1. Дау түрі: салық даулары
2. Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
3. Салық түрі: КТС, ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) корпоративтік табыс салығын (КТС) есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі-салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «К» Компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2019ж.01.01. бастап 2020ж. 31.12.дейінгі кезең бойынша салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді дұрыс есептеу және уақтылы төлеу мәселесі бойынша кешенді салық тексеруін жүргізді, оның нәтижелері бойынша 23 081,6 мың теңге салық сомасында корпоративтік табыс салығын (КТС) есептеу туралы хабарлама шығарылды және өсімпұл 4 369,7 мың теңге, ҚҚС сомасы 26 860,1 мың теңге және өсімпұл 6 623,0 мың теңге, залалды азайту сомасы 5 998,7 мың теңге.
«К» Компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
2019-2020 жылдардағы шегерімдерден өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстарды алып тастауға қатысты.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 2017ж.25.12. (Салық кодексі) 242-бабының 1 және 3-тармақтарын, 401-бабының 2-тармағын бұзу 2019-2020жж. КТС бойынша декларациядағы шығыстар сомасы негіз болды.
«К» Компаниясы осы тұжырыммен келіспейді және келесі тұжырымдарды келтіреді.
Шағымда компания 2019 жылы орындалған жұмыстардың шот-фактуралары мен актілері талап етілмейтін банктік комиссияларды есептен шығаруға байланысты құрылған 523,8 мың теңге сомасына шығыстарды төмендетумен келіспейтіні көрсетілген.
Сондай-ақ, шағымда есептелген жалақыны көрсету нақты есептеуге сәйкес жүргізілгені және 2019 жылғы ЖТС (200.00-нысан) бойынша декларациядағы сомалармен 154 657,5 мың теңге сомасында, 2020 жылы 321 520,5 мың теңге сомасында салыстырылғаны атап өтілді.
Сондай-ақ, шағымда салықтық тексеру барысында тауарлық - материалдық қорлардың (ТМҚ) қалдықтарын-2020 жылы дайын өнімді өндіру кезінде тау-кен массасының қоспаларын 21 693,7 мың теңге сомасына есептен шығару ескерілмегені көрсетілген, тиісінше, Компания «басқа шығыстар» жолы бойынша ауытқу сомасы 14 442,9 мың теңгені құрауы тиіс деп есептейді.
Осылайша, компания пандемия кезеңінде декларацияны толтыру және бухгалтерлік есеп жүргізу кезінде Компания қызметкерлерінің қателіктер жібергенін (дайын өнімді өндіру кезінде тау-кен массасындағы қоспалар бөлігінде тауарлық-материалдық қорлардың қалдықтары 21 693,7 мың теңге сомаға есептен шығарылмағанын, басқа шығыстар бойынша ауытқу 14 442,9 мың теңге соманы құрағанын түсіндіреді.
«К» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 242 - бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары, осы Кодекске сәйкес шегеруге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, осы бапта және осы Кодекстің 243 - 263-баптарында белгіленген ережелер ескеріле отырып, салық салынатын табысты айқындау кезінде шегеруге жатады.
Осы тармақтың ережелері Салық төлеушінің Қазақстан Республикасында да, одан тыс жерлерде де шеккен шығыстарына қолданылады.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты осындай шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде іс жүзінде жүргізілген шығыстар бойынша жүргізеді.
Салық кодексінің 190-бабының 3-тармағына сәйкес, егер осы баптың 4-тармағында өзгеше белгіленбесе, салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделетінін атап өту қажет. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Салық кодексінің 190-бабының 2-тармағында есепке алу құжаттамасы: бухгалтерлік құжаттаманы, салық нысандарын, салықтық есепке алу саясатын, салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін, сондай-ақ салық міндеттемесін есептеу үшін негіз болып табылатын өзге де құжаттарды қамтитыны айқындалған.
«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Бухгалтерлік есеп туралы Заң) 6-бабының 1-тармағына сәйкес Бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен, сондай-ақ есеп саясатымен регламенттелген дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және жинақтаудың реттелген жүйесін білдіреді.
Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік есеп регистрлерін, қаржылық есептілікті және есеп саясатын қамтиды.
Бухгалтерлік жазбалар бастапқы құжаттар негізінде жүргізіледі. Бастапқы құжаттар операция немесе оқиға жасалған сәтте не олар аяқталғаннан кейін тікелей жасалуы тиіс.
Бұдан басқа, Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының 6) тармақшасына сәйкес қағаз және электрондық жеткізгіштердегі бастапқы құжаттарда міндетті деректемелер болуға тиіс, мұнда басқалармен қатар операция жасауға (оқиғаны растауға) жауапты адамдардың лауазымдарының атауын, тегін, аты-жөнін және қолын көрсету және оның дұрыстығы көзделген (оның) ресімдеу.
Осылайша, тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстарды шегерімге жатқызу осы шығыстар табыс алуға бағытталған жағдайда операция не оқиғаны жасау фактісін тіркейтін растайтын бастапқы құжаттар болған кезде жүргізіледі. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей, тексеру барысында 2019-2020жж. арналған айналым-сальдо ведомосы (ҚТ), шоттарды талдау, шығыс операциялары бойынша шоттардың карточкалары ұсынылды (3300 «Қысқа мерзімді кредиторлық берешек», 1251 «Есеп беретін тұлғалардың қысқа мерзімді берешегі», 1300 «қорлар», 7000 «Өткізілген өнімнің өзіндік құны» шоттарының карточкалары бойынша шығыстар, 7200 «Әкімшілік шығыстар», 7400 «Өзге шығыстар», 8100 «Негізгі өндіріс», 8400 «Үстеме шығыстар»).
Салық кодексінің 192-бабының 5-тармағына сәйкес қорларды есепке алу халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады. Бұл ретте салық салу мақсатында қорлардың құны қорлар құнының өзгеруін есепке алмай, оны сатудың таза ықтимал бағасына дейін есептен шығару және сатудың таза ықтимал бағасының ұлғаюынан туындаған қорларды бұрын жүргізілген есептен шығаруға қатысты қалпына келтіру жолымен айқындалады.
Корпоративтік табыс салығы бойынша салық есептілігін (декларацияны) жасау қағидаларының 16-тармағына сәйкес (100.00-нысан) (бұдан әрі-қағидалар) «шегерімдер» бөлімінде:
100.00.009 жолында салық кодексінің 100-бабының 1-тармағына сәйкес шегерімге жатқызылатын өткізілген (пайдаланылған) тауарлардың өзіндік құны, сатып алынған жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің құны көрсетіледі. Оттаваутси 100.00.009 I - 100.009 + 100.009 + 100.009 III + 100.009 + 100.009 V - 100.009 V-100.00.009 VII - 100.00.009-100.009 VIII - 100.00.009 VIII-100.00.009 VIII-100.00.009 VIII-100.00.009;
100.00.009 I жолында салық кезеңінің басындағы тауар-материалдық қорлардың баланстық құны көрсетіледі. Көрсетілген жол салық кезеңінің басындағы бухгалтерлік баланс бойынша айқындалған деректерге сәйкес толтырылады. Өзінің бастапқы декларациясын табыс ететін салық төлеушіде салық кезеңінің басында ТМҚ болмауы мүмкін;
100.00.009 II жолы салық кезеңінің соңындағы бухгалтерлік баланс деректеріне сәйкес толтырылады. Салық төлеуші салық кезеңі ішінде табыс ететін тарату декларациясында 100.00.009 II жолы тарату балансының деректері негізінде толтырылады;
100.00.009 III жолында құны көрсетіледі:
жарғылық капиталға салым ретінде қосылу жолымен қайта ұйымдастыру нәтижесінде салық кезеңі ішінде түскен, оның ішінде сатып алынған, өтеусіз алынған, сондай-ақ өзге де негіздер бойынша түскен ТМҚ;
үшінші тарап ұйымдары, дара кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар, жеке тұлғалар орындаған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер.
2019 жылғы шегерімдерден шығыстарды алып тастау бойынша.
Бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес салықтық тексеру барысында: шоттар бойынша қозғалыстар 3300, 1251, 1300, 7000, 7100, 7200, 7400, 8100, 8300, 8400 тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алу бойынша шығыстар сомасы 398 790,1 мың теңге сомасында айқындалған. Алайда, 2019 жылғы КТС бойынша декларацияда «барлығы тауарлар (жұмыстар, қызметтер) сатып алынды» деген 100.00.019 жолы бойынша компания 399 313,9 мың теңге сомасын көрсетті, тиісінше декларация мен бухгалтерлік есеп деректері арасында 523,8 мың теңге (399313,9-398790,1) сомасында алшақтық анықталды, ол айқындау кезінде шегерімдерден алып тастауға жатады салық салынатын табыс.
Мәселен, 7210 «Әкімшілік шығыстар» шоты карточкасының деректерінен «Банк қызметтеріне ақы төлеу» бабы бойынша 2019 жылы 218,6 мың теңгені құрады, ол салықтық тексеру барысында шегерімдерде ескерілді.
Шағымда көрсетілген 523,8 мың теңге сомаға Компания осы соманың банктер бойынша шығыс операцияларының нәтижесінде қалыптасқанын дәлелдейтін құжаттарды (шот карточкалары, шотты талдау және басқалар) ұсынбағанын атап өткен жөн.
Қызметкерлердің есептелген кірістері бойынша азайтылған шығыстарға қатысты «қызметкерлердің есептелген кірістері және жеке тұлғаларға өзге де төлемдер бойынша шығыстар» 2019 жылғы декларацияның 100.00.019 IV жолы бойынша компанияда 154 657,5 мың теңге сомасы көрсетілгенін, «еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» 3350 шотының деректері бойынша 154 195,1 мың теңгені құрайтынын, 464,4 мың теңге шегерімдерден алып тастауға жатады.
Айта кету керек, компания Салық кодексінің 179-бабы 5-тармағының 1) және 2) тармақшаларын бұза отырып, шағымға Компания өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды, іске қатысы бар өзге де құжаттарды растайтын құжаттар қоса берілмеген.
Осылайша, Салық кодексінің 190-баптарының, 242-бабының 1, 3-тармақтарының, Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының нормаларын ескере отырып, 2019 жылғы тексеру нәтижелері бойынша 523,8 мың теңге сомаға сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстарды айқындау бойынша, сондай-ақ қызметкерлердің есептелген кірістері және жеке тұлғаларға төленетін өзге де төлемдер бойынша белгіленген алшақтық салықтық тексеру нәтижелері бойынша 464,4 мың теңге сомасы негізді болып табылады.
2020 жылға арналған шегерімдерден өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстарды алып тастау бойынша.
Бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес салықтық тексеру барысында: шоттар бойынша қозғалыстар 3300, 1251, 1300, 7000, 7100, 7200, 7400, 8100, 8300, 8400 тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алу бойынша шығыстар сомасы 749 715,3 мың теңге сомасында айқындалған. Алайда, 2020 жылғы КТС бойынша декларацияда «барлығы тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) сатып алынды» деген 100.00.019 жолы бойынша компания тиісінше 764 267,4 мың теңге сомасын көрсетті, декларация мен бухгалтерлік есеп деректері арасында 14 552,1 мың теңге (399313,9-398790,1) сомасында алшақтық анықталды, ол айқындау кезінде шегерімдерден алып тастауға жатады салық салынатын табыс.
Шағымды қарау барысында мемлекеттік кіріс органы 2020 жылға арналған айналым-сальдо ведомосін ұсынды, оның ішінде 2020 жылға арналған КТС (100.00 т.) бойынша декларацияның 100.00.019 II жолы бойынша ТМЗ 2020 жылға арналған айналым-сальдо ведомосі бойынша бухгалтерлік есеп деректеріне сәйкес 109 322,5 мың теңге сомасын құрайды 2020 ж. 1300 «қорлар» шоты бойынша 2020 жылдың аяғындағы сальдо 109 226,3 мың теңге сомасында көрсетілді, тиісінше қалдық 96,2 мың теңге сомасына көтерілді (109322,5-109226,3).
100.00.019 III B «Қаржы қызметтері» жолы бойынша КТС бойынша декларациялар (100.00 т.) 1 618,2 мың теңге сомасын құрайды, 2020 жылғы бухгалтерлік есеп және салықтық есепке алу тіркелімінің деректері бойынша 1 610,2 мың теңге сомасы көрсетілген, асыра бағалау 8,0 мың теңге сомасында (1 618,2 - 1610,2) белгіленген.
100.00.019 III Н «Өзге де қызметтер мен жұмыстар» жолы бойынша КТС бойынша декларацияның (100.00 т.) сомасы 321 520,5 мың теңге, Бухгалтерлік есеп және шоттарды талдау деректері бойынша 7110 «Өнімді өткізу және қызмет көрсету бойынша шығыстар», 7210 «Әкімшілік шығыстар», 8100 «Негізгі өндіріс», 8410 «Үстеме шығыстар», 3310 «Өнім берушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді берешек», 1251 «Есепті тұлғалардың қысқа мерзімді берешегі» 313 439,3 мың теңге сомасында белгіленген, алшақтық 8 081,2 мың теңгені (321520,5-313439,3) құрайды.
Осыған ұқсас жағдай «қызметкерлердің есептелген кірістері және жеке тұлғаларға төленетін өзге де төлемдер бойынша шығыстар» 100.00.019 IV жолы бойынша 2020 жылғы КТС (100.00-нысан) бойынша декларация бойынша қалыптасты.компания 171 410,7 мың теңге сомасын көрсетті, 3350 «еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотының деректері бойынша тиісінше 170 810,3 мың теңге сомасын құрайды салықтық тексеру барысында бухгалтерлік есеп деректері мен 100.00.019 IV жолының деректері арасындағы 600,4 мың теңге сомасында шегерімдерден Алып тасталды.
Жоғарыда айтылғандардан тексеру актісі бойынша КТС бойынша декларацияның «өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша шығыстар» 100.00.019 жолы (100.00 т.) компанияның тексеруге 749 715,3 мың теңге сомасында ұсынған бухгалтерлік есеп және Салық тіркелімдерінің деректері негізінде айқындалғаны шығады.
Айта кету керек, компания Салық кодексінің 179-бабы 5-тармағының 1) және 2) тармақшаларын бұза отырып, шағымға Компания өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды, іске қатысы бар өзге де құжаттарды растайтын құжаттар қоса берілмеген.
Баяндалғанды ескере отырып, салықтық тексеру барысында 21 693,7 мың теңге сомаға дайын өнімді өндіру кезінде тау-кен массасы қоспаларының тауарлық-материалдық қорларының қалдықтарын есептен шығару ескерілмегені және «басқа шығыстар» жолы бойынша ауытқулар сомасы 14 442,9 мың теңгені құрайтыны туралы шағымдағы дәлелдер дұрыс емес болып табылады.
Осылайша, Салық кодексінің 190, 242-баптарының, Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының нормаларын ескере отырып, 2020 жылғы өткізілген тауарлар (жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер) бойынша 14 552,1 мың теңге сомасында шығыстарды алып тастау салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізделген болып табылады.
2020 жылғы КТС бойынша декларациядағы «Басқа шегерімдер» 100.00.039 жолында көрсетілуіне қатысты (100.00 т.). сомасы 97 132,9 мың теңге, 2020 жылғы айналым-сальдо ведомосінің бухгалтерлік есебінің, шоттардың хат-хабарлары бойынша жүргізулер бойынша есептің деректері бойынша Кредит 1251 «Есепті тұлғалардың қысқа мерзімді берешегі», шоттардың дебиті 7110 «Өнімді өткізу және қызмет көрсету бойынша шығыстар», 7210 «Әкімшілік шығыстар», 8110 «Негізгі өндіріс», 8410 «Үстеме шығыстар» сомасы 344,5 мың теңге, 6250 «Бағамдық айырмадан түсетін кірістер» шоты бойынша сомасы 2 780,7 мың теңге, 7430 «Бағамдық айырма бойынша шығыстар» шоты бойынша сомасы 4 224,0 мың теңге болып белгіленді, тиісінше басқа шығыстарға 1 787,8 мың теңге (344,5+(4224,0-2780,7) сомасы жатқызылды.
Компания Салық кодексінің 179-бабы 5-тармағының 1) және 2) тармақшаларын бұза отырып, шағымға Компания өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды және іске қатысы бар өзге де құжаттарды растайтын құжаттар қоса берілмеген.
Салық кодексінің 179-бабы 2-тармағының 5) тармақшасына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға өзінің талаптары мен осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелерді негіздейтін мән-жайлар көрсетілуге тиіс.
Айта кету керек, салықтық тексеру және шағымды қарау барысында компания 95 345,2 мың теңге (97133,0-1787,8) сомасына декларация мен бухгалтерлік есеп деректері арасында белгіленген сәйкессіздіктер бойынша құжаттарды ұсынбаған, компания өз талаптарын негіздейтін дәлелдер ұсынылмаған және келтірілмеген.
Осылайша, Салық кодексінің 242-бабының 190-баптарының, 1, 3-тармақтарының, Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының нормасын ескере отырып, компания 2020 жылғы КТС бойынша декларацияда шегерімге жатқызған басқа шығыстар бойынша салықтық тексеру нәтижелері бойынша 95 345,2 мың теңге сомасында белгіленген алшақтық негізді болып табылады.
2019-2020 жылдардағы шегерімдерден сыйақылар бойынша шығыстарды алып тастауға қатысты.
Салық кодексінің 242-бабының 1 және 3-тармақтарын, 2017ж. 25.12. Салық кодексінің 401-бабының 2-тармағын бұзу 2019-2020жж. сыйақылар бойынша шығыстар сомасын асыра бағалау үшін негіз болды.
«К» Компаниясы осы тұжырыммен келіспейді және келесі тұжырымдарды келтіреді.
Шағымда салықтық тексеру барысында банктің 2019 жылғы кредитті пайдаланғаны үшін сыйақылары бойынша 3 703,8 мың теңге сомасында, 2020 жылы 2 763,4 мың теңге сомасында шығыстар шегерімге қабылданбағаны атап өтілді, тиісінше 2019 жылғы шығын сомасы 5 998,7 соманың орнына 1 771,2 мың теңге сомасына азайтылуға жатады тексеру актісі бойынша анықталған мың теңге.
«К» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Жоғарыда көрсетілгендей, Салық кодексінің 242-бабының 1 және 3-тармақтарына сәйкес салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары осы Кодекстің осы бабында және 243 - 263-баптарында белгіленген ережелер ескеріле отырып, салық салынатын табысты айқындау кезінде шегеруге жатады, осы Кодекске сәйкес шегеруге жатпайтын шығыстарды қоспағанда Кодекс.
Осы тармақтың ережелері Салық төлеушінің Қазақстан Республикасында да, одан тыс жерлерде де өтелген шығыстарына қолданылады.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты осындай шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде іс жүзінде жүргізілген шығыстар бойынша жүргізеді.
Салық кодексінің 1-бабы 1-тармағының 62) тармақшасына сәйкес сыйақы-барлық төлемдер:
кредиттің (қарыздың, микрокредиттің) алынған (берілген) сомасын, екінші деңгейдегі банктердің ақша аударғаны үшін комиссияларды және қарыз алушы үшін қарыз беруші, өзара байланысты тарап болып табылмайтын тұлғаға өзге де төлемдерді қоспағанда, кредитке (қарызға, микрокредитке) байланысты;
кредиттің (қарыздың, микрокредиттің) алынған (берілген) сомасын, ақша аударымы үшін комиссияларды және өзге де төлемдерді қоспағанда, талап ету құқығы «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» және «микроқаржы қызметі туралы» Қазақстан Республикасының заңдарында көрсетілген заңды тұлғаға берілген кредитке (қарызға, микрокредитке) байланысты қарыз алушы үшін қарыз беруші, өзара байланысты тарап болып табылмайтын тұлғаға.
Салық кодексінің 246-бабының 1-3-тармақтарына сәйкес осы баптың мақсатында сыйақылар деп танылады:
1) осы Кодекстің 1-бабының 62) тармақшасында айқындалған сыйақылар;
2) өзара байланысты Тараптар арасындағы кредит (қарыз) шарты бойынша тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл);
3) өзара байланысты тарапқа кепілдік төлемі.
Егер осы баптың 3-тармағында өзгеше белгіленбесе, шегерімге жатқызылуға жататын сыйақы сомасы осы Кодекстің 192-бабының 2-тармағына сәйкес есептеу әдісі бойынша айқындалады.
Салық кодексінің 192 - бабының 2-тармағына сәйкес есептеу әдісі есепке алу әдісі болып табылады, оған сәйкес операциялар мен өзге де оқиғалардың нәтижелері оларды жасау фактісі бойынша, оның ішінде жұмыстарды орындаған, қызметтер көрсеткен, тауарларды сатып алушыға немесе оның сенім білдірілген адамына мүлікті сату немесе кіріске алу мақсатында тиеп-жөнелткен және берген күннен бастап, алынған немесе алынған күннен бастап танылады. ақшаны немесе оның баламасын төлеу.
Қарастырылып отырған жағдайда, тексеру актісінде компанияның шегерімге жатқызған сыйақылары бойынша шығыстар КТС бойынша декларацияда 2019 жылы 3 703,8 мың теңге, 2020 жылы 2 763,4 мың теңге соманы құрағаны, бұл ретте компания салықтық тексеруге шарттар, негізгі борыш пен сыйақыны өтеу кестесін ұсынбағаны атап өтілді. Сонымен қатар, тексеру актісінде 2019-2020 жылдарға арналған айналым-сальдо ведомосінің деректері бойынша көрсетілген. сыйақылардың есептелген және төленген сомаларын есепке алу бойынша міндеттемелерді көрсету бойынша жеке шот жоқ, тиісінше салықтық тексеру барысында сыйақы бойынша осы шығыстар шегерімнен Алып тасталды.
Сондай-ақ тексеру актісінен құжаттарды ұсыну туралы қойылған талапқа, оның ішінде негізгі борыш пен сыйақыны өтеу кестелері қоса берілген банктік қарыз шартына сәйкес Компания 2022ж. 11.07. құжаттарды ұсыну және бухгалтерия ақпаратына қол жеткізу туралы хат ұсынғаны:2019-2020 жж. 1С (осы хатқа ұсынылатын құжаттардың тізбесі қоса берілмеген).
Сонымен қатар, Компания шағымға 1.1-тармаққа сәйкес Компания мен «СВ» Компаниясы арасында 2018ж. 10.04. №500\0031-18 жасалған бас кредиттік келісімді қоса береді. Банк Қарыз алушыға жаңартылатын қаржыландыру желісін белгілейді, оның шеңберінде Банк Қарыз алушыға мынадай құралдарды ұсынады: 29 400,0 мың теңге мөлшеріндегі лимит. Осы Келісімге кредиттік келісімге №2 қосымша бар, онда қарыздың мақсаты – айналым қаражатын толықтыру көрсетілген. №1 қосымшада - берешекті өтеу кестесі, 2019ж. 24.09. «АЅК» Компаниясы, «JB» Компаниясы мен компания арасындағы 1 602,8 мың теңге сомасына өзара есеп айырысу актілері, 2020ж. 28.01. 8 073,4 мың теңге сомасына, 2020ж. 05.03. 22,7 мың теңге сомасына, 2020ж. 12.03. сомасына 1 289,3 мың теңге, 2020ж. 02.06. жоғарыда аталған кредиттік келісім бойынша мерзімі өткен сыйақыны өтеуді көрсете отырып, 2019ж. 01.07. бастап 2019ж. 24.09.дейінгі кезең үшін банктік шот бойынша ақша қозғалысы туралы үзінді көшірме.
Бұл ретте, шағымнан көрініп тұрғандай, компания сыйақы сомасын 2019-2020 жылдар ішінде төлем және өзара есеп айырысу жолымен өтеген.
2019-2020жж. айналым-сальдо ведомосінің деректері бойынша кредиттік ақша қаражаты бойынша міндеттемелерді және есептелген және төленген сыйақы сомаларын есепке алу 7210 «әкімшілік шығыстар» шотында ескерілді.
Бухгалтерлік есепте сыйақылар 7210 «әкімшілік шығыстар» шотында ескерілді және 2019 жылы 2 456,0 мың теңге сомасында, 2020 жылы 4 716,0 мың теңге сомасында, барлығы 7 172,1 мың теңге көрсетілді.
Сонымен қатар, «КТС (100.00 т.) бойынша декларацияға тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) сатып алынды» деген 100.00.019 Ш жолында сыйақылар көрсетілмеді, бұл 2019-2020жж. салық тіркелімдерінен көрінеді. сыйақылар бойынша шығыстар 2019 жылғы 100.00.023 «сыйақылар бойынша шегерімдер» жолында 3 703,8 сомасында көрсетілген мың теңге, 2020 жылы 2 763,4 мың теңге сомасында, барлығы 6 467,2 мың теңге сомасына.
Осылайша, сыйақы бойынша шығыстар салық және бухгалтерлік есепте көрсетілгендіктен, сәйкесінше шегерімге жатқызылады.
Бұдан басқа, сыйақы сомаларын өтеуді растау ретінде шағымға «ASK» Компаниясы, «JB» Компаниясы және 2019ж.24.09. 2020ж.28.01., 2020ж.05.03., 2020ж.12.03. және 2020ж.02.06. арасындағы жалпы сомасы 11 878,8 мың теңгеге өзара есеп айырысу актілері қоса берілді.
Салық кодексінің 242 және 246-баптарының 1, 3-тармақтарын ескере отырып, 2019-2020жж. үшін сыйақылар бойынша шығыстар сомаларын шегерімдерден 6 467,2 мың теңге сомасында алып тастау және салықтық тексеру нәтижелері бойынша көрсетілген бөлікте залалды тиісінше азайту және КТС есептеу негізсіз болып табылады.
«PFK» компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 20 671,1 мың теңге сомасында ҚҚС есептеуге қатысты.
Салық кодексінің 401-бабының 2-тармағын бұзу шағымданған салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды, «К» Компаниясы 2020 жылғы 3-тоқсанға есепке жатқызылатын ҚҚС сомасын заңсыз асыра көтерді, осыған байланысты ҚҚС есептелді.
«К» Компаниясы осы тұжырыммен келіспейді және келесі тұжырымдарды келтіреді.
Шағымнан тексеру актісі бойынша «PFK» Компаниясынан мүлік сатып алу бойынша 20 671,1 мың теңге сомасында ҚҚС есебінен дұрыс алынып тасталғаны, өйткені Мемлекеттік кірістер органы ҚҚС-ты осы мәміле бойынша есепке алмағандықтан, «К» Компаниясының бекітуі бойынша барлық сома рұқсат етілген есепке алу сомаларын қолдану жолымен жалпы айналымдармен жабылған кәсіпорында сату үшін ҚҚС салынады.
Шағымда «К» Компаниясы «PFK» Компаниясының атына 192 930,0 мың теңге сомасын, оның ішінде ҚҚС төлегені көрсетілген.
«К» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 400-бабының 1-тармағына сәйкес Салық кодексінің 367-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес ҚҚС қосылған құн салығын төлеуші болып табылатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушының, егер олар пайдаланылса немесе пайдаланылса, алынған тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер үшін төленуге жататын ҚҚС сомаларын есепке жатқызуға құқығы бар салық салынатын айналым мақсаттары.
Салық Кодексінің 402 - бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес есепке жатқызылмайтын қосылған құн салығы деп осы Кодекстің 412-бабының талаптарын бұза отырып, шот-фактура қағаз жеткізгіште жазып берілген тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алуға байланысты төленуге жататын қосылған құн салығы танылады.
Салық кодексінің 412-бабының 2-тармағына сәйкес, салық төлеуші шот-фактураны қағаз жеткізгіште жазып беруге құқылы мынадай жағдайларды қоспағанда, шот-фактура электрондық нысанда жазып беріледі:
1) салық төлеушінің Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірліктерінің шекараларында орналасқан жері бойынша жалпы пайдаланымдағы телекоммуникациялар желісі болмаған жағдайларда жүзеге асырылады.
Аумағында жалпыға ортақ пайдаланылатын телекоммуникация желілері жоқ Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірліктері туралы ақпарат уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылады;
2) техникалық қателер себебінен электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесінде шот-фактураларды жазып беру мүмкін стігі туралы уәкілетті органның интернет-ресурсындағы ақпаратты растау.
Техникалық қателер жойылғаннан кейін қағаз тасығышта жазылған шот-фактура техникалық қателер жойылған күннен бастап күнтізбелік он бес күн ішінде электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесіне енгізілуге тиіс.
Осылайша, шот-фактура электрондық нысанда жазып беріледі, бұл ретте ҚҚС қағаз жеткізгіште шот-фактура жазып берілген жағдайда есепке жатқызуға жатпайды.
Қаралып отырған жағдайда компания тексеруге 192 930,0 мың теңге сомасына компания мен «PFK» Компаниясы арасында жасалған шот-фактура, мүлікті сатып алу-сату шарты (ғимараттар, құрылыстар, техника), оның ішінде 20 671,1 мың теңге сомасындағы ҚҚС, мүлікті тексеру актісі, мүлікті қабылдау-беру актісі ұсынылды. мүлікті бағалау жөніндегі құжаттар. «PFK» Компаниясы тарапынан бұл шартқа банкрот басқарушы Т.А.Ж. қол қойды.
Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттың ұйғарымымен «PFK» Компаниясының банкроттық басқарушысы Т.А.Ж. - ның қорытынды есебі мен тарату балансы, «PFK» Компаниясының заңды тұлғаларды мемлекеттік тізілімнен шығару және аяқтау туралы банкроттық рәсімі бекітілгенін атап өткен жөн.
2020 жылғы 3 тоқсандағы ҚҚС бойынша Декларация (300.00-нысан) «PFK» Компаниясы нөлдік мәндермен ұсынылған.
Сонымен қатар, жеткізушінің 2020ж. 31.07. №1 шот-фактурасы қағаз тасығышта жазылып, 2020ж. 3 тоқсанындағы декларацияда «PFK» Компаниясы көрсетілмеген.
Бұдан басқа, Салық Кодексінің 243-бабына сәйкес тексеру актісі бойынша 2020 жылғы тіркелген активтердің құны есепке жатқызуға жатпайтын ҚҚС сомасына ұлғайтылғанын атап өткен жөн.
Бұрын атап өтілгендей, Салық Кодексінің 402 - бабы 1-тармағының 3) тармақшасымен есепке жатқызылмайтын қосылған құн салығы деп қосылған құн салығы танылады, ол мыналар бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алуға байланысты төленуге тиіс: шот-фактура талаптарды бұза отырып қағаз жеткізгіште жазып берілген Салық кодексінің 412-бабы.
Осылайша, Салық Кодексінің 402 және 412-бабы 1-тармағының 3) тармақшасын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша «PFK» Компаниясымен өзара есеп айырысу бойынша 2020 жылғы 3 тоқсандағы есептен ҚҚС алып тастау негізді болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша сыйақылар бойынша шығыстарды шегерімдерден алып тастау бөлігінде тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаның күшін жою, ал қалған бөлігінде өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылданды.
