Кедендік даулар
Жеке тұлға
Тауарлардың кедендік құны
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «В» компаниясынан аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) кедендік баж және ҚҚС есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы кедендік құнға қосымша есептеулерді енгізу мәселесі бойынша кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 20 069,6 мың теңгеге тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығарылды.
«В» компаниясы кеден органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
Мәселен, «В» компаниясы тауар үшін жеңілдікті кедендік құнға қоспау бөлігінде кедендік тексеру актісінде әкелінген тауарлардың кедендік құнын айқындау үшін негізгі құжат ретінде кеден органы ниет туралы хатқа сілтеме жасау туралы және тауарлардың кедендік құнына белгілі бір сатып алушыға тауарды нақты сату енгізілуі тиіс бұған дейін енгізілген қосымша шығыстарды ескере отырып, 59 161 еуро мөлшерінде жеңілдік деп есептейтінін түсіндіреді.
«В» компаниясы ниет туралы хат кедендік төлемдер мен салықтарды (бұдан әрі – КТмС) есептеу және төлеу үшін негіз бола алмайды, ал кеден органына ұсынылған тауарларға арналған келісімшарт пен декларация (бұдан әрі – ТД) КТмС есептеу және төлеу үшін негіз болып табылады деп есептейді.
Жеткізушімен жасалған келісімшарттың талаптарына сәйкес, келісімшарт тараптар арасындағы тауарды сату туралы түпкілікті келісім болып саналады және келісімшартқа қатысты барлық алдыңғы талқылауларды, келіссөздерді және басқа құжаттарды жояды.
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің (бұдан әрі – Азаматтық кодекс) 147-бабында азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған әрекеттері мәмілелер деп танылатыны айқындалған. Азаматтық кодекстің 378-бабына сәйкес екі немесе бірнеше адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі шарт деп танылады.
Азаматтық кодекстің 390-бабының 7-тармағында, егер араптардың оған алдын ала шарттың күшін беру ниеті тікелей көзделмесе, ниеттер туралы хаттама (ниеттер туралы шарт) азаматтық-құқықтық шарт болып табылмайды және оны орындамау заңды салдарға әкеп соқпайды деп көзделген.
Осылайша, «В» компаниясы ниет туралы хат әкелінген тауарлардың кедендік құнын айқындау үшін негіз бола алмайды, сондай-ақ тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына әкелу жөніндегі қатынастарды реттейтін құжат бола алмайды деп санайды.
КТмС төленгеннен кейін және оларды еркін айналымға шығарғаннан кейін декларацияланған (және Қазақстан Республикасының аумағында сатылған) тауарлардың құны 72 329,8 мың теңгені (ҚҚС-сыз) құрады. Бұл тауарлар Қазақстан Республикасының аумағында түпкілікті тұтынушыларға сатылды, олардың өткізу құны 101 711,4 мың теңгені (ҚҚС-сыз) құрады.
Кеден органының ұстанымын негізге ала отырып, импортталған тауарлардың құны 118 316,2 мың теңгені (ҚҚС-сыз) құрауға тиіс, бұл Қазақстан Республикасының аумағында түпкілікті тұтынушыларға тауарларды өткізудің нақты құнынан 16 604,8 мың теңгеге артық.
Осылайша, кеден органы әкелінген тауарларды 16 604,8 мың теңге шығынмен сатуға «В» компаниясына айып тағады, бұл кәсіпкерлік қызметке араласу болып табылады.
Сондай-ақ, «В» компаниясы экспедиторлық қызметтер мен көлік шығыстарын кедендік құнға қоспау бөлігінде кеден органы КТмС заңсыз есептеген деп санайды.
Автомобиль тасымалдарын ұйымдастыру үшін «В» компаниясы көлік және экспедиторлық қызметтерді жүзеге асыру үшін тасымалдаушылармен шарттарға қол қойды.
Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде «В» компаниясы қызмет көрсету аумағына қарамастан (шетелде және/немесе ЕАЭО елдерінің аумағында) Көлік қызметтерінің құнына араласуға және диктант беруге құқылы емес. Көлік компаниялары қызметтер үшін шот-фактуралар жасайды, ал «В» компаниясы бұл қызметтерге ақы төлейді, бұл ретте Қазақстан Республикасының аумағында жүктерді, қызметтерді халықаралық тасымалдау жөніндегі қызметтердің құнын көлік, экспедиторлық компаниялар айқындайды.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде «В» компаниясы тексеру нәтижелері туралы хабарламаның күшін жоюды сұрайды.
СЭҚ қатысушысының дәлелдерін тексере отырып, кеден органы ұсынған материалдарды зерттей отырып, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
«Қазақстан Республикасындағы кеден деле туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 396-бабында кедендік декларациялау кезінде мәлімделген әкелінетін тауарлардың кедендік құнына Кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органы тауарлардың кедендік құнын айқындау мен мәлімдеудің дұрыстығын тексеруді жүзеге асыратыны көзделген.
Кедендік құнға тауар үшін жеңілдіктерді енгізуге қатысты.
Қаралып отырған жағдайда «В» компаниясы (бұдан әрі – Дистрибьютор) мен «А» компаниясы (бұдан әрі – Өнім беруші) арасында ниет туралы хатқа қол қойылды, оған сәйкес өнім беруші Қазақстан аумағында «L» брендін сату үшін дистрибьюторлық желі құрғысы келеді, ал «В» компаниясы Қазақстан аумағында өнім берушінің ресми дистрибьюторы болып тағайындалғысы келеді.
Дистрибьютор Қазақстан аумағында тек «L» брендін ілгерілетуге және сатуға тиіс.
Дистрибьютор қол қойылған ниет хатынан 30 күннен кешіктірмей кем дегенде 4 жаңа тракторға бірінші өтініш беруі керек. Егер дистрибьютор шарттарды орындамаса, онда ниет хаты тиімді болмайды.
Ниет хатының мерзімі аяқталғаннан кейін жеткізуші мен Дистрибьютор бір жыл ішінде қол қойылған ниет хатының ең аз саны 10 бірлікке тапсырыс берілсе, шот-фактура жасалса, төленсе және жөнелтілсе, егер тараптар басқаша келіспесе, дистрибьюторлық келісімді аяқтауы керек.
Бұл хат тараптар қол қойған күннен бастап 12 ай ішінде тиімді болады.
Сонымен қатар, ниет хатының 9-тармағында «L» брендінің тракторларына 40% жеңілдік қарастырылған.
Сондай-ақ, Ниет хатына «В» қосымшасында өнім беруші мен «В» компаниясы арасында жасалған кез келген сатып алу-сату шартын «В» компаниясы жалпы сату шарттарында сөзсіз қабылдауға жататыны көрсетілген. Тауарлар тапсырысты алған кезде қолданылатын прейскуранттан туындайтын бағалар, мерзімдер, шарттар және ықтимал жеңілдіктер бойынша сатылады.
Болашақта «В» компаниясы мен Жеткізуші арасында келісімшарт жасалды, оған сәйкес жеткізуші сатады, ал «В» компаниясы осы келісімшартқа қосымшаларда сипатталған өнімді сатып алады. Жоғарыда көрсетілген келісімшартқа №1 қосымшамен тауарлардың саны – 4 бірлік және олардың жалпы құны анықталды.
Көрсетілген келісімшарттың 14.4-тармағында «Осы келісімшарт тауарларды сатуға қатысты тараптар арасындағы түпкілікті келісім болып саналады және осы келісімшартқа қатысты барлық алдыңғы талқылаулардың, келіссөздердің және өзге де құжаттардың күшін жояды.».
4 бірлік мөлшеріндегі және келісімшартта көрсетілген сомаға «L» трактор – тауарларын ТД-да «В» компаниясы мәлімдейді, бұл ретте 3 бірлікке қатысты өнім беруші ТД-ға инвойстарда көрсетілген жеңілдіктер берді.
Кедендік құнды декларант әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша айқындайды (1-әдіс).
Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 20.12.2012ж. №283 «Әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша тауарлардың кедендік құнын айқындау әдісін қолдану туралы (1-әдіс)» шешімінің 8-тармағына сәйкес сатып алу-сату мәмілесін жүзеге асыру кезінде сатушы әкелінетін тауарлардың бағасын сатып алушы басқа да тауарларды сатып алған жағдайда белгілейді деп көзделуі мүмкін. саны.
Өнім беруші мен «В» компаниясы арасындағы өзара есеп айырысуларды салыстыру актісінің деректері бойынша келісім-шарт шеңберінде берешек жоқ.
Бұдан басқа, «В» компаниясы келісімшарт шеңберінде аударым жасауға арналған өтініштерге сәйкес өнім берушіге тауар үшін келісімшартта көрсетілген мөлшерде толық көлемде ақы төлеуді жүзеге асырды.
Осылайша, «В» компаниясы ұсынған құжаттарды зерделеу кезінде ниет хаты тауардың құнына әсер ететіні анықталды, ал келісімшарт, инвойс және аударым туралы өтініштер Кодекстің 66-бабына сәйкес оларды ЕАЭО кедендік аумағына әкету үшін сату кезінде осы тауарлар үшін нақты төленген тауарлардың құнын құжатпен растайды.
Осыған байланысты «В» компаниясы тауар үшін баға төленгенін және бұл ретте Кодекстің 66-бабы 1-тармағының талаптары орындалғанын құжаттады.
Бұл ретте кедендік тексеру актісінде әкелінетін тауарлардың бағасына әсер еткен жағдайда осы тауарлардың бағасына сандық әсерді айқындау және құжатпен растау мүмкін невозможностігі туралы дәлелдер келтірілмеген.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде тауар үшін жеңілдікті кедендік құнға енгізбеуге байланысты тауарлардың кедендік құнын төмендету белгіленбеген.
Экспедиторлық қызметтерді тауарлардың кедендік құнына қосуға қатысты.
Кодекстің 67-бабына сәйкес әкелінетін тауарлардың кедендік құнын олармен жасалған мәміленің құны бойынша айқындау кезінде осы тауарлар үшін нақты төленген немесе төленуге жататын бағаға қосымша есептеулер, оның ішінде әкелінетін тауарларды осындай тауарлар ЕАЭО кедендік аумағына келген жерге дейін тасымалдауға (тасымалдауға) арналған шығыстар қосылады.
Бұл ретте әкелінетін тауарлардың кедендік құны ЕАЭО кедендік аумағы бойынша әкелінетін тауарларды нақты төленген немесе төленуге жататын бағадан бөлінген, декларант мәлімдеген және ол құжатпен растаған жағдайда, мұндай тауарлардың ЕАЭО кедендік аумағына келген жерінен тасымалдауға (тасымалдауға) арналған шығыстарды қамтымауға тиіс.
«В» компаниясы мен «F» компаниясы (Орындаушы) арасында жасалған көлік-экспедиторлық қызметтер көрсетуге арналған шарттың талаптарын негізге ала отырып, орындаушы өзіне берілген жүкті межелі жерге жеткізуге міндеттенеді, ал «В» компаниясы жүкті тасымалдау құнын төлеуге міндеттенеді.
Шарт шеңберінде Орындаушы, оның ішінде жүкті тасымалдауды ұйымдастыруға, жүк орындарының санын көрсетудің дұрыстығын, оның таңбалануы мен нөмірленуін тексеруге, жүктің бүлінуіне және оның жоғалуына жол бермеуге және т.б. міндетті.
Интернет-ресурстың деректеріне сәйкес экспедиторлық қызметтер-бұл жүкті жөнелту және алу процесін ұйымдастыруға, сондай-ақ көлік экспедициясы шартына сәйкес жүкті тасымалдауға қатысы бар басқа да жұмыстарды орындауға байланысты қызметтер.
Азаматтық кодекстің 708-бабына сәйкес көлік экспедициясы шарты бойынша бір тарап (экспедитор) сыйақы үшін және екінші Тараптың (жүкті жөнелтуші клиент, жүкті алушы немесе экспедитордың қызметтеріне мүдделі өзге де тұлға) есебінен экспедиция шартында айқындалған жүкті тасымалдауға байланысты қызметтерді орындауға немесе орындауды ұйымдастыруға, оның ішінде оның атынан жасасуға міндеттенеді клиенттің немесе өз атынан жүкті тасымалдау шарты (шарттары).
Қосымша қызметтер ретінде көлік экспедициясы шартында жүкті жеткізу үшін қажетті экспорттау немесе импорттау үшін қажетті құжаттарды алу, кедендік және өзге де формальдылықтарды орындау, жүктің саны мен жай-күйін тексеру, оны тиеу және түсіру, клиентке жүктелетін баждарды, алымдарды және басқа да шығыстарды төлеу, жүкті сақтау, оның межелі пунктте алу, сондай-ақ өзге де операциялар мен қызметтерді орындау.
Жоғарыда баяндалғанның негізінде кеден органының жөнелту орнынан жүкті алу орнына дейінгі экспедиторлық қызметтер кедендік құнға енгізілетіні туралы дәлелдері негізделген.
Тауарлардың кедендік құнына көлік шығындарын енгізуге қатысты.
ТД-да мәлімделген тауарларды кедендік декларациялау кезінде «В» компаниясы кедендік құнға 6 853,0 мың теңге мөлшерінде көлік шығыстарын енгізді, ол «G» компаниясы қойған ЭШФ-да көрсетілген, «В» компаниясы автомобиль тасымалдарын ұйымдастыру туралы шарт жасасқан.
Кеден органының талаптары шеңберінде «G» компаниясы құжаттарды, оның ішінде шартты, қосымша келісімді, инвойстарды және аударым жасауға өтініштерді ұсынды, оған сәйкес осы компания көлік қызметтерін орындау үшін «G» компаниясына шотын салған үшінші компанияны Қытайдан ҚР-дағы межелі пунктіне дейін ЕАЭО кедендік шекарасына дейін және одан кейін бөлмей тасымалдауға тартты.
Бұл ретте «G» компаниясы ЕАЭО-ның кедендік аумағынан тыс тасымалдау жөніндегі шығыстарды бөле отырып, ЭШФ «В» компанияға қойды.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, үшінші компания ЕАЭО кедендік шекарасына дейін және одан кейін көлік шығыстарын бөлмей, Қытайдан ҚР-дағы межелі пунктіне дейін тауарларды тасымалдау шығындары туралы құжатталған расталған мәліметтерді ұсынды, осыған байланысты халықаралық тасымалдау бойынша шығындардың жалпы сомасын тауарлардың кедендік құнына қосу заңды түрде жүргізілді.
Апелляциялық комиссияның шешімімен тауарлардың кедендік құнына экспедиторлық қызметтер мен көлік шығыстарын енгізу бөлігінде кедендік тексеру нәтижелері заңды, ал тауар үшін жеңілдіктерді кедендік құнға енгізу бөлігінде заңсыз деп танылды.
