Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
ҚР Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын (КТС) есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі-салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясының шағымын алды.
Іс материалдарынан келіп шығатыны, салық органы 01.10.2020ж. бастап 31.12.2020ж. дейінгі кезеңде салық және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің жекелеген түрлері бойынша салық міндеттемелерін орындау мәселесі бойынша «А» компаниясына тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 139 465,6 мың теңге сомасына КТС және 22 957,2 мың теңге өсімпұл есептеу туралы хабарлама шығарылды.
«А» компаниясы салық органының қорытындысымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органы шешімінің күшін жоюды сұрайды және мынадай дәлелдер келтіреді.
«А» компаниясы өзінің құрылтайшысы «В» компаниясының атына 2020 жылы төлеген 929 770,8 мың теңге сомасына дивидендтерді салық салудан босату кезінде Салық кодексінің 313-бабының 4-тармағын бұзу шағым жасалған салық сомасын және тиісті өсімпұл сомасын есептеу үшін негіз болып табылады.
Салық органының осы қорытындысымен «А» компаниясы Салық кодексінің 645-бабы 9-тармағының 4) тармақшасы негізінде «В» компаниясының атына төленген дивидендтерге салық салудан босатуды қолданғаны үшін келіспейді.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Уәкілетті орган шағым бойынша дәлелді шешім шығару мақсатында Салық кодексінің 186-бабына сәйкес 01.10.2020ж. бастап 31.12.2020ж. дейінгі кезеңде үшін төлем көзінен КТС есептеудің дұрыстығы мәселесі бойынша «А» компаниясына тақырыптық тексеру тағайындады.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті (бұдан әрі - Комитет) «А» компаниясына тақырыптық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша тақырыптық тексеру актісі (бұдан әрі - тақырыптық тексеру актісі) жасалды.
Тақырыптық тексеру актісінен келіп шығады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің таза табысын оның қатысушылары арасында бөлу тәртібі Қазақстан Республикасының 22.04.1998ж. №220-1 «Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер және қосымша жауапкершілігі туралы» (бұдан әрі - Заң).
Заңның 8-бабына сәйкес жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтайшылары, сондай-ақ ол құрылғаннан кейін серіктестік мүлкіндегі үлеске құқық алған тұлғалар оның қатысушылары болып табылады.
Заңның 40-бабына сәйкес жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктiң қатысушылары арасында оның қызметiнiң нәтижелерi бойынша серiктестiктiң тоқсан, жарты жыл немесе жыл iшiндегi қызметiнiң нәтижелерiн бекiтуге арналған серiктестiк қатысушыларының кезектi жалпы жиналысының шешiмiне сәйкес серiктестiк алған таза табысты бөлу жүргiзiлуi мүмкiн.
Жалпы жиналыс таза табысты немесе оның бiр бөлiгiн серiктестiкке қатысушылар арасында бөлуден алып тастау туралы шешiм қабылдауға да құқылы.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жалпы жиналысы кірісті қатысушылар арасында бөлу туралы шешім қабылдаған жағдайда әрбір қатысушы серіктестіктің жарғылық капиталындағы өзінің үлесіне сәйкес келетін бөлінетін кірістің бір бөлігін алуға құқылы. Төлем жалпы жиналыс таза табысты бөлу туралы шешім қабылдаған күннен бастап бір ай ішінде ақшалай нысанда жүргізілуге тиіс.
Бұрын атап өтілгендей, «А» компаниясы 2018 жылы «В» компаниясына (Нидерланды Корольдігі) 2 172 006,41 АҚШ доллары сомасында дивидендтер төледі (23.11.2020ж. 428,07 бағамы бойынша 929 770,8 мың теңге).
«А» компаниясы резидент емеске төлеген дивидендтер түріндегі табысқа Салық кодексінің 645-бабы 9-тармағының негізінде төлем көзінен КТС салынбаған.
Салық кодексінің 1-бабы 1-тармағының 16) тармақшасына сәйкес заңды тұлға оның құрылтайшылары, қатысушылары арасында бөлетін таза табыс немесе оның бір бөлігі түріндегі табыс дивидендтер деп танылады.
Салық кодексінің 644-бабы 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес резидент емес заңды тұлғадан, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылған инвестициялық пай қорларынан алынатын дивидендтер түріндегі табыс резидент еместің Қазақстан Республикасындағы көздерден алатын табысы болып танылады.
Салық кодексінің 2-бабының 5-тармағында, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта Салық кодексіндегіден өзгеше ережелер белгіленсе, көрсетілген шарттың ережелері қолданылады деп белгіленген.
Қазақстан Республикасы мен Нидерланд Корольдігі арасында Табыс пен капиталға қосарланған салық салуды болдырмау және салық төлеуден жалтаруға жол бермеу туралы конвенция (бұдан әрі - Конвенция) жасалғанын ескере отырып, салық агенті Конвенцияның ережелерін қолдануға құқылы.
Конвенцияның 10-бабының 5-тармағына сәйкес «дивидендтер» термині осы бапта пайдаланылған кезде акциялардан алынатын табысты, «жуиссанс» акцияларын немесе «жуиссанс» құқықтарын, тау-кен акцияларын, құрылтайшылардың акцияларын немесе басқа да борыштық талаптар болып табылмайтын, пайдаға қатысу, сондай-ақ басқа да корпоративтік құқықтардан түсетін табыс, ол пайданы бөлетін компания резиденті болып табылатын Мемлекеттің салық заңнамасына сәйкес акциялардан алынатын табыс сияқты салықтық реттеуге жатады.
Конвенцияның 10-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес Уағдаласушы Мемлекеттің резиденті болып табылатын компания екінші Уағдаласушы Мемлекеттің резидентіне төлейтін дивидендтерге осы екінші Мемлекетте салық салынуы мүмкін.
Алайда, мұндай дивидендтерге дивидендтер төлейтін компания резиденті болып табылатын Уағдаласушы Мемлекетте де осы Мемлекеттің заңнамасына сәйкес салық салынуы мүмкін, бірақ егер алушы дивидендтердің нақты иесі болып табылса, онда осылайша алынатын салық:
а) егер нақты иесі дивидендтер төлейтін компания капиталының кемінде 10 процентіне тікелей немесе жанама иелік ететін компания болса, дивидендтердің жалпы сомасының 5 проценті;
б) қалған барлық жағдайларда дивидендтердің жалпы сомасының 15 проценті.
Бұл ретте Конвенцияның 10-бабының 6-тармағына сәйкес 1 және 2-тармақтардың ережелері қолданылмайды, егер Уағдаласушы Мемлекеттің резиденті болып табылатын дивидендтердің ic жүзіндегі иесі екінші Уағдаласушы Мемлекетте кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырса, резиденті дивидендтер төлейтін компания болып табылатын компания ондағы тұрақты мекеме арқылы немесе осы екінші Мемлекетте орналасқан тұрақты базадан тәуелсіз жеке қызметтер көрсетеді және холдинг, оған қатысты дивидендтер төленетін болса, ic жүзінде осындай тұрақты мекемемен немесе тұрақты базамен байланысты. Мұндай жағдайда мән-жайларға байланысты 7-баптың немесе 14-баптың ережелері қолданылады.
Сонымен қатар, Салық кодексінің 667-бабының 1-тармағына сәйкес резидент емеске дивидендтер, сыйақылар және (немесе) роялти түріндегі кірістерді төлеу кезінде немесе резидент еместің сыйақылар және (немесе) роялти түріндегі төленбеген кірістерін шегерімге жатқызу кезінде салық агенті салық салудан босатуды немесе салықтың төмендетілген ставкасын дербес қолдануға құқылы мынадай шарттар сақталған кезде:
1) резидент емес табысты түпкілікті (нақты) алушы (иеленуші) болып табылса;
2) салық агентіне Салық кодексінің 666-бабы 4-тармағында белгіленген мерзімде резидент еместің резиденттігін растайтын құжат табыс етілген.
Салық кодексінің 19-бөлімі мақсатында табыстарды иеленуге, пайдалануға, билік етуге құқығы бар және осындай табысқа қатысты делдал, оның ішінде агент, номиналды ұстаушы болып табылмайтын тұлғаны түпкілікті (нақты) табыс алушы (иеленуші) деп түсіну керек.
Салық кодексінің 675-бабының 1-тармағы Салық кодексінің 19-бөлімінің ережелерін қолдану мақсатында резидент еместің резиденттігін растайтын құжат табыс алушы резидент емес Қазақстан Республикасы мынадай түрлердің бірінде ұсынылған халықаралық шарт жасасқан мемлекеттің резиденті болып табылатынын растайтын ресми құжат болып табылады:
1) резиденті резидент емес болып табылатын шет мемлекеттің құзыретті органы куәландырған түпнұсқа. Резидент еместің резиденттігін растайтын лауазымды адамның қолы және құзыретті органның мөрі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жария етілуге тиіс;
2) осы тармақтың 1) тармақшасының талаптарына сәйкес келетін құжат түпнұсқасының нотариат куәландырған көшірмесін ұсынады. Шетелдік нотариустың қолы мен мөрі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жария етілуге тиіс;
3) шет мемлекеттің құзыретті органының интернет-ресурсында орналастырылған резидент еместің резиденттігін растайтын электрондық құжаттың қағаз көшірмесі.
Осылайша, егер резидент емес дивидендтер түріндегі табыстың нақты иесі болып табылса, мұндай резидент емес салық агентіне Салық кодексінің 675-бабының ережелеріне сәйкес келетін резиденттікті растайтын құжатты Салық кодексінің 666-бабының 4-тармағында белгіленген мерзімде табыс еткен кезде, онда салық агенті табыс салығын есептеу кезінде Конвенцияда көзделген төмендетілген салық мөлшерлемесін қолдануға құқылы.
Бұл ретте, Серіктестік Конвенцияның ережелерін дербес қолданбады.
Салық кодексінің 645-бабы 1-тармағына сәйкес қызметі Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме құруға алып келмейтін резидент емес заңды тұлғаның Қазақстан Республикасындағы көздерінен алынатын табыстарға шегерімдерді жүзеге асырмай төлем көзінен корпоративтік табыс салығы салынады.
Бұл ретте төлем көзінен ұсталатын корпоративтік табыс салығының сомасын салық агенті осы баптың 9-тармағында көрсетілген табыстарды қоспағанда, Салық кодексінің 644-бабында көрсетілген табыстар сомасына Салық кодексінің 646-бабында белгіленген ставкаларды қолдану жолымен есептейді.
Егер Салық кодексінің 646-бабы 2-тармағында өзгеше белгіленбесе, Салық кодексінің 646-бабы 1-тармағының 5) тармақшасына сәйкес резидент еместің Қазақстан Республикасындағы көздерден дивидендтер түріндегі табыстарына 15 процент ставка бойынша төлем көзінен салық салынуға жатады.
Бұл ретте, егер осы тармақтың 3), 5) тармақшаларында өзгеше белгіленбесе, Салық кодексінің 645-бабы 9-тармағының 4) тармақшасына сәйкес салық салуда жеңілдігі бар мемлекетте тіркелген, уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген тұлғаларға төленетін дивидендтерді қоспағанда, бір мезгілде мынадай шарттарды орындау кезінде:
- дивидендтерді есептеу күніне салық төлеуші дивидендтер төленетін акцияларды немесе қатысу үлестерін үш жылдан астам иеленеді;
- дивидендтер төлейтін резидент заңды тұлға дивидендтер төленетін кезең ішінде жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайды;
- жер қойнауын пайдаланушылар (жер қойнауын пайдаланушы) болып табылатын тұлғалардың (тұлғаның) дивидендтер төлейтін резидент заңды тұлға активтерінің құнындағы мүлкі дивидендтерді төлеу күніне 50 пайыздан аспайды
Осы тармақшаның ережелері резидент заңды тұлғадан алынған дивидендтерге ғана:
акциялар бойынша, оның ішінде депозитарлық қолхаттардың базалық активтері болып табылатын акциялар бойынша төленуге тиіс табысты;
резидент заңды тұлға оның құрылтайшылары, қатысушылары арасында бөлетін таза табыстың бір бөлігі;
құрылтайшы, қатысушы енгізген мүлікті қоспағанда, резидент заңды тұлғаны тарату кезінде немесе құрылтайшылардың, қатысушылардың салымдарының мөлшерін барабар азайту арқылы не құрылтайшылардың, қатысушылардың үлестерін толық немесе ішінара өтеу арқылы жарғылық капиталды азайту кезінде, сондай-ақ құрылтайшы, қатысушы резидент заңды тұлғадағы қатысу үлесін алып қойған кезде мүлікті бөлуден түсетін табыс жарғылық капиталға салым ретінде.
Осылайша, жоғарыда көрсетілген шарттарды бір мезгілде орындаған кезде резидент еместің дивидендтер түріндегі кірістеріне төлем көзінен КТС салынбайды.
Тақырыптық тексеру барысында «А» компаниясы дивидендтерді төлеу кезінде Салық кодексінің 645-бабы 9-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген шарттар сақталғаны анықталды. Демек, Қазақстан Республикасындағы көздерден «В» Компаниясының атына төленген дивидендтер түріндегі табыстарға төлем көзінен салық салынбайды.
Осылайша, шағым жасалған салықтық тексеру актісінің нәтижелері тақырыптық тексеру актісі бойынша 2020 жылғы 4-тоқсанда «В» компаниясының мекенжайына төленген дивидендтер түріндегі кірістер бойынша төлем көзінен 139 465,6 мың теңге сомасында КТС есептеу бөлігінде расталған жоқ.
Баяндалғанның негізінде, тақырыптық тексеру нәтижелерін және Салық кодексінің 645-бабы 9-тармағы 4) тармақшасының нормасын ескере отырып, төлем көзінен 2020 жылғы 4-тоқсанда төленген дивидендтер түріндегі кірістер бойынша 139 465,6 мың теңге сомасында КТС есептеу. «В» компаниясының атына шағым жасалған тексеру актісінің нәтижелері бойынша негізсіз болып табылады.
Салық кодексінің 182-бабының 1-тармағына және 186-бабының 5-тармағына сәйкес шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган Апелляциялық комиссияның шешімін және тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағым жасалған хабарламаны толық жою туралы шешім қабылданды.
