Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: МС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіне (бұдан әрі – уәкілетті орган) мүлік салығын, ҚҚС, ЖТС, әлеуметтік және жер салығын есептеу туралы Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға "А" компаниясының апелляциялық шағымын түсті.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кірістер органы 2022ж.01.01. бастап 2023ж.31.03. дейінгі кезең үшін салықтарды және басқа да міндетті төлемдерді есептеудің дұрыстығы мен уақтылығы мәселесі бойынша кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша Қосылған құн салығын, төлем көзінен салық салынатын табыстардан алынатын жеке табыс салығын, әлеуметтік салық, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға аударымдар мен жарналар түсімдерді, заңды тұлғалардың және жеке кәсіпкерлердің мүлік салығын, жер салығын, қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемді және зейнетақы қорына түсімдер есептеу туралы хабарлама шығарылды. Есептелген салықтар сомасы 31 532,6 мың теңге және өсімпұл 2 297,3 мың теңге.
"А" компаниясы мүлік салығын, төлемақыны, ҚҚС, ЖТС, әлеуметтік және жер салығын есептеу бөлігінде тексеру нәтижелері туралы хабарламамен келіспейді және тек мүлік салығы мен төлемақы бойынша дәлелдер келтіреді.
- 2022 жылға мүлік салығын есептеуге қатысты 7 554,7 мың теңге сомасында
"А" компаниясының шағымынан шығатыны, теңгерімде 1 143 679,0 мың теңге мөлшерінде жинақталған амортизациялық аударымдар сомасын ескере отырып, бастапқы құны 4 758 052,0 мың теңге болатын негізгі құралдар есептелген, негізгі құралдардың қалдық құны 3 614 373,0 мың теңге сомасын құрады.
Бұл ретте, "А" компаниясының пікірінше, қалдық құны 3 083,0 мың теңге болатын ауыз сумен жабдықтау объектілері бойынша 2022 жылға мүлік салығы 3 083,0 мың теңге сомасында және 201 781,0 мың теңге сомасындағы қалдық құны бар жылумен жабдықтау объектілері бойынша көрсетілген салық кезеңіндегі мүлік салығы 3 027,0 мың теңге сомасын құрайды, мүлік салығының барлық сомасы 6 110,0 мың теңге мөлшерінде.
Сондай-ақ, "А" компаниясы шағымда ағымдағы төлемдерді есептеу деректеріне сәйкес 2022 жылға есептелген мүлік салығы 1 742,0 мың теңге сомасын құрайтынын көрсетіп отыр, тиісінше 4 368,0 мың теңге (6 110,0 - 1 742,0) сомасында салық есептеуге жатады.
Жоғарыда көрсетілген деректерді ескере отырып, "А" компаниясы салықтық тексеру нәтижелері бойынша жалпы сомасы 4 368,0 мың теңге мүлік салығын есептеу керек деп есептейді, яғни 3 186,7 мың теңге (7 554,7 - 4 368,0) сомасында артық салық есептелді.
Салық кодексінің 517-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында салық салу объектісі бар заңды тұлғалар мүлік салығын төлеушілер болып табылады:
1) техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сыныптамаға сәйкес осындай ғимараттардың халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес негізгі құралдар, жылжымайтын мүлікке инвестициялар құрамында ескерілетін бөліктері;
2) техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сыныптамаға сәйкес осындай ғимараттарға жататын, сатып алу құқығымен тұрғын үйді ұзақ мерзімді жалдау шарттары бойынша жеке тұлғаларға берілген, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес ұзақ мерзімді дебиторлық берешек ретінде ескерілетін ғимараттар;
3) иелену, пайдалану құқықтары концессия шарты бойынша берілген концессия объектілері болып табылатын үйлер, ғимараттар;
4) осы Кодекстің 260-бабында көрсетілген активтер;
5) сыныптамаға сәйкес осындай үйлерге жататын үйлер, ғимараттар, техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және екінші деңгейдегі банктер активтерінің құрамында Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес ескерілетін осындай ғимараттардың бөліктері, кепіл ретінде әрекет ететін мүліктен өндіріп алу айналымы нәтижесінде меншікке өткен, осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген үйлерді (ғимараттардың бөліктерін) және құрылыстарды қоспағанда, өзге де қамтамасыз ету;
6) осы Кодекстің 518-бабының 6-тармағында көрсетілген үйлер, ғимараттар.
Салық кодексінің 520-бабының 1-тармағына сәйкес осы Кодекстің 519-бабы 1-тармағының 1), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғаларға салық салу объектілері бойынша салық базасы бухгалтерлік есеп деректері бойынша айқындалатын салық салу объектілерінің орташа жылдық баланстық құны болып табылады.
Концессия объектілерінің орташа жылдық баланстық құны болмаған жағдайда Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіпке сәйкес белгіленген осындай объектілердің құны салық базасы болып табылады.
Салық кодексінің 521-бабының 1-тармағына сәйкес заңды тұлғалар мүлік салығын салық базасына 1,5 процент ставка бойынша есептейді, бұл ретте Салық кодексінің 521-бабы 3-тармағының 6) тармақшасына сәйкес заңды тұлғалар ауыз сумен жабдықтау объектілері бойынша салық базасына 0,1 процент ставка бойынша мүлік салығын есептейді.
«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - Бухгалтерлік есеп туралы заң) 6-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында, сондай-ақ есеп саясатында регламенттелген дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытудың реттелген жүйесін білдіретінін атап өткен жөн.
Бұл ретте Бухгалтерлік есеп туралы заңның 6-бабының 3-тармағында операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есеп жүйесінде көрсетілетіні белгіленген, бұл ретте бухгалтерлік жазбалардың бастапқы құжаттардың түпнұсқаларымен барабар бекітілуін және барлық операциялар мен оқиғалардың бухгалтерлік жазбаларда көрсетілуін қамтамасыз етуге тиіс.
Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік есеп тіркелімдерін, қаржылық есептілікті және есеп саясатын қамтиды.
Бухгалтерлік жазбалар бастапқы құжаттар негізінде жүргізіледі. Бастапқы құжаттар операция немесе оқиға жасалған сәтте не олар аяқталғаннан кейiн тiкелей жасалуға тиiс.
Бұдан басқа, Бухгалтерлік есеп туралы заңның 7-бабының 6) тармақшасына сәйкес қағаз және электрондық жеткізгіштердегі бастапқы құжаттар міндетті деректемелерді қамтуға тиіс, онда өзгелердің арасында операцияны жасауға (оқиғаны растауға) жауапты адамдардың лауазымдарының атауын, тегін, аты-жөнін және қолдарын және оның (оның) ресімделуінің дұрыстығын көрсету көзделген.
Осылайша, Салық кодексінің нормаларына сәйкес салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Қаралып отырған жағдайда көлік құралдары салығы, жер салығы және мүлік салығы бойынша декларация (ф.700.00) 2022 ж. «А» компаниясы нөлдік көрсеткіштермен таныстырды.
Сонымен қатар, «А» компаниясы ұсынған бастапқы құжаттарға сәйкес салықтық тексеру барысында есептеуге арналған салық базасы 0,1% мөлшеріндегі ставканы және 279 018,3 мың теңге сомасындағы құрылыстарды (қазандық) және жылу трассасын қолдана отырып, 5 112 389,5 мың теңге сомасында беру құрылғыларының (су құбыры желілері мен құрылыстарының) қалдық құны қабылданды 1,5% мөлшеріндегі ставканы қолданумен. Тиісінше, салықтық тексеру нәтижелері бойынша мүлік салығы 9 297,6 мың теңге (5112,4 + 4 185,2) сомасында айқындалды.
Айта кету керек, 2022 жылғы мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер есебіне сәйкес. «А» компаниясы 1 743,0 мың теңге сомасына осы салықты есептеуді жүргізді.
Тиісінше, салықтық тексеру нәтижелері бойынша мүлік салығын 7 554,6 мың теңге (9 297,6 - 1 743,0) сомасына төмендету белгіленді.
Салық кодексінің 179-бабы 2-тармағының 5) тармақшасына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға осы жағдайларды растайтын өз талаптары мен дәлелдемелерін негіздейтін мән-жайлар көрсетілуі тиіс.
Бұл ретте «А» компаниясы шағымға өзінің дәлелдерін растау ретінде су құбыры желілеріне қызмет көрсету үшін жер учаскелері көрсетілген жылжымайтын мүлік болған жағдайда, алайда 2022 жылғы мүлік салығын есептеу үшін орташа жылдық баланстық құнын айқындау бөлігінде бухгалтерлік және салықтық есептің бастапқы құжаттары қоса берілмеген, тиісінше, «А» компаниясының салықтық тексеру нәтижелері бойынша мүлік салығын дұрыс есептемегендігі туралы дәлелдері дәрменсіз болып табылады.
Осылайша, Салық кодексінің 522-бабы 1-тармағының нормасын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2022ж. 7 554,6 мың теңге сомасында мүлік салығын есептеу негізделген болып табылады.
- 2022 жылғы 1, 3-4-тоқсандар үшін қоршаған ортаға теріс әсері үшін төлемақы есептеуге қатысты және 2023 жылғы 1 тоқсан 6 452,1 мың теңге сомасында.
«А» компаниясының шағымынан жыл сайын жылумен жабдықтау бойынша абоненттерге қызмет көрсету үшін жылына көмір қажеттілігі 9190 тоннаны құрайды. Төлемақы бойынша декларация жасау үшін көмір шығысы Катонқарағай ауданында жылыту маусымы үшін 2022 жылдың 1, 3 - 4 тоқсандары үшін жүргізіледі. және 2023 жылғы 1 тоқсан
Бұл ретте, «А» компаниясы шағымда 2022 жылдың 1, 3 - 4 тоқсандары үшін Төлемақы сомасы көрсетіледі. және 2023 жылғы 1 тоқсан 4 735,0 мың теңге мөлшерін құрайды, ал салықтық тексеру нәтижелері бойынша 8 410,0 мың теңге сомасындағы төлем есептелді, яғни 3 675 мың теңге сомасындағы салық артық есептелді.
Салықтық тексеру актісінен «А» компаниясы Салық кодексінің 577-бабы 1-тармағының 1) тармақшасын бұза отырып, 2022ж. және 2023 жылғы 1 тоқсан 6 452,1 мың теңге қоршаған ортаға теріс әсері үшін төлемақы есептеу сомасын азайтып есептеген.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Салық кодексінің 573-бабының 1-тармағына сәйкес қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлем (бұдан әрі осы параграфтың мәтіні бойынша - төлем) ластаушы заттардың шығарындылары мен төгінділері үшін алынады. (қоршаған ортаға эмиссиялар), Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес тиісті экологиялық рұқсат және қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация негізінде жүзеге асырылатын күкірт карталарына күкіртті ашық түрде орналастыру және қалдықтарды көму.
Салық кодексінің 575-бабына сәйкес қоршаған ортаға теріс әсердің нақты көлемі салық салу объектісі болып табылады есепті кезеңде (радиоактивті қалдықтар үшін - белсенділіктің салмағы, өлшем бірлігі) (I және II санаттағы объектілер үшін - белгіленген нормативтер мен лимиттер шегінде, III санаттағы объектілер үшін - декларацияланған көлем шегінде), оның ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мен оның аумақтық органдарының Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының сақталуына мемлекеттік экологиялық бақылауды (мемлекеттік экологиялық бақылау) жүзеге асыру нәтижелері бойынша белгіленген:
1) ластаушы заттардың шығарындылары;
2) ластаушы заттардың төгінділері;
3) көмілген қалдықтар;
4) көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайда болатын күкірт карталарында ашық түрде орналастырылған күкірт.
Салық кодексінің 577-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес төлемақы сомасын осы Кодекстің 575-бабында көрсетілген салық салу объектілерін және осы бапта көзделген коэффициенттерді қолдана отырып, белгіленген төлемақы ставкаларын негізге ала отырып, I және II санаттағы объектілердің операторлары болып табылатын төлеушілер есептейді.
Салық кодексінің 577-бабы 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес төлемақы сомасын осы Кодекстің 575-бабында көрсетілген декларацияланған салық салу объектілерін және белгіленген төлемақы ставкаларын негізге ала отырып, III санаттағы объектілердің операторлары болып табылатын төлеушілер есептейді.
Салық кодексінің 577-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес салық органдары мынадай коэффициенттерді қолдана отырып есептейді: белгіленген төлемақы ставкаларын және салық салу объектілерінің декларацияланбаған бөлігін негізге ала отырып, осы Кодекстің 575-бабында айқындалған, анықталған, оның мемлекеттік экологиялық немесе салықтық бақылау нәтижесінде алынған және белгіленген тәртіппен ұсынылған осы Кодекстің 573-бабының 3-тармағында белгіленген нысан бойынша және мерзімдерде жүзеге асырылады.
Осы тармақтың бірінші бөлігінің 3) тармақшасына сәйкес төлемақы сомасы есептелген жағдайда салық органы осы Кодекстің 573-бабының 3-тармағында көзделген мәліметтерді алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде тиісті хабарлама шығарады.
Салық кодексінің 577-бабының 4-тармағына сәйкес төлемақы сомасы ластаудың жылжымалы көздерін қоспағанда, рұқсат беру құжатында көрсетілген қоршаған ортаға теріс әсер ету көзінің (объектісінің) орналасқан жері бойынша бюджетке төленеді.
Жылжымалы ластау көздері бойынша төлемақы сомасы бюджетке:
1) мемлекеттік тіркеуге жататын жылжымалы көздер бойынша - осындай тіркеуді жүргізу кезінде уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын жылжымалы көздерді тіркеу орны бойынша;
2) мемлекеттік тіркеуге жатпайтын жылжымалы ластау көздері бойынша - салық төлеушінің орналасқан жері бойынша, оның ішінде заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің орналасқан жері бойынша (егер оған салық міндеттемесін орындау жүктелген болса).
Мемлекеттік кірістер органының ақпаратынан «А» компаниясының атына 24.04.2023 ж. құжаттарды ұсыну туралы (тауарлық-материалдық қорлардың (ТМҚ) қалдықтары бойынша, жанар-жағармай материалдарын (ЖЖМ) есептен шығару бойынша есептер, жол парақтары, тауарлық-көліктік жүкқұжаттар (ТКЖ), көмір тасымалын растайтын құжаттар және т.б.).
«А» компаниясының 25.04.2023ж. Р/П есепке алу жүргізілмегендіктен, ТМҚ қозғалысы және ЖЖМ есептен шығару бойынша есепті тексеруге ұсыну мүмкіндігі ұсынылмайды. Бұл ретте, «А» компаниясыда ЖЖМ сақтауға арналған резервуарлар жоқ және отын тікелей көлік құралдарының бактарына құйылады.
Тиісінше, «А» компаниясы салықтық тексеруге тауарлар мен қорлардың қозғалысы туралы материалдық есептерді, көмірді және ЖЖМ есептен шығару актілерін ұсынбады.
Жоғарыда көрсетілгендей, «А» компаниясы бухгалтерлік есепте қалдықтарын есепке алуды жүргізбейтінін, осыған байланысты бухгалтерлік есепте сатып алынған барлық ЖЖМ мен көмір қалдықтарында көрсетілмейтінін, тиісінше қызметте пайдаланылған болып есептелетінін атап өткен жөн. Бұл ретте, салықтық тексеру нәтижелері бойынша Төлемақы сомасын анықтау үшін «А» компаниясының атына қойылған ЭШФ сәйкес жеткізушілерден көмір мен ЖЖМ түсу фактілері негізге алынды.
Ақпараттық жүйенің деректеріне сәйкес бензин және дизель отынын жеткізушілер - «B» компаниясы, Д маркалы көмір - 0-300 мм, Ad 19,8% «C» компаниясы.
Сонымен қатар, «А» компаниясы Мемлекеттік кірістер органының 2022 жылғы 1, 3 - 4 тоқсандағы ақпаратына сүйенсек. және 2023 жылғы 1 тоқсан 8,38 тонна бензин, 25,1 тонна дизель отыны және 18 838 тонна көмір сатып алынды.
Жоғарыда көрсетілгендей, бухгалтерлік есепте «А» компаниясы ТМҚ қалдықтарын есепке алуды жүргізбейді, тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2022 жылдың 1, 3-4-тоқсандары үшін стационарлық көздерден алынатын Төлем айқындалды. және 2023 жылғы 1 тоқсан 6 373,1 мың теңге сомасында және жылжымалы көздерден 136,3 мың теңге сомасында, жалпы сомасы 6 509,4 мың теңге. Ал 2022 жылғы 1, 3-4-тоқсандар үшін Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемақы жөніндегі декларацияға сәйкес (ф.870.00). «А» компаниясы 57,3 мың теңге сомасында Төлем есептеді, тиісінше 6 452,1 мың теңге сомасына төмендету белгіленді.
Салық кодексінің 179-бабы 2-тармағының 5) тармақшасына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға осы мән-жайларды растайтын өз талаптары мен дәлелдемелерін негіздейтін мән-жайлар көрсетілуі тиіс.
«А» компаниясы дәлелдемелер ретінде 2020 жылғы 4-тоқсандағы Бензин, дизель отыны және көмір бойынша төлемақы есебін ұсынды, оған сәйкес Төлемақы сомасы 1 865,6 мың теңгені құрайды, ал салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2022 жылғы 1, 3-4-тоқсандарға есептелген. және 2023 жылғы 1 тоқсан тиісінше 6 452,1 мың теңге сомасында, жоғарыда көрсетілген салық кезеңдері үшін Төлемақы сомасын айқындаудың негізсіздігіне дәлел ретінде осы есептер қабылданбайды.
Осылайша, Салық кодексінің 577-бабы 1-тармағының нормасын ескере отырып, 2022ж. және 2023 жылғы 1 тоқсан салықтық тексеру нәтижелері бойынша 6 452,1 мың теңге сомасында негізделген болып табылады.
Салық, әлеуметтік салық, жер салығы және ҚҚС есептеуге қатысты Салық кодексінің 179-бабы 2-тармағының 5) тармақшасына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға осы мән-жайларды растайтын өз талаптары мен дәлелдемелерін негіздейтін мән-жайлар көрсетілуі тиіс.
Сонымен қатар, «А» компаниясы жоғарыда көрсетілген Салық кодексінің нормаларын бұза отырып, шағымда салықтық тексеру нәтижелері бойынша ЖТС, әлеуметтік, жер салықтары мен ҚҚС есептеудің негізсіздігін растайтын мән-жайлар мен дәлелдемелерді баяндаған жоқ.
Демек, 5 048,7 мың теңге сомасындағы ЖТС, 6 336,5 мың теңге сомасындағы әлеуметтік салық, 348,1 мың теңге сомасындағы жер салығы және 515,5 мың теңге сомасындағы ҚҚС есептеу салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылады.
2017ж.25.12. Салық Кодексінің 182-бабының 1-тармағына және 186-бабының 5-тармағына сәйкес шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган апелляциялық комиссияның шешімін және тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша – тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
