Дау түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС қайтару
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) ҚҚС сомасын қайтарудан бас тарту бөлігінде мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» Компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2021ж.01.10. бастап 2021ж.31.12. дейінгі кезең ішінде қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша есепке жатқызылатын ҚҚС-ның қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан асып кету сомасы туралы хабарлама шығарылды бюджетке төлеуге жатпайтын 23 701,2 мың теңге мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.
«А» Компаниясы салық органының тұжырымдарымен келіспей, 5 861,6 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасын қайтарудан бас тарту бөлігінде салық органы шешімінің күшін жоюды өтінген апелляциялық шағыммен жүгінді.
Шағымда ҚҚС асып кеткен сомасын қайтару үшін салықтық тексеру актісі негіз болып табылады, бұл ретте ҚҚС асып кеткен сомаларының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері 2017ж.25.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 152-бабында көзделген.
Бұдан әрі шағымда Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағында тексерілетін салық төлеушінің жеткізушілері бойынша салықтық тексеру аяқталған күні «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС мәлімделген асып кетуін қайтарудан бас тарту көзделгені атап өтілді.
«А» Компаниясының пікірі бойынша, «Пирамида» талдамалық есебі «А» Компаниясының атына жеткізушілер ұсынған электрондық шот-фактуралардың ҚҚС бойынша декларацияда «А» Компаниясы көрсеткен деректермен сәйкестігін растауы тиіс.
«А» Компаниясының пікірі бойынша салық органы салықтық тексеруді аяқтау күніне Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018ж.19.03. №391 бұйрығымен бекітілген ҚҚС артуын қайтару және ҚҚС арту сомасының дұрыстығын растау мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидаларының (бұдан әрі-қағидалар) 7-10, 15-тармақтарына сәйкес салық төлеушіні жеткізушілерде бұзушылықтардың бар немесе жоқ екендігін анықтауы тиіс. – 2018ж.19.03. № 391 ереже).
«А» Компаниясы шағымда жеткізушілерде тексеру аяқталған күні бұзушылықтарды анықтау жүзеге асырылуы мүмкін екенін атап өтті:
- салықтық тексеру аяқталған күні салық органының сұрау салуларына жауап алу жолымен, онда жойылмаған бұзушылықтардың бар-жоғы көрсетіледі;
- салықтық тексеру аяқталған күні «Пирамида» аналитикалық есебін қалыптастыру арқылы.
Бұл ретте, салықтық тексеру актісінде «Пирамида» талдамалық есебінің қалыптастырылған күні көрсетілмеген, сондай-ақ сұрау салуларға жауаптарды алғаны туралы ақпарат көрсетілмеген.
«А» Компаниясының пікірі бойынша, тақырыптық тексеру аяқталған сәтте жеткізушілер тарапынан қандай да бір жойылмаған бұзушылықтар болғаны дәлелденбеген, осыған байланысты «А» Компаниясының ҚҚС асып кеткен сомасын қайтаруға заңды құқығын іске асырудан бас тарту үшін негіз болған жоқ.
Бұл ретте, шағымда «А» Компаниясы 5 125,7 мың теңге сомасына Өнім беруші бойынша дербес талдау жүргізгені, «Пирамида» талдамалық есебінде ҚҚС бойынша анықталған бұзушылықтар салықтық тексеру аяқталған кезде не болмаған, не өнім берушілер жойған деп көрсетілген.
«А» Компаниясы тексеру актісінде көрсетілген контрагенттер бойынша пайда болған ҚҚС артуын қайтаруды растамауды заңсыз деп санайды, өйткені олармен айырмашылықтар жоқ.
Салықтық тексеру актісінен келіп шығатыны, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты 2021 жылғы 4-тоқсан үшін 5 861,6 мың теңге сомасында ҚҚС қайтару расталмады.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Салық Кодексінің 429-бабының 5-тармағына сәйкес осы баптың 1-тармағында көрсетілген, қосылған құн салығын қайтарудың оңайлатылған тәртібіне құқығы бар қосылған құн салығын төлеушіде қалыптасқан қосылған құн салығының асып кетуі қайтарылуға жатады.
Осы тармақта белгіленген қосылған құн салығының асып кетуі осы Кодекстің 431 және (немесе) 433 және (немесе) 434-баптарында белгіленген тәртіп пен мерзімдерді салық төлеушінің таңдауы бойынша қайтарылады.
Осы Кодекстің 434-бабын таңдаған жағдайда қосылған құн салығының асып кетуінің қалған бөлігіне салық төлеуші осы Кодекстің 431 және (немесе) 433-баптарын қолдануға құқылы.
Салық кодексінің 434-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес қосылған құн салығының асып кетуін қайтарудың оңайлатылған тәртібі салықтық тексеру жүргізбестен қосылған құн салығының асып кетуін қайтаруды жүзеге асыруды білдіреді.
Қосылған құн салығының асып кетуін қайтарудың оңайлатылған тәртібін қолдануға салық мониторингінде қатарынан кемінде он екі ай тұрған және декларация табыс етілген күні салық есептілігін табыс ету бойынша орындалмаған салық міндеттемесі жоқ, қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару туралы талапты көрсете отырып, қосылған құн салығы бойынша декларацияны табыс еткен қосылған құн салығын төлеушілердің құқығы бар қосылған құн салығы бойынша.
Бұл ретте қосылған құн салығының асып кетуі оңайлатылған тәртіппен қайтаруға жатады:
ірі салық төлеушілер мониторингіне жататын салық төлеушілер үшін-есепті салық кезеңінде қалыптасқан қосылған құн салығының асып кету сомасының 70 пайызынан аспайтын мөлшерде;
деңгейлес мониторингте тұрған салық төлеушілер үшін-есепті салық кезеңінде қалыптасқан қосылған құн салығының асып кету сомасының 90 пайызынан аспайтын мөлшерде белгіленеді.
Салық кодексінің 431-бабының 2-тармағына сәйкес ҚҚС асып кетуін қайтару үшін оған шағым жасау нәтижелерін ескере отырып (салық төлеуші шағым жасаған кезде) қайтаруға ұсынылған ҚҚС сомасының анықтығын растау жөніндегі салықтық тексеру актісі негіз болып табылады.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2020ж.28.12. №1241 бұйрығына сәйкес «А» Компаниясы мониторингке жататын ірі салық төлеушілердің тізбесінде тұр.
Қаралып отырған жағдайда, «А» Компаниясының салықтық тексеруі 2021 жылғы 4-тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС асып кетуін қайтару туралы талап негізінде жүргізілді.
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты 23 701,2 мың теңге қайтаруға расталған жоқ, оның ішінде салықтық тексеру аяқталған күні 25 өнім берушінің «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша жоғарыда көрсетілген сомаға («А» Компания шағымданған) бұзушылықтар анықталмауына байланысты 5 861,6 мың теңге сомасында ҚҚС асып кеткен сома.
Салық кодексінің 152-бабында қосылған құн салығының асып кеткен сомаларының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері көзделгенін көрсету қажет.
Салық кодексінің 152-бабының 11-тармағына сәйкес салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) ақпараттық жүйелердің мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері "Пирамида" талдамалық есебі болып табылады.
Салық кодексінің 1-бабы 1 – тармағының 75-тармағына сәйкес электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесі-уәкілетті органның ақпараттық жүйесі, ол арқылы электрондық нысанда жазып берілген шот-фактураларды қабылдау, өңдеу, тіркеу, беру және сақтау жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 22 сәуірдегі № 370 бұйрығымен электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесінде электрондық нысанда шот-фактураны жазып беру Қағидалары және оның нысандары бекітілді.
Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2-тармақшасына сәйкес тексерілетін салық төлеушінің өнім берушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС артуын қайтару жүргізілмейтінін атап өткен жөн.
Бұл ретте Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағы 2) тармақшасының көрсетілген ережелері қосылған құн салығының асып кеткен сомасын қайтарудың оңайлатылған тәртібін қолдануға құқығы бар салық төлеушілердің тікелей өнім берушілері «Пирамида» талдамалық есебінің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жойған жағдайда қолданылмайды.
Ұқсас ережелер 2018ж.19.03. №391 Қағидалардың 14-тармағының 2) тармақшасында бекітілген.
Қаралып отырған жағдайда, жоғарыда көрсетілгендей, «Пирамида» талдамалық есебіне сәйкес тексеру барысында 41 тікелей жеткізушіде ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген өткізілген тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету түрінде бұзушылықтар анықталды (Н.300.00). 11 418,6 мың теңге мөлшеріндегі ҚҚС сомасы есепке жатқызылған ЭШФ АЖ.
Салықтық тексеру актісіне №2 қосымшада тікелей өнім берушілердің тізбесі және олардың орналасқан жері бойынша аумақтық мемлекеттік кірістер органдарына ҚҚС растау бойынша бұзушылықтарды жоюға жіберілген сұрау салулар туралы мәліметтер көрсетілгенін атап өткен жөн.
Бұл ретте, салықтық тексеру аяқталған сәтте 25 тікелей жеткізушіге ҚҚС сомасы 5 861,6 мың теңгеге қалыптастырылған «Пирамида» талдамалық есебі бойынша анықталған бұзушылықтар жойылған жоқ.
Салық кодексінің 158-бабы 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес салықтық тексеру аяқталғаннан кейін салық органының лауазымды адамы талаптары бұзылған Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті ережелерін көрсете отырып, анықталған бұзушылықтардың егжей-тегжейлі сипаттамасын көрсете отырып, салықтық тексеру актісін жасайды.
Қаралатын жағдайда, салықтық тексеру актісінде талаптары бұзылған Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті ережелерін көрсете отырып, 5 861,6 мың теңге сомасына 25 тікелей өнім беруші бойынша анықталған бұзушылықтар егжей-тегжейлі сипатталған.
Сонымен қатар, шағымда көрсетілгендей, «А» Компаниясы 5 125,7 мың теңге сомасына 7 тікелей жеткізуші бойынша дербес талдау жүргізді, салықтық тексеру аяқталған сәтте «Пирамида» талдамалық есебінде ҚҚС бойынша анықталған бұзушылықтар не болмады, не өнім берушілер жойды («В» ЖШС, «G» ЖШС, «F» АҚ, «E» ЖШС, «D» ЖШС, «S» ЖШС, «V» ЖШС).
Шағымды қарау барысында жоғарыда көрсетілген тікелей өнім берушілер бойынша анықталған бұзушылықтардың жойылуына талдау жүргізілді:
- «В» ЖШС бойынша 3 000,0 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, бұл ретте 2022ж.20.06. берілген өнім берушімен ҚҚС бойынша қосымша декларация ұсынылды (300.00 Н.), ал салықтық тексеру 2022ж.31.05. аяқталды, тиісінше бұзушылық салықтық тексеру аяқталғаннан кейін жойылды, осыған байланысты салықтық тексеру нәтижелері бойынша тексеру 3 000,0 мың теңге сомасында ҚҚС қайтарудан негізді түрде бас тартылды;
- «G» ЖШС бойынша ҚҚС 622,0 мың теңге сомасында есепке жатқызылды, бұл ретте салықтық тексеру барысында ҚҚС бойынша декларацияның деректері (300.00 Н.) мен жазып берілген ЭШФ бойынша ҚҚС сомасы арасында 5 529,2 мың теңге мөлшерінде алшақтық анықталды.
Шағымға қоса берілген 2022ж.11.07. №"G" ЖШС жауабынан-18-01/02-21/3485 бағ. 2022ж.31.05. 2021 жылғы 4 тоқсан үшін ҚҚС бойынша қосымша декларация (300.00 Н.) ұсынылды, онда төлеуге ҚҚС сомасы 967,7 мың теңгені құрайды.
Демек, «G» ЖШС жоғарыда көрсетілген бұзушылық жойылған жоқ, тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша 622,0 мың теңге сомасында ҚҚС қайтарудан негізді түрде бас тартылды;
- «F» АҚ бойынша 1 073,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, бұл ретте серіктестіктің мекенжайына жолданған осы кәсіпорынның 2022ж.23.06. №48-48-18/858 жауабынан 2022ж.24.05. 2021 жылдың 4 тоқсанына ҚҚС бойынша қосымша декларация ұсынылғаны жөн.
Салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей ҚҚС бойынша декларацияның деректері (300.00 Н.) мен жазып берілген ЭШФ бойынша ҚҚС сомасы арасындағы алшақтық 460,4 мың теңге мөлшерінде, ал 2021 жылғы 4 тоқсан үшін ҚҚС бойынша қосымша декларацияда ҚҚС есептелген сомасы 62,1 мың теңгені құрады, бұл ретте төлеуге ҚҚС сомасы ҚҚС-ты құрайды 0 теңге.
Демек, «F» АҚ жоғарыда көрсетілген бұзушылық жойылған жоқ, тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша 460,4 мың теңге сомасында ҚҚС қайтарудан негізді түрде бас тартылды;
- «E» ЖШС бойынша 441,0 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, бұл ретте осы кәсіпорынның жауабынан серіктестіктің мекенжайына жолданған күні мен нөмірі жоқ, Алматы қаласы Бостандық ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасына 2022ж.23.05. түсіндірме ұсынылды, бұл ЭШФ АЖ-ға 2 рет қате жіберілді.алайда, фактура қате ЭШФ қайтарып алуды жүргізуді растайтын құжатты қоса берген жоқ.
- «D» ЖШС бойынша 262,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, бұл ретте осы кәсіпорынның серіктестіктің мекенжайына жолданған 2022ж.30.06. №35 хатынан 2022ж.29.04. 2021 жылдың 4 тоқсанында айналым бойынша ҚҚС көрсетіле отырып, ҚҚС бойынша қосымша декларация (300.00 Н.) ұсынылғаны жөн іске асыру бойынша сомасы 582,8 мың теңге.
Салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей ҚҚС бойынша декларацияның деректері (300.00 Н.) мен 604,9 мың теңге мөлшерінде жазып берілген ЭШФ бойынша ҚҚС сомасы арасындағы алшақтық, ал 2021 жылғы 4 тоқсан үшін ҚҚС бойынша қосымша декларацияда есептелген ҚҚС сомасы 582,8 мың теңгені құрады, бұл ретте 300.00.001 I жолы толтырылмаған «ҚҚС салынатын сату бойынша айналым, оның ішінде шот-фактураларды жазып беру».
Демек, «D» ЖШС жоғарыда көрсетілген бұзушылық жойылған жоқ, тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша 262,1 мың теңге сомасында ҚҚС қайтарудан негізді түрде бас тартылды;
- «S» ЖШС бойынша 237,7 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, бұл ретте аталған кәсіпорынның хатынан Нұр-сұлтан қаласы Алматы ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасынан хабарлама алмағаны жөн.
Салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей, 2022ж.18.04. ұсынылған 2021 жылғы 4-тоқсандағы ҚҚС бойынша қосымша декларацияға (300.00-Н.) сәйкес және ЭШФ жазып берілген ЭШФ бойынша ҚҚС бойынша декларацияның деректері (3870,0 мың теңге) мен ҚҚС сомасы арасындағы алшақтық 2022ж.06.05. 300.00.001 I жолы бойынша «ҚҚС салынатын сату бойынша айналым, оның ішінде шот-фактуралардың үзіндісімен» 3 321,7 мың теңге сомасына ҚҚС есептелді.
Демек, «S» ЖШС 548,3 мың теңге сомасына анықталған бұзушылықтарды жойған жоқ (3 870,0 - 3 321,7), тиісінше, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 237,7 мың теңге сомасында ҚҚС қайтарудан негізді түрде бас тартылды;
- «V» ЖШС бойынша ҚҚС есебіне 102,3 мың теңге сомасында жатқызылды, бұл ретте осы кәсіпорынның серіктестіктің мекенжайына жолданған 2022ж.23.06. №92 хатынан, Ақтөбе қаласы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасынан хабарлама алмағаны жөн, тиісінше ҚҚС бойынша қосымша декларация (300.00 Н.) салық органына ұсынылмаған.
«V» ЖШС бойынша салықтық тексеру актісінде ҚҚС бойынша декларацияның деректері (300.00 Н.) мен 1 292,6 мың теңге мөлшерінде жазып берілген ЭШФ бойынша ҚҚС сомасы арасындағы алшақтық көрсетілгендей, тиісінше салықтық тексеру нәтижелері бойынша 102,3 мың теңге сомасында ҚҚС қайтарудан негізді түрде бас тартылды.
Осылайша, жоғарыда аталған «А» Компаниясының жеткізушілері «Пирамида» талдамалық есебі бойынша анықталған бұзушылықтарды тексеру аяқталған сәтте жойған жоқ (31.05.2022 ж.).
Демек, «Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты 5 861,6 мың теңге мөлшерінде ҚҚС асып кеткен сомасын қайтарудан бас тарту бойынша тексеру нәтижелері негізделген болып табылады.
Салық Кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес шағымды қарау аяқталғаннан кейін уәкілетті орган апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша шағымданған хабарламаны тексеру нәтижелері туралы өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылданды.
