Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі-салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» Компаниясы апелляциялық шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 01.04.2023ж. бастап 30.06.2023ж. дейінгі кезеңде қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша тақырыптық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша өндірілген тауарларға, орындалған жұмыстарға ҚҚС есептеу туралы және 32 529,8 мың теңге сомасында көрсетілген хабарлама шығарылды. есепке жатқызылатын ҚҚС-тың бюджетке төлеуге жатпайтын қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан 40 544,4 мың теңге мөлшерінде асып кету сомасы.
«А» Компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
25.12.2017ж. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі) 152-бабының 12-тармағын бұзу, яғни өнім берушілерде электрондық шоттар жазылуын шектеудің 3 деңгейінің болуына байланысты қайтарылуға жатпайтын ҚҚС сомасы 7 546,8 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасын қайтаруға растамау үшін негіз болды-электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесі (ЭШФ АЖ).
Салық органының осы тұжырымымен «А» Компаниясы салықтық тексеру нәтижелері бойынша тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану кезінде «А» Компаниясына қатысты 3-деңгейге жататын өнім берушілердің бұзушылықтары заңсыз енгізілгеніне байланысты келіспейді.
Бұл ретте, «А» Компаниясы салықтық тексеру актісінде тікелей жеткізушілермен мәмілелерді жүзеге асыру процесінде «А» Компаниясының пайда алу тәуекелдерін белгілеу фактілері жоқ екенін атап өтеді.
Сондай-ақ, «А» Компаниясының шағымында салықтық тексеру жүргізу барысында тауарларды жеткізу, қызметтер көрсету және жұмыстарды орындау фактісін растайтын құжаттар толық көлемде ұсынылғаны көрсетілген.
«А» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 152-бабында қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері көзделген.
Салық кодексінің 152 - бабының 1-тармағына сәйкес қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру салық төлеушіге қатысты тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып жүргізіледі:
- осы Кодекстің 432-бабының 1 және 2-тармақтарын қолдануға байланысты салықтық өтініш;
- қосылған құн салығы бойынша декларацияда көрсетілген қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару туралы талап (бұдан әрі – қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару туралы талап).
Қаралып отырған жағдайда, «А» Компаниясы 2023 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС асып кету сомасын қайтару туралы талап қойды (300.00 т.) 01.04.2023 ж.бастап 30.06.2023 ж. дейінгі кезеңде 2 143 496,9 мың теңге сомасында.
Салық кодексінің 152 - бабының 11-тармағына сәйкес салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) Ақпараттық жүйелер мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері "Пирамида" талдамалық есебі болып табылады.
Бұл ретте, Салық кодексінің 152 - бабы 12-тармағының 2) тармақшасына сәйкес тексерілетін салық төлеушінің өнім берушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейді.
Тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып, ҚҚС асып кеткен сомаларды қайтару тәртібін Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес әзірленген №391 қағидалар белгілейтінін атап өткен жөн.
№391 Қағидалардың 38-тармағына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесі осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес тәуекел дәрежесінің өлшемшарттары бойынша балл берудің автоматтандырылған есебі негізінде тәуекел дәрежесін айқындайды, олар бойынша талдамалық есеп қалыптастырылатын тәуекел аймағындағы салық төлеушілер санатына жатқызылған салық төлеушілерді айқындау мақсатында тақырыптық тексерулер жүргізу кезінде АЖ-ны пайдалана отырып, ҚҚС асып кетуін растау мақсатында «Пирамида» және оңайлатылған тәртіппен қайтаруға жататын ҚҚС асып кету сомасын анықтау кезінде.
Бұл ретте №391 Қағидалардың 39-тармағында салық төлеушінің салық пайдасын (салық үнемдеуін) алу және салық төлемдерін азайту мақсатында өзінің заңсыз әрекеттерінен пайда алу тәуекелін айқындау үшін жария етуге жатпайтын құпия ақпарат болып табылатын, оның ішінде тәуекел дәрежесін (деңгейін) бағалау жүргізілген салық төлеушіге критерийлер қолданылатыны белгіленген.
№391 Қағидалардың 43-тармағына сәйкес, егер тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша балдардың жиынтық қорытындысы мемлекеттік кірістер комитеті белгілеген баллдар шегінен (350 балл) аспаса, онда мұндай салық төлеушілер бойынша «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылады.
Тексеру барысында «А» Компаниясының балл шегі 350 балдан аспайтыны анықталды, тиісінше «Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылды.
№ 391 Қағидалардың 45-тармағына сәйкес «Пирамида» талдамалық есебі Салық төлеуші ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ мәліметтерін, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде көрсетілетін қызметті беруші жүзеге асыратын бақылау нәтижелері, сондай-ақ басқа да құжаттар және (немесе) салық төлеушінің қызметі туралы мәліметтер.
«Пирамида» талдамалық есебі: салық міндеттемелерін орындамау тәуекелін және №391 Қағидалардың 47-тармағында көрсетілген тәуекелді, оның ішінде жалған (бестоварлық) операцияларды пайдалана отырып қалыптастырылады.
Бұл ретте, №391 Қағидалардың 46-тармағына сәйкес өнім берушінің салық есептілігі мәліметтерін және АЖ мәліметтерін салыстыру нәтижесінде анықталған сәйкессіздіктер, сондай-ақ бюджетке ҚҚС есептеу және төлеу бойынша салық міндеттемелерінің орындалмағанын көрсететін басқа да мәліметтер салық міндеттемелерін орындамау тәуекелі деп танылады.
№ 391 Қағидалардың 52-тармағына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілерде «Пирамида» Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде, ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау талапта және (немесе) салық өтінішінде көрсетілген, тауарларды, жұмыстарды жеткізушілерге тиесілі ҚҚС асып кету сомасына азайтылған сомалар шегінде жүргізіледі, салық заңнамасын бұзушылықтар, оның ішінде өнім берушідегі ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) ЭШФ АЖ және басқа да МҚҚ АЖ мәліметтері арасындағы алшақтықтар анықталған қызметтер.
№391 Қағидалардың 47-тармағына сәйкес көрсетілетін қызметті алушының салықтық пайда алу (салықтық үнемдеу) және салық төлемдерін азайту мақсатында өзінің заңсыз әрекеттерінен пайда алу тәуекелі деп танылатынын атап өту қажет:
1) салықтарды төлеуден жалтару схемаларын қолдану, оның ішінде тауарларды іс жүзінде жеткізбей, жұмыстарды орындамай, қызметтер көрсетпей ҚҚС сомаларын есепке жатқызу құқығын алу мақсатында мәмілелер жасасу және (немесе) тиісінше тауардың қосылған құнын ұлғайту, ҚҚС асып кетуін ұлғайту мақсатында мәмілелер жасасу;
2) ақша қаражатын көлеңкелі экономикаға шығаруға және ақша қаражатын қолма-қол ақшаға айналдыруға бағытталған іс-әрекеттер;
3) басқа мәмілені жабу мақсатында жасалған жалған мәмілелер (мәмілелердің бағасын айтарлықтай төмендету немесе асыра бағалау).
Осы тәуекелдерді белгілеу бөлігінде №391 Қағидалардың 46-тармағының 4), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген өнім берушілерді қоспағанда, «Пирамида» есебі өнім берушінің санатына және (немесе) мәртебесіне қарамастан қалыптастырылады.
Бұл ретте, Салық кодексінің 431-бабының 5-тармағында салық төлеуші декларацияда бюджеттен қайтарылған, бірақ кейіннен салықтық бақылау нәтижелері бойынша расталмаған қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару туралы талапты көрсеткен қосылған құн салығының асып кету сомасын салық төлеуші келіскен жағдайда оның бюджетке төленуі тиіс екендігі көзделген. камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы хабарлама негізінде Салық кодексінің 96-бабы 2-тармағының екінші бөлігінің 1) тармақшасымен, немесе тексеру нәтижелері туралы хабарламалар.
Жоғарыда көрсетілгендей, «А» Компаниясы 2023 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда (300.00-нысан) көрсетілген ҚҚС асып кету сомасын қайтару туралы 01.04.2023 ж.бастап 30.06.2023 ж.дейінгі кезеңде 2 143 496,9 мың теңге сомасында талап қойды. Бұл ретте, жоғарыда көрсетілгендей, «А» Компаниясы 7 546,8 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасын қайтаруға растамаумен келіспейді.
Осылайша, сатып алынған және өткізілген тауарлар, жұмыстар мен қызметтер бойынша ЭШФ мәліметтерін талдауға негізделген ТБЖ қолдану нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуына байланысты қайтаруға жатпайтын ҚҚС сомасы ЭШФ-да көрсетілетін Қаржы-шаруашылық операциялардың оларды жүзеге асыру ықтималдығы төмен екені анықталды, 5 Өнім беруші бойынша 7 546,8 мың теңгені құрайды.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, ЭШФ мәліметтерін талдау кезінде анықталған ТБЖ қолдану нәтижелері бойынша бұзушылықтардың болуына байланысты жоғарыда көрсетілген өнім берушілер бойынша 7 546,8 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының және №391 Қағидалардың нормаларын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 7 546,8 мың теңге сомасында ҚҚС асып кеткенін қайтаруға растамау негізді болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
