Кедендік даулар
Заңды тұлға
Тауарлардың кедендік құны
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «А» компаниясынан Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі - кеден органы) кедендік әкелу бажын, демпингке қарсы бажды және ҚҚС есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы тауарларды дұрыс жіктеу, арнайы демпингке қарсы, өтемақы баждарын төлеуден заңды түрде босату және «қаңылтыр металды бойлық кесуге арналған станок», «жарықтандырудың қырлы тіректері», «мырышталған парақ», «болат құбырлар» тауарлардың кедендік құнының мәлімдемесінің дұрыстығы мәселесі бойынша кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 29 056,3 мың теңгеге хабарлама шығарылды.
«А» компаниясы кеден органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
«А» компаниясы тауарды кедендік декларациялау кезінде «табақты металды бойлық кесуге арналған станок» ЕАЭО СЭҚ ТН бойынша дұрыс жіктеу - 8441 10 200 0 коды мәлімделгенін бекітеді.
Кеден органы тауарды жіктеу туралы шешім шығарған кезде қарастырылып отырған тауардың қасиеттері мен сипаттамаларын ескермеді, бұл тауарды дұрыс жіктемеуге әкелді.
Кеден өкілі кедендік операцияларды декларанттың атынан жасаған жағдайда, кеден өкілі осындай декларантпен кедендік баждарды, салықтарды, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын толық мөлшерде төлеу жөнінде ортақ міндет атқарады.
Тауарлардың кедендік құнын төмендету туралы кеден органының қорытындылары «ҚХР ЖКД толтыру ережесі» сілтемесіне негізделген, бұл ретте көрсетілген қағидалардың деректемелері келтірілмейді.
Баяндалғанның негізінде «А» компаниясы кеден органы шығарған тексеру нәтижелері туралы хабарламаны кері қайтарып алуды және оның күшін жоюды сұрайды.
СЭҚ қатысушысының дәлелдерін тексере отырып, кеден органы ұсынған материалдарды зерттей отырып, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 396-бабында кедендік декларациялау кезінде мәлімделген әкелінетін тауарлардың кедендік құнына кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органы тауарлардың кедендік құнын айқындау мен мәлімдеудің дұрыстығын тексеруді жүзеге асыратыны көзделген.
Кодекстің 65-бабының 13-тармағына сәйкес Кодекстің 6-тарауының ережелері Кеден органдарының тауарлардың кедендік құнын растау үшін ұсынылған кез келген өтініштің, құжаттың немесе декларацияның дұрыстығына немесе дәлдігіне көз жеткізу құқығын шектейтін немесе күмән келтіретін ретінде қарастырыла алмайды.
Кодекстің 40-бабына сәйкес тауарларды жіктеу деп қарастырылатын тауарларды СЭҚ ТН бойынша нақты тауар позицияларына, субпозицияларға және қосалқы субпозицияларға кезең-кезеңімен жатқызу түсініледі.
Тауарларды жіктеу негізгі критерийлер негізінде жүзеге асырылады:
1) тауар орындайтын функция;
2) тауар жасалған материал.
Бұл ретте СЭҚ ТН (бұдан әрі – ОПИ) түсіндірудің негізгі қағидаларын және бөлімдерге, топтарға ескертпелерді (оның ішінде тауар позицияларына, субпозицияларға ескертпелерді), сондай-ақ ерекше жіктеу мәселелерін түсіндіретін қосымша ескертпелерді қолдану негізінде тауарларды өңдеу дәрежесін ескере отырып, оларды тауар кіші субпозицияларына біржақты жатқызу қағидаты сақталады.
Декларант және өзге де тұлғалар кедендік декларациялау кезінде СЭҚ ТН сәйкес тауарларды жіктеуді және ЕАЭО кеден заңнамасына сәйкес кеден органына СЭҚ ТН сәйкес тауар коды мәлімделген өзге де жағдайларда жүзеге асырады.
Тауарларды жіктеу кезінде:
СЭҚ ТН ОПИ (1 – 6-ереже);
бөлімдерге, топтарға, позицияларға ескертпелер.
СЭҚ ТН ОПИ-нің 1-Ережесіне сәйкес заңды мақсаттар үшін тауарларды жіктеу тауар позицияларының мәтіндеріне және бөлімдерге немесе топтарға тиісті ескертпелерге сүйене отырып жүзеге асырылады.
СЭҚ ТН ОПИ-нің 6-Ережесіне сәйкес заңды мақсаттар үшін тауар позициясының субпозицияларындағы тауарларды жіктеу субпозициялардың атауларына және субпозицияларға қатысы бар ескертпелерге, сондай-ақ осы қағидалардың ережелеріне сәйкес, тек бір деңгейдегі субпозициялар салыстырмалы болған жағдайда жүзеге асырылуы тиіс.
6-Ереженің мақсаттары үшін, егер контексте өзгеше көзделмесе, бөлімдер мен топтарға тиісті ескертпелер де қолданылуы мүмкін.
Тауарларды жіктеудің дұрыстығын тексеруді кеден органы шығарғанға дейін де, шығарғаннан кейін де кедендік бақылау жүргізу шеңберінде жүзеге асырады.
Қарастырылып отырған жағдайда, «А» компаниясы 2020 жылдың тамызы мен 2021 жылдың желтоқсаны аралығында Қазақстан Республикасының аумағына Қытайдан «F» және «J» қытай компанияларымен жасалған сыртқы экономикалық келісімшарттар шеңберінде «қаңылтыр металды бойлық кесуге арналған станок», «қырлы жарықтандыру тіректері», «мырышталған парақ», «болат құбырлар» тауарларын әкелді.
Әкелінген тауарларды кедендік декларациялау ішкі тұтыну үшін шығарудың кедендік рәсіміне орналастырыла отырып және әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша әдіспен кедендік құнды айқындаумен жүргізілді.
Кейіннен тауарлар шығарылғаннан кейін кеден органы кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша тауарлардың дұрыс жіктелмеуіне, демпингке қарсы баж төлеуден заңсыз босатылуына және тауарлардың кедендік құнын төмендетуге байланысты кедендік төлемдер мен салықтар есептелді.
«А» компаниясы мен кеден органы ұсынған құжаттарды зерделеу кезінде мыналар анықталды.
Кеден органдарының ақпараттық жүйесінде қамтылған ақпаратты талдау нәтижесінде кеден органы алған деректерге сәйкес мыналар белгіленді.
1) 3 ТД бойынша ЕАЭО СЭҚ ТН бойынша тауарлар кодын дұрыс айқындамау;
2) 1 ТД бойынша арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын төлеуден заңсыз босату;
3) әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша кедендік құнды айқындау әдісін пайдалана отырып шығарылған тауарлардың кедендік құнын төмендету (1-әдіс) 4 ТД бойынша.
- Тауарларды жіктеуге қатысты мыналар анықталды.
«А» тауар – «табақты металды бойлық кесуге арналған станок» компаниясы ЕАЭО СЭҚ ТН коды бойынша мәлімдеген– 8441 10 200 0, «қағаз массасынан, қағаздан немесе картоннан жасалған бұйымдарды өндіруге арналған жабдық, соның ішінде барлық түрдегі кесу машиналары, басқалары» ретінде, кедендік әкелу бажының мөлшерлемесі - 0 %.
ЕАЭО СЭҚ ТН XVI бөліміне түсініктемелерге сәйкес, 8425 – 8478 тауар позицияларына машиналар мен құрылғылар енгізіледі, олар кейбір ерекшеліктерді қоспағанда, осы саладағы нақты функцияларына қарамастан қолданылатын өнеркәсіп саласы бойынша жіктеледі.
ЕАЭО СЭҚ ТН 8441 тауар позициясының түсіндірмесіне сәйкес осы тауар позициясына кесу үшін пайдаланылатын барлық жабдықтар және (түптеу жабдығын есептемегенде) қағаз массасынан, қағаздан немесе картоннан жасалған бұйымдарды өндіруге арналған барлық машиналар, қажетті енге немесе өнеркәсіптік өлшемдегі парақтарға кесуге арналған машиналардан бастап, соларға дейін енгізіледі. олар әртүрлі дайын өнімдерді өндіруде қолданылады. «А» компаниясы ұсынған техникалық сипаттамаға сәйкес, тауар – «табақты металды бойлық кесуге арналған станок» орамды немесе табақты металды бойлық кесуге арналған.
Техникалық параметрлер:
- өңделетін роликті металдың қалыңдығы 0,5-1,5/0,5-2,5;
- штрипстің минималды ені 25-80мм;
- кесу жылдамдығы 20-60 М. пог/мин;
- 0,2 мм штрипске кесу дәлдігі.
Тауардың атауын және сипаттамасын ескере отырып, ЕАЭО СЭҚ ТН түсіндірудің негізгі қағидаларының 1-ережесі, ЕАЭО СЭҚ ТН түсіндірмелері (тауар позициясы 8441), «табақты металды бойлық кесуге арналған станок» тауарын ЕАЭО СЭҚ ТН 8441 10 200 0 тауар қосалқы субпозициясында жіктеуге болмайды, өйткені ол қағазды кесуге немесе кесуге арналмаған картон.
Демек, тауар – «қаңылтыр металды бойлық кесуге арналған станок» дайындау материалы мен тауар орындайтын функциялары бойынша ЕАЭО СЭҚ ТН тауар қосалқы субпозициясында жіктеледі - 8462 32 000 9, «металдарды көлемді штамптау, соғу немесе штамптау арқылы өңдеуге арналған станоктар (престерді қоса алғанда); металдарды өңдеуге арналған станоктар (престерді қоса алғанда) иілу, жиектеу, дұрыс, кесу, тесу немесе кесу; металдарды немесе металл карбидтерін өңдеуге арналған престер», кедендік әкелу бажының мөлшерлемесі - 10 %.
Тауарлар – «жарықтандырудың қырлы тіректері», «А» компаниясы ЕАЭО СЭҚ ТН коды бойынша декларациялаған – 7308 90 590 0, «қара металдардан жасалған металл конструкциялар (9406 тауар позициясының құрама құрылыс конструкцияларынан басқа) және олардың бөліктері (мысалы, көпірлер мен олардың секциялары, шлюз қақпалары, мұнаралар, торлы діңгектер, шатырлар, құрылыс фермалары, есіктер мен терезелер және олардың жақтаулары, есік табалдырықтары, жалюзи, балюстрадалар, тіректер мен бағандар); металл конструкцияларында пайдалануға арналған қара металдардан жасалған табақтар, шыбықтар, бұрыштар, пішіндік профильдер, құбырлар және ұқсас бұйымдар: өзгелері: тек қана немесе негізінен табақ материалдан жасалған: өзгелері», кедендік әкелу бажының мөлшерлемесі - 6 %.
«А» компаниясы ұсынған техникалық сипаттамаға сәйкес, «қырлы жарықтандыру тіректері» тауарлары тұрғын үй алаптарының, саябақтардың, скверлердің, сауда орталықтарының, жанармай құю станцияларының, қалалардың көшелері мен жолдарының, сондай - ақ автомобиль жолдарының қалааралық учаскелерінің аулаларында жарықтандыруды ұйымдастыру үшін қолданылады. Шамдарды орнату үшін жарықтандыру тіректерінің үстіне L-тәрізді кронштейндер орнатылады. Жарықтандыру тіректерін жерге орнату жарықтандыру тірегінің биіктігіне байланысты 1-ден 2 метрге дейінгі тереңдікке арналған арнайы іргетастарды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
Демек, тауарлар – «жарықтандырудың қырлы тіректері» тауарлар орындайтын дайындау материалы мен функциялары бойынша ЕАЭО СЭҚ ТН тауар қосалқы субпозициясында жіктеледі - 7308 90 980 9, «қара металдардан жасалған өзге де металл конструкциялар (9406 тауар позициясының құрама құрылыс конструкцияларынан басқа)» ретінде, кедендік әкелу бажының мөлшерлемесі - 6 %.
Осылайша, кеден органы тауарлардың дұрыс жіктелмеуіне байланысты кедендік төлемдер мен салықтарды есептеуді заңды түрде жүргізді.
- Демпингке қарсы баждарды төлеуден босатуға қатысты мыналар белгіленді.
«А» компаниясы тауар – «мырышталған парақ», ЕАЭО СЭҚ ТН тауар кіші субпозициясында декларацияланды- 7210 49 000 9, «темірден немесе легирленбеген болаттан жасалған жалпақ, ені 600 мм немесе одан да көп, жалатылған, гальваникалық немесе басқа жабыны бар».
«А» компаниясы ұсынған техникалық параметрлерге сәйкес тауар – «мырышталған парақ» (18.07.2021ж. HBIS COMPANY LIMITED TANGSHAN BRANCH сапа туралы сертификат) - суық илектелген тот баспайтын болаттан жасалған парақ, ерекше беріктігі бар болаттан жасалған, күшті адгезияға ие және ұзақ қызмет ету мерзіміне ие екендігі анықталды. Түрі бойынша ол мырышпен қапталған ыстықтай илектелген болат табаққа жатады, мұнда ыстық мырышталған болат жолақ ашық болатқа катодты қорғаныс арқылы болатты қорғайды. Мырышталған болат-болат коррозиядан қорғалуы керек ең көп қолданылатын өнімдердің бірі.
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 03.12.2019ж. шешімімен № 209 «Қытай Халық Республикасы мен Украинадан шығатын және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін мырышталған прокатқа қатысты демпингке қарсы бажды енгізу арқылы демпингке қарсы шараны қолдану туралы» Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін жалпақ суықтай илектелген прокатқа және гальваникалық әдіспен мырышталған ыстықтай илектелген прокатқа қатысты демпингке қарсы бажды қолдану көзделген немесе басқа Қытай Халық Республикасы мен Украинадан шыққан алюминий-мырыш қорытпаларымен қапталған, ЕАЭО СЭҚ ТН кодымен жіктелетін - 7210 49 000 9, осы демпингке қарсы шараның қолданылу мерзімін 5 жыл белгілей отырып, демпингке қарсы баж мөлшерлемесі 17% мөлшерінде.
Кодекстің 12-бабының 2-тармағына сәйкес кеден органдарына жүктелген міндеттердің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында кеден органдары өз құзыреті шегінде мынадай функцияларды орындайды:
- кедендік төлемдер мен салықтарды, арнайы, демпингке қарсы және өтемақы баждарын алу, олардың дұрыс есептелуін және уақтылы төленуін бақылау, есепке жатқызу (қайтару) және оларды мәжбүрлеп өндіріп алу жөнінде шаралар қабылдау;
- Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарларға қатысты кедендік-тарифтік реттеу шараларының, тыйым салулар мен шектеулердің, ішкі нарықты қорғау шараларының сақталуын қамтамасыз ету.
Кодекстің 3-бабы 1-тармағының 62-тармақшасына сәйкес Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін үшінші елдерден шығарылатын тауарларға қатысты енгізілетін Одақ туралы Шартқа сәйкес белгіленген арнайы, қорғау, демпингке қарсы, өтемақы шаралары және ішкі нарықты қорғаудың өзге де шаралары ішкі нарықты қорғау шаралары болып табылады экономикалық одақ.
Кодекстің 398-бабына сәйкес кеден органдары Қазақстан Республикасында төленуге жататын кедендік баждарды, кедендік алымдарды, салықтарды, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын есептеудің дұрыстығына және бюджетке уақтылы төленуіне бақылауды жүзеге асырады.
Осылайша, баяндалғанды ескере отырып, кеден органы демпингке қарсы бажды 17% мөлшерінде есептеуді заңды түрде жүргізді.
- Әкелінген тауарлардың мәлімделген кедендік құнына қатысты мыналар белгіленген.
Кедендік тексеру барысында кеден органы «А» компаниясына қатысты әкелінген тауарлардың кедендік құнына бақылау жүргізді.
Екінші деңгейдегі банктердің ұсынған деректері бойынша «А» компаниясы Қытайдан әкелінген тауарлар үшін жеткізушілерге 255 698 АҚШ доллары сомасына ақша қаражатын аударуды жүзеге асырды. АҚШ. Алайда, кеден органдарының ақпараттық жүйесінің деректеріне сәйкес қытайлық «F» және «J» жеткізушілері «А» компаниясына 274 138 АҚШ доллары сомасына тауар жіберді.
Осылайша, ТД-да мәлімделген тауарлардың кедендік құны мен жүзеге асырылған төлемнің жалпы сомасы арасындағы айырмашылық 18 440 АҚШ долларын құрады, яғни «А» компаниясының пайдасына.
Сондай-ақ, «А» компаниясы қытайлық жеткізушілерге 16 330 АҚШ доллары сомасындағы инвойсқа сәйкес төлем жасады. АҚШ көлік қызметтерін көрсеткені үшін. Алайда, халықаралық тасымалдау туралы мәліметтерді «А» компаниясы тауарларды кедендік декларациялау кезінде мәлімдемеген және тауарлардың кедендік құнына енгізілмеген.
Осылайша, бұл фактілер «А» компаниясы тауарларға – «мырышталған парақ» және «болат құбырларға» мәлімдеген мәліметтердің дұрыс остігін көрсетеді.
Жоғарыда баяндалған фактілер бағаланатын тауарлардың кедендік құнының құрылымы сақталмағанын, яғни әкелінетін тауарлар үшін нақты төленген немесе төленуге жататын бағаға әкелінген тауарларды тасымалдауға (тасымалдауға) арналған шығыстар қосылмағанын көрсетеді.
Сондай – ақ, «А» компаниясы кедендік декларациялау кезінде Қытайдың (бұдан әрі - ҚХР ЭК) жөнелтуші елінің экспорттық декларациялары дұрыс емес мәліметтермен ұсынылды, мұнда келісімшарттар мен инвойстардың нөмірлері «А» компаниясы ресімдеген ТД-да көрсетілген мәліметтерге сәйкес келмейді.
Кодекстің 65-бабының талаптарына сәйкес декларанттың тауарлардың кедендік құнын айқындауы еркін немесе жалған кедендік құнды пайдалануға негізделмеуге тиіс. Кедендік құн және оны айқындауға қатысты мәліметтер дұрыс, сандық түрде айқындалатын және құжатталған расталған ақпаратқа негізделуге тиіс. Декларант кедендік құнды декларациялау кезінде мәлімделген әдісті пайдалана отырып, өзі таңдаған әдісті растау үшін кеден органына дұрыс, сандық айқындалатын және құжатталған расталған ақпаратты ұсына отырып, мәлімделген шындықтың мәліметтерін құжатпен растауға міндетті.
Осылайша, екінші деңгейдегі банктерден алынған ақпарат бойынша ақша аударымдарының сомасы жеткізілген тауарлардың құнына сәйкес келмейтіндігіне, сондай-ақ бағаланатын тауарлардың кедендік құнын декларациялау кезінде «А» компаниясы бағаланатын тауарлардың мәлімделген кедендік құны құжатпен расталмайтын құжаттар мен мәліметтерді, құны бойынша әдісті ұсынды әкелінетін тауарлармен мәмілелер (1-әдіс) қолданылмайды, өйткені жоғарыда көрсетілген негіздер әкелінетін тауарлардың кедендік құнының құрылымына әсер етеді.
Апелляциялық комиссияның шешімімен кеден органының кедендік тексеру нәтижелері ЕАЭО СЭҚ ТН бойынша тауарлар кодын дұрыс анықтамауға, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын төлеуден заңсыз босатуға және тауарлардың кедендік құнын төмендетуге қатысты заңды деп танылды.
