Кедендік алымдар
Заңды тұлға
Тауарлардың кедендік құны
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «K» компаниясынан кедендік әкелу бажын және ҚҚС есептеу туралы аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы тауарлардың кедендік құны – «графиттелген электродтар» және «старттық қоспа» мәлімдемесінің дұрыстығы мәселесі бойынша кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 4 551,4 мың теңгеге хабарлама шығарылды.
«K» компаниясы кеден органының тұжырымдарымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органы шешімінің күшін жоюды сұрайды.
«K» компаниясы декларант бағаланатын тауарлардың мәлімделген кедендік құнын растау ретінде ұсынған құжаттар: келісім-шарттар бойынша жеткізу шарттары мен ақы төлеу шарттарын қоса алғанда, сыртқы экономикалық келісім-шарттар, коммерциялық инвойстар, келісім-шарттар шеңберінде ресімделген коммерциялық ұсыныстар тауарлардың кедендік құнын және әкелінетін тауарлармен жасалған мәміле құны бойынша мәміле әдісін қолданудың дұрыстығын растайды (1-әдіс).
«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасының заңы (бұдан әрі - Кодекс) 1 - әдісті пайдалана отырып, кедендік құнды мәлімдеген кезде әкелінетін тауарлармен жасалатын мәміле бағасы бойынша толық сақталған, осыған байланысты, кеден органында 1-әдісті қолдану мүмкіндігін болдырмайтын негіздердің болмауына байланысты жол берілмейтіні туралы тексеру актісінде көрсетілген дәлелдер әкелінетін тауарлармен жасалған мәміле бағасы бойынша әдісті қолдану заңға негізделген деп есептелмейді және дәрменсіз деп танылуға жатады.
«K» компаниясы тексеру барысында кеден органына тауарлардың кедендік құнын растайтын қажетті құжаттардың бүкіл пакетін ұсынғанын, осыған байланысты әкелінетін тауарлармен мәміле әдісін қолдану жөніндегі барлық талаптар сақталғанын (1-әдіс) бекітеді.
Көрсетілген қарсылықтардан басқа, «K» компаниясы тексеру актісінде көрсетілген тексеруші тұлғалардың тауарлардың құны төмендетілген деген тұжырымдарының дәрменсіздігіне назар аударады.
Сондай – ақ, «K» компаниясы кеден органы бағаланатын тауарлар үшін кедендік құн көзі ретінде (бұдан әрі - КҚК) «бастапқы қоспа» тауарларға арналған декларациялар (бұдан әрі - ТД) қолданылғанын, онда техникалық сипаттамалары бойынша ерекшеленетін және коммерциялық тұрғыдан бірін-бірі алмастыра алмайтын басқа да тауарлар мәлімделгенін атап өтеді.
Баяндалғанның негізінде, «K» компаниясы кеден органының 30.05.2022ж. тексеру нәтижелері туралы хабарламасының толық көлемде күшін жоюды сұрайды.
СЭҚ қатысушысының дәлелдерін тексеріп, кеден органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Кодекстің 396-бабында кедендік декларациялау кезінде мәлімделген әкелінетін тауарлардың кедендік құнына кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органы тауарлардың кедендік құнын айқындау мен мәлімдеудің дұрыстығын тексеруді жүзеге асыратыны көзделген.
Қаралып отырған жағдайда, «K» компаниясы қытай компанияларымен жасалған келісімшарттар негізінде 2019 жылдан бастап 2020 жылға дейінгі кезеңде Қытай Халық Республикасынан кедендік рәсімге орналастыра отырып, 6 ТД-дан «графиттелген электродтар» және 1 ТД-дан «бастапқы қоспа» (бұдан әрі - бағаланатын тауарлар) тауарларын әкелуді жүзеге асырды тауарларды ішкі тұтыну үшін шығару және әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша әдіс бойынша кедендік құнды анықтау (1-әдіс).
Кейіннен тауарларды шығарғаннан кейін кеден органы кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша оның мөлшерін ұлғайта және кедендік төлемдер мен салықтарды есептей отырып, әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша әдіс бойынша кедендік құнды айқындау әдісі (1-әдіс) резервтік (6-әдіс) болып өзгертілді.
«K» компаниясы мен кеден органы ұсынған құжаттарды зерделеу кезінде мыналар анықталды.
«K» компаниясы әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша тауарлардың кедендік құнын растау үшін Кодекстің 417 және 426-баптарына сәйкес кеден органының жіберілген талабына сәйкес барлық сұратылған қажетті құжаттар топтамасын ұсынды (1-әдіс).
Сонымен бірге, кеден органының тексеру актісінде декларанттың тауарлардың құны туралы анық емес не бұрмаланған мәліметтерді мәлімдеу фактілерін дәлелдейтін дәлелдер келтірілмеген, оның ішінде бағаланатын тауарларға қатысты тауарлардың кедендік құнын айқындаудың негізгі әдісін (1-әдіс) қолдану мүмкін еместігінің дәлелді дәлелдері келтірілмеген.
Тексеру барысында тексеруші тұлғалар «K» компаниясына қатысты бухгалтерлік құжаттарға талдау жүргізбеді, олардың ТД-да декларант мәлімдеген мәліметтерге сәйкестігіне Екінші деңгейдегі банктерге (бұдан әрі -ЕДБ) қолданыстағы келісімшарттар бойынша ақша қаражатының және тауарлардың қозғалысы жөніндегі мәліметтерді ұсыну туралы сұрау салулар жібермеді, осыған байланысты тиісті құжаттар алынбады. жеткізушілермен жеткізілген тауарлар үшін жүргізілген төлемдер бойынша ЕДБ жауаптары.
Тексеру актісінде ҚХР экспорттық кедендік декларацияларында «K» компаниясы ұсынған бағаланатын тауарлардың кедендік құны жөніндегі мәліметтер туралы, сондай-ақ «Кедендік декларациялар арқылы өткізілетін халықаралық тасымалдаудың тауарлары мен көлік құралдары туралы ақпарат алмасу туралы келісім шеңберінде декларант мәлімдеген тауарлардың кедендік құны туралы мәліметтерді тексеру үшін кеден органы қабылдаған шаралар туралы ақпарат жоқ Еуразиялық экономикалық одақ пен Қытай Халық Республикасының шекаралары.
Сонымен қатар, тексеру актісінде «K» компаниясы ТД-дағы тауар туралы мәлімдеген мәліметтерді растайтын құжаттар мен мәліметтер тексерілгені атап өтілді. Бұл ретте осы құжаттар мен мәліметтер ТД-да мәлімделген мәліметтердің дұрыстығын растай ма, жоқ па көрсетілмеген. Тексеруші тұлғалар Кодекстің тауарлардың кедендік құны бойынша жекелеген нормаларын келтірді, тауарлардың кедендік құнын төмендетудің нақты дәлелдері жоқ.
Сондай - ақ, тауар бойынша кеден органы «UE-EAF2 маркасының бастапқы қоспасы» тауардың кедендік құнын түзету кезінде бағалық ақпарат көзі ретінде ТД қолданылды, онда басқа марканың тауары декларацияланды, яғни «PN-EAF2 маркасының бастапқы қоспасы».
КҚК-ны тексеруші тұлғалар негізсіз қолданған, себебі «UE-EAF2 маркасының бастапқы қоспасы» және тығыздығы, беріктігі, аязға төзімділігі, су өткізгіштігі бойынша «PN-EAF2 маркасының бастапқы қоспасы» техникалық сипаттамаларында айырмашылықтар бар.
Осылайша, осы тауар бойынша мәліметтер баға ақпаратының көзі ретінде қабылданбайды, өйткені кедендік құн басқа техникалық параметрлері бар тауар позициялары бойынша айқындалды.
Кеден органы кедендік құнды айқындау әдістерін қолданудың бірізділігін сақтамады, тауарлардың кедендік құнын айқындаудың резервтік әдісі қолданылды (6-әдіс).
Бұдан басқа, резервтік әдісті (6-әдіс) қолдануды негіздеу кезінде тексеру актісінде ДТ дауланатындармен салыстырғанда сыртқы экономикалық қызметтің басқа қатысушылары мәлімдеген бірдей/біртекті тауарлар бағаларының диапазонын көрсете отырып, салыстырмалы талдау нәтижелері көрсетілмеген.
Көрсетілген бағалардың болмауына байланысты Кодекстің 72-бабы 5-тармағының екі баламалы құнның неғұрлым жоғарысын кедендік мақсаттар үшін қолданбау туралы талаптары сақталғанын анықтау мүмкін емес.
Осылайша, кеден органының «K» компаниясының тауарлардың мәлімделген кедендік құнын растамауы туралы тұжырымы және кедендік құнды айқындаудың резервтік әдісін қолдану (6-әдіс) дербес емес.
Кодекстің 66, 68-72-баптарында тауарлардың кедендік құнын айқындау әдістерін қолдану тәртібі айқындалған.
Мәміленің құны бойынша кедендік құнды айқындау мүмкін болмаған жағдайда санамаланған әдістердің әрқайсысы рет-ретімен қолданылады. Бұл ретте, егер тауарлардың кедендік құнын алдыңғы әдісті пайдалану арқылы айқындау мүмкін болмаса, әрбір келесі әдіс қолданылады.
Кодекстің 72-бабына сәйкес, егер әкелінетін тауарлардың кедендік құнын Кодекстің 66, 68, 69, 70 және 71-баптарына сәйкес айқындау мүмкін болмаған жағдайда, мұндай тауарлардың кедендік құны Кодекстің 6-тарауының қағидаттары мен ережелеріне сүйене отырып, Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында бар мәліметтердің негізінде айқындалады.
Бірдей/біртекті тауарлар базасында резервтік әдісті қолдану кезінде мұндай тауарлардың кедендік құны Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкету үшін сатылған және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінген бірдей/біртекті тауарлармен мәмілелер болып табылады.
Кодекстің 66-бабына сәйкес айқындалған және кеден органы қабылдаған осы тауарлардың кедендік құны бірдей/біртекті тауарлармен жасалған мәміле құны болып табылады.
Жоғарыда көрсетілген мән-жайларды ескере отырып, кеден органының кедендік тексеру нәтижелері бойынша кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу заңсыз болып табылады.
Апелляциялық комиссияның шешімімен кедендік тексеру нәтижелері заңсыз деп танылды.
