Кедендік даулар
Заңды тұлға
Басқа кедендік мәселелер
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «Т» компаниясының шағымын алды.
Іс материалдарынан анықталғандай, кеден органы тауарларды еркін кедендік аймақтың (бұдан әрі – ЕКА) кедендік рәсімімен орналастырудың заңдылығына және ЕКА кедендік рәсімі шеңберінде кедендік баждарды төлеуден босатуға қатысты кедендік тексеру жүргізді, сондай-ақ тауарлар тізбесін тауарларға декларация ретінде (бұдан әрі – ТД) беру кезінде кедендік баждарды төлеу туралы, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 44 162,2 мың теңге хабарлама берілді.
«Т» компаниясы кеден органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органының шешімін толығымен жоюды сұрайды.
Қазақстан Республикасының 16.07.2001ж. № 242 Заңының 60-бабының 7-1-тармағына сәйкес «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» оны әзірлеген жобалау ұйымы жобалық (жобалау-сметалық) құжаттаманы түзетуге қатысады.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 655-бабының 3-тармағына сәйкес, егер оған байланысты емес себептер бойынша жұмыстың құны сметалық бағадан кемінде он пайыз есе асып кетсе, мердігер сметаны қайта қарауды талап етуге құқылы.
«Т» компаниясы «Р» жобалау ұйымына «кіріктірілген үй-жайы, автотұрағы және сауда орындары бар көп пәтерлі тұрғын үй кешені» нысанына қатысты хат жолдады.
«P» жобалау ұйымы «Т» компаниясына хатта көрсетіліп жіберілген кестеге сәйкес блоктардың қасбеттік материалының көлеміне жауап хатында келісілді.
Осылайша, егер жобалық-сметалық құжаттамаға (бұдан әрі - ЖСҚ) өзгерту маңызды болса, жобалық схемаға, оның ғарыштық-жоспарлау, инженерлік-техникалық немесе технологиялық жобалық шешімдеріне және бекітілген техникалық-экономикалық көрсеткіштерді, сондай-ақ егер бұл құрылыстың бұрын бекітілген сметалық құнының кемінде он пайызға өсуіне әкеп соқтырса, онда түзетуді бекіту үшін ведомстводан тыс сараптама жүргізу қажет, сондай-ақ Мердігер ЖСҚ өзгерту туралы ұсыныс алған жағдайда, Тапсырыс берушіде ЖСҚ қайта бекіту және қайталама сараптама жүргізу бойынша міндеттемелері жоқ.
Сондай-ақ, «Т» компаниясының айтуынша, заңнамада ТД үшін кедендік баж салығын төлеу міндеті қарастырылған, бірақ Тізбе ТД болып табылмайды. Егер заңнамада салық мiндеттемесiнiң туындауының нақты негiзi көзделмесе, онда мұндай мiндеттеменi орындауды салық төлеушiге жүктеуге болмайды.
Заңнамада Тізіммен шот-фактура негізінде декларанттың кедендік декларациялау үшін кедендік бажды төлеу міндеті тікелей белгіленбегендіктен, кеден органының «Т» компаниясынан кедендік бажды төлеуді талап етуге құқығы жоқ.
Заңнаманы түсіндіруде түсініксіздіктің бар екендігін кеден органдары көптеген жылдар бойы «Т» компаниясы және басқа құрылыс салушылар сияқты құқық нормаларын түсіндіргені дәлелдейді.
Бұл ретте, «Т» компаниясы, егер кеден органы бастапқыда кедендік баждарды төлеуді талап етсе, «Т» компаниясы өз жұмысын ұйымдастыруды өзгерту немесе түпкілікті өнім бағасын көтеру арқылы кедендік декларациялауға байланысты өз шығындарының мөлшерін азайтуы мүмкін екенін атап өтеді.
«Т» компаниясы тексеру нәтижелерін хабарлау әкімшілік актілердің біркелкі қолданылуын бұзады деп есептейді, өйткені енді кедендік төлемдерді төлеу тек бір аймақта ғана талап етіледі.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде «Т» компаниясы тексеру нәтижелері туралы хабарламаның күшін жоюды сұрайды.
Сыртқы экономиқалық қызмет қатысушының дәлелдерін қарап, кеден органы ұсынған материалдарды зерделей келе, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
1. Тауарларды ЕКА кедендік рәсімімен орналастырудың заңдылығы және ЕКА кедендік рәсімі шеңберінде кедендік баждарды төлеуден босату туралы.
Қаралып отырған жағдайда «Т» компаниясы тұлғаны еркін экономикалық аймақтың (бұдан әрі - ЕЭА) қатысушысы ретінде тіркеу туралы куәліктің негізінде ЕЭА қатысушысы болып табылады, сондықтан кедендік декларациялауды ЕКА кедендік рәсімімен орналастырылатын тауарлар жүзеге асырады..
«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 281-бабының 1-тармағына сәйкес ЕКА кедендік рәсімі ЕАЭО тауарлары мен шетелдік тауарларға қатысты қолданылатын кедендік рәсім болып табылады, оларға сәйкес мұндай тауарлар ЕЭА аумағында немесе оның бір бөлігінде кедендік баждарды, салықтарды, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын төлемей орналастырылған және пайдаланылатын тауарларды орналастыру шарттары сақталған кезде осы кедендік рәсімге сәйкес және оларды осындай кедендік рәсімге сәйкес пайдалану.
«Т» компаниясының ЕЭА қатысушысы ретіндегі қызметі ЕЭА келісімі негізінде жүзеге асырылады, мұнда 18-тармақта ЕЭА қатысушысының өзіне қатысты ЕКА кедендік рәсімі қолданылатын қызметтік басым түрлерін жүзеге асыруы үшін қажетті тауарлар тізбесі мемлекеттік сараптамадан өткен ЖСҚ-да Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленетіне көрсетілген.
Тексеру барысында «Т» компаниясы құрылыс нысанын салу және пайдалануға беру үшін мемлекеттік сараптамадан өткен жобалық құжаттаманы ұсынды.
Құрылыстың аяқталуы және құрылыс объектісін пайдалануға берілгеннен кейін ЕЭА шартының талаптарын Аяқтау актісі негізінде орындауға байланысты ЕКА кедендік рәсімімен ЕКА кедендік рәсімініне орналастырылған «Т» компаниясы тауарларына қатысты қолданылуы аяқталды аяқталды, оның ішінде тауарлар үшін – « HPL сәндік панельдері» және «панель тойтармалар».
Кодекстің 395-бабының 1-тармағында кедендік рәсімге сәйкес тауарларды пайдалану шарттарының сақталуына кедендік бақылауды кеден органдары жүзеге асыратыны белгіленген.
Кодекстің 398-бабында кеден органдары Қазақстан Республикасында төленуге жататын кедендік баждардың, кедендік баждардың, салықтардың, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарының дұрыс есептелуін және бюджетке уақтылы төленуін бақылауды жүзеге асыратыны белгіленген.
Кеден органы кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижесінде «HPL сәндік панельдері» және «панельдерге арналған тойтармалар» кіріктірілген үй-жайлары мен тұрағы бар тұрғын үй кешенін салу кезінде пайдаланылғаны анықталды, ЕЭА келісіміне сәйкес мемлекеттік сараптамадан өткен жобалық-сметалық құжаттаманың тауарлар тізбесіне енгізілмеген.
Кодекстің 282-бабының 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес ЕКА кедендік рәсімімен тауарларды орналастыру шарттары ЕЭА резиденттерінің (қатысушыларының, субъектілерінің) аумағында орналастыруға және (немесе) пайдалануға арналған тауарлар болып табылады, ЕЭА резиденттерінің ЕЭА аумағында қызметті жүзеге асыру шартына сәйкес кәсіпкерлік және өзге де қызметті жүзеге асыру мақсатында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының арнайы экономикалық және экономикалық заңнамасында айқындалған өзге де мақсаттар үшін ЕЭА, индустриялық аймақтар.
ЕЭА туралы келісімге сәйкес ЕЭА қатысушысының қызметтің басым түрлерін жүзеге асыруы үшін қажетті тауарлардың тізбесі оларға қатысты ЕКА кедендік рәсімі қолданылатын жобалық құжаттамада көрсетілгенін ескере отырып, ал конструкторлық құжаттамада тауарлардың атаулары жоқ - «HPL сәндік панельдері» және панельдерге арналған «тойтармалар», «Т» серіктестігі Кодекстің 282-бабы 1-тармағының 1) тармақшасын бұза отырып, шарттарға сәйкес келмеді және еркін сауда аймағының кедендік рәсімімен орналастыру талаптары.
Осылайша, «Т» компаниясы жоғарыда аталған тауарларды ЕКА кедендік рәсіміне заңсыз орналастырды және осы рәсім шеңберінде кедендік баждарды және ҚҚС төлеуден босатылды.
Кодекстің 399-бабының 1-тармағының 2) тармақшасында кеден органы тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау нәтижелері бойынша кедендік баждарды, салықтарды, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын, егер кеден органы ұсынған жағдайда есептейді деп белгілейді, төленген кедендік баждардың, салықтардың, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарының сомасына әсер ететін ТД-да мәлімделген мәліметтерді тексеру үшін кеден органы сұратқан ТД-да көрсетілген құжаттармен және мәліметтермен, бірақ мұндай құжаттар тексерілетін ақпаратты растамайды.
ЖСҚ тізбесінде тауарлардың атауы – «HPL сәндік панельдері» және «панельдерге арналған тойтармалар» жоқ екенін ескере отырып, кеден органының кедендік төлемдер мен ҚҚС бойынша бағалауы заңды болып табылады.
2. Тауарлар тізбесін ТД ретінде ұсыну кезінде кедендік баждарды төлеуге қатысты.
ЕАЭО тауарларын «Т» компаниясы кіріктірілген үй-жайлары бар көппәтерлі тұрғын үй кешендерін салу және пайдалануға беру үшін ЕКА кедендік рәсімімен орналастыру кезінде ТД ретінде кедендік алым төлемей тауарларға 821 тізбе ұсына отырып, көліктік, коммерциялық және (немесе) басқа құжаттар пайдаланылды.
Кодекстің 281-бабына сәйкес ЕКА кедендік рәсімі – шетелдік тауарларға және ЕАЭО-ға қолданылатын кедендік рәсім, оған сәйкес мұндай тауарлар ЕЭА аумағында немесе оның бір бөлігінде кедендік баждарды төлемей орналастырылады және пайдаланылады, тауарларды осы кедендік рәсіммен орналастыру және оларды осындай кедендік рәсімге сәйкес пайдалану шарттарына сәйкес салықтар, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждары.
Кодекстің 76-бабына сәйкес кеден баждары тауарларды шығаруға, көлік құралдарын кедендік алып жүруге байланысты кедендік операцияларды жасағаны үшін, сондай-ақ Кодексте белгіленген өзге де әрекеттерді жасағаны үшін кеден органдары алатын міндетті төлемдер болып табылады.
Кодекстің 77-бабының 1 және 2-тармақтарында кедендік баждарға тауарларды кедендік декларациялау үшін кедендік алымдар кіреді деп белгіленген. Тауарларды кедендік декларациялау үшін кедендік алымды төлеуші кедендік декларацияны бергенге дейін немесе онымен бір мезгілде төлейді.
№ 263 Шешімнің 2-тармағына сәйкес осы шешімнің II және III бөлімдерінде айқындалған жағдайларда көліктік, коммерциялық және басқа да құжаттарды ТД ретінде пайдаланатын тауарларды кедендік декларациялау кезінде декларант немесе кеден өкілі осындай құжаттармен бірге кеден органына жазбаша өтініш немесе тауарлар тізбесі.
№ 263 Шешімнің III бөлімінің 12-тармағының 8-тармақшасында Қазақстан Республикасында жұмыс істейтін ЕЭА аумақтарында немесе олардың бөліктерінде орналастыруға және пайдалануға арналған және Қазақстан Республикасының ЕКА кедендік рәсімімен орналастырылған ЕАЭО тауарларына қатысты, көліктік, коммерциялық және тауарлар тізбесі ұсынылатын басқа да құжаттар.
№ 171 қаулысымен мемлекеттік кірістер органдары алатын кедендік баждардың мөлшерлемелері бекітілді, оған сәйкес тауарларды кедендік декларациялау үшін кедендік баж ТД үшін 20 000 теңгені құрайды.
Кеден заңнамасының жоғарыда аталған нормаларын ескере отырып, кедендік декларация ретінде тауарлардың тізбесін ұсына отырып, коммерциялық және (немесе) өзге де құжаттарды пайдалануға жол беріледі, осылайша Тізбеде көрсетілген тауарлар декларациялауға жатады және кедендік бажды міндетті түрде төлеу, өйткені мұндай тауарларға қатысты кеден органдары осындай тауарларды шығаруға байланысты кедендік операцияны жүзеге асырады.
Тауарларды кедендік декларациялау ТД ретінде көліктік, коммерциялық және басқа да құжаттарды пайдалана отырып жүзеге асырылатындықтан, сәйкесінше тауарлардың тізбесін беру кезінде кедендік баждар төленуге жатады.
Осылайша, кеден органының тауарлар тізбесін ТД ретінде ұсыну кезінде кедендік бажды бағалауы заңды болып табылады.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде кедендік тексеру нәтижелері бойынша кеден органының кедендік төлемдер мен салықтарды есептеуі заңды болып табылады.
Апелляциялық комиссияның шешімімен кедендік тексеру нәтижелері заңды деп танылды.
