Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС, ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) ірі кәсіпкерлік субъектілері мен мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түскен түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік, табыс салығын, қосылған құн салығын (ҚҚС) есептеу және шығынды азайту туралы Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «Т» Компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарына сәйкес, салық органы 2019ж. 01.01. бастап 2021ж. 31.12. дейін салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс есептеу және уақытылы төлеу мәселесі бойынша «Т» тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 87 970,0 мың теңге сомасында КТС және 4 983,3 мың теңге өсімпұл, сомасы 8 486,6 мың теңге және 1 207,0 мың теңге өсімпұл есептеу және сомасы 1 490 394,7 мың теңге мөлшеріндегі залалды азайту туралы 2022ж. 11.08. хабарлама шығарылды.
Компания КТС есептеу бөлігінде салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгініп, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
- 1. 2020 жылға арналған КТС есептеуге қатысты
Шағымдалған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 2017ж. 25.12. Кодексінің (Салық кодексі) 242-бабының талаптарын бұза отырып, Компанияның ТМҚ дұрыс көрсетпегені табылды, осыған байланысты тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу жөніндегі 2020 жылы 486 493,3 мың теңге сомасында шығыстар артық шегерімге жатқызылған.
Салық органының осы тұжырымымен «Т» Компаниясы салықтық тексеру барысында 2020 жылдың аяғында 489 450,4 мың теңге мөлшерінде «сатуға арналған активтер» 1511 шотында 2020ж. 31.12. жағдай бойынша есептелген пәтерлердің құнына тауар-материалдық қорлардың (бұдан әрі - ТМҚ) қалдығы ұлғайтылғанына байланысты келіспейді, оның ішінде: «А» тұрғын үй кешені бойынша 343 952,8 мың теңге сомасында; «С» тұрғын үй кешені бойынша 145 497,6 мың теңге сомасында.
Сондай-ақ, шағымнан салықтық тексеру барысында сатып алынған пәтерлер мен тұрғын үйлердің сомасына сатып алынған қорлардың құны 2 390 701,0 мың теңге мөлшерінде ұлғайтылды, сатып алынған өзге де қызметтер мен жұмыстардың құны мынадай сомалардан тұратын 2 232 012,3 мың теңге сомасына азайды:
-145 497,6 мың теңге – «В» Компаниясынан алынған, тексерудің соңғы актісінде көрсетілгендей сатып алуда көрсетілген және есептеу формуласы бойынша негізсіз шегерімдерге жатқызылған «С» кешені пәтерлерінің құны;
-39 766,5 мың теңге - бұрын шегерімдерге жатқызылған, түзетілетін және шегерімдерден алып тастауға жататын шығыстар;
-2 046 748,2 мың теңге- ТМҚ жолына ауыстырылды.
Қоғам шағымда «С» тұрғын үй кешеніндегі пәтерлердің құны 145 497,6 мың теңге сомасында 2020 жылдың соңында «сатуға арналған активтер» 1511 шоты бойынша ТМҚ құрамында есептелгенін, тиісінше бұл соманы «Т» Компаниясы шегерімге жатқызбағанын атап өтті.
2 046 748,2 мың теңге сомасына қатысты бұл сома мынадай сомалардан тұратыны атап өтілді: № 8 тұрғын үй бойынша - 476 227,2 мың теңге, № 20-474 782,8 мың теңге, № 21-474 283,4 мың теңге, № 14-475 957,2 мың теңге, «С» пәтері - 145 497,6 мың теңге.
Көрсетілген сомадан, шағымда атап өтілгендей, «2020 жылға арналған 1511 шот айналымы» бухгалтерлік тіркелімінің деректері бойынша №8, 20, 21, 14 тұрғын үйлердің құны жалпы сомасы 1 901 250,6 мың теңге, «А» ТК жалпы сомасы 489 450,4 мың теңге, оның ішінде 343 952,8 көрсетілген шоттың жыл соңына ТМҚ қалдықтарында есептелетін мың теңге, бұл салықтық тексеру нәтижелерімен расталды.
Осылайша, қоғамның пікірінше, «С» тұрғын үй кешені» пәтерлерінің құны 145 497,6 мың теңге сомасында, біріншіден, шегерімге жатқызылмаған, екіншіден, салықтық тексеру барысында сатып алынған өзге де қызметтер мен жұмыстар құнының құрамында екі есе азайды.
Қоғам шағымда атап өткендей, «А» тұрғын үй кешені бойынша 1 901 250,6 мың теңге сомасында 330 761,7 мың теңге сомасында шегерімдерден шығыстар негізсіз алынып тасталды (2 232 012,3 - 1 901 250,6), оның ішінде:
- «сатуға арналған активтер» 1511 шоты бойынша 2020 жылдың соңындағы ТМҚ қалдығының құрамында есептелетін 145 497,6 мың теңге сомасында "С" тұрғын үй кешені пәтерлерінің екі рет есепке алынған құны;
-39 766,5 мың теңге сомасы мөлшеріндегі бұрын шығыстарға жатқызылған, түзетуге және шегерімдерден алып тастауға жатады.
Тиісінше, Компанияның пікірінше, 2020 жылдың нәтижелері бойынша компанияда 244 034,9 мың теңге сомасында салық салынатын кіріс емес, 86 726,8 мың теңге сомасында салық шығыны қалыптасуы тиіс.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Қаржы министрлігі шағым бойынша дәлелді шешім шығару мақсатында 2017ж. 25.12. Салық кодексінің 181, 186-баптарына сәйкес Түркістан облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің тексеру актісінде есептелген сомалардың дұрыстығын растау мәселесі бойынша Қоғамға тақырыптық тексеру тағайындады.
Осы тапсырманы орындау үшін Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті 2022 жылғы 31.10. нұсқаманың негізінде компанияға 2018ж. 01.01. бастап 2020ж. 31.12. дейінгі кезеңде тақырыптық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 2023ж. 22.02. тақырыптық тексеру актісі (бұдан әрі - тақырыптық тексеру актісі) жасалды.
Тақырыптық тексеру актісінен:
2020 жылға арналған шығыстар шегерімдерінен 39 766,5 мың теңге сомасын алып тастау.
Салық кодексіне сәйкес шегеруге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық кодексінің 242-бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық кодексінің осы бабында және 243-263-баптарында белгіленген ережелер ескеріле отырып, салық салынатын табысты айқындау кезінде шегеруге жатады.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты осындай шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде іс жүзінде жүргізілген шығыстар бойынша жүргізеді.
Қаралып отырған жағдайда, тексеру барысында компания жалпы сомасы 2 892 975,5 мың теңгеге «контрагенттер бөлінісіндегі өзге де қызметтер» 100.00.009 III H жолына салық тіркелімін ұсынды, ал 11.08.2022 ж.шағымданатын салықтық тексеру актісінің деректеріне сәйкес 2 853 209,0 мың теңгені құрады немесе 39 766,5 мың теңгеден асады.
Мәселен, тақырыптық тексеру актісінде 39 766,5 мың теңге сомасы 2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісі бойынша сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстардың 151 552,4 мың теңге сомасына азаюы және осы шығыстардың 111 785,9 мың теңге сомасына ұлғаюы нәтижесінде қалыптасқаны атап өтілді.
Бұл ретте, тақырыптық тексеру барысында сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстардың 2022 жылғы 11.08. салықтық тексеру актісі бойынша 151 552,4 мың теңге сомасына жүргізілген азаюы расталмады, өйткені қоғам «ТК» Компаниясымен, «А» ЖК-мен, «G» Компаниясымен, «В» Компаниясымен көрсетілген сомаға өзара есеп айырысады 2020 жылғы КТС бойынша декларацияда көрсетілмеген.
Сондай-ақ, тақырыптық тексеру барысында 2020 жылға өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстардың мынадай негіздер бойынша 111 785,9 мың теңге сомасына ұлғаюы расталмады:
- «С» шағынауданының және «А» шағынауданының пәтерішілік желілерін салу» объектісі бойынша 200,0 мың теңге сомасына, «А» ТК №22 үйлерін салуға» объект бойынша 7 142,9 мың теңге сомасына, бюджеттік кредиттеу сыйақылары бойынша 26,0 мың теңге сомасында, жер учаскелерімен жалдау құқығын алуға арналған шығыстар (15,8826 га) 3 359,3 мың теңге сомасында, сондай-ақ «С» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 38,3 мың теңге сомасына шығыстар, Е.Б.С. 6,0 мың теңге сомасына бастапқы құжаттармен расталмаған;
- «Қ» ЖН 579,9 мың теңге сомасында және «BT» компаниясымен 33,7 мың теңге сомасында өзара есеп айырысу бойынша шығыстар «Өзге қызметтер мен жұмыстар» жолы бойынша екі рет шегерімге жатқызылды;
- аяқталмаған құрылыс объектісі бойынша 100 399,8 мың теңге сомасына шығыстар артық жатқызылды (компания 572 404,4 мың теңгенің орнына 672 804,2 мың теңге бөлді).
Тиісінше, тақырыптық тексеру актісі бойынша 2020 жылғы шегерімнен 39 766,5 мың теңге сомаға шығыстарды алып тастау расталған жоқ (151 552,4 - 111 785,9), 2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісі бойынша жүргізілген бұл ретте, жоғарыда көрсетілгендей, тақырыптық тексеру актісі бойынша компанияның жалпы сомасы 10 772,5 мың теңге растайтын құжаттарсыз шығыстарды шегерімге жатқызғаны анықталды.
Осылайша, тақырыптық тексеру актісі бойынша 2020 жылғы 2022 жылғы 11.08. салықтық тексеру актісінің 28 994,0 мың теңге сомасына шығыстарды шегерімдерден алып тастау бөлігінде нәтижелері расталмады (39 766,5 - 10 772,5).
Тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, 2020 жылғы 28 994,0 мың теңге сомасындағы шығыстарды шегеруден алып тастау салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізсіз болып табылады.
«В» компаниясымен («С» ТК пәтерлері) өзара есеп айырысуларға шығыстарды шегеруден шығару.
Бұрын айтылғандай, салық төлеушінің шығыстары тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстар табыс алуға бағытталуы тиіс, сондай-ақ басшы мен бас бухгалтер немесе салық төлеушінің бұйрығымен осыған уәкілеттік берілген қызметкер қол қойған тиісті құжаттармен расталған жағдайда шегерімге жатқызылуға жатады.
Тақырыптық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, компания 100.00.019 III Н «басқа қызметтер мен жұмыстар» жолының салық тіркелімінде 2 853 209,0 мың теңге сомасына «В» Компаниясынан («С» ТК пәтерінен) 145 497,6 мың теңге сомасына сатып алу көрсетілмеген.
Сонымен қатар, 2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісі бойынша 473 810,3 мың теңге сомасына «өзге де қызметтер мен жұмыстар» ІІІ Н 100.00.019 жолы былайша айқындалды:
2 853 209,0 мың теңгеге салық тіркелімі,
минус 2 046 748,2 мың теңге, оның ішінде 1 901 250,6 мың теңге және 145 497,6 мың теңге,
минус 145 497,6 мың теңге,
минус 39 766,5 мың теңге,
минус 146 377,1 мың теңге,
минус 1 009,3 мың теңге.
Тиісінше, 2022ж. 11.08. салықтық тексерумен 145 497,6 мың теңге сомасына шығыстар жеке сомамен және 2 046 748,2 мың теңге соманың құрамында шегерімдерден алып тасталды, барлығы 290 995,2 мың теңге сомасы алып тасталды.
Бұл ретте, тақырыптық тексеру актісінде 2022ж. 11.08. салықтық тексеру арқылы 100.00.019 III А «қорлар» жолы бойынша қорларды, сондай-ақ «салық кезеңінің соңындағы қорлар барлығы» 100.00.019 II жолы бойынша қорлардың қалдықтарын «В» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 145 497,6 мың теңге сомасына сатып алу негізді түрде ұлғайтылғаны көрсетілген.
Осылайша, тақырыптық тексеру нәтижелері бойынша 2020 жылғы 290 995,2 мың теңге сомасындағы шығыстар шегерімдерінен алып тастау бөлігінде 2022 жылғы 11.08. салықтық тексеру актісінің нәтижелері расталмады.
Тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, 2020 жылға 290 995,2 мың теңге сомасындағы шығыстарды шегеруден алып тастау салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізсіз болып табылады.
2.2021 жылға арналған КТС есептеуге қатысты.
Салық кодексінің 242-бабының талаптарын бұза отырып, «А» тұрғын үй кешені бойынша 409 722,8 мың теңге сомаға сатып алынған пәтерлер бойынша шығыстар 2021 жылға шегерімге жатқызылғаны шағымданған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды.
Сондай-ақ, Компания кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмаған жылжымайтын мүлік бойынша 84 399,4 мың теңге сомасындағы амортизациялық аударымдар сомасын шегерімге жатқызды.
Салық органының осы қорытындысымен «Т» Компаниясы 2021 жылғы КТС бойынша декларацияның «қорлар, жұмыстар мен қызметтер сатып алынды» деген 100.00.019 III А жолы бойынша салықтық тексеру жүргізілмегеніне байланысты келіспейді (100.00-нысан) сатып алынған пәтерлердің құнын ұлғайтуға 409 722,8 мың теңге сомасында 2021ж. 31.12. арналған 1511 «сатуға арналған активтер» шотының қалдықтарында тізімделген «А» тұрғын үй кешеніне тиісінше салықтық тексеру осы соманы шегерімдерден негізсіз алып тастады.
Сондай-ақ, шағымда салық тексерісі «Т» Компаниясының «акцияларын төлеуге жылжымайтын мүлікті беру туралы» 2021ж. 14.09. әкімдіктің қаулысы бойынша жалғыз акционерден акцияларды сатып алу есебіне алынған және негізгі құрал ретінде танылған жылжымайтын мүлік бойынша 84 399,4 мың теңге сомасында амортизациялық аударымдардың сомасын негізсіз азайтқаны көрсетілген.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
2.1 «Берен» ЖШС-мен («Арман «ТК» пәтерлері) өзара есеп айырысу бойынша шығыстарды шегеруден алып тастау
Салық кодексінің нормаларына сәйкес салық төлеушінің шығыстары тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстар табыс алуға бағытталуы тиіс болған жағдайда шегерімге жатқызылуға тиіс, сондай-ақ басшы мен бас бухгалтер немесе салық төлеушінің бұйрығымен осыған уәкілеттік берілген қызметкер қол қойған тиісті құжаттармен расталуға тиіс.
Бұл жағдайда тақырыптық тексеру актісінен қоғамның бухгалтерлік есепте «Арман» ТК бойынша 409 722,8 мың теңге сомаға пәтер сатып алуы 1511 «сатуға арналған активтер» шотында ескерілгені, оның ішінде:
- №23 үй «Арман» ТК бойынша 325 248,8 мың теңге сомасына;
- «Арман» ТК бойынша 7 пәтер 84 474,0 мың теңге сомасына.
Бұл ретте тақырыптық тексеру актісінде 2021 жылғы КТС (100.00-нысан) бойынша декларацияда осы шығыстар 100.00.019 III «сатып алынған ТМЗ, жұмыстар, қызметтер барлығы, оның ішінде» жолында және 100.00.019 II «салық кезеңінің соңына ТМҚ» жолында көрсетілмегені атап өтілді.
Ал, 2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісі бойынша 100.00.019 II «салық кезеңінің соңына ТМҚ» жолы бойынша ТМҚ қалдығы 463 088,2 мың теңге сомасына ұлғайтылды, оның ішінде «Арман» ТК бойынша 409 722,8 мың теңге сомасынан тұрады, бұл ретте 100.00.019 III «ТМЗ сатып алынды, барлық жұмыстар, қызметтер, соның ішінде».
Осылайша, тақырыптық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, ТМҚ сатып алу сомасын көрсетпей, салық кезеңінің соңына ТМҚ ұлғаюы «Арман» ТК бойынша 409 722,8 мың теңге сомасына шегерімдердің негізсіз азаюына әкелді, тиісінше, көрсетілген бөлікте 2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісінің нәтижелері расталмады.
Тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, 2021 жылғы 409 722,8 мың теңге сомасындағы шығыстарды шегеруден алып тастау салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізсіз болып табылады.
2.2 тіркелген активтер бойынша шығыстар шегерімдерінен алып тастау
Тақырыптық тексеру актісіне сәйкес «Жылжымайтын мүлікті компания акцияларын төлеуге беру туралы» 14.09.2021 ж. Әкімдіктің Қаулысына сәйкес: «МК» компаниясынан 281 850,0 мың теңге сомасына; "ОR" компаниясынан 261 757,0 мың теңге сомасына; "N" компаниясынан 204 840,0 мың теңге сомасына "U" компаниясынан 95 546,8 мың теңге сомаға, барлығы 843 993,8 мың теңге сомаға жылжымайтын мүлік алынған.
Бұл ретте бухгалтерлік есепте аталған жылжымайтын мүлікті компания 2021ж. 29.12. есепке 2410 «Негізгі құралдар» шотына қабылдады, 2021 ж. КТС бойынша декларацияда 100.02 «Тіркелген активтер бойынша шегерімдер» нысанында I топтың 843 993,8 мың теңге сомасына «Түскен тіркелген активтердің құны» 100.02.002 А жолында көрсетілген, амортизациялық активтер 10% ставка бойынша аударымдар 84 399,4 мың теңге сомасында есептелді.
Салық кодексінің 266 - бабы 1-тармағының 1-тармақшасына сәйкес тармақшасында көрсетілген активтерді қоспағанда, келіп түскен кезде салық төлеушiнiң бухгалтерлiк есепке алуында халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасының талаптарына сәйкес есепке алынған және есепті және (немесе) алдағы кезеңдерде кіріс алуға бағытталған қызметте пайдалануға арналған негiзгi құралдар, жылжымайтын мүлiкке инвестициялар, материалдық емес және биологиялық активтер тіркелген активтерге жатады.
16 «Негізгі құралдар» халықаралық қаржылық есептілік стандартының (IAS) 7-тармағына сәйкес негізгі құралдар объектісінің өзіндік құны актив ретінде танылуға тиіс, егер:
(a) кәсіпорынның осы объектімен байланысты болашақ экономикалық пайда алу мүмкіндігі бар;
(b) берілген объектінің құнын сенімді түрде өлшеуге болады.
Бұл жағдайда тақырыптық тексеру актісінде қоғам 2021ж. 29.12. бастап 2022ж. 31.12. дейінгі кезеңде, яғни аталған мүлік негізгі құрал ретінде танылған сәттен бастап экономикалық пайда алмағаны атап өтілді.
Бұдан басқа, тақырыптық тексеру актісінде ХҚЕС (IAS) 16 «Негізгі құралдар» 55-тармағына сәйкес активтің амортизациясы ол пайдалануға қолжетімді болған кезде, яғни оның орналасқан жері мен жай-күйі басшылықтың ниетіне сәйкес оны пайдалануды жүзеге асыруға мүмкіндік берген кезде басталатыны көрсетілген. Алайда, активті пайдалану негізінде амортизация әдістерін қолданған кезде, егер актив өндіріс процесіне қатыспаса, амортизациялық аударым сомасы нөлге тең болуы мүмкін.
Сонымен қатар, шағымды қарау мәселелері бойынша тақырыптық тексеру барысында компания 2022ж. 24.12. анықтама ұсынды, оған сәйкес қазіргі уақытта жер учаскелерін заңдастыру, оның ішінде жерге орналастыру жобаларын алу бойынша рәсімдер жүргізілуде. Бұдан әрі Компания жер комиссиясына (порталға) өтініш беруді жоспарлап отыр elisence.kz) жер учаскелері бойынша Мемлекеттік актілерді алу мақсатында тиісті рәсімдер аяқталғаннан кейін Компания Шымкент қаласы бойынша бас жоспарға және егжей-тегжейлі жоспарлау жоспарына (көп қабатты тұрғын үйлер салу) сәйкес жер учаскелерін игеру жөніндегі жұмыстарға кірісуді жоспарлап отыр, тиісінше аталған объектілер пайдалануға дайын емес, жер учаскелері ресімдеу және заңдастыру тәртібінен өтпеген.
Осылайша, тақырыптық тексеру нәтижелері бойынша 2021 жылғы шегерімдерден 84 399,4 мың теңге мөлшерінде амортизациялық аударымдар сомаларын алып тастау бөлігінде 11.08.2022 жылғы салықтық тексеру актісінің нәтижелері расталды.
Тақырыптық тексеру нәтижелерін ескере отырып, 2021 жылғы шегерімдерден салықтық тексеру нәтижелері бойынша 84 399,4 мың теңге сомасындағы амортизациялық аударымдар сомасын алып тастау негізді болып табылады.
2.3. 2021 жылғы КТС бойынша қосымша декларацияда Қоғам көрсеткен 149 779,4 мың теңге сомасына қатысты
Шағымданған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін Компания 2021 жылға КТС (100.00-нысан) бойынша КТС сомасы (-) 149 779,4 мың теңге сомасын көрсете отырып, декларацияны ұсынғаны негіз болып табылды.
Салық органының осы тұжырымымен «Т» Компаниясы келіспейді, себебі 2021 жылғы КТС (100.00-нысан) бойынша декларацияда көрсетілген (-) 149 779,4 мың теңге техникалық қатенің нәтижесінде көрсетілген, сол Қоғамның пікірі бойынша бюджетке зиян келтірген жоқ деп санайды.
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Шешімде көрсетілгендей, тақырыптық тексеру актісі бойынша 2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісінің нәтижелері 2020ж. шығыстар шегерімдерінен 319 989,2 мың теңге сомасында алып тастау бөлігінде негізсіз деп танылды (28 994,0 + 290 995,2) және 2021 жылға 409 722,8 мың теңге сомасында, бұл ретте негіздемелер осы шешімнің 1-2 бөлімдерде келтірілген.
Сонымен қатар, шағымды қарау барысында Қоғам 2021 жылғы КТС бойынша 2022 ж. 31.03. кезекті декларацияны (100.00-нысан) 149 779,4 мың теңге сомасына минус мәні бар есептеуге КТС көрсете отырып ұсынғаны анықталды, алайда кейіннен 2022ж. 21.06. көрсетілген декларация кері қайтарылып алынған.
Тақырыптық тексеру актісіне сәйкес, Салық кодексінің 211-бабы 5-тармағының 1) тармақшасында салықтық тексеруді жүргізуге арналған нұсқамада көрсетілген салықтардың және бюджетке төленетін төлемдердің, әлеуметтік төлемдердің түрлері бойынша кешенді және тақырыптық тексерулерді жүргізу кезеңінде (ұзартуды және тоқтата тұруды ескере отырып) – тексерілетін салықтық кезеңнің есептілігіне өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол берілмейді.
Бұл жағдайда 2022ж. 22.04. нұсқама Қоғамға 2022ж. 29.04. табыс етілді, бұл ретте салықтық тексеру 2022ж. 11.08. аяқталды (2022ж. 11.08. салықтық тексеру актісі), тиісінше, 2021ж. КТС бойынша декларация (100.00 т.) салықтық тексеру жүргізу кезеңінде Салық кодексінің 211-бабының 5-тармағының 1) тармақшасын бұза отырып кері қайтарылды.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2022 жылғы 22 желтоқсандағы №9 нормативтік қаулысының 29-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Әкімшілік рәсімдік-процестік Кодексінің 98-бабының алтыншы бөлігіне сәйкес өтініш берушіге зиян келтіруге шағым жасауға жол берілмейтінін атап өткен жөн. Салық кодексінің 186-бабының тәртібімен тақырыптық тексеру салық төлеушінің (салық агентінің) шағымын қарау барысында тағайындалатындықтан, уәкілетті орган тексеру нәтижелері бойынша даулы хабарламада есептелмеген салықтардың, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің, өсімпұлдардың қосымша сомаларын есептеу туралы шешім қабылдай алмайтынын айта кету керек.
Осылайша, Қоғамның 2021 жылғы КТС бойынша кезекті декларацияны салықтық тексеру жүргізу кезеңінде тақырыптық тексеру актісі бойынша, сондай-ақ 2022 жылғы 11.08. тексеру актісі бойынша кері қайтарып алуы дұрыс емес деп танылды.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, тақырыптық тексеру актісі бойынша салықтық тексеру нәтижелері туралы 2022ж. 11.08. №40 хабарламада көрсетілген сомалар шегінде 87 970,0 мың теңге сомасында КТС есептелді.
Сонымен қатар, 2021 жылғы тақырыптық тексеру актісі бойынша 87 324,2 мың теңге сомасында залал айқындалды, ал көрсетілген салық кезеңі үшін КТС (100.00-нысан) бойынша декларацияның деректеріне сәйкес 1 490 374,7 мың теңге сомасында залал айқындалды, тиісінше, қоғам 1 403 049,9 мың теңге сомасына залалды асыра бағалады.
Тиісінше, тақырыптық тексеру актісі бойынша 2021 жылғы шығынды 87 324,2 мың теңге сомаға азайту бөлігінде 2022ж. 11.08. салықтық тексеру нәтижелері расталмаған.
2023ж. 17.03. өткен Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша 2021ж. 87 324,2 мың теңге сомасында шығынды азайту бөлігінде 2022ж. 11.08. шағымданған тексеру нәтижелері туралы хабарламаның күшін жою туралы, ал қалған бөлігі өзгеріссіз қалдырылсын деген шешім қабылданды.
