акциз Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бұрын төленбеген, Қазақстан Республикасының аумағында тәркіленген, иесіз қалған, мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке өткен және мемлекет меншігіне өтеусіз берілген акцизделетін тауарларды өткізуді жүзеге асыратын;

5) осы Кодекстің 536-бабында көрсетілген және олар бойынша акциз Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бұрын төленбеген, акцизделетін тауарлардың мүліктік массасын өткізуді жүзеге асыратын;

6) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес төлем жүргізілген акцизделетін тауарларды импорттауды қоспағанда, сондай-ақ өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім болған кезде осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 6) тармақшасында көзделген акцизделетін тауарларды құрастыруды (жинақтауды) жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар.

2. Мынадай:

1) кәсіпкерлік қызмет мақсаттарында ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағынан акцизделетін тауарларды импорттайтын жеке тұлғалар да акциздерді төлеушілер болып табылады.

Акцизделетін тауарларды кәсіпкерлік қызмет мақсаттарында импортталатындарға жатқызу өлшемшарттарын уәкілетті орган белгілейді;

2) Салық кодексінің 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің және (немесе) ЕАЭО-ға мүше болып табылмайтын мемлекеттердің аумағынан импорттайтын, сондай-ақ Салық кодексінің 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарларды сатып алатын жеке тұлғалар да акциздерді төлеушілер болып табылады.

3. Осы баптың 1-тармағының ережелері ескеріле отырып, бейрезидент-заңды тұлғалар мен олардың құрылымдық бөлімшелері де акциздерді төлеушілер болып табылады.

4. Осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 5), 6) және 7)  тармақшаларында көрсетілген тәркіленген, иесіз қалған, мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке өткен және мемлекет меншігіне өтеусіз берілген акцизделетін тауарларды өткізуді, Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік материалдық резервке материалдық құндылықтарды салуды және одан шығаруды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдар акциздерді төлеушілер болып табылмайды.

Акцизделетін тауарлар

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акцизделетін тауарлар тізбесіне өзгерістер енгізілді.

Тізбеден электрондық сигареттерде пайдалануға арналған құрамында никотині бар сұйықтықтар алынып тасталды.

Бірақ тізімге энергетикалық сусындар, сондай-ақ:

• сатып алу құны 18 000 АЕК және одан жоғары жеңіл автомобильдер;
• сатып алу құны 24 000 АЕК және одан жоғары кемелер, әуе кемелері енгізілді;

ҚР СК 536-бабына сәйкес акцизделетін тауарлар:

1) спирттің барлық түрлері;

2) алкоголь өнімі;

3) темекі бұйымдары;

4) қыздырылатын темекісі бар бұйымдар;

5) бензин (авиациялық бензинді қоспағанда), дизель отыны, газохол, бензанол, мұнай еріткіші, жеңіл көмірсутек қоспасы, экологиялық отын;

6) шағын автобустарды, автобустар мен троллейбустарды қоспағанда, қозғалтқышының көлемі 3 000 текше сантиметрден асатын, 10 және одан көп адам тасымалдауға арналған моторлы көлік құралдары;

қозғалтқышының көлемі 3 000 текше сантиметрден асатын, адамдар тасымалдауға арналған жеңіл автомобильдер және өзге де моторлы көлік құралдары (мүгедектігі бар адамдарға әдейі арналған қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа);

қозғалтқышының көлемі 3 000 текше сантиметрден асатын, жүкке арналған платформасы және жүк бөлігінен қатты стационарлық қабырғамен бөлінген жүргізуші кабинасы бар жеңіл автомобиль шассиiндегi моторлы көлік құралдары (мүгедектігі бар адамдарға әдейі арналған қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа);

7) шикі мұнай, газ конденсаты;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрілік зат ретінде тіркелген, құрамында спирті бар медициналық мақсаттағы өнім;

9) энергетикалық сусындар;

10) сатып алу құны тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 18 000 еселенген және одан көп мөлшерін құрайтын жеңіл автомобильдер;

сатып алу құны тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 24 000 еселенген және одан көп мөлшерін құрайтын кемелер;

сатып алу құны тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 24 000 еселенген және одан көп мөлшерін құрайтын әуе кемелері.

Осы баптың екінші бөлігіне сәйкес айқындалған импортталатын тауарлардың қосымша тізбесінде көрсетілген тауарларға акциздердің мөлшерлемелерін сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті органның ұсыныстары негізінде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

Сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган шығарылған елі бойынша акциздер салуға жатқызылатын импортталатын тауарлардың қосымша тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен айқындайды.

Уәкілетті орган Еуразиялық экономикалық одақтың Сыртқы экономикалық қызметінің тауар номенклатурасының (ЕАЭО СЭҚ ТН) алты белгісі деңгейінде жарты жылдықтың қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасына тауарлар импортының серпіні мен құрылымын талдау деректері негізінде шығарылған ел бойынша акциздер салынуға жататын тауарлардың қосымша тізбесін қалыптастырады. Біртекті тауарларды қараған жағдайда импорт ЕАЭО СЭҚ ТН-ның төрт белгісі деңгейінде қаралуы мүмкін.

Қосымша тізбе мыналардан тұрады:

1. бір мезгілде мынадай критерийлерге сәйкес келетін алты немесе төрт белгі деңгейінде ЕАЭО СЭҚ ТН кодтары көрсетілген тауарларды:
   - қаралып отырған кезеңдегі Қазақстан Республикасына көрсетілген тауарлар импортының жалпы көлемінің 10% және одан да көп бөлігі импорт құрылымында белгілі бір елдің үлесіне келетін тауарлар, бұл ретте көрсетілген елдерден импорттың құндық көлемі 10 мың АҚШ долларынан асуы тиіс;
   - қаралып отырған кезеңде өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда импорт көлемінің заттай көріністе (және (немесе) қосымша өлшем бірліктерінде) ұлғаюын көрсететін тауарлар;
2. қаралып отырған кезеңде Қазақстан Республикасына көрсетілген тауарлар импортының жалпы көлемінің 10% және одан да көп үлесі келетін елдер атауларының тізбесі.

Қосымша тізбені қалыптастыру кезінде нақты тауардың импортына және (немесе) Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық шарттардан туындайтын міндеттемелерге қатысты акцизді қолданудың экономикалық орындылығы ескеріледі.

Акциз салу объектілері

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акциз салу объектілерінен:     

- өнеркәсіптік жинау туралы келісім болған кезде Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес төлем жүргізілген акцизделетін тауарлар импорты;   

- бензин (авиациялықты қоспағанда), дизель отыны, газохол, бензанол, нефрас, жеңіл көмірсутектердің қоспасы, алыс-беріс шикізаты мен материалдарын қайта өңдеу өнімі болып табылатын, оның ішінде экспортқа өткізілген акцизделетін экологиялық отын беру. 

Акциз салу объектілеріне ҚР аумағында акцизделетін тауарларды сатып алу қосылды:

• сатып алу құны 18 000 АЕК және одан жоғары жеңіл автомобильдер;
• сатып алу құны 24 000 АЕК және одан жоғары кемелер, әуе кемелері;

ҚР СК 538-бабында белгіленгендей акциз салынатын объек мыналар болып табылады:

1) акциз төлеуші өзі шығарған және (немесе) өндірген және (немесе) ыдысқа құйған акцизделетін тауарлармен жүзеге асыратын мынадай операциялар:

• Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес төлем жүргізілген акцизделетін тауарларды импорттауды қоспағанда, сондай-ақ өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім болған кезде, акцизделетін тауарларды өткізу;
• акцизделетiн тауарларды алыс-беріс негізінде қайта өңдеуге беру;
• алыс-берiс, оның ішінде акцизделетiн шикізат пен материалдарды қайта өңдеу өнімі болып табылатын акцизделетiн тауарларды беру;
• жарғылық капиталға жарна;
• акцизделетін тауарларды заттай нысанда пайдалы қазбаларды өндіру салығын, экспортқа рента салығын төлеу есебіне беру жағдайларынан басқа, акцизделетiн тауарларды заттай ақы төлеген кезде пайдалану;
• өндіруші өзінің құрылымдық бөлімшелеріне жүзеге асыратын акцизделетiн тауарларды тиеп-жөнелту;
• өндіруші шығарған және (немесе) өндірген және (немесе) ыдысқа құйған акцизделетін тауарларды өзінің өндірістік мұқтаждықтары үшін және акцизделетін тауарларды өзі өндіруі үшін пайдалануы;
• өндіруші жүзеге асыратын, лицензияда көрсетілген өндіріс мекенжайынан акцизделетін тауарлардың орнын ауыстыру;

2) бензинді (авиациялық бензинді қоспағанда), дизель отынын, газохолды, бензанолды, мұнай еріткішін, жеңіл көмірсутек қоспаларын және экологиялық отынды көтерме саудада өткізу;

3) бензинді (авиациялық бензинді қоспағанда), дизель отынын, газохолды, бензанолды, мұнай еріткішін, жеңіл көмірсутек қоспаларын және экологиялық отынды бөлшек саудада өткізу;

4) мүліктік массаны, тәркіленген және (немесе) иесіз қалған, мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке өткен және мемлекет меншігіне өтеусіз берілген акцизделетін тауарларды өткізу;

5) акцизделетін тауарлардың бүлінуі, жоғалуы;

6) акцизделетін тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына импорттау;

7) осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарларды Қазақстан Республикасының аумағында сатып алу.

2. Сәйкестендіру құралдарының, есепке алу-бақылау маркаларының бүлінуі, жоғалуы акцизделетін тауарларды өткізу ретінде қаралады.

3. Мыналар акциз салудан босатылады:

1) егер осы ҚР СК 545-бабында белгіленген талаптарға сай келсе, акцизделетiн тауарларды экспорттау;

2) этил спирті мен алкоголь өнімін өндіруді және оның айналымын бақылау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын квоталар шегіндегі, өз қызметінің басталғаны туралы белгіленген тәртіппен хабардар еткен мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарына босатылатын этил спирті;

3) егер аталған тауарлар бойынша акциз бұрын төленсе, жаңа үлгідегі есепке алу-бақылау маркаларымен қайта таңбалауға жататын, ҚР СК 175-бабының 2-тармағында көрсетілген акцизделетін тауарлар;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрілік зат ретінде тіркелген, құрамында спирт бар медициналық мақсаттағы өнім (бальзамдардан басқа);

5) есептен шығару және жою туралы актінің негізінде салық органдары қабылдаған, ақаулық, жоғалу, бүліну себебі бойынша айналымнан шығарылған сәйкестендіру құралдары;

6) ҚР СК 536-бабының 5) тармақшасында көрсетілген, алыс-беріс шикiзаты мен материалдарын қайта өңдеу өнiмi болып табылатын, оның ішінде акцизделетiн, экспортқа өткізілген акцизделетін тауарларды, егер ол ҚР СК 545-бабында белгіленген талаптарға сәйкес келсе беру.

Акциз мөлшерлемелері

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акцизделетін тауарларға акциздің барлық қолданыстағы мөлшерлемелері 10%-ға ұлғаяды. Бұл темекіге, алкогольге, мұнай өнімдеріне және басқа да санаттарға қатысты.

Алкогольге акциз мөлшерлемелері:

1. Спирт:

• Этил спирті (спирт концентрациясы 80%-дан артық) - 600 теңге/литр;
• Спирт (спирт концентрациясы 80%-дан аз) - 2 550 теңге/литр (100% спирт).

2. Алкоголь өнімі:

• Алкоголь өнімі (шараптан, толысылған шараптан (шарап материалынан), сыра мен сыра сусынынан басқа) - 2 805 теңге/литр (100% спирт),
• Шарап - 38 теңге/литр;
• Шарап материалы - 187 теңге/литр;
• Сыра және сыра сусындары - 99 теңге/литр, құрамында 0,5%-дан кем спирт болса - 0 теңге/литр.

Темекі және темекі бұйымдарына акциз мөлшерлемелері

1. Темекі:

• 2026 жылдан бастап - 18 051 теңге/1000 дана;
• 2027 жылдан бастап - 21 163 теңге/1000 дана;
• 2028 жылдан бастап - 21 880 теңге/1000 дана;
• 2029 жылдан бастап - 23 279 теңге/1000 дана;
• 2030 жылдан бастап және бұдан әрі - 25 607 теңге/1000 дана.

2. Түтікті/кальян темекісі:

• 2026 жылдан бастап - 15 863 теңге/кг;
• 2030 жылдан бастап - 22 791 теңге/кг дейін өседі.

3. Қыздырылатын темекісі бар бұйымдар:

• 2026 - 11 230 теңге/1000 дана;
• 2030 жылдан бастап - 12 803 теңге/1000 данаға дейін өседі.

 Мұнай өнімдері мен отынға акциз
мөлшерлемелері

1. Көтерме:

• Бензин - 38 134 теңге/т;
• Дизель - 35 726 теңге/т;
• Газохол, нефрас, экологиялық отын - 38 134 теңге/т.

2. Бөлшек сауда:

• Бензин - 500 теңге/т;
• Дизель - 60 теңге/т;
• Газохол, бензанол, нефрас, жеңіл көмірсутектердің қоспасы және экологиялық отын - 500 теңге/т.

Сонымен қатар, 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап алғаш рет энергетикалық сусындарға акциз енгізіледі. 

Сергітетін (энергетикалық) алкогольсіз сусындарға акциз мөлшерлемелері:

• 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап - литріне 100 теңге;
• 2027 жылғы 1 қаңтардан бастап - литріне 140 теңге;
• 2028 жылғы 1 қаңтардан бастап - литріне 180 теңге;
• 2029 жылғы 1 қаңтардан бастап - литріне 200 теңге;
• 2030 жылғы 1 қаңтардан бастап - литріне 240 теңге.

Акциз мөлшерлемелері ҚР Салық кодексінің 537-бабымен регламенттелген.

Акциздердің мөлшерлемелері заттай түрдегі өлшем бірлігіне абсолюттік сомада белгіленеді.

Өздеріне қатысты аралас (бекіген (өзіндік ерекше) және адвалорлық (пайызбен) салықтық мөлшерлемелерден тұратын) салықтық мөлшерлемелер белгіленген акцизделетін тауарлар бойынша акциздің сомасы бекіген (өзіндік ерекше) салықтық мөлшерлеме мен заттай түрде өткізілген (берілген, әкелінетін) акцизделетін тауарлар көлемінің көбейтіндісі ретінде және осындай тауарлардың ең жоғары бөлшек саудадағы бағасының адвалорлық (пайызбен) салықтық мөлшерлемеге сәйкес келетін пайыздық үлесі ретінде есептелген акциз сомаларын қосу нәтижесінде алынған сома болып есептеледі.

Акциз төлеу мерзімдері

Акцизделетiн тауарларға арналған акциз есептi салық кезеңiнен кейiнгi айдың 20-сынан кешiктiрiлмей бюджетке аударылуға тиiс. (ҚР СК 549-бабы)

Алыс-беріс шикізаты мен материалдардан өндірілген акцизделетiн тауарлар бойынша акциз одан әрі экспортқа өткізілетін өнімді беруді қоспағанда, өнім тапсырыс берушіге немесе тапсырыс беруші көрсеткен тұлғаға берілген күні төленеді.

Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген шикі мұнайды, газ конденсатын өнеркәсіптік қайта өңдеуге беру кезінде акциз олар берілген күні төленеді.

Толысылған шарапты (шарап материалын), сыра мен сыра сусынын қоспағанда, осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 2) тармақшасында белгіленген акцизделетін тауарларға акцизді алкоголь өнімін өндірушілер таңдау бойынша:

1) есепке алу-бақылау таңбаларын алғанға дейін;

2) Салық кодексінің 175-бабына сәйкес акцизді төлеу туралы міндеттеме ұсынылған жағдайда, акцизделетін тауарлар тиеп-жөнелтілген (берілген) күні төлейді.

Салық органдарының ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағынан импортталған акцизделетін тауарлар бойынша акциздің төлену фактісін тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтініште тиісті белгі қою арқылы растауы не растаудан уәжді бас тартуы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

Жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының аумағында Салық кодексінің 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарларға жататын көлік құралдарын сатып алған кезде акциздерді төлеу бірінші басталатын мынадай күндердің бірінен:

• осындай акцизделетін тауарлар сатып алынған айдан кейінгі айдың 20-сынан кешіктірілмей;
• осындай көлік құралдарын мемлекеттік тіркеуді жүргізу үшін құжаттарды тапсыру күнінен кешіктірілмей жүргізіледі.

Салық кезеңі және акциз бойынша салық декларациясы

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап акциз бойынша салық есептілігін табыс ету тәртібі өзгерді:

   - құрылымдық бөлімшелер үшін акциз бойынша ағымдағы төлемдерді төлеу алынып тасталды;     

- акциз төлеушілердің акциз бойынша есеп беруі алынып тасталды;     

- құрылымдық бөлімшелері бар акциз төлеушілер құрылымдық бөлімшенің орналасқан жері бойынша акциз бойынша декларацияға құрылымдық бөлімше бойынша акциз сомасын есептеу жөніндегі қосымшаны табыс етуге міндетті;     

- сатып алу құны 18 000 АЕК және одан жоғары болатын жеңіл автомобильдерді, сатып алу құны 24 000 АЕК және одан жоғары болатын кемелер мен әуе кемелерін сатып алған жеке тұлғалар осындай көлік құралдарын сатып алған айдан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей өзінің орналасқан жері бойынша салық органына акциз бойынша декларация тапсыруға тиіс.

Акцизге қатысты күнтiзбелiк ай салық кезеңi болып табылады. (ҚР СК 551-бабы)

Әрбiр салық кезеңi аяқталғаннан кейiн акциз төлеушiлер өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына есептi салық кезеңiнен кейiнгi екiншi айдың 15-iнен кешiктiрмей 400.00-нысанды акциз бойынша декларацияны тапсыруға мiндеттi.

Құрылымдық бөлiмшелерi бар акциз төлеушiлер акциз бойынша декларацияға осындай құрылымдық (аумақтық) бөлiмше бойынша акциз сомасын есептеу жөнiндегi қосымшаны осындай құрылымдық (аумақтық) бөлiмшенiң орналасқан жерi бойынша салық органына тапсырады.

Акцизделетін тауарларды ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағына импорттайтын салық төлеушілер импортталған акцизделетін тауарлар есепке қабылданған айдан кейінгі айдың 20-сынан кешіктірілмейтін мерзімде тұрған (тұрғылықты) жеріндегі салық органына СЕН 328.00 тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтінішті және Салық кодексінің 530-бабының 2-тармағына сәйкес өзге де құжаттарды ұсынуға міндетті.

Қазақстан Республикасының аумағында ҚР СК 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарларды сатып алған жеке тұлғалар өздерінің тұрған жеріндегі салық органына акциз бойынша декларацияны осындай көлік құралдарын сатып алған айдан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей ұсынуға міндетті.

ҚР СК 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарларды ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағына импорттау кезінде салық төлеуші тұрған (тұрғылықты) жеріндегі салық органына тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтінішті қағаз жеткізгіште және электрондық нысанда не электрондық нысанда ғана осындай акцизделетін тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына әкелу жүзеге асырылған айдан кейінгі айдың 20-сынан кешіктірмей ұсынуға міндетті.

Акциз төлеу орны

1. Акциз төлеу осы баптың 2 және 3-тармақтарындакөрсетілген жағдайларды қоспағанда, салық салу объектісінің орналасқан жері бойынша жүргізіледі.

2. Бензинді (авиациялық бензиндi қоспағанда) және дизель отынын көтерме, бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын акциз төлеушілер акцизді салық салуға байланысты объектілердің тұрған жері бойынша төлейді.

3. ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағынан акцизделетін тауарлар импортталған, осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарлар ЕАЭО-ға мүше болып табылмайтын мемлекеттердің аумағынан импортталған жағдайда, сондай-ақ осы Кодекстің 536-бабы бірінші бөлігінің 10) тармақшасында көрсетілген акцизделетін тауарлар Қазақстан Республикасының аумағында сатып алынған кезде акцизді төлеу акцизді төлеушінің тұрған (тұрғылықты) жері бойынша жүргізіледі. (ҚР СК 550-бабы)

2026 жылғы 1 қаңтарға дейін акциздерді реттеу

Акциз - тауар бағасынан немесе қызмет тарифінен алынатын жанама салықтың түрі.

Акциз - ел iшiнде өндiрiс кезiнде жаппай тұтыну тауарларына (темекi, шарап және т.б.) салынатын жанама салық (сол функцияны атқаратын, бiрақ шетелден, яғни басқа елдерден жеткiзiлетiн тауарларға кеден төлемдерiнен айырмашылығы).

Қазақстан Республикасының аумағында өндiрiлген және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға акциз салынады.

Акциз төлеушілер

Акцизделетін тауарлар

Акциз салу объектілері

Акциз салуға жатпайтын объектілер

Акциз мөлшерлемелері

Акциз төлеу мерзімдері

Салық кезеңі және акциз бойынша салық декларациясы

Акциз төлеу орны 

Акциз төлеушілер

Мыналар:
1) Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетiн тауарлар шығаратын;
2) акцизделетін тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына импорттайтын;
3) Қазақстан Республикасының аумағында бензинді (авиациялық бензиндi қоспағанда) және дизель отынын көтерме, бөлшек саудада өткiзудi жүзеге асыратын;
4) осы Кодекстің 462-бабы бірінші бөлігінің 5) – 7) тармақшаларында көрсетілген және олар бойынша акциз Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бұрын төленбеген, Қазақстан Республикасының аумағында тәркіленген, иесiз, мұрагерлiк құқығы бойынша мемлекетке өткен және мемлекет меншiгiне өтеусiз берiлген акцизделетін тауарларды өткiзудi жүзеге асыратын;
5) осы Кодекстiң 462-бабында көрсетілген және олар бойынша акциз Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бұрын төленбеген, акцизделетiн тауарлардың мүліктік массасын өткiзудi жүзеге асыратын;
6) осы Кодекстің 462-бабы бірінші бөлігінің 6) тармақшасында көзделген акцизделетін тауарларды жинауды (жинақтауды) жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар акциз төлеушілер болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет мақсатында Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағынан акцизделетін тауарларды импорттайтын жеке тұлғалар да акциз төлеушілер болып табылады. Акцизделетін тауарларды кәсіпкерлік қызмет мақсатында импортталатындарға жатқызу өлшемшарттарын уәкілетті орган белгілейді.

Осы баптың 1-тармағының ережелерi ескерiле отырып, бейрезидент-заңды тұлғалар мен олардың құрылымдық бөлiмшелерi де акциз төлеушiлер болып табылады.

Акцизделетін тауарлар

Мыналар акцизделетін тауарлар болып табылады:

1) спирттің барлық түрлері;

2) алкоголь өнімі;

3) темекі бұйымдары;

4) қыздырылатын темекісі бар өнімдер, электрондық сигареттерде пайдалануға арналған құрамында никотині бар сұйықтық;

5) бензин (авиациялық бензинді қоспағанда), дизель отыны, газохол, бензанол, мұнай еріткіші, жеңіл көмірсутек қоспалары, экологиялық отын;

6) шағын автобустарды, автобустар мен троллейбустарды қоспағанда, қозғалтқышының көлемі 3000 текше сантиметрден асатын, 10 және одан да көп адам тасымалдауға арналған моторлы көлік құралдары; қозғалтқышының көлемі 3000 текше сантиметрден асатын, адамдар тасымалдауға арналған жеңіл автомобильдер және өзге де моторлы көлік құралдары (арнайы мүгедектігі бар адамдарға арналған қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа); қозғалтқышының көлемі 3000 текше сантиметрден асатын, жүкке арналған платформасы және жүк бөлiгiнен қатты стационарлық қабырғамен бөлінген жүргiзушi кабинасы бар жеңіл автомобиль шассиiндегi моторлы көлік құралдары (арнайы мүгедектігі бар адамдарға арналған қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа);
7) шикі мұнай, газ конденсаты;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрiлiк зат ретінде тіркелген, құрамында спирті бар медициналық мақсаттағы өнім.

Акциз салу объектісі:

ҚР Салық кодексінің 464-бабының 1-тармағына сәйкес мыналар акциз салынатын объект болып табылады:

• акциз төлеуші өзі шығарған және (немесе) өндірген және (немесе) ыдысқа құйған акцизделетін тауарлармен жүзеге асыратын мынадай операциялар:

- акцизделетін тауарларды өткізу;

- акцизделетiн тауарларды алыс-беріс негiзінде қайта өңдеуге беру;

- алыс-берiстік, оның iшiнде акцизделетiн шикiзат пен материалдарды қайта өңдеу өнiмi болып табылатын акцизделетiн тауарларды беру;

- жарғылық капиталға жарна;

- акцизделетін тауарларды заттай нысанда пайдалы қазбаларды өндіру салығын, экспортқа рента салығын төлеу есебіне беру жағдайларынан басқа, акцизделетiн тауарларды заттай ақы төлеген кезде пайдалану;

- өндіруші өзiнiң құрылымдық бөлiмшелерiне жүзеге асыратын акцизделетiн тауарларды тиеп-жөнелту;

- өндiрушiнің жасап шығарған және (немесе) өндiрген және (немесе) ыдысқа құйған акцизделетін тауарларды өздерiнiң өндiрiстiк мұқтаждары үшін және акцизделетін тауарларды өздері өндіруі үшін пайдалануы;

- өндіруші жүзеге асыратын акцизделетін тауарлардың лицензияда көрсетілген өндіріс мекенжайынан орын ауыстыруы;

- бензинді (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отынын көтерме және бөлшек саудада өткізу;

- мүліктік массаны, тәркiленген және (немесе) иесiз, мұрагерлiк құқығы бойынша мемлекетке өткен және мемлекет меншiгiне өтеусiз берiлген акцизделетін тауарларды өткiзу;

- акцизделетiн тауарлардың бүлiнуi, жоғалуы;

- акцизделетін тауарлардың Қазақстан Республикасының аумағына импорты.

Мыналарға акциз салынбайды:

ҚР Салық кодексінің 464-бабының 3-тармағы негізінде мыналар акциз салудан босатылады:

1) егер ол осы Кодекстің 471-бабында белгіленген талаптарға сай келсе, акцизделетiн тауарлардың экспорты;

2) этил спирті мен алкоголь өнімін өндіруді және оның айналымын бақылау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын квоталар шегіндегі, өз қызметінің басталғаны туралы белгіленген тәртіппен хабардар еткен мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарына босатылатын этил спирті;

3) жаңа үлгідегі есепке алу-бақылау маркалармен қайта таңбалауға жататын, осы Кодекстің 172-бабының 2-тармағында көрсетілген акцизделетін тауарлар, егер аталған тауарлар бойынша акциз бұрын төленсе;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрілік зат ретінде тіркелген медициналық мақсаттағы құрамында спирті бар өнім (бальзамдардан басқа).

5) есептен шығару және жою туралы актінің негізінде салық органдары қабылдаған, ақаулық, жоғалу, бүліну себебі бойынша айналымнан шығарылған сәйкестендіру құралдары.

Акциз мөлшерлемелері

Акциздердің мөлшерлемелері заттай түрдегі өлшем бiрлiгiне абсолюттiк сомада белгiленедi.

Спирттің барлық түрiне және толысылған шарапқа акциз мөлшерлемелері спиртті және толысылған шарапты одан әрi пайдалану мақсаттарына қарай сараланады.

Акциз мөлшерлемелері ҚР Салық кодексінің 463-бабымен регламенттелген.

Акциз төлеу мерзімдері

Акцизделетін тауарларға арналған акциз есепті салықтық кезеңнен кейінгі айдың 20-күнінен кешіктірмей бюджетке аударылуға жатады.

Алыс-беріс шикiзаты мен материалдардан өндiрiлген акцизделетiн тауарлар бойынша акциз өнім тапсырыс берушiге немесе тапсырыс берушi көрсеткен тұлғаға берiлген күнi төленедi.

Қазақстан Республикасының аумағында өндiрiлген шикi мұнайды, газ конденсатын өнеркәсiптiк қайта өңдеуге беру кезінде акциз олар берiлген күнi төленедi.

Толысылған шарапты және сыра қайнату өнімін қоспағанда, осы Кодекстiң 462-бабы бірінші бөлігінің 2) тармақшасында белгiленген акцизделетiн тауарларға акцизді алкоголь өнімін өндірушілер таңдау бойынша:

• есепке алу-бақылау маркаларын алғанға дейін;
• осы Кодекстің 172-бабына сәйкес есепке алу-бақылау маркаларын нысаналы пайдалану туралы міндеттеме ұсынылған жағдайда, акцизделетін тауарлар тиеп-жөнелтілген (берілген) күні төлейді.

Салық органдарының Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағынан импортталған акцизделетін тауарлар бойынша акциздің төлену фактісін тауарларды әкелу және жанама салықтарды төлеу туралы өтініште тиісті белгі қою арқылы растауы не растаудан уәжді бас тартуы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

Салық кезеңі және акциз бойынша салық декларациясы

Акцизге қатысты күнтiзбелiк ай салық кезеңi болып табылады.

Әрбiр салық кезеңi аяқталғаннан кейiн акциз төлеушiлер өзiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына есептi салық кезеңiнен кейiнгi екiншi айдың 15-iнен кешiктiрмей 400.00-нысандағы акциз бойынша декларацияны табыс етуге мiндеттi.

Акциз төлеушiлер декларациямен бiр мезгiлде, егер заңды тұлғаның құрылымдық бөлiмшесi бар болса, 421.00-нысандағы акциз бойынша есеп-қисапты тапсырады.

ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағына акцизделетін тауарларды импорттайтын салық төлеушілер орналасқан (тұрғылықты) жері бойынша салық органына тауарларды әкелу және жанама салықтардың төленгені туралы өтінішті және осы Кодекстің 456-бабының 2-тармағына сәйкес өзге де құжаттарды импортталған акцизделетін тауарларды есепке алу айынан кейінгі айдың 20-нан кешіктірме ұсынуға міндетті.

Акциз төлеу орны

Акциз төлеу ҚР СК 476-бабының 2 және 3-тармақтарында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, салық салу объектісінің орналасқан жері бойынша жүргізіледі.

Бензинді (авиациялықты қоспағанда) және дизель отынын көтерме, бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын акциз төлеушілер акцизді салық салуға байланысты объектілердің орналасқан жері бойынша төлейді.

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағынан акцизделетін тауарлар импортталған жағдайда акцизді төлеу акциз төлеушінің орналасқан (тұрғылықты) жері бойынша жүргізіледі.