Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС, ҚҚС, өсімпұл
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) ірі кәсіпкерлік субъектілерінен және мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын (КТС), Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген тауарларға, орындалған жұмыстарға және көрсетілген қызметтерге қосылған құн салығы (ҚҚС), КТС, ҚҚС бойынша осімпұл есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – Мемлекеттік кірістер органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы 2019ж.01.01. - 2021ж.31.12. кезең үшін салықтардың жекелеген түрлері және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша салық міндеттемесін орындау мәселесі бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша КТС 21 211,0 мың теңге сомасында, 7 250,5 мың теңге сомасында өсімпұлды, ҚҚС 144 816,4 мың теңге сомасында, өсімпұл 54 112,9 мың теңге сомасында туралы хабарлама берілді.
«А» компаниясы Мемлекеттік кірістер органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда КТС және ҚҚС бойынша өсімпұлды есептеу бөлігінде хабарламаның күшін жоюды сұрайды.
Салық кодексінің 242, 400-баптарын бұзу салықтық тексеру нәтижелері бойынша салық міндеттемесін орындауды кешіктірген әрбір күн үшін жалпы сомасы 61 363,4 мың теңге өсімпұл КТС және ҚҚС есептелді.
Мемлекеттік кірістер органының осы қорытындысымен 61 363,4 мың теңге сомасында өсімпұл «А» компаниясына қатысты оңалту рәсімі қолданылған кезеңде есептелгеніне байланысты келіспейді.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, Мемлекеттік кірістер органының ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
2017ж.25.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексінің (Салық кодексі) 116-бабы тармағының 1) тармақшасына сәйкес белгіленген мерзімде орындалмаған салық төлеушінің (салық агентінің) салық міндеттемесін орындау төленбеген салық сомасына өсімпұл және бюджетке төленетін төлемдер, оның ішінде олар бойынша аванстық және (немесе) ағымдағы төлемдер.
Салық кодексінің 117-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес өсімпұлдар осы баптың 2-тармағында белгіленген мерзімде төленбеген салық және бюджетке төленетін төлемдер, оның ішінде олар бойынша аванстық және (немесе) ағымдағы төлемдер сомасына есептелетін мөлшер деп танылады.
Өсімпұл салықты және бюджетке төленетін төлемді төлеу мерзімі күнінен кейінгі күннен бастап, оның ішінде олар бойынша аванстық және (немесе) ағымдағы төлемді, бюджетке төленген күнді қоса алғанда, Ұлттық Банктің базалық мөлшерлемесінің 1,25 еселенген мөлшерінде салық және бюджетке төленетін төлемдерді төлеу жөніндегі салық міндеттемесін орындауды кешіктірген әрбір күн үшін есептеледі Қазақстан Республикасының әрбір мерзімі өткен күніне.
ҚР Қаржы министрінің 2018ж.27.02. №306 бұйрығымен бекітілген Дербес шоттарды жүргізу қағидаларының 7-тармағына сәйкес мемлекеттік кірістер органдарында салықтарды, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, міндетті зейнетақы жарналары мен әлеуметтік аударымдарды, сондай-ақ өсімпұлдар мен айыппұлдарды есепке алу «Орталықтандырылған біріздендірілген дербес шот» ақпараттық жүйесінде (бұдан әрі – ОБДТ АЖ).
Өз кезегінде, «Салықтық аудитті электрондық бақылау» АЖ пайдаланушы нұсқаулығына сәйкес өсімпұлды есептеу салықтық тексеру актісіне қосымшалар негізінде ОБДТ АЖ -да автоматтандырылған режимде жүзеге асырылады.
Осылайша, өсімпұл салықтар мен төлемдерді төлеу мерзімінен кейінгі күннен бастап салық міндеттемесін орындауды кешіктірген әрбір күн үшін тиісті қайта қаржыландыру мөлшерлемесі мен салық міндеттемесі бойынша берешек сомасын ескере отырып есептеледі.
Бұл ретте, Салық кодексінің 306-бабының 3-тармағына сәйкес салық төлеуші декларацияны тапсыру үшін белгіленген мерзімнен кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей салық кезеңінің қорытындылары бойынша КТС бойынша төлеуді жүзеге асыратынын атап өткен жөн.
Сондай-ақ, Салық Кодексінің 425-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында салық төлеушінің орналасқан жері бойынша ҚҚС мынадай мерзімдерде төленуі көзделген: есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 25-күнінен кешіктірмей-әрбір салық кезеңі үшін бюджетке төленуге жататын ҚҚС сомасы, сондай-ақ есептелген қосылған құн салығы осы баптың бірінші бөлігінің 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген ҚҚС қоспағанда, бейрезидент үшін есептелген.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2020ж. 21 211,0 мың теңге сомасында КТС (төлеу мерзімі 2021ж.10.04.) және 2020ж. 3, 4 тоқсанына және 2021ж. 2 тоқсанына 144 866,1 мың теңге сомасында ҚҚС есептелді (төлеу мерзімі 2020ж.25.11., 2021ж.25.02., 2021ж.25.08.) тексерілетін кезең үшін төлеуге жататын ҚҚС бойынша жылдық жиынтық табыс, шегерімдер, ауытқулар бойынша анықталған сәйкессіздіктер бойынша.
Тиісінше, салық кодексінің 116, 117-баптарының нормаларына сәйкес салықтық тексеру нәтижелері бойынша КТС бойынша 7 250,5 мың теңге сомасында және ҚҚС бойынша 54 112,9 мың теңге сомасында, барлығы 61 363,4 мың теңге сомасында өсімпұлдар негізді есептелді.
Оңалту рәсімін қолдануға қатысты Салық кодексінің 49-бабының 7-тармағымен салықтарды және (немесе) төлемдерді төлеу бойынша салық міндеттемесін орындау мерзімдерін өзгерту салық төлеушіні салық кодексінің 117-бабына сәйкес оларды уақтылы төлемегені үшін өсімпұл төлеуден босатпайтынын атап өткен жөн, салықтарды және (немесе) төлемдерді төлеу бойынша кейінге қалдыру немесе бөліп-бөліп төлеу жағдайларын қоспағанда Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамасында көзделген төлем қабілетсіздігін реттеу рәсімі шеңберінде.
Салық кодексінің 117 - бабының 3-тармағына сәйкес өсімпұл оңалту рәсімін қолдану кезінде – осындай рәсімді қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап есептелмейді.
Бұл ретте, Салық кодексінің 117 – бабы 4-тармағының 2) тармақшасына сәйкес өсімпұлды есептеу оңалту жоспарын бекітуден бас тарту туралы сот ұйғарымы заңды күшіне енген жағдайда-оңалту рәсімін қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап қайта басталады.
«Оңалту және банкроттық туралы» Қазақстан Республикасының 2014.03.07 № 176-V ҚРЗ Заңы (бұдан әрі – оңалту туралы Заң) 1 – бабының 25) тармақшасына сәйкес оңалту рәсімі-сот тәртібімен қолданылатын рәсім, оның шеңберінде борышкерге қайта ұйымдастыру, ұйымдастыру-шаруашылық, басқару, инвестициялық, төлем қабілеттілігін қалпына келтіруге бағытталған техникалық, қаржылық-экономикалық, құқықтық және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де шаралар.
Оңалту туралы Заңның 50-бабы 1-тармағының 2-1) тармақшасында оңалту немесе банкроттық туралы іс бойынша іс жүргізуді қозғау туралы ұйғарым шығарылған күннен бастап борышкер берешегінің барлық түрлері бойынша тұрақсыздық айыбын (өсімпұлды, айыппұлды) есептеу тоқтатыла тұруы көзделген.
Демек, оңалту туралы заң шеңберінде салық төлеушіге салықтарды төлеу бойынша кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу құқығы беріледі, бұл ретте борышкердің берешегінің барлық түрлері бойынша тұрақсыздық айыбын (өсімпұлды, айыппұлды) есептеу оңалту немесе банкроттық туралы іс бойынша іс қозғау туралы ұйғарым шығарылған күннен бастап тоқтатылады.
Қаралып отырған жағдайда, соттың 2021ж.06.05. қаулысымен «А» компаниясының оңалту рәсімін қолдану туралы өтінішін қанағаттандыру туралы шешім шығарылды.
Соттың 2021ж.06.05. қаулысында борышкердің («А» компаниясының) кредиторлар алдындағы міндеттемесі өтініш беру сәтінде 28 180 640,8 мың теңгені, оның ішінде берешекті құрайтыны көрсетілген:
- жалақы бойынша-19 257,8 мың теңге;
- банк алдында-19 172 445,9 мың теңге;
- жеке тұлға алдында-8 988 937,0 мың теңге.
2021ж.26.07. МАЭС анықтамасымен кредиторлардың жалпы жиналысының 2021ж.08.07. хаттамасына сәйкес «А» компаниясын оңалту жоспары бекітілді.
Сонымен қатар, МАЭС-тің 2021ж.12.10. шешімімен «А» компаниясының кредиторлар жиналысының 2021ж.08.07. оңалту жоспарын бекіту туралы шешімі жарамсыз деп танылды.
Соттың 2021ж.28.12. қаулысымен 2021ж.12.10. МАЭС-тің шешімі өзгеріссіз қалды.
Бұл ретте соттың 2021ж.28.12. ұйғарымымен кредиторлардың жалпы жиналысының 2021ж.08.07. хаттамасына сәйкес оңалту жоспарын бекіту туралы 2021ж.26.07. бұрын шығарылған МАЭС-тің ұйғарымы толық көлемде жойылды.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2021ж. 06.12. қаулысымен Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасының сот отырысында қарау үшін соттың 2021ж.06.05. қаулысын қайта қарау туралы өтінішхат беруден бас тартылды.
Осылайша, соттың 2021ж.28.12. ұйғарымымен «А» компаниясының оңалту жоспарын бекіту туралы өтінішін қанағаттандырудан бас тартылды, тиісінше, оңалту рәсімін қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап өсімпұлды есептеу қайта бастауға жатады. Бұл ретте, жоғарыда көрсетілгендей, өсімпұл салықты және бюджетке төленетін төлемді төлеу мерзімінен кейінгі күннен бастап салық және бюджетке төленетін төлемдерді төлеу жөніндегі салық міндеттемесін орындауды кешіктірген әрбір күн үшін есептеледі.
Баяндалғанның негізінде Салық кодексінің 116, 117-баптарының нормаларын ескере отырып, 7 250,5 мың теңге сомасына КТС бойынша және салықтық тексеру нәтижелері бойынша 54 112,9 мың теңге сомасына ҚҚС бойынша өсімпұл есептеу негізді болып табылады.
Салық Кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша – тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
