Введенными в действие с 1 января 2020 года изменениями в Кодекс Республики Казахстан от 25 декабря 2017 года № 120-VI ЗРК «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) введены нормы, регулирующие вопросы камерального контроля в части принимаемых органом государственных доходов решений о признании уведомления об устранении нарушений, выявленных органами государственных доходов по результатам камерального контроля, не исполненным.
Так, действующая до 01.01.2020 года редакция статьи 96 Налогового кодекса содержала только норму, дающую органам государственных доходов право в случае признания уведомления не исполненным, выносить письменное решение и направлять его налогоплательщику, при этом вопрос о сроках принятия решения, его форме, порядке и последствиях обжалования не был урегулирован, что вызывало неопределенности в вопросах оспаривания результатов камерального контроля и их последствий.
Введенными дополнениями в пункт 4 статьи 96 Налогового Кодекса, указанные выше пробелы устранены.
Так, согласно действующей редакции пункта 4, в случае признания уведомления не исполненным, налоговый орган выносит решение о признании уведомления об устранении нарушений, выявленных налоговыми органами по результатам камерального контроля, не исполненным по форме и в сроки, которые установлены уполномоченным органом, и направляет его налогоплательщику.
Форма и сроки утверждены приказом Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра финансов Республики Казахстан от 30 апреля 2019 года № 411, согласно которому решение о признании уведомления об устранении нарушений, выявленных органами государственных доходов по результатам камерального контроля, не исполненным, выносится органами государственных доходов не позднее 5 (пяти) рабочих дней, со дня истечения срока, предусмотренного пунктом 2 статьи 96 Налогового кодекса.
Пунктом 4-1 предусмотрено право обжалования налогоплательщиком (налоговым агентом) решения о признании уведомления не исполненным в течение пяти рабочих дней со дня его вручения (получения) в вышестоящий налоговый орган и (или) уполномоченный орган или суд с направлением копии жалобы в налоговый орган, направивший решение.
Учитывая сжатые сроки на обжалование, в случае пропуска их по уважительной причине пунктом 4-2 предусмотрен порядок и условия восстановления пропущенного срока.
Также предусмотрены правовые последствия подачи жалобы на решение о признании уведомления не исполненным.
А именно, в соответствии с введенным в действие пунктом 4-3 статьи 96 Налогового кодекса, приостановление расходных операций по банковским счетам налогоплательщика (налогового агента) не осуществляется при подаче им жалобы на решение:
- в случае подачи в вышестоящий налоговый орган и (или уполномоченный со дня принятия жалобы вышестоящим налоговым органом и (или) уполномоченным органом до вынесения письменного решения вышестоящего налогового органа и (или) уполномоченного органа;
-в случае обжалования в судебном порядке со дня принятия судом жалобы (заявления) к производству до вступления в законную силу судебного акта.
При этом порядок и сроки обжалования уведомлений об устранении нарушений, выявленных налоговыми органами по результатам камерального контроля, и действий (бездействий) по их направлению остались неизменными.
ДГД по Акмолинской области
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VI ҚРЗ Кодексіне 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілген өзгерістермен, камералдық бақылау нәтижелері бойынша салық органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындалмады деп тану туралы мемлекеттік кірістер органдарымен қабылдауға қатысты камералдық бақылау мәселелерін реттейтін нормалар енгізілді. Сонымен, Салық кодексінің 01.01.2020 жылға дейін қолданылып жүрген нұсқасындағы 96-бапта хабарлама орындалмаған деп танылған жағдайда мемлекеттік кірістер органдарына жазбаша шешім қабылдауға және оны салық төлеушіге жолдауға құқық беретін норма ғана қамтылған, сонымен қатар шешім қабылдау мезімі, оның нысаны, шағымданудың салдары мен тәртібі туралы мәселелер реттелемеген, бұл камералдық бақылау нәтижелері мен оның салдарларына қарсы болу мәселелерінде белгісіздік жағдайын туғызды.
Салық кодексінің 96-бабының 4-тармағына толықтырулар енгізу арқылы жоғарыда аталған олқылықтар жойылды.
Сонымен, 4-тармақтың қолданыстағы нұсқасына сәйкес хабарлама орындалмаған деп танылған жағдайда, салық органы уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша және мерзімдерде, камералдық бақылау нәтижелері бойынша салық органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындалмады деп тану туралы шешiм шығарады және оны салық төлеушiге табыс етеді.
Нысандары мен мерзімдері Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары-Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 30 сәуірдегі №411 бұйырғымен бекітілген, оған сәйкес камералдық бақылау нәтижелері бойынша мемлекеттік кірістер органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындалмаған деп тану туралы шешімді Салық кодексінің 96-бабының 2-тармағында көзделген мерзім аяқталған күннен бастап (5) бес жұмыс күнінен кешіктірмей, мемлекеттік кірістер органдары шығарады деп белгіленген.
4-1 тармақпен шешімді жолдаған салық органына шағымның көшірмесін жолдай отырып, жоғары тұрған салық органына және (немесе) уәкілетті органға немесе табыс етілген (алынған) күннен бастап сотқа бес жұмыс күні ішінде хабарламаны орындалмаған деп тану туралы салық төлеушінің (салық агентінің) шағым жасау құқығы қарастырылған. Шағым беру мерзімінің тығыздығын ескере отырып, мерзім дәлелді себеппен өткізіп алынған жағдайда,4-2 тармақпен өткізілген мерзімді қалпына келтіру тәртібі мен шарттары көзделген.
Сонымен бірге, хабарламаны орындалмаған деп тану туралы шешімге шағымды берудің құқықтық салдары қарастырылған. Атап айтқанда, қолданысқа енгізілген Салық кодексінің 96-бабы 4-3 тармағына сәйкес, салық төлеушінің (салық агентінің) банктік шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру шешіміне шағым берген кезде: жоғары тұрған салық органы және (немесе) уәкілетті орган шағымды қабылдаған күннен бастап жоғары тұрған салық органының және (немесе) уәкілетті органның жазбаша шешімі шығарылғанға дейін; - сот шағымды (арызды) іс жүргізуге қабылдаған күннен бастап сот актісі заңды күшіне енгенге дейін жүзеге асырылмайды.
Камералдық бақылау нәтижелері және оларды жолдау жөніндегі әрекеттігі (әрекетсіздігі) бойынша салық органдарымен анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаларға шағымдану тәртібі мен мерзімдері өзгеріссіз қалды.
