Даудың түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі - салық органы) қосылған құн салығын (ҚҚС) есептеу туралы, есепке жатқызылатын ҚҚС-тың есептелген салықтан асып кетуі туралы, қайтаруға расталмаған, бюджетке төлеуге жатпайтын хабарламаға «К» Компаниясының апелляциялық шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2022ж.18.03. бастап 2022ж.30.06. дейінгі кезеңде қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша «К» Компаниясына тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша есепке жатқызылатын ҚҚС есептелген салық сомасынан асып кету туралы сомасы бюджетке төлеуге жатпайтын қайтаруға расталмаған 178,8 мың теңге мөлшерінде хабарлама шығарылды.
«К» Компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының 178,8 мың теңге сомасына ҚҚС асып кетуін қайтарудан бас тарту бөлігінде шешімінің күшін жоюды сұрайды.
Салық кодексінің 152-бабының 10-тармағын бұзу 178,8 мың теңге сомасына ҚҚС асып кетуін қайтарудан бас тартуға негіз болды, онда 178,9 мың теңге сомасына «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша (2.10, 2.11-бөлім) бұзушылықтар анықталды, оның ішінде тікелей жеткізушілер бойынша 22,6 мың теңге сомасында, салық кодексі бойынша анықталған бұзушылықтар бойынша ТБЖ қолдану қорытындысы бойынша 156,2 мың теңге сомасында.
«К» Компаниясының пікірі бойынша «А» Компаниясының жеткізушісі бойынша «К» Компаниясы мен «А» Компаниясы арасындағы және «А» Компаниясы мен оның жеткізушісі «В» Компаниясы арасындағы операциялар бойынша анықталған бұзушылықтар емес, «В» Компаниясы мен оның жеткізушісі арасындағы операциялар бойынша анықталған бұзушылықтар есептелінеді «С» және «Т» Компаниялары (3 деңгей), оларға «К» Компаниясы ешқандай қатысы жоқ.
«К» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салықтық тексеру 2022ж.01.04. бастап 2022ж.30.06. дейінгі кезеңде 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС асып кетуін қайтару туралы «К» Компаниясының талабы негізінде 5 635,6 мың теңге сомасында жүргізілді.
Салық кодексінің 431-бабының 2-тармағына сәйкес қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару үшін оған шағымдану нәтижелерін ескере отырып (салық төлеуші шағым жасаған кезде) қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау жөніндегі салықтық тексеру актісі негіз болып табылады.
Салық кодексінің 152-бабында қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері көзделген.
Салық кодексінің 152 - бабының 11-тармағына сәйкес салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) Ақпараттық жүйелер мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері «Пирамида» талдамалық есебі болып табылады.
Салық кодексінің 1-тармағының 75-тармағына сәйкес электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесі – электрондық нысанда жазылған шот-фактураларды қабылдау, өңдеу, тіркеу, беру және сақтау жүзеге асырылатын уәкілетті органның ақпараттық жүйесі.
Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019ж.22.04. №370 бұйрығымен электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесінде электрондық нысанда шот-фактураны жазып беру Қағидалары және оның нысандары бекітілді.
Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2-тармақшасына сәйкес тексерілетін салық төлеушінің өнім берушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейді.
Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018ж.19.03. №391 Бұйрығымен қосылған құн салығының асып кетуін қайтару және қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидалары, сондай – ақ тәуекел дәрежесі өлшемшарттары (бұдан әрі - №391 қағидалар) бекітілгенін көрсету қажет.
№391 Қағидалар Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді және ТБЖ қолдана отырып, ҚҚС асып кеткен сомаларды қайтару тәртібін белгілейді.
Мәселен, №391 Қағидалардың 11 және 45-тармақтарына сәйкес қайтаруға ұсынылған ҚҚС асып кеткен сомалардың дұрыстығын, сондай-ақ бюджеттен қайтарылған, оған қатысты оңайлатылған қайтару тәртібі қолданылған ҚҚС сомаларының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру жүргізу кезінде мемлекеттік кіріс органы тексерілетін салық кезеңі үшін ақпараттық жүйені қолдана отырып, тексерілетін көрсетілетін қызметті алушы бойынша талдамалық жеткізушілер туралы «Пирамида» есебі.
«Пирамида» есебі Салық төлеуші ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ мәліметтерін, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді, сондай-ақ салық төлеушінің қызметі туралы басқа да құжаттарды және (немесе) мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде көрсетілетін қызметті беруші жүзеге асыратын бақылау нәтижелері болып табылады.
№391 Қағидалардың 52-тармағына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілерде "Пирамида" есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде, ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау талапта және (немесе) салық өтінішінде көрсетілген, тауарларды, жұмыстарды жеткізушілерге тиесілі ҚҚС асып кету сомасына азайтылған сомалар шегінде жүргізіледі, мынадай фактілерді ескере отырып, бірақ олармен шектелмей, салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған қызметтер:
1) өнім берушідегі ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) электрондық шот – фактуралардың (бұдан әрі-ЭШФ) МКБ-ның АЖ басқа да АЖ мәліметтері арасындағы алшақтықтар;
2) өнім берушіде ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізілімінде көрсетілген мәліметтер мен сатып алушының өзі сатып алған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізіліміндегі мәліметтер арасындағы алшақтықтар.
№391 Қағидалардың 67-тармағында Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру аяқталған күні олар бойынша сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейтіні көзделген:
1) өнім берушімен өзара есеп айырысулардың дұрыстығын растау бойынша қарсы тексерулер жүргізуге сұрау салуларға жауаптар алынбаған;
2) тексерілетін көрсетілетін қызметті алушының жеткізушілері бойынша «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталды;
3) ҚҚС сомаларының дұрыстығы расталмаған;
4) қарсы тексеру жүргізу мүмкін болмауына байланысты ҚҚС сомаларының дұрыстығы расталмаса.
«К» Компаниясына қатысты салықтық тексеру жүргізу барысында бекітілген есептеу тәртібіне сәйкес тәуекел дәрежесі критерийлері бойынша балдарды Автоматтандырылған есептеу жүргізілді. Бағалау нәтижелері бойынша тәуекел дәрежесі критерийлерін пайдалана отырып, балдардың жиынтық қорытындысы Қағидалардың 43-тармағына сәйкес белгіленген шектен аспады (350 балл), нәтижесінде тексерілетін кезеңде «өнім берушілер бойынша Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылды.
Қаралып отырған жағдайда «К» компаниясы 67,9 мың теңге сомасына тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізу айналымы бойынша ҚҚС төмендету белгіленген «W» Компаниясының жеткізушісінен 22,6 мың теңге ҚҚС есепке жатқызылды. Ақтөбе қаласы бойынша МКБ-на 2022ж.11.10. сұрау жіберілді.
Демек, «W» Компаниясының тікелей жеткізушісі бойынша 22,6 мың теңге сомасында ҚҚС расталмаған.
Сондай-ақ, «К» Компаниясы «А» Компаниясынан 5 432,4 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «Z» Компаниясының жеткізушісінен 4,0 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету бойынша бұзушылықтар анықталды 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда 1 470,5 мың теңге сомаға ЭШФ АЖ-да көрсетілген ҚҚС сомаларымен. 2022ж.28.11. бұзушылықтарды жою туралы салық органына сауал жолданды (4,0 мың теңге мөлшерінде ҚҚС ең аз сомасы).
- «А» Компаниясы ҚҚС-ын «В» Компаниясының жеткізушісінен 64,1 мың теңге сомасында есепке жатқызған (2 деңгей), ол ҚҚС-ты жеткізуші жеке тұлға «Р» 5,5 мың теңге сомасында есепке жатқызған (3 деңгей) сатылған тауарлар, жұмыстар бойынша ҚҚС сомасын төмендету бойынша бұзушылықтар анықталған, 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген қызметтерге 2,6 мың теңге сомаға ЭШФ АЖ-да көрсетілген ҚҚС сомасымен. 2022ж.28.11. бұзушылықтарды жою туралы сұрау салу аудан бойынша МКБ-на жолданды. (ең аз ҚҚС сомасы 2,6 мың теңге).
- «В» Компаниясы (2 деңгей) «С» Компаниясының жеткізушісінен 1,8 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (3 деңгей 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету бойынша бұзушылықтар анықталған, АЖ-да көрсетілген ҚҚС сомалары 1 990 830,2 мың теңге сомаға ЭШФ. 2022ж.28.11. бұзушылықтарды жою туралы салық органына сауал жолданды (ең аз ҚҚС сомасы 1,8 мың теңге).
- «В» Компаниясы (2 деңгей), «Е» Компаниясы жеткізушісінен 0,8 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (3 деңгей), онда 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету бойынша бұзушылықтар анықталды, ҚҚС сомасы көрсетілген ЭШФ АЖ-да 1 996,2 мың теңге сомаға. 2022ж.28.11. бұзушылықтарды жою туралы салық органына сұрау салу (ең аз ҚҚС сомасы 0,8 мың теңге).
Осылайша, «А» Компаниясының тікелей жеткізушісі бойынша келесі деңгейдегі жеткізушілер бойынша «Пирамида» Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты тексеру нәтижелері бойынша 9,1 мың теңге сомаға ҚҚС асып кетуінің қайтарылуы расталмады.
«К» Компаниясы «О» Компаниясынан 147,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету бойынша бұзушылықтар анықталған «С» Компаниясының жеткізушісінен 1 225,5 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей) 2022 жылғы 2 тоқсанда ЭШФ АЖ-да көрсетілген ҚҚС сомасы 10 587,3 мың теңге сомасына. 2022ж.28.11. бұзушылықтарды жою туралы салық органына сауал жолданды (ең аз ҚҚС сомасы 147,1 мың теңге).
- «О» Компаниясы (2 деңгей), «G» Компаниясының жеткізушісінен 641,9 мың теңге сомаға ҚҚС есепке жатқызылды, (3 деңгей) ҚҚС сомасымен 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету бойынша бұзушылықтар анықталды, ЭШФ АЖ-да көрсетілген сомасы 2 535,3 мың теңге. 2022ж.28.11. бұзушылықтарды жою туралы салық органына сауал жолданды (ең аз ҚҚС сомасы 147,1 мың теңге).
Осылайша, «Пирамида» Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты тексеру нәтижелері бойынша тікелей жеткізуші бойынша «О» Компаниясы 147,1 мың теңге сомаға ҚҚС асып кетуін қайтарғанын растаған жоқ.
Тексеру актісінен көрініп тұрғандай, тексеру аяқталған кезде жоғарыда аталған жеткізушілердің камералдық бақылаудың анықталған бұзушылықтары жойылған жоқ.
Баяндалғанның негізінде «Пирамида» Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты тексеру нәтижелері бойынша 178,8 мың теңге сомаға ҚҚС асып кетуін қайтару расталмады (22,6+9,1+147,1).
№391 Қағидалардың 69-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру нәтижелері бойынша расталмаған ҚҚС асып кету сомасы салық төлеушінің талап қою мерзімдері шегінде кейінгі салық кезеңдерінде талапқа енгізу жолымен тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілердің салық заңнамасын бұзушылықтарды жойуына қарай қайтарылуға жатады.
Баяндалғанның негізінде Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2) тармақшасы және салықтық тексеру нәтижелері бойынша №391 Қағидалардың 52 және 67-тармақтары негізінде 178,8 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау негізді болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
