Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) ірі кәсіпкерлік субъектілерінен және мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын (КТС) есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – Мемлекеттік кірістер органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «К» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы 2019ж. 01.01. бастап 2020ж.31.12. дейінгі кезең үшін салықтың жекелеген түрлері және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемесінің орындалуын орындау мәселесі бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 128 612,5 мың теңге сомасында КТС, 46 мың теңге сомасында өсімпұл есептеу туралы хабарлама шығарылды 186,8 мың теңге.
«К» компаниясы Мемлекеттік кірістер органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда КТС есептеу туралы хабарламаның күшін жоюды сұрайды.
Салық кодексінің 653-бабының 1-тармағын және 666-бабының 2-тармағын бұзу шағымданатын салық сомасын және тиісті өсімпұл сомасын есептеу үшін негіз болып табылды, оған сәйкес «К» компаниясы халықаралық шарттың Қазақстан Республикасында бейрезиденттің кірістерін босату бөлігіндегі ережелерін негізсіз қолданды, осыған байланысты 2019-2020жж үшін төлем көзінен КТС ұсталмады және көрсетілген қызметтер үшін «К1» компаниясының (Ресей Федерациясының резиденті) атына төленген табысы бойынша 128 612,5 мың теңге сомасында аударылмады.
Мемлекеттік кірістер органының осы тұжырымымен «К» компаниясы «К» компаниясының атына «К» компаниясының, оның ішінде Қазақстан Республикасының, Ресей Федерациясының аумағында түрлі қызмет түрлері көрсетілгендігіне байланысты «К» компаниясы келіспейді. Сонымен қатар, Ресей Федерациясының аумағындағы кәсіби қызметтерге қатысты «К» компаниясы төлем көзінен (төлем көзінен КТС) ұсталатын бейрезидент заңды тұлғалардың кірістерінен КТС бойынша босатуды қолданды.
«К» компаниясы түрлі мәселелер бойынша консультациялық қызметтер көрсетуге «К1» компаниясымен шарт жасасты. Бұл ретте консультациялық қызметтерді Ресей Федерациясының аумағында «К1» компаниясы Қазақстан Республикасында тұрақты мекеменің қызметкерлерін тартпай көрсетті, яғни қызметкерлер Қазақстан Республикасының аумағында болмады, қызметтер Қазақстан Республикасында тұрақты мекеменің қызметімен байланысты емес, өзге тұлғалар тартылмады, сондай-ақ «К1» компаниясы «К» компаниясына Ресей Федерациясының резиденциясын растайтың құжатты ұсынды.
«К» компаниясы 2017ж. 25.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 2-бабының 5-тармағын келтіреді және Ресей Федерациясының аумағында консультациялық қызметтер көрсетуден «К1» компаниясының табыстарына салық салу тәртібі Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасындағы Конвенцияның нормаларына сәйкес айқындалуға тиіс екенін атап өтеді. Ресей Федерациясының Үкіметі қосарланған салық салуды жою және табыс пен капиталға салық төлеуден жалтарудың алдын алу туралы (Мәскеу, 1996 жылғы 18 қазан) (бұдан әрі – Конвенция).
Сондай-ақ, «К» компаниясы Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының в) тармақшасының ережелерін келтіреді, оған сәйкес Конвенция бір мезгілде мынадай шарттар сақталған кезде қолданылады: бейрезидент Қазақстан Республикасының аумағында қызмет көрсетуі тиіс, резидент емес Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты мекемені айналып өтіп көрсеткен қызметтер тұрақты мекеменің қызметтерімен бірдей болуы тиіс.
«К» компаниясының пікірінше, Конвенцияның бірінші талабына сәйкес «К1» компаниясы ҚР аумағында қызмет көрсетуі тиіс, яғни Қазақстан Республикасында өзінің немесе тартылған персонал арқылы физикалық түрде болуы тиіс, екінші шарт бойынша резидент услугистің қызметтері өзінің сипаты бойынша резидент нестің тұрақты мекемесінің қызметтерімен сәйкес келуі тиіс.
«К» компаниясы бейрезидент тек Ресей Федерациясының аумағында қызмет көрсеткендіктен, бұл кірістерді резидент учреждстің тұрақты мекемесінің кірісі ретінде немесе бейрезиденттің Қазақстан Республикасының аумағындағы қызметтен алған кірісі ретінде қарауға болмайды деп мәлімдейді.
Шағымда Конвенцияның жоғарыда аталған тармағына сәйкес резидент услугистің қызметтері өзінің сипаты, түрлері мен мәні бойынша тұрақты мекеменің қызметтерімен сәйкес келуі тиіс екендігі көрсетілген. Бұл ретте бірдей және біртекті қызметтер ұғымы трансферттік баға белгілеу туралы заңда айқындалған.
«К» компаниясы «К1» компаниясы көрсеткен консультациялық қызметтер тұрақты мекеме ұсынатын қызметтердің негізгі белгілерімен сәйкес келмейді және өзара алмастырылатын қызметтер болып табылмайды деп есептейді. Бұл ретте тұрақты мекеменің жиынтық жылдық табысы салық кодексінің бабы 2-тармағында көрсетілген кірістерден тұрады, ол Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының ережесіне сәйкес резиденттің пайдасына Қазақстан Республикасында тұрақты мекемеге жататын бөлігінде ғана салық салынуы мүмкін екенін айқындайды.
Осылайша, Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының а) және в) тармақшаларының нормалары мұндай пайдаға салық салынуы мүмкін Қазақстан Республикасында айқындау үшін қолданылмайды.
«К» компаниясының пікірінше, Салық кодексінің 666-бабы 2-тармағының ережелері «К1» компаниясы Қазақстан Республикасының аумағында қызметтер көрсеткен жағдайда ғана қолданылуы мүмкін, бірақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде көрсетілетін қызметтерге қолданылмайды, бұл ретте Салық кодексінің көрсетілген бабының 3-тармағында салық агенті табыс төлеген кезде салық салудан босатуды қолдануға құқылы бейрезидентке. Бұл ретте Салық кодексінің 653-бабы 1-тармағының ережелерін қолдануға болмайды, өйткені резидент қызметтері Ресей Федерациясының аумағында тұрақты мекемені тартпай көрсетілген.
«К» компаниясының дәлелдерін тексере отырып, Мемлекеттік кірістер органы ұсынған материалдарды зерттей отырып, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 2-бабының 5-тармағына сәйкес егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте қамтылғандардан өзгеше қағидалар белгіленсе, көрсетілген шарттың қағидалары қолданылады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ресей Федерациясының Үкіметі арасындағы Табыс пен капиталға қосарланған салық салуды жою және салық төлеуден жалтарудың алдын алу туралы Конвенцияның «Тұрақты мекемесі (өкілдігі)» 5-бабының 1-тармағына сәйкес (Мәскеу, 1996 жылғы 18 қазан), (бұдан әрі – Конвенция) «Тұрақты мекеме» термині резиденттердің консультациялық қызметтерін қоса алғанда, осындай мақсаттар үшін резидент жалдаған қызметшілер немесе басқа персонал арқылы қызметтер көрсетуді қамтиды, бірақ егер мұндай сипаттағы қызмет (осындай немесе онымен байланысты жоба үшін) ел шегінде 12 айдан астам уақыт бойы жалғаса берсе ғана.
Конвенцияның «Кәсіпкерлік қызметтен түскен пайдаға» 7-бабының 1-тармағына сәйкес, егер мұндай кәсіпорын екінші Уағдаласушы Мемлекетте онда орналасқан тұрақты мекеме арқылы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырмаса немесе жүзеге асырмаса, Уағдаласушы Мемлекет кәсіпорнының пайдасына тек осы Мемлекетте ғана салық салынады. Егер кәсіпорын кәсіпкерлік қызметті жоғарыда айтылғандай жүзеге асырса немесе жүзеге асырса, онда оның пайдасына басқа Мемлекетте салық салынуы мүмкін, бірақ оған қатысты бөлігінде ғана:
а) осындай тұрақты мекемеге;
б) осы басқа Мемлекетте тұрақты мекеме арқылы сатылатын тауарлармен немесе өнімдермен сәйкес келетін тауарларды немесе бұйымдарды сату; немесе
в) осы басқа Мемлекетте жүзеге асырылатын, өзінің сипаты бойынша осындай тұрақты мекеме арқылы жүзеге асырылатын кәсіпкерлік қызметпен сәйкес келетін басқа кәсіпкерлік қызмет.
Конвенцияның 7-бабының 2-тармағында 3-тармақтың ережелерін ескере отырып, егер Уағдаласушы Мемлекеттің кәсіпорны екінші Уағдаласушы мемлекетте сол жерде орналасқан тұрақты мекеме арқылы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырса немесе жүзеге асырса, онда әрбір Уағдаласушы Мемлекетте осы тұрақты мекемеге, егер ол дербес және жеке болса, алатын пайда жатқызылатыны көрсетілген осындай немесе ұқсас қызметпен айналысатын кәсіпорын осындай немесе ұқсас жағдайларда кәсіпорыннан дербес әрекет етті, ол тұрақты мекеме болып табылады.
Осылайша, Конвенцияның 7-бабының ережелерінен Ресей Федерациясы резидентінің Қазақстан Республикасында алған, онда Ресей Федерациясы резидентінің тұрақты мекемесі бар табысына, егер бұл табыс тұрақты мекемеге жататын болса не Қазақстан Республикасынан алынатын табыс өзінің сипаты бойынша қызметпен сәйкес келген жағдайда, Қазақстан Республикасында салық салынуға жатады тұрақты мекеме.
Салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, «К» компаниясы кеңес беру қызметтерін көрсету үшін «К1» компаниясымен (Ресей Федерациясы) 2019ж.01.08. бастап қызмет көрсету туралы желіге мүше фирмалар арасында негіздемелік шарт (бұдан әрі – 2019ж.01.08. бастап шарт) жасалды.
Бұл ретте, 2019ж.01.08. шарттың 1.2-тармағында қызметтердің мазмұнын, қызметтер көрсетудің нәтижесін, қызмет көрсетудің құны мен мерзімдерін тараптар 2019ж.01.08. шартқа берілген тапсырмаларда келісетіндігі, қызметтер сондай-ақ тиісті жыл үшін ҚЕХС сәйкес дайындалған жеке және шоғырландырылған қаржылық есептілікке аудит жүргізу бойынша консультациялық қызметтерді «Т» компаниясында, «В» компаниясында, «Р» компаниясында және басқа да кәсіпорындарда қамтитыны анықталды.
Сондай-ақ, 2019ж.01.08. №1 тапсырманың 4-тармағына сәйкес 2019ж.01.08. Шартқа сәйкес осы шарт бойынша Орындаушының қызметтерінің жалпы құны №2 Шартқа қосымшада көрсетілген мамандардың әртүрлі санаттары үшін Орындаушының күнделікті ставкалары бойынша Ресей Федерациясының аумағында нақты жұмыс істеген сағаттар негізінде қалыптасады.
«К» компаниясы жеке және шоғырландырылған қаржылық есептілікке аудит жүргізу бойынша көрсетілген консультациялық қызметтер үшін «К1» компаниясына (Ресей Федерациясы) 19 294,2 мың рубль немесе 907 809,4 мың теңге сомасында, оның ішінде 2019 жылғы 4 тоқсанда 96 486,9 мың теңге сомасында, 2020 жылғы 2 тоқсанда «К1» компаниясына (Ресей Федерациясы) табыс сомасы 115 022,9 мың теңге, 2020 жылғы 3 тоқсан 69 320,2 мың теңге, 2020 жылғы 4 тоқсан 362 232,5 мың теңге төледі..
Бұл ретте, 2019-2020жж. үшін төленген кірістер бойынша бейрезиденттің табыстарына салық салудан толық босату қолданылды, ал бұл кәсіпорынның Қазақстан Республикасының аумағында 2014ж.15.10. бастап тіркелген «К1» компаниясы тұрақты мекемесі бар.
Айта кету керек, тұрақты мекемеге қатысты «К1» компаниясы қарсы тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 2023ж.18.05. қарсы тексеру актісі жасалды. оған 2020ж.14.05. бастап «К1» компаниясынан Қазақстан Республикасының аумағында көрсетілген консультациялық қызметтер сатып алынды.
2023ж.18.05. қарсы тексеру актісінде 2018ж.01.12. №2 Шартқа тапсырмаға сәйкес «К1» компаниясының тұрақты мекемесі ҚЕХС және қаржылық ақпарат аудитіне сәйкес дайындалған шоғырландырылған қаржылық есептілікті жүргізу мәселелері бойынша консультациялық қызметтер, аудиторлық сипаттағы шектеулі рәсімдерді жүргізу мәселелері бойынша консультациялық қызметтер көрсеткендігі «А» компаниясындағы, «В» компаниясындағы және т. б. қаржылық есептілік аудиті көрсетілген.
Осылайша, 2019ж.01.08. шарт шеңберінде «К1» компаниясы (Ресей Федерациясы) ұсынатын қызметтердің және 2018ж.01.12. шарт бойынша көрсетілетін қызметтердің сипатын салыстыру кезінде көрсетілген шарттар бойынша «К1» компаниясының (Ресей Федерациясы) қызметі Қазақстан Республика аумағында «К1» компаниясының тұрақты мекемесі жүзеге асыратын қызметпен бірдей екендігі анықталды.
Жоғарыда көрсетілгендей, Конвенцияның 7-бабына сәйкес Ресей Федерациясы резидентінің Қазақстан Республикасында алған, онда Ресей Федерациясы резидентінің тұрақты мекемесі бар табысына, егер бұл табыс тұрақты мекемеге жататын болса не Қазақстан Республикасынан алынатын табыс өзінің сипаты бойынша қызметпен тұрақты мекеме сәйкес келген жағдайда, Қазақстан Республикасында салық салынуға тиіс.
Салық кодексінің 666-бабының 2-тармағына сәйкес бейрезидент бір немесе байланысты жобалар шеңберінде қызмет көрсетуден, жұмыстарды орындаудан кіріс алған жағдайда, салық агенті осы бапты қолдану мақсаттары үшін бейрезиденттің тұрақты мекеме құру фактісін, оның ішінде қызмет көрсетуге немесе жұмыстарды орындауға шарт (келісімшарт), сондай-ақ осы баптың 5-тармағында көрсетілген құжаттар негізінде айқындайды.
Бейрезиденттің Қазақстан Республикасында тұрақты мекемені құру фактісі анықталған кезде салық агенті Қазақстан Республикасында бейрезиденттің кірістерін салық салудан босату бөлігінде халықаралық шарттың ережелерін қолдануға құқылы емес.
Салық кодексінің 653-бабы 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында жұмыстарды орындаудан, қызметтер көрсетуден түсетін кірістерді, сондай-ақ Салық кодексінің 2-тармағы бірінші бөлігінің 4) тармақшасында және 651-бабы 3-тармағында көрсетілген кірістерді төлеуді жүзеге асыратын салық агенті шегерімдерді жүзеге асырмай, көрсетілген кірістерден корпоративтік табыс салығын есептеуді, ұстап қалуды және аударуды жүргізеді бір мезгілде мынадай шарттар болған кезде 20 пайыз ставка бойынша:
- Резидент емес заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесімен, резидент емес заңды тұлғаның тұрақты мекемесімен филиал, өкілдік ашпай жасалған келісімшарттың болмауы;
- филиал, резидент емес заңды тұлғаның өкілдігі, резидент емес заңды тұлғаның тұрақты мекемесі филиал, өкілдік ашпай-ақ жазған өткізілген тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактураның болмауы.
Демек, Салық кодексінің 653-бабының 1-тармағында көзделген шарттар орындалған жағдайда, кірістерді төлеуді жүзеге асыратын салық агенті корпоративтік табыс салығын 20 пайыз мөлшерлеме бойынша ұстап қалуға тиіс.
Осылайша, Конвенцияның 7-бабының 1-тармағы және жоғарыда көрсетілген Салық кодексінің нормалары негізінде 2019ж.01.08. Шартты орындау шеңберінде алынған «К1» компаниясының (Ресей Федерациясы) табысы тұрақты мекемеге жатады және Қазақстан Республикасында салық салуға жатады.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «К1» компаниясына (Ресей Федерациясы) төленген кірістерден төлем көзінен КТС есептеу негізделген.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша – тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
