Кедендік даулар
Заңды тұлға
Тауарлардың кедендік құны
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) аумақтық Мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «М» компаниясының шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы халық тұтынатын тауарлардың кедендік құны туралы анықтаманың дұрыстығына кедендік тексеру жүргізіп, нәтижесінде жалпы сомасы 150 413,3 мың теңгеге хабарлама берілді.
«М» компаниясы кеден органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органының шешімін толығымен жоюды сұрайды.
Осылайша, «М» компаниясы «В» компаниясы халықаралық автомобиль қатынасында жүктерді тасымалдау бойынша көліктік-экспедиторлық қызметтерді көрсету жөніндегі келісім (бұдан әрі – Шарт) шеңберінде экспедиторлық қызметтерді көрсеткенін түсіндіреді.
Шарттың талаптарында «В» компаниясы жүктің түрі, шот нөмірі, Қазақстан Республикасының шекарасына дейін және Қазақстан Республикасының аумағындағы жүгірістердің бөлінуі туралы мәліметтермен тасымалдау құнының есебін ұсынуы тиіс, Қазақстан Республикасының шекарасына дейін және аумағы шегінде тасымалдау құнына қарай тасымалдауды бөлу, Қазақстан Республикасының шекарасына дейін және аумағы шегінде экспедициялық алымдарды бөлу.
Кедендік тексеру шеңберінде ЕАЭО кедендік аумағына тауарларды тасымалдау шығындарының дұрыстығын растау үшін «М» компаниясы «В» компаниясынан алған төлемге арналған шотын ұсынған.
Алайда, кеден органы тексеру актiсiнде «В» компаниясының төлем шоттарының бастапқы құжаттамаға жатпайтынын және әкелiнетiн тауарлардың кедендiк құнына енгiзу үшiн жұмсалған шығыстарды растамайтынын көрсеткен, бұл Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейдi.
Қазақстан Республикасының кеден заңнамасы тауарларды ЕАЭО кедендік шекарасына дейін және ЕАЭО кедендік аумағы арқылы тасымалдау шығындарын растай алатын құжаттардың тізбесін айқындамаған. Төлемге арналған шот Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес бастапқы құжат болып табылатын көлік шығындарын растайтын құжат ретінде қабылдануға тиіс.
Кеден органының қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының аумағында жұмсалған шығыстар нөлге тең.
Бұл жағдай шындыққа сәйкес келмейді, өйткені жүкті Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасымалдау кезінде тасымалдаушы мен экспедитор жанар-жағармайға, жүргізушілерге еңбекақы төлеуге, автомобильдің амортизациясына, тасымалдауды ұйымдастыруға кейіннен есептелген шығындарды көтерген, кейіннен тасымалдау құны төлеуге арналған шотына енгізілген және «М» компаниясымен «В» компаниясына төленген.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде «М» компаниясы тексеру нәтижелері туралы хабарламаның күшін жоюды сұрайды.
Сыртқы экономиқалық қызмет қатысушының дәлелдерін қарап, кеден органы ұсынған материалдарды зерделей келе, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Қарастырылып отырған іс бойынша, 2020-2022 жылдар кезеңінде «М» компаниясымен 458 тауарларға арналған декларациялар бойынша Украинадан Қазақстан Республикасының аумағына халық тұтынатын тауарларды «ішкі тұтыну үшін шығару» кедендік рәсімімен орналастыра отырып, Қазақстан Республикасына әкелген тауарларды және тасымалдаушы төлемге арналған шотының негізінде ЕАЭО кедендік шекарасына дейін тауарлардың кедендік құнына көлік шығындарын енгізуді жүзеге асырды.
Тауарлардың мәлімделген кедендік құнының сенімділігіне қатысты туындаған күмәндерге байланысты кеден органы «М» компаниясына құжаттар мен мәліметтерді, оның ішінде сыртқы экономикалық шарттарды, тауарларға арналған декларацияларды (бұдан әрі – ТД) жөнелтпе құжаттарымен, жүктерді тасымалдауға төлем шоттарымен, орындалған жұмыстар туралы анықтамалармен, сондай-ақ тасымалдау шығындарын маршрут бойынша бөлу бойынша түсіндірмелермен ұсыну туралы талапты жіберді.
Тексеру нәтижелері бойынша «М» компаниясы ұсынған құжаттар негізінде кеден органы тасымалдаудың толық құнын қосу (тасымалдау) бөлігінде тауарлардың кедендік құнын сенімсіз екенің анықтады.
«Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 65-бабының 10-тармағына сәйкес тауарлардың кедендік құны және оны айқындауға қатысты мәліметтер анық, саны жағынан айқындалған және құжатпен расталған ақпаратқа негізделуге тиіс.
Кодекстің 67-бабы 1-тармағының 4)-тармақшысына сәйкес әкелінетін тауарлардың кедендік құнын олармен жасалған мәміленің құны бойынша айқындау кезінде осы тауарлар үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын бағаға әкелінетін тауарларды Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына келу орнына дейін, ал егер Комиссия тауарларды тасымалдау (тасу) жүзеге асырылатын көлік түріне және осындай тасымалдау (тасу) ерекшеліктеріне қарай өзге орындарды айқындаса – осындай тауарларды Комиссия айқындаған орынға дейін тасымалдауға (тасуға) арналған шығыстар қосымша есепке жазулар қосылады.
Сондай-ақ, жоғарыда аталған баптың 2-тармағында, әкелінетін тауарлардың кедендік құны, олар іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын бағадан бөлінген, декларант мәлімдеген және ол құжатпен растаған жағдайда әкелінетін тауарларды Еуразиялық экономикалық одақтың келу орнынан осындай тауарларды Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағы арқылы тасымалдауға (тасуға) арналған шығыстарды қамтымауға тиіс.
«М» компаниясы тауарларды декларациялау кезінде көлік қызметтері кедендік құнға тасымалдаушының тасымалдаушыны тарту құқығын көздейтін, «В» компаниясы берген көлік шығындарын төлеуге арналған шоттардың негізінде жасалған Шарттар шеңберінде үшінші тұлғалар (қосалқы мердігерлер) енгізіледі.
Іс жүзінде жүктерді тасымалдауды қосалқы мердігер ретінде «N» компаниясы жүзеге асырды, ол ЕАЭО кедендік шекарасына дейін және одан кейін тауарларды тасымалдау шығындарын бөлмей «В» компаниясына шот-фактураны берді, тиісінше, «B» компаниясы ЕАЭО-ның кедендік шекарасына дейін және одан кейін бөлімшемен жүктерді тасымалдау шығындарын құжаттандыруға мүмкіндігі болмады.
«N» компаниясының тасымалдау шығындарының бөлінбеуін ескере отырып, ЕАЭО кедендік шекарасына дейін және одан кейінгі жүк құнының бөлінуімен «В» компаниясы «М» компаниясына берген халықаралық тасымалдау үшін орындалған жұмыстардың төлемге арналған шоты және орындалған жұмыстар туралы анықтамалары сенімсіз.
Осылайша, «М» компаниясы импорттық тауарларды тасымалдау (тасымалдау) шығындарының бір бөлігін тауардың кедендік құнынан заңсыз алып тастады.
Осылайша, «М» компаниясы тауарларды декларациялау кезінде жүктерді тасымалдау бойынша тасымалдау шығындары туралы ақпаратты дұрыс емес мәлімдеген.
Бұл ретте, Кодекстің 89-бабының 2-тармағына сәйкес кеден органдары мен төлеушілердің талаптары бойынша кедендік баждарды, кедендік алымдарды, салықтарды, өсімпұлдарды, өсімпұлдарды төлеудің ескіру мерзімі үш жылды құрайды.
Кеден органы үш жылдық талап қою мерзімі өткен 21 кедендік декларация бойынша кедендік төлемдер мен салықтарды есептеді.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, кеден органы 464 ТД бойынша кедендік төлемдер мен салықтарды дұрыс есептеді, бірақ 21 ТД-ға қатысты ол заңсыз болды.
Апелляциялық комиссияның шешімімен 464 ТД бойынша кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу бөлігінде жүргізілген кедендік тексеру нәтижелері заңды деп танылып, ал 21 ТД бойынша заңсыз деп танылды.
