Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) ірі кәсіпкерлік субъектілері мен мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түскен түсімдерді, қосылған құн салығын қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын есептеу туралы Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «Т» Компаниясының апелляциялық шағымын алды (ҚҚС), шығынды азайту.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2018ж. 13.03. бастап 2022ж. 30.06. дейін салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеудің дұрыстығы мен уақтылығы мәселесі бойынша «Т» Компанияның тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 2023ж. 23.02. хабарлама шығарылды 466 230,8 мың теңге сомасында КТС және 126 563,3 мың теңге өсімпұл, Қазақстан Республикасының аумағында өндірістік тауарларға, орындалған жұмыстарға және көрсетілген қызметтерге қосылған құн салығы (ҚҚС) 507987,6 мың теңге сомасында және 95151,7 мың теңге сомасында өсімпұл, төлем көзінен салық салынатын кірістерден жеке табыс салығы есептеу туралы салық сомасы 67 065,2 мың теңге, әлеуметтік салық сомасы 44 742,3 мың теңге және өсімпұл сомасы 12253,6 мың теңге, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға аударымдар мен жарналардың түсуі 24882,6 мың теңге сомасында және өсімпұл 4270,6 мың теңге сомасында, зейнетақы қорына түсуі 71142,3 мың теңге сомасында, әлеуметтік аударымдардың түсуі 22249,8 мың теңге сомасында, шығынның азаюы 1 139 204,5 мың теңге сомасында.
Компания КТС және ҚҚС есептеу бөлігінде салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда ол салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
- 2018 жылғы басқа кірістердің өсуіне қатысты
2017 жылдағы 25 желтоқсанның «салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 226-бабы 1-тармағының 1) және 25) тармақшаларын бұза отырып, Компанияның 100.00.001 жолы бойынша 3 894,5 мың сомаға сатудан түскен табысы дұрыс анықталмағаны шағымданатын салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды.2018 жылғы КТС бойынша декларацияда 46 808,8 мың теңге сомасына 100.00.004 жолы бойынша теңге және өзге де табыс (100.00 т.).
Салық органының осы тұжырымымен «Т» Компаниясы тексеру барысында 2018 жылғы жылдық жиынтық табыстың құрамына 46 820,4 мың теңге сомасында өзге шығыстар жатқызылғанына байланысты келіспейді, олар бухгалтерлік есеп деректерімен расталады, бірақ Компанияның бекітуі бойынша бухгалтер бухгалтерлік есепте бұл жазбаны қате жүргізді, себебі жазбаны растайтын бастапқы құжаттар жоқ.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Салық кодексінің 226 - бабы 1-тармағының 1) және 25) тармақшаларына сәйкес жылдық жиынтық табысқа салық төлеушінің қосылған құн салығы мен акциздің сомасын, оның ішінде осы тармақтың 1) - 24) тармақшаларында көрсетілмеген сатудан түскен кірісті және басқа да кірістерді қоспай-ақ табыстарының барлық түрлері енгізіледі.
Салық кодексінің 226-бабының 2, 3-тармақтарына сәйкес сатудан түскен табыс оған қосылған құн салығы мен акциздің сомасын қоспай, өткізілген тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің құны мөлшерінде айқындалады.
Сатудан түскен табысты тану күні Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалады.
Салық кодексінің 190-бабының 3-тармағына сәйкес, егер осы баптың 4-тармағында өзгеше белгіленбесе, салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделетінін атап өту қажет. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Салық кодексінің 190-бабының 2-тармағында есепке алу құжаттамасы: бухгалтерлік құжаттаманы, салық нысандарын, салықтық есепке алу саясатын, салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін, сондай-ақ салық міндеттемесін есептеу үшін негіз болып табылатын өзге де құжаттарды қамтитыны айқындалған.
Осылайша, табыс Салық кодексінің 226-бабына сәйкес айқындалады, бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операция не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Қаралып отырған жағдайда, 29.09.2022 жылғы тексеру барысында. Компанияға салықтық тексеру жүргізу үшін қажетті құжаттарды ұсыну туралы салық органының талабы/хабарламасы табыс етілді.
Осы талап бойынша Компания 2022ж. 08.06. құрылтайшылардың ауысуы, жаңа директор мен бас бухгалтерді тағайындау себебінен Компанияны қайта тіркеу жүргізілуіне байланысты декларацияларға салық тіркелімдерін ұсыну мүмкін представлястігі туралы түсініктеме берді. Өткен жылдардағы құжаттар жаңа басшылыққа тиісінше берілмеді, яғни декларацияларға салық тіркелімдерін қабылдау-тапсыру актісі және болмауы бойынша.
Бұдан басқа, тексеру актісінде Компанияның бухгалтерлік есеп «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» ҚР Заңын және «бухгалтерлік есеп жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2015ж. 31.03. №241 бұйрығын бұза отырып жүргізілгені көрсетілген.
Салықтық тексеруге ұсынылған 2018 жылғы айналым-сальдо ведомосінде 6200 «Өзге кірістер» шоты бойынша 46 820,4 мың теңге сомасы көрсетілген, ал 2018 жылғы КТС бойынша декларацияда 11,6 мың теңге сомасы көрсетілген.
Бұл ретте, 6290 «өзге кірістер» шотының карточкасына сәйкес есептен шығарылған бензин мен дизель отынының құны ДТ 1310 «шикізат және материалдар» КТ 6290 «Өзге кірістер» бойынша 46820,4 мың теңге сомасында көрсетілген. Бұдан әрі, 1310 «шикізат және материалдар» шотының Кт және 8110 «негізгі өндіріс» Дт бойынша осы ЖЖМ есептен шығару (ЖЖМ мен дизель отынын өз қызметінде пайдалану) жүргізіледі. Баяндалғанды ескере отырып, 46808,8 мың теңге (46820,4-11,6) сомасындағы өзге де табыс ұлғайтылуға жатады.
Бухгалтерлік есепте бұл жазбаны Компания дербес жүргізгенін, бұл ретте бухгалтерлік есепте кему жағына қайта жазу жүргізілмегенін атап өткен жөн.
Тиісінше, тексеру актісі бойынша есептен шығарылған отынның (ЖЖМ) құны 46 820,4 мың теңге сомасында басқа табыстарға заңсыз енгізілгені туралы шағымда бекіту дұрыс емес болып табылады.
Осылайша, Салық кодексінің 190, 226-баптарының нормаларын ескере отырып, 46 808,8 мың теңге сомасына өзге де кірістерді ұлғайту және салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2018 жылға КТС тиісті есептеу негізді болып табылады.
- 2018 жылғы «ВСА» Компаниясымен және «В» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша шығыстарды шегеруден алып тастауға қатысты
Салық кодексінің 242, 400-баптарының талаптарын бұза отырып, Компания тауарларды сатып алу бойынша шығыстарды 2018 жылға шегерімдерге негізсіз жатқызғаны, «ВАА» Компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша және «В» Компаниясымен өзара есеп айырысулар бойынша шегерімдерден 54 776,8 сомасында тауарларды сатып алу бойынша шығыстар алынып тасталғаны шағымданатын салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды 2018-2019жж. үшін мың теңге, 2019ж. 1 тоқсан үшін ҚҚС 3 369,6 мың теңге сомасында осыған байланысты КТС және ҚҚС есептелді.
Шағымнан тексеру актісі бойынша Компанияның тауарларын сатып алу бойынша шығыстар 2018 жылғы шегерімдерден алынып тасталғаны, ол салық тексерулерінің актілеріне сәйкес орналасқан жері бойынша болмаған, бұл ретте Компанияда осы контрагент бойынша барлық қажетті құжаттар болған.
Компанияның пікірінше, тексеру барысында контрагенттің камералдық бақылау және өнім берушінің салық есептілігі деректеріне, олардың өздерінің салық міндеттемелерін орындамауына негізделген сенімсіздігі туралы ресми тұжырымдар жасалды.
Бұдан басқа, «ВСА» Компаниясымен өзара есеп айырысу туралы актіге сәйкес 2018 жылғы өзара есеп айырысу сомасы тексеру актісінде көрсетілген 714 285,7 мың теңгенің орнына 548 412,7 мың теңгені (ҚҚС-пен) құрады.
Шағымда Компания 2020ж. 19.11. ҚҚС бойынша камералдық бақылау нәтижелері бойынша хабарламаны орындау үшін, декларацияда сатып алынған тауарлардың, оның ішінде «Б» Компаниядан сатып алынған тауарлар бойынша құнын азайта отырып, қосымша декларация ұсынғаны атап өтілді.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Салық кодексінің 242 - бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес Салық кодексіне сәйкес шегеруге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты осындай шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде іс жүзінде жүргізілген шығыстар бойынша жүргізеді. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын болашақ кезеңдердің шығыстары олар жататын салық кезеңінде шегерілуге жатады.
Салық кодексінің 400-бабының 1-тармағына сәйкес, Салық кодексінің 367-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес ҚҚС төлеуші болып табылатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушы есепке жатқызатын ҚҚС сомасы, егер олар салық салынатын тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер үшін пайдаланылса немесе пайдаланылса, төленуге жататын ҚҚС сомасы деп танылады. өткізу бойынша, сондай - ақ егер осы тармақтың 1) - 4) тармақшаларында көрсетілген шарттар орындалса.
Салық кодексінің 400-бабына сәйкес ҚҚС-ты есепке жатқызу үшін шот-фактура негіз болып табылады.
Салық кодексінің 412-бабының 12 - тармағында шот-фактура заңды тұлғалар үшін-атауы мен ұйымдық-құқықтық нысанын көрсететін мөрмен, сондай-ақ басшы мен бас бухгалтердің қолдарымен куәландырылатыны көзделген.
Шот-фактура салық төлеушінің шешімімен уәкілеттік берілген қызметкердің қолымен куәландырылуы мүмкін.
Салық кодексінің 190-бабының 3-тармағына сәйкес салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Бұл ретте «бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Бухгалтерлік есеп туралы Заң) 6-бабының 3-тармағында операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есеп жүйесінде көрсетілетіні белгіленген, бұл ретте бухгалтерлік жазбаларды бастапқы құжаттардың түпнұсқаларымен барабар нығайтуды және бухгалтерлік жазбаларда барлық операциялар мен оқиғалардың көрсетілуін қамтамасыз етуге тиіс.
Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік есеп регистрлерін, қаржылық есептілікті және есеп саясатын қамтиды.
Бухгалтерлік жазбалар бастапқы құжаттар негізінде жүргізіледі. Бастапқы құжаттар операция немесе оқиға жасалған сәтте не олар аяқталғаннан кейін тікелей жасалуы тиіс.
Бұл ретте, Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабы 3-тармағының 6) тармақшасына сәйкес қағаз және электрондық жеткізгіштердегі бастапқы құжаттарда міндетті деректемелер, атап айтқанда операция жасауға (оқиғаны растауға) және оның (оның) ресімделуінің дұрыстығына жауапты адамдардың лауазымдарының атауы, тегі, аты-жөні және қолдары болуға тиіс.
Осылайша, тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстар сомаларын шегерімдерге және ҚҚС-қа есепке жатқызу операция не оқиғаның жасалу фактісін тіркейтін осы шығыстарды растайтын бастапқы құжаттар болған кезде, осы шығыстар табыс алуға бағытталған және олар салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылатын немесе пайдаланылатын жағдайда жүргізіледі. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2018 жылға 740 980,3 мың теңге сомасында, 2019 жылға 28 080,4 мың теңге сомасында шегерімдерден шығыстар алынып тасталды.
2.1 «ВСА» Компаниясы
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2018 жылғы шегерімдерден тауарларды (қосалқы бөлшектерді) сатып алу бойынша шығыстар «ВСА» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 714 285,7 мың теңге сомасында алып тасталды. Төлем қолма-қол ақшамен жүзеге асырылады.
ҚР БСАЖ деректеріне сәйкес 2018ж. 21.06. бастап 2019ж. 28.01. дейін «ВСА» Компаниясының басшысы және құрылтайшысы Д.М.К., 2019ж. 28.01. бастап 2021ж. 16.09. дейін С.А.М., 2021ж. 16.09. бастап Д.М.К. болды.
Қызмет түрі қандай да бір нақтылаусыз тауарлардың кең ассортиментімен көтерме сауда.
СЕӨЖ АЖ деректеріне сәйкес 2018 жылғы көлік құралдары салығы, жер салығы және мүлік салығы бойынша декларация (н.700.00) және 2018 жылғы қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлем (н.870.00) ұсынылмаған, бұл ретте жеке табыс салығы және әлеуметтік салық бойынша декларация (н.200.00) 2018 жылдың 1-4 тоқсанында нөлдік көрсеткіштермен ұсынылған.
Тиісінше, «ВСА» Компаниясында тауарларды сату, жұмыстарды орындау және Компанияға қызмет көрсету бойынша шарттық міндеттемелерді орындау үшін материалдық және еңбек ресурстары жоқ.
Сондайақ, 2018 жылғы 1-4 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларациялар (н.300.00) «ВСА» Компаниясы кері қайтарып алынғанын, тиісінше, Компанияның атына тауарларды өткізу расталмағанын атап өткен жөн.
Бұдан басқа, салықтық тексеру актісінде 2018 жылы «ВСА» Компаниясының жеткізушісі «А» Компаниясына бірігу жолымен қайта ұйымдастырылған «AR» Компаниясы болғандығы көрсетілген.
Бұл ретте, мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттың (бұдан әрі - МАЭС) 2021ж. 26.03. шешімімен «A» мемлекеттік тіркеуі жарамсыз деп танылды.
МАЭС -тің 2021ж. 26.03. шешімінде «А» Компаниясының басшысы «I», «ltd», «R» және басқа да кәсіпорындардың басшысы және құрылтайшысы болған С.М.В. болып табылатындығы атап өтілді.
Алайда, жауап алу хаттамасына сәйкес, ол аталған кәсіпорындардың атынан ешқандай шешім қабылдамады, құжаттар мен мөрлерді көрмеді және осы компаниялардың қаржылық-шаруашылық қызметіне ешқандай қатысы жоқ.
Айта кету керек, «ВСА» Компаниясы орналасқан жері бойынша жоқ 2019ж. 03.12. «ВG» Компаниясына бірігу жолымен қайта құрылды, бұл 2021ж. 20.01. салықтық зерттеу актісімен расталады.
МАЭС -тің 2021ж. 19.07. шешіміне сәйкес «ВG» Компаниясының 2019ж. 03.09. мемлекеттік тіркеуі жарамсыз деп танылды.
Бұл ретте, МАЭС -тің 2021ж. 19.07. шешімінде «ВG» Компаниясының құрылтайшысы мен басшысының Ф.В.В. 2020ж. 16.11. жауап алу хаттамасына сәйкес ол заңды тұлғаны тіркеуге және осы Компанияға кәсіпкерлік қызметіне қатысы жоқ екендігі атап өтілді.
Сондай-ақ, Қарағанды облысының МАЭС-нің 2021ж. 19.07. шешімінде «ВG» Компаниясын құру Қазақстан Республикасының салық заңнамасының нормаларын бұзу, «ВСА», «ВТ» Компанияларына қатысты салықтық бақылауға кедергі жасау ниетімен туындағаны атап өтілді.
Жоғарыда айтылғандай, «ВСА» Компаниясында тауарлардың, жұмыстардың, қызметтердің түсімі болмағандықтан, сәйкесінше Компанияның атына тауарлар жөнелтілмеген, жұмыстар мен қызметтер де өндірілмеген.
Баяндалған фактілер мен мән-жайларды ескере отырып, Компанияның «ВСА» Компаниясымен өзара есеп айырысу жөніндегі құжаттары ресми түрде жасалғаны және операциялар жасау фактілері туралы нақты куәландыра алмайтыны және осы операциялардың бухгалтерлік есепте барабар көрсетілуін қамтамасыз ете алмайтыны және тиісінше Қазақстан Республикасының Салық және бухгалтерлік заңнамасының ережелеріне сәйкес шығыстарды шегерімге жатқызу үшін негіз болып табылатыны жөн.
2.2 «В» Компаниясы
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша тауарларды (қосалқы бөлшектерді) сатып алу бойынша шығыстар 2018 жылғы шегерімдерден 26 696,4 мың теңге сомасында, 2019 жылғы 28 080,4 мың теңге сомасында және 2019 жылғы 1 тоқсандағы есептен ҚҚС алып тасталды. «В» Компаниясы өзара есеп айырысу бойынша 3 369,6 мың теңге сомасында (1м щеткаларды орауға арналған сым, 16 СТ3 ГК парағы, 3205 110А 12В Ойық генераторы 1 белдік, гидронасос, қосарланған кері клапан 09302540dwg/01, компрессор, 1,5 мм (1000*2000) қаңылтыр Болат, аккумулятор 6ст 190 Vaiper, Маховик 740-1005115-91 Камаз, аркан, автошина 11.2-20Ф-35 АлтайШЗ, пневматикалық гайковерт 1dr 4200 айн/мин, 2180Nm, бастары соңғы соқпалы 1dr 32, 33мм ALWS125, қолғаптар (х/б брезентпен реттелген, оқшауланған), 16.00-24 E3/L3 Evenking автошинасы., мойынтірек, Камаз шатунының жеңі және басқалары). Төлем Қолма-қол ақшамен жүзеге асырылады.
ҚР БСАЖ деректеріне сәйкес 2018ж. 06.09. бастап «В» Компаниясының басшысы және құрылтайшысы А.Р.Ж. болды.
Қызмет түрі: қандай да бір нақтылаусыз тауарлардың кең ассортиментімен көтерме сауда.
СЕӨЖ АЖ деректеріне сәйкес 2018-2019жж.көлік құралдарына салық, жер салығы және мүлік салығы бойынша декларация (н.700.00) және 2018-2019жж. қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлем (т.870.00) ұсынылмаған, бұл ретте жеке табыс салығы және 2018-2019жж. 1-4 тоқсан үшін әлеуметтік салық (н.200.00) нөлдік көрсеткіштермен ұсынылған. 2019 жылғы КТС бойынша декларацияның деректері бойынша (н.100.00) 2019 жылдың басында және соңында тауарлық-материалдық қорлардың (ТМҚ) қалдықтары жоқ.
«В» Компаниясының жеткізушілері бойынша ЭШФ талдау кезінде тауарларды сатып алу жоқ, бұл контрагент өз жеткізушілерінен ет өнімдерін сатып алды.
Тиісінше, «В» Компаниясында тауарларды сату, жұмыстарды орындау, Компанияның атына қызметтер көрсету бойынша шарттық міндеттемелерді орындау үшін материалдық және еңбек ресурстары жоқ.
Бұл ретте МАЭС-тің 03.02.2020 ж.шешімімен Компания мен "В" Компаниясы арасында 2018 жылғы 3 тоқсанда 26 696,4 мың теңге сомасына жасалған 2018 жылғы 25 қыркүйектегі шарт, тиісінше 3 203,6 мың теңге сомасында ҚҚС жарамсыз деп танылды, Компания мен «В» Компаниясы арасындағы мәмілелер жарамсыз деп танылды.
МАЭС шешімінде сот «В» Компаниясы үшін қандай да бір мүлікті, активтерді тіркеу және олардың болуы туралы мәліметтердің жоқтығын белгілегені атап өтілді, бұл сондай-ақ «Т» Компаниясы мен «В» Компаниясы арасындағы өзара есеп айырысуларды нақты жүзеге асырудың мүмкін невозможстігін көрсетеді.
Сондай-ақ, МАЭС шешімінде «Т» Компаниясының жауапкері жауапкерлер арасындағы шарт бойынша тауарды әкетуді жүргізген «Камаз» маркалы көлік құралына меншік құқығын растайтын құжатты сотқа ұсынбағаны көрсетілген.
Бұдан басқа, 2018ж. 25.09. бастап даулы сатып алу-сату шартына «Т» Компаниясының атынан директор Д.А.Ю. қол қойды, бұл ретте сот отырысында «Т» Компаниясы директорының көрсетілген кезеңге өкілеттігі ұсынылмаған, ал шарт жасасу кезінде ұсынылған құжаттарға сәйкес Компанияның директоры З.Е.С. болған.
МАЭС шешімінде жоғарыда көрсетілген мән-жайлар тиісті активтердің, ғимараттардың, көлік құралдарының, материалдық, еңбек ресурстарының болмауына және есепке алынған операциялардың экономикалық мәні болмаған кезде де салық төлеушінің операцияларды нақты жүзеге асыра алмайтындығын айғақтайтыны атап өтілді.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 158-бабының 1-тармағына сәйкес мазмұны заңнама талаптарына сәйкес келмейтін мәміле, сондай-ақ құқықтық тәртіп негіздеріне көрінеу қайшы келетін мақсатта жасалған мәміле даулы болып табылады және егер осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленсе, сот оны жарамсыз деп тануы мүмкін.
Осылайша, МАЭС шешімінен жоғарыда аталған мән-жайлар талапкердің жауапкерлер арасында нақты мәмілелер жасалмағаны туралы дәлелдерін растайды және баяндалған мән-жайлардың жиынтығында сот талапкердің жауапкерлерге қойылатын талаптары негізделген және толық қанағаттандырылуға жатады деген қорытындыға келеді. Тиісінше, «В» Компания мен Компаниясы арасындағы мәмілелер МАЭС жарамсыз деп танылды.
Баяндалған фактілер мен мән-жайларды ескере отырып, Компанияның «В» Компаниясымен өзара есеп айырысу жөніндегі құжаттары ресми түрде жасалғаны және операциялар жасау фактілері туралы нақты куәландыра алмайтыны және осы операциялардың бухгалтерлік есепте барабар көрсетілуін қамтамасыз ете алмайтыны және тиісінше 2019 жылғы 1 тоқсандағы есептен шегерімдер мен ҚҚС-қа шығыстарды жатқызу үшін негіз болып табылатыны жөн. Қазақстан Республикасының Салық және бухгалтерлік заңнамасының ережелерімен.
Осылайша, компанияның «ВТ» Компаниясымен, «В» Компаниясымен 2018-2019 жылдарға арналған шегерімдерден, 2019 жылдың 1 тоқсанына есептелген ҚҚС-тан өзара есеп айырысуы бойынша 2018 жыл үшін шегерімдерден шығыстарды алып тастау және салықтық тексеру нәтижелері бойынша КТС және ҚҚС-ты тиісті есептеу негізді болып табылады.
- «F» Компаниясымен және «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2022 жылғы 1-2 тоқсандағы есептен ҚҚС алып тастауға қатысты
Салық кодексінің 400-бабының талаптарын бұза отырып, Компания «F» компаниясымен және «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС негізсіз есепке жатқызылғаны шағымданған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды.
Шағымнан тексеру барысында «F» Компаниясымен және «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2022 жылғы 1-2 тоқсандағы есептен ҚҚС алынып тасталғаны шығады. Компания «F» Компаниясына тексеру актісінің қорытындыларына сәйкес келмейді, өйткені мәмілелер іс жүзінде орындалмағанын, жұмыстар орындалмағанын, тауар берілмегенін, ақшалай қаражат төленбегенін, Мемлекеттік кірістер органы келтірмегенін дәлелдейді.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Салық кодексінің 400-бабының 1-тармағына сәйкес, Салық кодексінің 367-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес ҚҚС төлеуші болып табылатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушы есепке жатқызатын ҚҚС сомасы, егер олар салық салынатын тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер үшін пайдаланылса немесе пайдаланылса, төленуге жататын ҚҚС сомасы деп танылады. өткізу бойынша, сондай - ақ егер осы тармақтың 1) - 4) тармақшаларында көрсетілген шарттар орындалса.
Салық кодексінің 400-бабына сәйкес ҚҚС-ты есепке жатқызу үшін шот-фактура негіз болып табылады.
Салық кодексінің 412-бабының 12 - тармағында шот-фактура заңды тұлғалар үшін-атауы мен ұйымдық-құқықтық нысанын көрсететін мөрмен, сондай-ақ басшы мен бас бухгалтердің қолдарымен куәландырылатыны көзделген.
Шот-фактура салық төлеушінің шешімімен уәкілеттік берілген қызметкердің қолымен куәландырылуы мүмкін.
Салық кодексінің 403-бабы 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес бұрын есепке жатқызылатын қосылған құн салығы ретінде танылған қосылған құн салығы, оның ішінде заңды күшіне енген сот шешімі негізінде жарамсыз деп танылған мәміле бойынша алып тасталуға жататынын атап өткен жөн.
Осылайша, ҚҚС-ты есепке жатқызу осы шығыстар салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылған немесе пайдаланылатын жағдайда операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркейтін осы шығыстарды растайтын бастапқы құжаттар болған кезде жүргізіледі. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру барысында «F» Компаниясы мен «К» Компаниясы өзара есеп айырысу бойынша есептен ҚҚС алып тастады.
3.1 «F» Компаниясы
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша ҚҚС 2022 жылғы 1 тоқсан үшін «F» Компаниясымен (тауарлар құм, тұз, қосалқы бөлшектер және басқалар) өзара есеп айырысу бойынша 85 598,9 мың теңге сомасында (айналымы 713 324,7 мың теңге сомасында) есептен шығарылды. Төлем Қолма-қол ақшамен жүзеге асырылады.
Интеграцияланған салықтық ақпараттық жүйенің (бұдан әрі – ҚР БСАЖ) деректеріне сәйкес «F» Компаниясының басшысы 2022ж. 11.02. бастап Ч.Е.В. болды.
Қызмет түрі-қандай да бір нақтылаусыз тауарлардың кең ассортиментімен көтерме сауда.
«F» Компаниясы 2022 жылғы 1 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияны (300.00-т.) ұсынды, онда жеткізушілер жоқ, көлік құралдарына салынатын салық, жер салығы және мүлік салығы бойынша декларациялар (н.700.00), қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақы бойынша декларациялар (н.870.00), жеке табыс салығы және әлеуметтік (н.200.00) бойынша, 2022 жылғы КТС бойынша ұсынылмаған. Бұл ретте, 2022 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС бойынша тарату декларациясы нөлдік көрсеткіштермен ұсынылған. «F» Компаниясы ҚҚС бойынша есептен шығарылды 2022ж. 08.04.
Тиісінше, «F» Компаниясында 2022 жылы компанияның атына сату үшін тауарлар болмаған.
Сонымен қатар, тексеру актісінде компания «F» Компаниясы бойынша бастапқы құжаттарды тексеруге ұсынбағаны атап өтілді.
Тексеру барысында 2022ж. 19.12. «F» Компаниясына қарсы тексеру жүргізілді, оның нәтижелері бойынша компаниямен өзара есеп айырысулар расталмады.
Бұл ретте, қарсы тексеру актісінде басшының ұсынылған түсіндірмесінен Ч.Е.В. «F» Компаниясының қаржылық қызметіне ешқандай қатысы жоқ, көрсетілген «F» Компаниясынан қандай да бір шарт, мәмілелер жасалмағаны көрсетіледі.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 10-бабына, Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 2-бабына сәйкес жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру үшін құрылтайшы (қатысушы) қабылдаған шешім негізінде заңды тұлға құру жолымен тиісті түрде білдірілген және ресімделген осы адамның ерік білдіруінің болуы қажет екенін көрсету қажет.
Бұдан басқа, 2023ж. 07.02. МАЭС Компания мен «F» Компаниясы арасында 2022 ж. 1 тоқсанында жасалған мәмілелер жарамсыз деп танылды.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 158-бабының 1-тармағына сәйкес мазмұны заңнама талаптарына сәйкес келмейтін мәміле, сондай-ақ құқықтық тәртіп негіздеріне көрінеу қайшы келетін мақсатта жасалған мәміле даулы болып табылады және егер осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленсе, сот оны жарамсыз деп тануы мүмкін.
Баяндалған фактілер мен мән-жайларды ескере отырып, Компанияның «F» Компаниясымен өзара есеп айырысу жөніндегі құжаттары ресми түрде жасалғаны және операциялар жасау фактілері туралы нақты куәландыра алмайтыны және осы операциялардың бухгалтерлік есепте барабар көрсетілуін қамтамасыз ете алмайтыны және тиісінше Қазақстан Республикасының Салық және бухгалтерлік заңнамасының ережелеріне сәйкес ҚҚС есепке жатқызу үшін негіз болып табылатыны жөн.
3.2 «К» Компаниясы
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша ҚҚС 2022 жылғы 2 тоқсандағы есептен «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша (камаздарды жөндеу бойынша қызметтер көрсету) 112 499,9 мың теңге сомасында (айналымы 937 500,0 мың теңге сомасында) алып тасталды. Төлем қолма-қол ақшамен жүзеге асырылады.
ҚР БСАЖ деректеріне сәйкес «К» Компаниясының басшысы 2021ж. 07.02. бастап Р.В.П. болды.
Қызмет түрі-Басқа электр монтаждау жұмыстары.
2022ж. 08.12. №21800 салықтық тексеру актісінің деректері бойынша «К» Компаниясы орналасқан жері бойынша жоқ болып табылады. ҚҚС бойынша есептен шығарылды 2022ж. 02.11.
2022 жылғы ҚҚС бойынша декларацияға «К» Компаниясының СЕӨЖ АЖ сәйкес (н.300.00), көлік құралдарына салынатын салық, жер салығы және мүлік салығы бойынша (н.700.00), 2022 жылғы қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақы бойынша (н.870.00) ұсынылмаған. бұл ретте, 2022 жылғы 2 тоқсандағы жеке табыс салығы және әлеуметтік (200.00-нысан) бойынша декларация, 2022 жылғы КТС бойынша декларация нөлдік көрсеткіштермен таратуға ұсынылды.
Тиісінше, «К» Компаниясында қызмет көрсету, жұмыстарды орындау, Компанияның атына тауарларды сату бойынша шарттық міндеттемелерді орындау үшін материалдық және еңбек ресурстары жоқ, жеткізушілер жоқ.
ҚҚС бойынша дербес шоттардың деректеріне сәйкес кәсіпорын бюджетке ҚҚС есептеген сомалар төленбегенін атап өткен жөн.
Демек, 2022 жылы «К» Компаниясында Компанияның атына сатуға арналған тауарлар болмады.
Салықтық тексеру барысында 2023ж. 07.02. бастап мемлекеттік кірістер департаментінің Мемлекеттік кірістер басқармасына «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша қарсы тексеру жүргізуге сұрау жіберілді, бұл сұрау орналасқан жері бойынша болмау себебінен тоқтатылды (2022ж. 08.12. салықтық тексеру актісі).
Шағымды қарау және Компанияның салықтық тексеруі барысында шарттар, орындалған жұмыстардың (қызметтердің) актілері, «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша фискалдық чектер ұсынылды.
Компания (Орындаушы) мен «К» Компаниясы (Тапсырыс беруші) арасында 1.1-тармақпен жасалған 2022ж. 06.05. ұсынылған шарттан, 1.2. Орындаушы камаздарды Ағымдағы жөндеуді жүзеге асыру бойынша қызметтер көрсетуге міндеттенеді. Материалдар мен қызметтер жүкқұжатқа, Тапсырыс беруші орындаған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актісіне және шот-фактураны жазып бергеннен кейін жеткізілген және орындалған болып есептеледі.
3.1-тармақта шартта материалдар мен қызметтердің құны 3 063,0 мың теңгені құрайтыны айтылған. Төлем Қолма-қол ақшамен жүзеге асырылады.
Осы шарттың талаптарынан орындаушы «Т» Компаниясы болып табылады, ал орындалған жұмыстар (көрсетілген қызметтер) актісінде орындаушы «К» Компаниясы болып табылады, сондай-ақ «К» Компаниясы «Т» Компаниясынан қолма-қол ақшамен төлеуді қабылдайды.
Техниканы жөндеу 2022 жылғы 2 тоқсан ішінде күн сайын жүргізілгенін, тиісінше, компанияның «К» Компаниясының атына төлеуі айлық есептік көрсеткіштің 1000 еселенген мөлшерінен аспайтын сомада күн сайын қолма-қол тәсілмен жүргізілгенін, орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) әрбір актісіне Компания мен «К» Компаниясы арасында жасалған шарттар қоса берілгенін атап өткен жөн.
«Бастапқы есепке алу құжаттарының нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2012ж. 20.12. №562 бұйрығына (бұдан әрі - №562 бұйрық) сәйкес активтерді жөндеу жөнделген, реконструкцияланған (жаңғыртылған) активтерді қабылдау-беру актісінде (А-5 нысан) көрсетілуі тиіс, актив сипаттамасында жүргізілген өзгерістер туралы баған міндетті түрде толтырылуы тиіс. жөндеу жұмыстары аяқталғаннан кейін комиссияның қорытындысы және Комиссияның барлық мүшелері мен төрағаның (басшының) қолы, жөнделген активті тапсырған және қабылдаған қолдар қажет.
Орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) ұсынылған актілерінде «Тапсырыс беруші» бағанында Компания, ал «Орындаушы» бағанында «К» Компаниясы көрсетіледі, бұл ретте «жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) атауы» бағанында бір жолмен «камаздарды ағымдағы жөндеу» бөлінген, «қабылданды» бағанында толық жазусыз қолы бар. Төлемді қабылдаған фискалдық чекте «К» Компаниясы да көрсетілген.
Бұл ретте орындалған жұмыстардың (қызметтердің) актілерінде камаздарды жөндеу жұмыстарының түрлері, автокөлік маркасы, инвентарлық нөмірлер және басқа Көрсеткіштер көрсетілмеген, «жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) атауы» бағанында осы автомобильдерде жүргізілген жөндеу жұмыстарының сипаттамасы жоқ.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 616-бабының 1-тармағына сәйкес мердігерлік шарт бойынша бір тарап (мердігер) екінші Тараптың (Тапсырыс берушінің) тапсырмасы бойынша белгілі бір жұмысты орындауға және оның нәтижесін Тапсырыс берушіге белгіленген мерзімде тапсыруға міндеттенеді, ал Тапсырыс беруші жұмыстың нәтижесін қабылдауға және оны төлеуге (жұмыс бағасын төлеуге) міндеттенеді. Егер заң актілерінде немесе шартта өзгеше көзделмесе, жұмыс мердігердің тәуекелі үшін орындалады.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 683-бабының 1-тармағына сәйкес өтеулі қызметтер көрсету шарты бойынша Орындаушы Тапсырыс берушінің тапсырмасы бойынша қызметтер көрсетуге (белгілі бір іс-әрекеттер жасауға немесе белгілі бір қызметті жүзеге асыруға) міндеттенеді, ал Тапсырыс беруші осы қызметтерге ақы төлеуге міндеттенеді.
Бұл жағдайда 2022ж. 06.05. №4637 шарт бойынша орындаушы «Т» Компаниясы болып табылады, ал орындалған жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) актілерінде орындаушы «К» Компаниясы болып табылады, 2022 жылғы 2 тоқсандағы орындалған жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) барлық шарттары мен актілері осындай форматта толтырылған.
Осылайша, Компания мен «К» Компаниясы жасалған шарттарда Тапсырыс беруші мен Орындаушының міндеттері дұрыс анықталмаған.
Бұл ретте, бұрын айтылғандай, шартта көрсетілген барлық жұмыстарды орындау үшін еңбек ресурстары қажет, ал 2022 жылғы 2 тоқсандағы ЖТС (200.00-нысан) бойынша тарату декларациясына сәйкес «К» Компаниясының жалдамалы қызметкерлері жоқ, көлік құралдарына салынатын салық, жер салығы және мүлік салығы бойынша декларациялар жоқ (ф. 700.00) 2022 жылға ұсынылмады, яғни материалдық активтер де жоқ.
Бұдан басқа, шағымды қарау барысында 2022ж. 28.10. «К» Компаниясы басшысының Р.В.П. түсіндірмесі ұсынылды, онда ол осы кәсіпорын оған алаяқтық жолмен тіркелгенін, «К» Компаниясының қызметіне Р.В.П. қатысы жоқ екенін, шот-фактурасы жазылмағанын, кәсіпорын атынан шарт жасаспағанын мәлімдейді.
Жоғарыда көрсетілгендей, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 10-бабына, Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 2-бабына сәйкес жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру үшін құрылтайшы (қатысушы) қабылдаған шешім негізінде заңды тұлға құру жолымен тиісті түрде білдірілген және ресімделген осы адамның ерік білдіруінің болуы қажет.
Осылайша, жоғарыда айтылған фактілер мен мән-жайларды ескере отырып, салықтық тексеруге ұсынылған «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу жөніндегі құжаттар операцияларды көрсету үшін бухгалтерлік жазбаларды толық және шынайы ақпаратты, сондай-ақ барабар күшейтуді қамтамасыз ете алмайтыны және тиісінше ҚҚС-ты салық және бухгалтерлік есеп ережелеріне сәйкес есепке жатқызу үшін негіз болып табылатыны жөн Қазақстан Республикасының заңнамаларын
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «F» Компаниясымен және «К» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2022 жылғы 1-2 тоқсандағы есептен ҚҚС алып тастау негізді болып табылады.
- 2018-2021 жылдардағы шығындарды азайтуға қатысты
Салық кодексінің 242-бабының 1 және 3-тармақтарын бұза отырып, 2018 жылғы КТС бойынша декларацияда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстардың сомасы асыра бағаланғаны, 2018-2021жж. арналған салықтар бойынша шегерімдер асыра бағаланғаны, осыған байланысты 2018 жылғы КТС есептелгені салықтың шағымданатын сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды 2018-2021жж.
Шағымда салықтық тексеру барысында бухгалтерлік есеп деректері ескерілмегені, құжаттармен расталмағаны, есеп айырысулар қате, транскрипциялар мен түсіндірмелер жоқ екендігі көрсетілген. 100.00.09 «өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстар» жолы бойынша шегерімдердің мөлшері 2018 жылғы КТС бойынша декларацияда (100.00-нысан) дұрыс анықталмаған, осы жол бойынша тексеру актісінде көрсетілген сома 614 201,0 мың теңге, іс жүзінде бухгалтерлік есепте көрсетілген 890 738,9 мың теңге сомасын көрсету қажет болды.
Сонымен қатар, шағымда тексеру барысында дербес шоттардың деректеріне сәйкес келмейтін 2018-2021 жылдардағы салықтар бойынша шегерімдер заңсыз азайтылғаны атап өтілді.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Жоғарыда көрсетілгендей, тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстар сомаларын шегерімдерге жатқызу осы шығыстар кіріс алуға бағытталған жағдайда, операция не оқиғаның жасалу фактісін тіркейтін осы шығыстарды растайтын бастапқы құжаттар болған кезде жүргізіледі. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Салық кодексінің 192-бабының 5-тармағына сәйкес қорларды есепке алу халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады. Бұл ретте салық салу мақсатында қорлардың құны қорлар құнының өзгеруін есепке алмай, оны сатудың таза ықтимал бағасына дейін есептен шығару және сатудың таза ықтимал бағасының ұлғаюынан туындаған қорларды бұрын жүргізілген есептен шығаруға қатысты қалпына келтіру жолымен айқындалады.
Корпоративтік табыс салығы бойынша салық есептілігін (декларацияны) жасау қағидаларының 16-тармағына сәйкес (100.00-нысан) (бұдан әрі-қағидалар) «шегерімдер» бөлімінде:
1) 100.00.009 жолында салық кодексінің 100-бабының 1-тармағына сәйкес шегерімге жатқызылатын өткізілген (пайдаланылған) тауарлардың өзіндік құны, сатып алынған жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің құны көрсетіледі 100.00.009 I - 100.00.00.009 II + 100.00.009 III + 100.00.009 IV + 100.00.009 V - 100.00.009 VI - 100.00.009 VII - 100.00.009 VIII - 100.00.00.009 IX;
2) 100.00.009 I жолында салық кезеңінің басындағы тауар-материалдық қорлардың баланстық құны көрсетіледі. Көрсетілген жол салық кезеңінің басындағы бухгалтерлік баланс бойынша айқындалған деректерге сәйкес толтырылады. Өзінің бастапқы декларациясын табыс ететін салық төлеушіде салық кезеңінің басында ТМҚ болмауы мүмкін;
3) 100.00.009 II жолы салық кезеңінің соңындағы бухгалтерлік баланс деректеріне сәйкес толтырылады. Салық төлеуші салық кезеңі ішінде табыс ететін тарату декларациясында 100.00.009 II жолы тарату балансының деректері негізінде толтырылады;
4) 100.00.009 III жолында құны көрсетіледі:
жарғылық капиталға салым ретінде қосылу жолымен қайта ұйымдастыру нәтижесінде салық кезеңі ішінде түскен, оның ішінде сатып алынған, өтеусіз алынған, сондай-ақ өзге де негіздер бойынша түскен ТМҚ;
үшінші тарап ұйымдары, дара кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар, жеке тұлғалар орындаған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер.
Қарастырылып отырған жағдайда, салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей, тексеру барысында 2018-2022 жж.кіріс және шығыс операциялары бойынша айналым-сальдо ведомосы (ҚТ), шоттарды талдау, шот карточкалары ұсынылды.
Осылайша, 1300 «қорлар» шотын талдауға сәйкес Компания 907 646,3 мың теңге сомаға ТМҚ сатып алды, оның ішінде салықтық тексеру нәтижелері бойынша 714 285,7 мың теңге сомаға «ВА» Компаниясымен және 26 696,4 мың теңге сомаға «В» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша шығыстар алынып тасталды.
Демек, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2018 жылғы қорларды сатып алу 100.00.009 III «тауар-материалдық қорларды сатып алу» жолы бойынша 166 664,2 мың теңге соманы құрайды (907 646,3-714 285,7-26 696,4).
Ал, 2018 жылғы КТС бойынша декларацияда (н.100.00) 100.00.009 III «тауар-материалдық қорларды сатып алу» жолы бойынша Компания 370 363,0 мың теңге сомасын көрсетті, декларация мен бухгалтерлік есеп деректері арасындағы алшақтық 203 698,8 мың теңге сомасын құрайды (370 363,0-166 664,2) алып тастауға жатады салық салынатын табысты айқындау кезіндегі шегерімдерден.
Өзге қызметтер мен жұмыстар бойынша шығыстарға қатысты 8110 «негізгі өндіріс» шоты бойынша айналым-сальдо ведомосіне сәйкес айналымы 1 381 532,5 мың теңге сомаға, одан тексеру актісі бойынша осы шот бойынша шегеруге жатпайтын шығыстар сомасы алынып тасталғанын, жалпы сомасы 1 245 251,7 мың теңге, оның ішінде 48 395,6 сомаға ТА бойынша амортизациялық аударымдар, 17 006,1 мың теңге сомасына АИ-92 бензині, 154 482,9 мың теңге сомасына дизель отыны, 323594,1 мың теңге сомасына жалақы, 4527,7 мың теңге сомасына міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды аудару, 130251,6 мың теңге сомасына өзге материалдық шығыстар, 9660,2 мың теңге сомасына әлеуметтік аударымдар, 18398,1 мың теңге сомасына әлеуметтік салық, 3749,1 мың теңге сомасына майды есептен шығару, 2538,9 мың теңге сомасына материалдарды есептен шығару, автотехниканы жөндеуге ТМҚ есептен шығару 207,2 бұдан басқа, тәулігіне 202,0 мың теңге сомасына 33,5 мың теңге сомасына су мен кәрізге арналған шығыстар бойынша құжаттар ұсынылмаған).
Ал, Компания 100.00.009 Н «өзге де қызметтер мен жұмыстар» жолы бойынша 2018 жылғы КТС бойынша декларацияда (н.100.00) 217 909,5 мың теңге сомасы көрсетілген немесе 81 628,7 мың теңге сомасына асыра көрсетілген (217 909,5 - 136 280,8) салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімдерден алып тастауға жатады.
Бұдан әрі салықтық тексеру нәтижелері бойынша салық кезеңінің соңына ТМҚ (2018ж.) 30 854,0 мың теңге сомасына азайтылғанын және қызметкерлердің есептелген кірістері және жеке тұлғаларға төленетін өзге де төлемдер бойынша шығыстар 77 455,3 мың теңге сомасына және қаржы қызметтері бойынша шығыстар 2 738,4 мың теңге сомасына ұлғайтылғанын атап өткен жөн. Бұл ретте, осы мәселелер бойынша Компания шағымда дәлелдер келтірмеген.
Демек, салықтық тексеру нәтижелері бойынша өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстар 235 987,8 мың теңге сомасына азайтылды, тиісінше 100.00.009 жолы бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу бойынша шығыстар 614 292,0 мың теңге (850 279,8 -235 987,8)соманы құрады
Осылайша, Компанияның салықтық тексеру актісінде бухгалтерлік есеп деректері бойынша 890 738,9 мың теңге сомасында іс жүзінде көрсетілуге тиіс екендігі туралы дәлелдері дәрменсіз болып табылады.
Тиісінше, салық кодексінің 242 - бабының нормасын ескере отырып, сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстарды 235 987,8 мың теңге сомасына азайту және салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2018 жылға КТС тиісті есептеу негізді болып табылады.
- Салық шегерімдерінен алып тастауға қатысты
Салық кодексінің 263-бабын бұза отырып, 2018-2021жж. үшін салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша 40 194,2 мың теңге сомаға шегерімдер асыра бағаланғаны шағымданған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды.
Шағымнан салық бойынша шегерімдердің азаюы 2018-2021 жж.тиісті салықтардың дербес шоттарының деректеріне сәйкес келмейді.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Салық кодексінің 263-бабының 1-тармағына сәйкес, егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, есепті салық кезеңінде Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің бюджетіне төленген салықтар мен бюджетке төлемдер шегеруге жатады:
1) есепті салық кезеңінде, есепті салық кезеңі және (немесе) есепті салық кезеңі алдындағы салық кезеңдері үшін есептелген және (немесе) есептелген шегінде;
2) есепті салық кезеңі үшін есептелген және (немесе) есептелген шегінде есепті салық кезеңінің алдындағы салық кезеңдерінде жүзеге асырылады.
Бұл ретте бюджетке төленген салықтар мен төлемдердің сомалары осы Кодекстің 102 және 103-баптарында айқындалған тәртіппен есепке жатқызуды жүргізу ескеріле отырып айқындалады.
Салықтар мен бюджетке төленетін төлемдерді есептеу және есептеу Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің салық заңнамасына сәйкес жүргізіледі (өзге мемлекеттің бюджетіне төленген салықтар мен төлемдер үшін).
Бұл жағдайда Компания 2018 жылы 15 034,5 мың теңге сомасында салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдерді шегерімге жатқызды, ал салықтық тексеру нәтижелері бойынша 15 019,4 мың теңге мөлшерінде есептелген шегінде төленген салықтардың сомасы шегерімге жатқызылды, оның ішінде мынадай салықтар бойынша:
- 13 221,7 мың теңге сомасында әлеуметтік салық (21 983,3 мың теңге есептелді, 13 221,7 мың теңге төленді);
- мүлік салығы 570,3 мың теңге сомасында (570,3 мың теңге есептелді, 570,3 мың теңге төленді);
- көлік құралдарына салынатын салық 641,0 мың теңге сомасында (641,0 мың теңге есептелді, 700,0 мың теңге төленді);
- қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақы 586,4 мың теңге сомасында (1 350,8 мың теңге есептелді, 586,4 мың теңге төленді).
Бұл ретте, Компания шағымда жоғарыда көрсетілген салықтардың төленген сомаларын шегерімдерге 15 078,8 мың теңге мөлшерінде жатқызу қажеттігін көрсетеді, ал Салық кодексінің нормалары бойынша шегерімдерге 15 019,4 мың теңге мөлшерінде есептелген шегінде төленген салықтар жатқызылады, тиісінше Компанияның көрсетілген бөліктегі дәлелдері дәрменсіз болып табылады.
Сол сияқты, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2019-2021 жылдарға шегерімге жатқызуға жататын салықтар анықталды, оның ішінде:
- 2019 жылы Компания 64 114,2 мың теңге мөлшерінде салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдерді шегерімге жатқызды, ал салықтық тексеру нәтижелері бойынша есептелгендер шегінде төленген салықтардың сомасы 24 569,9 мың теңгені құрайды. Бұл ретте Компания шағымда көлік құралдарына төленген салық сомасы 1 282,0 мың теңге мөлшерінде дұрыс көрсетілмеген, өйткені дербес шот деректеріне сәйкес төленген салық сомасы 2019 жылы 582,0 мың теңгені құрайды;
- 2020 жылға 9 162,4 мың теңге мөлшерінде салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдер шегерімге жатқызылды, ал салықтық тексеру нәтижелері бойынша есептелген 10 647,3 мың теңге мөлшерінде төленген салықтардың сомасы ескерілді;
- 2021 жылы 13 292,0 мың теңге мөлшерінде салықтар мен бюджетке төленетін міндетті төлемдер шегерімге жатқызылды, ал салықтық тексеру нәтижелері бойынша есептелген 10 647,3 мың теңге мөлшерінде төленген салықтардың сомасы ескерілді.
Тиісінше, шағымда тексеру барысында жеке шоттың деректері ескерілмегенін және салықтар бойынша шегерімдер заңсыз азайтылғанын бекіту дұрыс емес болып табылады.
Осылайша, Салық кодексінің 263-бабының нормасын ескере отырып, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша шегерімдерді 40 194,2 мың теңге сомасына азайту және 2018-2021жж. салықтық тексеру үшін КТС тиісті есептелуі негізді болып табылады.
- 2021 жылдың 1-2 тоқсанына ҚҚС есептеуге қатысты
Салықтың шағымданған сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін камералдық бақылау хабарламаларының орындалмағаны негіз болып табылды, нәтижесінде 2021 жылғы 1 тоқсанда 77 811,4 мың теңге сомасында және 2021 жылғы 2 тоқсанда 232 333,6 мың теңге сомасында ҚҚС есептелді.
Шағымнан салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізсіз 2021 жылғы 1 тоқсан үшін 77 811,4 мың теңге сомасында және 2021 жылғы 2 тоқсан үшін 232 333,6 мың теңге сомасында ҚҚС есептелгені шығады.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Жоғарыда көрсетілгендей, ҚҚС-ты есепке жатқызу осы шығыстар салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылған немесе пайдаланылатын жағдайда операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркейтін осы шығыстарды растайтын бастапқы құжаттар болған кезде жүргізіледі. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Қаралып отырған жағдайда Мемлекеттік кірістер органы Компанияның атына камералдық бақылау нәтижелері бойынша Мемлекеттік кірістер органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы 2021 жылғы 1 тоқсандағы №30209м900123 77 811,4 мың теңге сомасында және 2021 жылғы 2 тоқсандағы №30209м900119 02.09.2022 ж. хабарламалар қойды. 232 333,6 мың теңге сомасында.
Бұл ретте, жоғарыда көрсетілген салық кезеңдері үшін ҚҚС бойынша декларацияға (300.00-нысан) сәйкес есепке жатқызылған ҚҚС сомаларының деректері арасындағы алынған ЭШФ сәйкес ҚҚС сомаларының деректерімен алшақтық негіз болды.
Қарағанды облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің ақпаратына сәйкес Компания жоғарыда көрсетілген хабарламаларда көрсетілген бұзушылықтарды жоймағанын атап өткен жөн.
Сондай-ақ, құжаттарды ұсыну туралы қойылған талапқа 07.02.2023 ж. № ДГ-10-2-14/2989 Компанияның құжаттары салықтық тексеруге ұсынылмаған.
Сонымен қатар, тексеру барысында Компания 2022ж. 14.12. №1-2-6/227 түсініктеме берді, бұл құрылтайшыларды ауыстырумен, жаңа директор мен бас бухгалтерді тағайындаумен Компанияны қайта тіркеу жүргізілді. Өткен жылдардағы құжаттар жаңа басшылыққа тиісінше берілмеді, яғни қабылдау-тапсыру актісі бойынша, тиісінше Компанияның салықтары неге осылай есептелгенін түсіндіру мүмкін емес.
Айта кету керек, ЭШФ түсіру деректеріне сәйкес 2021 жылғы 1 тоқсандағы ҚҚС сомасы 50 432,2 мың теңге, 2021 жылғы 2 тоқсандағы ҚҚС сомасы 39 543,9 мың теңге, ал 2021 жылғы 1 тоқсандағы есепке жатқызылған ҚҚС (300.00-нысан) бойынша декларация деректеріне сәйкес ҚҚС сомасы 2021 жылдың 2 тоқсанында 128 243,6 мың теңге сомасы 271 877,5 мың теңгені құрады.
Тиісінше, 2021 жылғы 1 тоқсанда ҚҚС есептеу 77 811,4 мың теңге сомасында (128 243,6 - 50 432,2) және 2021 жылғы 2 тоқсанда 232 333,6 мың теңге сомасында (271 877,5 – 39 543,9) салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылады.
2018 жылғы 4 тоқсандағы ҚҚС бойынша салық салынатын айналым бойынша 50 629,8 мың теңге сомасында (айналымы 421 915,1 мың теңге) есепке жатқызылатын сәйкессіздіктер туралы шағымдағы Компанияның дәлелдеріне қатысты есепке жатқызуға жататын ҚҚС салықтық тексеру деректеріне сәйкес 39 761,9 мың теңге соманы (айналымы 331 мың теңге) құрағанын атап өткен жөн 349,0 мың теңге), бұл ретте 90 566,1 мың теңге сомасына ҚҚС-сыз сатып алынған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) көрсетілген.
Демек, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша айналым 421 915,1 мың теңге соманы,ҚҚС сомасын 39 761,9 мың теңгені құрады, тиісінше Компанияның көрсетілген бөліктегі дәлелдері дұрыс емес болып табылады.
2019 жылдың 1 тоқсанында салық салынатын айналым бойынша сәйкессіздіктер туралы Компанияның дәлелдеріне қатысты, салықтық тексеруді жүргізген лауазымды тұлға мәтіндік бөлімде техникалық қателік жібергенін атап өткен жөн, мысалы, салықтық тексерудің деректері бойынша «250 963 474 теңге айналымда» орнына «350 963 474 теңге айналымда» көрсетілген, бұл ретте салық тексеруінің деректері бойынша салықтық тексеру деректері бойынша және салық төлеушінің деректері бойынша ҚҚС 30 115,6 мың теңгені құрады.
Демек, жіберілген техникалық қателік көрсетілген салық кезеңі үшін ҚҚС төлеу бойынша қосымша міндеттемелерге әкеп соқпады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
