Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС, ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түсетін түсімдерді және өндірілген, орындалған тауарларға қосылған құн салығын қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын есептеу туралы Мемлекеттік кірістер департаментін (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясының апелляциялық шағымын алды Қазақстан Республикасының аумағында жұмыстар және көрсетілген қызметтер (ҚҚС).
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 01.01.2019ж. бастап 31.12.2021ж. дейінгі кезең үшін салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс есептеу және уақтылы төлеу мәселесі бойынша кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 13 181,4 мың теңге сомасында КТС, 6 665,8 мың теңге сомасында өсімпұл, ҚҚС есептеу туралы хабарлама шығарылды 7 714,6 мың теңге сомасында, 1 918,7 мың теңге сомасында өсімпұл.
«А» компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
- Ұзақ мерзімді келісімшарттар бойынша табыс айырмасы сомасына жылдық жиынтық табыстың ұлғаюына қатысты
Салық кодексінің 282-283-баптарын кірістерді анықтамау және ұзақ мерзімді келісімшарттар бойынша кірістерді анықтау әдісі түрінде бұзу салықтардың шағымданған сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болды.
«А» компаниясы салық органының осы тұжырымдарымен келіспейді, себебі 2019 жылғы жиынтық жылдық табыс 03.07.2019ж. №52 және 02.07.2019ж. №53 ұзақ мерзімді келісімшарттар бойынша табыс айырмасы сомасына негізсіз ұлғайтылды және 2020 жылғы жиынтық жылдық табыс табыс сомасына азайды.
Бұл ретте, «А» компаниясы шағымда тексеру нәтижелері бойынша келісімшарттың (2019-2020жж.) бүкіл қолданылу кезеңі үшін және әрбір жыл бөлінісінде шарттардың қолданылу кезеңіне айқындалатын жиынтық жылдық табыстың есептелген сомасының асып кетпеуін қамтамасыз ету үшін жиынтық жылдық табысты айқындау қажет екенін көрсетеді. Салық кодексінің 283 - бабының 2-тармағымен.
Сондай-ақ, «А» компаниясы 2020 жылғы салықтық тексеру актісінде осы келісімшарттар бойынша жұмсалған шығындар туралы деректер келтірілмегенін, бұл ретте 2019 жылы Салық кодексінің 283-бабының 1-тармағында айқындалған 22 459,8 мың теңге сомасына табыс азайғанын атап өтті.
Бұл ретте, Салық кодексінің 283-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Салық кодексінің 283-бабының 1-тармағына сәйкес алдыңғы кезеңдегі жиынтық жылдық табысты айқындау кезінде кейінгі кезеңдердегі жиынтық жылдық табысты алып тастайды.
«А» компаниясы 2020 жылы жылдық жиынтық табыстан 2019 жылы 22 459,9 мың теңге сомасында көшіру кезінде салықтық тексеру актісінде 2020 жылы КТС төлемі ескерілмегенін атап өтті.
«А» компаниясы шағымда салықтық тексеру актісінде тексеру деректері бойынша 2019 жылға есептелген КТС сомасы 89 441,9 мың теңге, бұл ретте салық салынатын табыс бойынша алшақтық сомасы 86 233,0 мың теңге көрсетілгенін көрсетеді.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 282-бабына сәйкес келісімшарт бойынша көзделген өндіріс, орнату, құрылыс басталған салық кезеңі шегінде аяқталмаған өндіруге, орнатуға, салуға арналған келісімшарт (шарт) ұзақ мерзімді келісімшарт болып табылады.
Салық есебі әрбір ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша жеке жүргізіледі.
Ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс салық төлеушінің таңдауы бойынша әрбір ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша нақты әдіс немесе аяқтау әдісі бойынша жеке анықталады.
Табыстарды айқындаудың таңдалған әдісі әрбір ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша қолданылатын әдістерді көрсетуге арналған салық тіркелімінде көрсетіледі және ұзақ мерзімді келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде өзгертілмейді.
Мұндай салық тіркелімі немесе онда таңдалған әдіс туралы ақпарат болмаған жағдайда, нақты әдіс осы әдіспен танылады.
Ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша салық кезеңі үшін шеккен шығыстардың сомасы осы бөлімнің 2, 3 және 4-параграфтарына сәйкес шегерімге жатқызылуға тиіс.
Салық кодексінің 283-бабына сәйкес нақты әдіс бойынша есепті салық кезеңі үшін ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс есепті салық кезеңі үшін алынуға жататын (алынған) табыс, бірақ ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша осындай кезең үшін жұмсалған шығыстар сомасынан кем емес деп танылады.
Егер ұзақ мерзімді келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде осы баптың 1-тармағына сәйкес айқындалған осындай келісімшарт бойынша табыс оның қолданылу кезеңінің ішінде айқындалатын ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыстың жалпы сомасынан асып кеткен жағдайда, ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс деп танылады:
1) мұндай асып кету орын алған салық кезеңінде-ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша оның бүкіл қолданылу кезеңі ішінде айқындалатын табыстың жалпы сомасы мен ұзақ мерзімді келісімшарт қолданысының алдыңғы салық кезеңдерінде жылдық жиынтық табысқа енгізілген осындай келісімшарт бойынша табыстың сомасы арасындағы оң айырма мөлшеріндегі табыс;
2) ұзақ мерзімді келісімшарт қолданысының кейінгі салық кезеңдерінде - нөлге тең сома.
Қаралып отырған жағдайда «А» компаниясы 2019-2021жж. кезеңінде «№30 орта мектеп» ММ, «№17 орта мектеп» ММ және «Әкімдіктің құрылыс бөлімі» ММ-мен жалпы сомасы 1 723 819,3 мың теңгеге ҚҚС есебімен жұмыстарды мемлекеттік сатып алу туралы шарттар жасасты.
Бұл ретте, салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, «А» компаниясына ұзақ мерзімді келісімшарттар бойынша кірістерді айқындау әдісі айқындалмаған, осыған байланысты кірістер Салық кодексінің 282-бабының 3-тармағына сәйкес нақты әдіс бойынша айқындалған.
1.1. «№30 орта мектеп» ММ
«А» компаниясы 03.07.2019ж. №52 «№30 орта мектебі» ММ-мен (шарттың қолданылу мерзімі 31.12.2020 ж. дейін) жалпы сомасы 597 796,7 мың теңгеге ҚҚС есептемегенде «№30 орта мектебі» ММ күрделі жөндеу бойынша қызмет көрсету, оның ішінде 2019 Ж. үшін мемлекеттік сатып алу туралы шарт жасасты. сомасы 266 520,9 мың теңге және 2020 жылы 331 275,7 мың теңге.
Бұл ретте, осы Шарт бойынша бухгалтерлік (6010 шот карточкасы) және салықтық есептерде (КТС бойынша декларация (100.00-нысан)) тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін табыс 597 796,7 мың теңге сомасында, оның ішінде 2019ж.үшін 266 520,9 мың теңге сомасында және 2020ж. 331 275,7 мың теңге сомасында.
Жоғарыда айтылғандай, келісімшарт бойынша көзделген құрылыс басталған салық кезеңі шегінде аяқталмаған құрылысқа арналған келісімшарт (шарт) ұзақ мерзімді келісімшарт болып табылады. Бұл ретте, нақты әдіс бойынша есепті салық кезеңі үшін ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс есепті салық кезеңі үшін алынуға жататын (алынған) табыс, бірақ ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша осындай кезеңде шеккен шығыстар сомасынан кем емес деп танылады.
Мәселен, 8110 «Негізгі өндіріс» шотының карточкасының деректеріне сәйкес осы Келісімшарт бойынша 2019-2020жж. ішінде жұмсалған шығыстар сомасы 455 094,9 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2019 жылы 283 531,5 мың теңге сомасында;
- 2020 жылы 171 563,4 мың теңге сомасында.
Демек, Салық кодексінің 283-бабының нормасына сәйкес жоғарыда көрсетілген ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс 2019 жылы 283 531,5 мың теңге сомасында және 2020 жылы 314 265,1 мың теңге сомасында, барлығы 597 796,7 мың теңге сомасында танылуға жатады.
Осылайша, 2019 жылғы кірісті 17 010,6 мың теңге сомасында ұлғайту (283 531,5 - 266 520,9) және 2020 жылғы кірісті 17 010,6 мың теңге сомасына азайту (331 275,7 - 314 265,1) салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылады.
1.2. «№17 орта мектеп» ММ
«А» компаниясы «№17 орта мектебі» ММ-мен 02.07.2019ж. №53 (шарттың қолданылу мерзімі 31.12.2020ж. дейін) жалпы сомасы 654 593,9 мың теңгеге ҚҚС есептемегенде «№17 орта мектебі» ММ күрделі жөндеу қызметі, оның ішінде 2019ж. үшін мемлекеттік сатып алу туралы шарт жасасты. сомасы 4 374,5 мың теңге және 2020 жылы 650 219,4 мың теңге.
Бұл ретте, осы Шарт бойынша тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) бухгалтерлік (6010 шот карточкасы) және салықтық есептерде (КТС бойынша декларация (100.00-нысан)) өткізуден түскен табыс көрсетілген салық кезеңдері үшін 654 593,9 мың теңге сомасында, оның ішінде 2019 жылы 4 374,5 мың теңге сомасында айқындалды.теңге және 2020 жылға 650 219,4 мың теңге сомасында.
Жоғарыда айтылғандай, келісімшарт бойынша көзделген құрылыс басталған салық кезеңі шегінде аяқталмаған құрылысқа арналған келісімшарт (шарт) ұзақ мерзімді келісімшарт болып табылады. Бұл ретте, нақты әдіс бойынша есепті салық кезеңі үшін ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс есепті салық кезеңі үшін алынуға жататын (алынған) табыс, бірақ ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша осындай кезеңде шеккен шығыстар сомасынан кем емес деп танылады.
Мәселен, 8110 «Негізгі өндіріс» шотының карточкасының деректеріне сәйкес осы келісімшарт бойынша 2019-2020жж. ішінде жұмсалған шығыстар сомасы 592 395,2 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2019 жылы 9 823,9 мың теңге сомасында;
- 2020 жылы 582 571,3 мың теңге сомасында.
Демек, Салық кодексінің 283-бабының нормасына сәйкес жоғарыда көрсетілген ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс 2019 жылы 9 823,9 мың теңге сомасында және 2020 жылы 644 770,0 мың теңге сомасында, барлығы 654 593,9 мың теңге сомасында танылуға жатады.
Осылайша, 2019 жылғы кірісті 5 449,4 мың теңге сомасында ұлғайту (9 823,9 – 4 374,5) және 2020 жылғы кірісті 5 449,4 мың теңге сомасына азайту (650 219,4 – 644 770,0) салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылады.
1.3. «Әкімдіктің құрылыс бөлімі» ММ
«А» компаниясы «Әкімдіктің құрылыс бөлімі» ММ-мен 19.06.2020ж. №269 (шарттың қолданылу мерзімі 31.12.2021ж. дейін) жалпы сомасы 471 428,5 мың теңгеге, оның ішінде 2020ж. 45 279,2 мың теңгеге ҚҚС есептемегенде шағын ауданда қазандық салу бойынша қызмет көрсету жұмыстарын мемлекеттік сатып алу туралы шарт жасасты және 2021 жылы 426 149,2 мың теңге сомаға.
Бұл ретте, осы Шарт бойынша тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) бухгалтерлік (6010 шот карточкасы) және салық есебінде (КТС бойынша декларация (100.00-нысан)) өткізуден түскен табыс көрсетілген салық кезеңдері үшін 471 428,5 мың теңге сомасында, оның ішінде 2020 жылы 45 279,2 мың теңге сомасында айқындалды.теңге және 2020 жылға 426 149,3 мың теңге сомасында.
Жоғарыда айтылғандай, келісімшарт бойынша көзделген құрылыс басталған салық кезеңі шегінде аяқталмаған құрылысқа арналған келісімшарт (шарт) ұзақ мерзімді келісімшарт болып табылады. Бұл ретте, нақты әдіс бойынша есепті салық кезеңі үшін ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс есепті салық кезеңі үшін алынуға жататын (алынған) табыс, бірақ ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша осындай кезеңде шеккен шығыстар сомасынан кем емес деп танылады.
Мәселен, 8110 «Негізгі өндіріс» шотының карточкасының деректеріне сәйкес осы Келісімшарт бойынша 2020-2021жж. үшін жұмсалған шығыстар сомасы 367 854,9 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2020 жылға 148 725,8 мың теңге сомасында;
- 2021 жылы 219 129,1 мың теңге сомасында.
Демек, Салық кодексінің 283-бабының нормасына сәйкес жоғарыда көрсетілген ұзақ мерзімді келісімшарт бойынша табыс 2020 жылға 148 725,8 мың теңге сомасында және 2021 жылға 322 702,7 мың теңге сомасында, барлығы 471 428,5 мың теңге сомасында танылуға жатады.
Осылайша, 2020 жылғы кірісті 103 446,6 мың теңге сомасында ұлғайту (148 725,8 – 45 279,2) және 2021 жылғы кірісті 103 446,6 мың теңге сомасына азайту (426 149,3 – 322 702,7) салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізді болып табылады.
- Объектілер пайдалануға берілгенге дейін және одан кейін жасалған операциялар бойынша шегерімдерден және ҚҚС-тан шығыстарды есептен шығаруға қатысты
Салық кодексінің 1, 242-бабының 1-тармақтарын және 400-бабының 1-тармағын бұзу салықтардың шағымданған сомасын және тиісті соманы есептеу үшін негіздеме болып табылды, яғни ТМЗ сатып алу бойынша шығыстар негізсіз шегерімге жатқызылды және «Т» компаниясы, «Р» компаниясы, «С» компаниясы және «N» компаниясы ҚҚС есебіне жатқызылды объектілерді пайдалануға бергеннен кейінгі шығыстарға.
Салық органының осы тұжырымдарымен «А» компаниясымен «Т» компаниясымен, «Р» компаниясымен, «С» компаниясымен және «N» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша шегерімдерден және ҚҚС-тан шығыстардың негізсіз алынып тасталуына байланысты келіспейді, бұл ретте салықтық тексеру актісінде бастапқы шығындарға сілтеме жоқ заңнама талаптарына сәйкес келмейтін құжаттар.
Сондай-ақ, шағымда тексеру барысында әкімдіктің құрылыс бөлімі ММ-не жеткізілімнің болуы не болмауы және Мемлекеттік сатып алу шарттары бойынша қабылданған мәліметтер туралы сұрау салу жіберілмегені көрсетілген.
Шағымда «А» компаниясы Қазынашылық департаменті ММ мәліметтеріне сәйкес объектіні «Т» компаниясы және «Р» компаниясы пайдалануға қабылдау актісіне 10.12.2019ж. емес, 25.12.2019ж. қол қойылғанын және орындалған жұмыстар үшін түпкілікті төлем 26.12.2022ж. жасалғанын атап өтті.
«А» компаниясы шағымда «С» компаниясынаң сатып алынған тауардың (жылу есептегіштің) болмауы фактісі дәлелденбегені көрсетілген.
«А» компаниясы шағымда «N» компаниясынің Мемлекеттік сатып алу шарты бойынша салынған №20 үйде орнатылған С100 БК шынжыр табанды көтергішті сатып алу бойынша шығыстар шегерімдерден және ҚҚС-тан алынып тасталғанын атап өтті.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 242 - бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес Салық кодексіне сәйкес шегеруге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты осындай шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде іс жүзінде жүргізілген шығыстар бойынша жүргізеді. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын болашақ кезеңдердің шығыстары олар жататын салық кезеңінде шегерілуге жатады.
Салық кодексінің 400-бабына сәйкес ҚҚС-ты есепке жатқызу үшін шот-фактура негіз болып табылады.
Салық кодексінің 412-бабының 12 - тармағында шот-фактура заңды тұлғалар үшін-атауы мен ұйымдық-құқықтық нысанын көрсететін мөрмен, сондай-ақ басшы мен бас бухгалтердің қолдарымен куәландырылатыны көзделген.
Шот-фактура салық төлеушінің шешімімен уәкілеттік берілген қызметкердің қолымен куәландырылуы мүмкін.
Салық кодексінің 190-бабының 3-тармағына сәйкес салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Бұл ретте «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Бухгалтерлік есеп туралы Заң) 6-бабының 3-тармағында операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есеп жүйесінде көрсетілетіні белгіленген, бұл ретте бухгалтерлік жазбаларды бастапқы құжаттардың түпнұсқаларымен барабар нығайтуды және бухгалтерлік жазбаларда барлық операциялар мен оқиғалардың көрсетілуін қамтамасыз етуге тиіс.
Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабы 3-тармағының 6) тармақшасына сәйкес қағаз және электрондық жеткізгіштердегі бастапқы құжаттарда міндетті деректемелер, атап айтқанда операция жасауға (оқиғаны растауға) және оны ресімдеудің дұрыстығына жауапты адамдардың лауазымдарының атауы, тегі, аты-жөні және қолдары болуға тиіс.
Осылайша, тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстар сомаларын шегерімдерге және ҚҚС-қа есепке жатқызу операция не оқиғаның жасалу фактісін тіркейтін осы шығыстарды растайтын бастапқы құжаттар болған кезде, осы шығыстар табыс алуға бағытталған және олар салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылатын немесе пайдаланылатын жағдайда жүргізіледі.
Айта кету керек, халықаралық қаржылық есептілік стандартының (бұдан әрі – ХҚЕС) (IAS) 8-тармағында 2 «Қорларға» өндіріс процесінде пайдалануға арналған шикізат пен материалдарды қоса алғанда, ұйымның дайын өнімі немесе аяқталмаған өндірісі де жатады. Егер қызмет көрсетуші туралы айтатын болсақ, қорларға ұйым тиісті кірісті әлі мойындамаған 19-тармақта сипатталғандай қызмет көрсету шығындары кіреді (ХҚЕС (IAS) 18 «Кіріс»).
Қаралып отырған жағдайда «А» компаниясы 2019-2020жж. тауар-материалдық қорларды сатып алу жөніндегі шығыстарды 2019ж. 4 тоқсан және 2020ж. 1 тоқсан үшін есепке алу үшін 64 288,3 мың теңге сомасында және ҚҚС шегерімге жатқызған, оларды есептен шығару мынадай объектілерді қабылдау актісіне қол қойылғаннан кейін жүргізілген пайдалану: «Футбол манежіне инженерлік коммуникациялар салу», «№47 бес қабатты тұрғын үй құрылысы» және «№20 бес қабатты тұрғын үй құрылысы».
15 ХҚЕС (IFRS) 35-тармағында ұйым тауарды немесе қызметті бақылауды кезең ішінде беретіні, демек, келесі критерийлердің кез келгені қанағаттандырылса, орындау міндетін орындайтыны және кезең ішінде кірісті мойындайтыны анықталды:
(a) Сатып алушы ұйымның аталған міндеттемені орындауына байланысты пайданы ұйым орындаған кезде бір уақытта алады және тұтынады (В3-В4 тармақтарын қараңыз);
(b) ұйым өз міндетін орындау барысында активті (мысалы, аяқталмаған өндіріс) жасайды немесе жақсартады, оны сатып алушы осы активті құру немесе жақсарту кезінде алады (В5 тармағын қараңыз); немесе
(c) Ұйымның өз міндетін орындауы ұйым балама мақсаттар үшін пайдалана алатын активтің құрылуына әкелмейді (36-тармақты қараңыз) және бұл ретте ұйым шарттық жұмыстардың осы уақытқа дейін орындалған бөлігі үшін ақы алуға заңды түрде қорғалған құқыққа ие болады (37-тармақты қараңыз).
Айта кету керек, Қостанай облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті бастапқы құжаттарды, оның ішінде жоғарыда аталған жеткізушілермен жасалған шарттарды ұсынды.
Осылайша, «А» компаниясы «Әкімдіктің құрылыс бөлімі» ММ-мен құрылыс саласындағы жұмыстарды мемлекеттік сатып алу туралы шарттар жасасты:
1) 25.12.2019 ж. объектіні пайдалануға қабылдау актісі бойынша қабылданған 04.10.2019ж. №662 «Футбол манежіне инженерлік коммуникациялар құрылысы» объектісі бойынша құрылыс-монтаж жұмыстары.
Бұл ретте, «А» компаниясы пайдалануға бергенге дейін, яғни 23.12.2019ж. осы объектідегі блоктық-модульдік қазандықты құрастыру және іске қосу-реттеу жұмыстары бойынша 39 142,3 мың теңге сомаға және «Т» компаниямен өзара есеп айырысу бойынша 4 697,1 мың теңге сомасында ҚҚС есептен шығарылды (ЭШФ №ESF-20191223, 23.12.2019ж. №162 қорларды босатуға арналған жүкқұжат және 31.12.2019ж. қорларды есептен шығару актісі).
Демек, «Инженерлік коммуникациялар құрылысы» объектісін пайдалануға қабылдағанға дейін (25.12.2019ж.) «А» компаниясы «Т» компаниямен өзара есеп айырысу бойынша 39 142,3 мың теңге сомасында шегерімдерге және 4 697,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды.
Сондай-ақ, 31.12.2019 Ж. осы объектіге «Р» компаниядан сатып алынған 19 732,1 мың теңге сомасына 280 кВт с АВР дизельді электр станциясы және 2 367,9 мың теңге сомасында ҚҚС есептен шығарылды (ЭШФ №ESF-20191231, №ESF-20191231 - 31.12.2019ж. №32 және есептен шығару актісі 31.12.2019ж.).
Демек, «Инженерлік коммуникациялар құрылысы» объектісін пайдалануға қабылдағаннан кейін (25.12.2019ж.) «А» компаниясы «Р» компаниямен өзара есеп айырысу бойынша 19 732,1 мың теңге сомасында шегерімдерге және 2 367,9 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды.
2) объектіні пайдалануға қабылдау актісі бойынша қабылданған 06.03.2018ж. №91 №47 бес қабатты тұрғын үйдің құрылысы 31.10.2019ж.
Бұл ретте, «А» компаниясы пайдалануға берілгеннен кейін, яғни 06.12.2019ж. осы объектіде 3 280,0 мың теңге сомасына ПУЛЬСАР Ду-15-0,6 RS485 жылу есептегіші және «С» компаниядан сатып алынған 393,6 мың теңге сомасында ҚҚС есептен шығарылды (ЭШФ №ESF-20191206, қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжат 20.11.2019ж. №159 және 30.11.2019ж. қорларды есептен шығару актісі).
Демек, нысанды пайдалануға қабылдағаннан кейін «№47 бес қабатты тұрғын үйдің құрылысы» (31.10.2019 ж.) «А» компаниясы жоғарыда көрсетілген өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша 3 280,0 мың теңге сомасында шегерімдерге және 393,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды.
3) объектіні пайдалануға қабылдау актісі бойынша қабылданған 07.03.2018ж. №93 «№20 бес қабатты тұрғын үй құрылысы» объектісі бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстарына 31.10.2019ж.
Бұл ретте, «А» компаниясы пайдалануға берілгеннен кейін, яғни 29.01.2020ж. БК С100-2 шынжыр табанды көтергіші 2 133,9 мың теңге сомасына және «N» компаниядан сатып алынған 256,0 мың теңге сомасында ҚҚС есептен шығарылды (№ESF en 20200129, 29.01.2020 ж. № 1 жағына қорларды босатуға арналған жүкқұжат және қорларды есептен шығару актісі 30.09.2020ж.).
Демек, «№20 бес қабатты тұрғын үйдің құрылысы» (31.10.2019ж.) объектісі бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстары объектісін пайдалануға қабылдағаннан кейін «А» компаниясы жоғарыда көрсетілген өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша 2 133,9 мың теңге сомасында шегерімдерге және 256,0 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды.
ХҚЕС (IFRS) 15-тің 98-тармағына сәйкес ұйым келесі шығындарды олардың пайда болуына қарай шығыстар ретінде тануы керек:
(a) жалпы және әкімшілік шығындар (мұндай шығындарды ұйым 97-тармаққа сәйкес бағалауы тиіс Шартқа сәйкес сатып алушы біржақты өтеуге тиіс жағдайларды қоспағанда);
(b) Шарттың бағасында көрсетілмеген шартты орындау үшін материалдарды, еңбек немесе өзге де ресурстарды өнімсіз пайдалануға арналған шығындар;
(c) шартта орындалған міндеттерге (немесе ішінара орындалған міндеттерге) қатысты шығындар (яғни, бұрынғы қызметке қатысты шығындар); және
(d) ұйым оларға қатысты олардың орындалмаған міндеттерге немесе орындалған міндеттерге (не ішінара орындалған міндеттерге) жататынын анықтай алмайтын шығындар.
Баяндалғанды негізге ала отырып, «Р» компаниядан, «С» компаниядан сатып алынған ТМЗ бойынша 2019-2020ж. 4 тоқсан және 2020ж. 1 тоқсан үшін есептен 25 146,0 мың теңге және ҚҚС сомасына 2019-2020ж. пайдалануға берілгеннен кейін жасалған шығыстар шегерімдерден алып тасталуға жатады «N» компаниядан де бұл ретте пайдалануға берілгенге дейін жұмсалған шығыстар 39 142,3 мың теңге сомасында шегерімге және 4 697,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылуға тиіс.
Осылайша, жоғарыда көрсетілгендерді және Салық кодексінің 242-бабының 1, 3-тармақтарын және 400-бабының 1-тармағын ескере отырып, «Футболға инженерлік коммуникациялар құрылысы» объектісін пайдалануға бергенге дейін жасалған «Т» компаниямен өзара есеп айырысу бойынша 39 142,3 мың теңге сомасында шығыстарды шегеруден және 4 697,1 мың теңге сомасында есептен ҚҚС алып тастау 2019 жылғы блоктық-модульдік қазандықты құрастыру және іске қосу-баптау жөніндегі жұмыстар бойынша манеж салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізсіз болып табылады.
- «Т» компаниямен өзара есеп айырысуға қатысты
Салық кодексінің 264-бабының 2) тармақшасын бұзу салықтардың шағымданған сомасын есептеу үшін негіздеме болып табылды, яғни мемлекеттік тіркеу 2019 жылы жарамсыз деп танылған «Т» компаниямен 1 618,6 мың теңге сомасына өзара есеп айырысу бойынша шығыстар негізсіз шегерімге жатқызылды.
«А» компаниясы салық органының осы тұжырымдарымен келіспейді, себебі «Т» компанияныің өзара есеп айырысулары бойынша шығыстар негізсіз алынып тасталды, оның мемлекеттік тіркелуі соттың 10.06.2022ж. шешімі негізінде жойылды.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 264-бабының 2) тармақшасына сәйкес басшысы және (немесе) құрылтайшысы (қатысушысы) осындай заңды тұлғаның Қаржы-шаруашылық қызметін тіркеуге (қайта тіркеуге) және (немесе) жүзеге асыруға қатысы жоқ салық төлеушімен жұмыстарды нақты орындамай, қызметтер көрсетпей, тауарларды тиеп-жөнелтпей жасалған операциялар бойынша шығыстар шегерімге жатпайды. сот осындай салық төлеушіден тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді нақты алуды белгілеген операцияларды қоспағанда, заңды күшіне енген сот шешімімен.
«А» компаниясының өзара есеп айырысулары бойынша салықтық тексеру нәтижелері бойынша «Т» компаниямен 2019 жылғы шығыстар 1 618,6 мың теңге сомасына шегерімдерден Алып тасталды.
«А» компаниясы ЭШФ АЖ деректеріне сәйкес «Т» компаниянын тауарларын (екі жақты бит, аспалы құлып, күрек, отырғызуға арналған топырақ, өшіргіш, ас үй ыдысы, табиғи тас, гранит және т.б.) сатып алды.
Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттың 10.06.2022ж. №3917-22-00-2/1202 (бұдан әрі - МАЭС 10.06.2022ж.) шешіміне сәйкес, «Әділет Басқармасы» РММ 17.07.2017ж. №390 бұйрығымен жүргізілген «Т» компаниясы мемлекеттік тіркеуі жарамсыз деп танылды және жойылды.
МАЭС-тің 10.06.2022ж. шешімінде «Т» компаниясы Азаматтық кодекстің 10-бабының 1-бөлігінде және Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 2-бабында көзделген жеке кәсіпкерлік мақсатында мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру, сату, жұмыстарды орындау, Қызмет көрсету арқылы таза табыс алуға бағытталған дербес, бастамашыл қызмет ретінде құрылмағаны көрсетілген қызметтер. Бұған Б.түсіндірмесі, Қаржы-шаруашылық қызметтің болмауы, Екінші деңгейдегі банктерде шоттардың болмауы, төленген салықтардың болмауы дәлел бола алады.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде сот «Т» компаниянің бастапқы және жалғыз құрылтайшысы мен басшысы Б.осы кәсіпорынды тіркеуге қатысы жоқ, қызмет барысында қаржылық операциялар жүргізбеген деген қорытындыға келді.
Осылайша, Салық кодексінің 264-бабының 2) тармақшасын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «А» компаниясының «Т» компаниямен өзара есеп айырысуы бойынша 2019 жылғы шығыстар шегерімдерінен 1 618,6 мың теңге сомасына алып тастау негізді болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша «Т» компаниямен өзара есеп айырысулар бойынша есептен шығыстар мен ҚҚС шегерімдерінен алып тастау бөлігінде тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаның күшін жою, ал қалған бөлігінде өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылданды.
