Кедендік даулар
Заңды тұлға
Тауарлардың кедендік құны
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «N» компаниясынан аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – кеден органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, кеден органы тауарлардың кедендік құны – «өздігінен тиейтін жаңа мобильді бетон араластырғыш» және «химиялық тауарларды тасымалдауға арналған жартылай тіркеме-цистерна» өтініштерінің дұрыстығы мәселесі бойынша кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша жалпы сомасы 2 180,7 мың теңгеге хабарлама шығарылды.
«N» компаниясы кеден органының тұжырымдарымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда кеден органы шешімінің күшін жоюды сұрайды.
Осылайша, «N» компаниясы 24.06.2020ж. ТД бойынша өздігінен тиелетін жаңа мобильді бетон араластырғышты жеткізу жүзеге асырылғанын хабарлайды.
«Т» компаниясымен (Қазақстан) 12.03.2020ж. қызметтер көрсету шартына және «Т» компаниясы (Қазақстан) тарапынан 02.09.2021ж. ұсынылған хатқа сәйкес қызметтер көрсету орнына қатысты мыналар көрсетілген:
бөлімде 3.1.1-тармақ және 3.1.2-тармақ өндіруші қоймадан техниканы уақтылы тиеп жөнелтуді қамтамасыз ету;
3.1.3-тармақ Бетон араластырғышты қауіпсіз түсіруді қамтамасыз ету қала атауында қате жіберуге жол берілді. Бұл қызмет сатып алушының қоймасында келесі мекен-жай бойынша көрсетілді: сатып алушының орналасқан жері. Тармақтың негізгі мәтіні Сатып алушының қоймасында түсіруді білдіреді. Бетон араластырғышты жеткізу және түсіру үшін негіз 15.05.2020ж. тасымалдауға өтінім болды, онда түсіру орны 8-тармақта сатып алушының орналасқан жері тікелей көрсетілген.
Кеден органы осы қарсылықтар мен дәлелдемелерге негізсіз күмән келтіре отырып, кедендік тексерудің алдын ала актісіне қарсылықтармен келіспеді, «Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 418-бабының 15-тармағына сәйкес тексерілетін тұлғаның кедендік тексеру жүргізу кезеңінде өзгерістер (толықтырулар) енгізуге құқығы жоқ екенін көрсете отырып, оның қызметіне байланысты тексерілетін құжаттарға енгізіледі.
«N» компаниясы оның қызметіне байланысты тексерілетін құжаттарға қандай да бір өзгерістер (толықтырулар) енгізбегенін бекітеді.
Шын мәнінде, орындаушы болып табылатын жеткізуші 02.09.2021ж. ұсынылған хатта 15.05.2020ж. өтінім Жолдаумен және тауарды түсіру орнын көрсете отырып, жіберілген қәтелер туралы түсіндірді, бұл Шарт мәтініне сәйкес келеді, оның мағынасы бойынша тауарды түсіру сатып алушының қоймасында көзделеді. «N» компаниясы осы қәтелермен келісті, өйткені іс жүзінде «N» компаниясының қызметіне қандай да бір өзгерістер енгізілмейді. Бұл қолхат кеден органы теріске шығармаған нақты мән-жайларға негізделген.
«N» компаниясы кеден органының дәлелдері тұжырымдардың дұрыстығын және есептелген салықтың негізділігін айғақтамайтын болжамдарға, күмәндерге негізделген деп санайды.
Сонымен қатар, «Т» компаниясымен (Қазақстан) ұсынылған шарттар азаматтық-құқықтық мәмілелер болып табылады, оларға ешкім дау айтпайды және жарамсыз деп танылмайды.
17.03.2020ж. ТД бойынша іс жүзінде шарт бойынша химиялық тауарларды тасымалдау үшін б/п жартылай тіркеме-цистернаны жеткізу көзделген. Тексеру жүргізу кезінде ұсынылған 01.07.2021ж. салыстыру актісіне сәйкес – «N» компаниясының пайдасына берешек 15 000,0 еуроны құрайды. Шарт негізінде 12-бөлім 12.1-тармақ осы Шарттың қолданылу мерзімі өз міндеттемелерін толық орындағанға дейін. Тиісінше, осы уақыт кезеңінде міндеттемелер әлі орындалған жоқ.
Осыған байланысты орындалмаған міндеттемелер бойынша салықтарды қосымша есептеу үшін негіздер жоқ.
«N» компаниясы ұсынылған құжаттарға сәйкес шарт бойынша нақты міндеттемелер орындалмағанын түсіндіреді, бұл салыстыру актісімен және басқа да дәлелдемелермен расталады.
Баяндалғанның негізінде, «N» компаниясы оны заңсыз деп тани отырып, 15.09.2021ж. тексеру нәтижелері туралы хабарламаның күшін жоюды сұрайды.
СЭҚ қатысушысының дәлелдерін қарап, кеден органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Кодекстің 396-бабында кедендік декларациялау кезінде мәлімделген әкелінетін тауарлардың кедендік құнына Кедендік бақылау жүргізу кезінде кеден органы тауарлардың кедендік құнын айқындау мен мәлімдеудің дұрыстығын тексеруді жүзеге асыратыны белгіленген.
Қаралатын жағдайда «N» компаниясы Еуроодақ (Италия және Нидерланды) компанияларымен жасалған сыртқы экономикалық келісімшарттар негізінде Қазақстан Республикасының аумағына мынадай ТД бойынша тауарларды әкелу және декларациялау жүзеге асырылды:
- 24.06.2020ж. – «өздігінен тиейтін жаңа мобильді бетон араластырғыш», құны - 61,1 мың еуро, жеткізу шарты - EXW Италия, көлік шығыстары 1 120,5 мың теңге сомасында енгізілді;
- 17.03.2020ж. - «химиялық тауарларды тасымалдауға арналған жартылай тіркеме – цистерна, «M» маркасы, құны - 17,0 мың еуро, жеткізу шарты - EXW Нидедланды, 100 евро сомасында көлік шығыстары енгізілген.
Осы тауарларды декларациялау кезінде «N» компаниясының кедендік құны әкелінетін тауарлармен жасалған мәміле құны бойынша әдіс бойынша айқындалды (1-әдіс).
Бұдан әрі тауарларды шығарғаннан кейін кеден органы кедендік тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша тауарлардың кедендік құнына әкелінетін тауарлар үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын бағаға қосымша есептеулерді енгізе отырып, 2 ТД бойынша тауарлардың кедендік құнына түзетулер жүргізілді және тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығару жолымен кедендік төлемдер мен салықтар есептелді.
Бұл ретте шағымда «N» компаниясы актіде көрсетілген дәлелдер актіде көрсетілген негіздер бойынша есептелген салықтардың негізділігін растамайтынын бекітеді. Кеден органының дәлелдері тұжырымдардың дұрыстығын және есептелген салықтың негізділігін айғақтамайтын болжамдар мен күмәндерге негізделген.
Кодекстің 479-бабына сәйкес уәкілетті орган шағымды қарау кезінде жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеруді тағайындауға құқылы.
15.09.2021ж. тексеру актісінде бар мәліметтер дәлелді шешім шығару үшін жеткіліксіз екенін ескере отырып, шағымды қарау барысында уәкілетті органның 04.12.2021ж. хатымен «N» компаниясына шағым жасалған кезеңде жоспардан тыс көшпелі кедендік тексеру тағайындалды.
Тексеру қорытындысы бойынша кеден органы 30.03.2022ж. кедендік тексеру актісін шығарды.
30.03.2022ж. көшпелі кедендік тексеру актісінен (бұдан әрі - қосымша тексеру актісі) келесілер жасалады.
24.06.2020ж. ТД бойынша «N» компаниясы Италия аумағынан «өздігінен тиелетін жаңа мобильді бетон араластырғыш, «F» моделі, тауардың құны - 61,1 мың еуро, кедендік құнын декларант бірінші әдіс бойынша мәлімдеген, 13.03.2020ж. келісімшарт бойынша тауарды жеткізу EXW Италия жеткізу шартымен жүзеге асырылды.
«N» компаниясының ұсынған құжаттары мен мәліметтеріне және 13.03.2020ж. келісімшарт бойынша екінші деңгейдегі банктің 11.01.2022ж. жауабына сәйкес тауар үшін төлем жасау мерзімдері мен шарттарын бұзу анықталған жоқ.
12.03.2020ж. ұсынылған қызмет көрсету шартына сәйкес «Т» компаниясы (Қазақстан) «N» компаниясына (Тапсырыс берушіге) қызмет көрсетуге міндеттенеді. Осы Шарттың «шарттың бағасы және есеп айырысу тәртібі» 3-бөлімінде әрбір қызметтің құны көрсетілген, көрсетілген қызметтердің жалпы сомасы 10 055,5 мың теңгені құрады, 10 055,5 мың теңге сомаға 08.08.2020ж. орындалған жұмыстар актісі, 18.03.2020ж. және 19.05.2020ж. төлем тапсырмаларымен 10 055,5 мың теңге сомаға көрсетілген қызметтерге төлем жүргізілді.
Қосымша тексеру актісінде Кодекстің 67-бабына сәйкес қосымша есептеулер болып табылатын және әкелінген тауардың кедендік құнына қосылуы тиіс әкелінетін тауар үшін іс жүзінде төленген немесе төленуге жататын есептеулер «бетон араластырғышты тасымалдау тапсырыс берушінің («N» компаниясы) қаражаты есебінен жүзеге асырылады» қызметтер көрсету шартының 1.2-тармағында айтылған бетон араластырғышты тасымалдауға арналған шығыстар болып табылады.
Көлік шығыстарын растау үшін 12.03.2020ж. халықаралық қатынаста автомобиль көлігімен жүктерді тасымалдауға әне көлік-экспедициялық қызмет көрсетуге арналған шарт, 4 091,4 мың теңге мөлшерінде (Италия маршруты бойынша - ЕАЭО шекарасы 1 120,5 мың теңге сомасында, ЕАЭО шекарасы – Қазақстанның елді мекені 2 970,9 мың теңге мөлшерінде) төлем шоты ұсынылды. «Т» компаниясының (Қазақстан) 08.06.2020ж. орындалған жұмыстарының (көрсетілген қызметтерінің) актісі, 19.05.2020ж. төлем тапсырмасы, сомасы 4 091,4 мың теңге. Төлем фактісі екінші деңгейдегі банктен ұсынылған мәліметтермен расталады. Бетон араластырғыштың ЕАЭО кедендік шекарасына дейінгі көлік шығыстары 1 120,5 мың теңге мөлшерінде «жаңа мобильді бетон араластырғыш» – тауардың кедендік құнына толық көлемде қосылды.
Қосымша тексерудің нәтижелері бойынша кеден органы «N» компаниясы декларация бойынша бетон араластырғыш импортының кедендік құнын дұрыс анықтады, кедендік құнды айқындаудың мәлімделген 1 әдісі расталады, ал осы ТД бойынша алдыңғы тексерудің қорытындылары расталмайды деп есептейді.
17.03.2020ж. ТД бойынша «N» компаниясы «химиялық тауарларды тасымалдауға арналған «М» маркалы жартылай тіркеме – цистерна» - тауарын импорттады. Тауардың бағасы - 17,0 мың еуро. Тауар жеткізу «W» компаниясымен (Нидерланды) жасалған 22.01.2020ж. сатып алу-сату шарты бойынша EXW Нидедландты («S» маркалы автокөлік, «M» маркалы тіркеме-цистерна) жеткізу шартымен жүзеге асырылды. Тауарды жеткізуге байланысты көлік шығындарын декларант 100 евро мөлшерінде мәлімдеген.
Қосымша тексеру жүргізу барысында әкелінген тауардың көліктік шығыстарын растайтын құжаттарды «N» компаниясы ұсынған жоқ. «N» компаниясының 24.03.2022ж. хатына сәйкес аталған құжаттар жоқ.
Кеден органы Кодекстің 66 – бабының 2-тармағына және 67-бабының 3-тармағына сәйкес 22.01.2020ж. келісімшарт бойынша «M» маркалы тіркеме-цистерна» әкелінген тауардың кедендік құнын дұрыс анықтау мүмкін емес, осыған байланысты әкелінетін тауарлармен мәміле құны бойынша әдіс (1-әдіс) қолданылмайды деп есептейді.
17.03.2020ж. ТД бойынша КҚИ - 1,998 АҚШ доллары/1кг ресімделген «М» маркалы жартылай тіркеме цистерна» - тауардың кедендік құнын айқындау кезінде резервтік әдіс (6-әдіс) қолданылды және негіз ретінде 05.01.2020ж. ТД бойынша ресімделген әкелінген тауардың құны қабылданды, онда КҚИ - 2,192 АҚШ долларын/1кг құрады.
17.03.2020ж. ТД бойынша ресімделген тауардың кедендік құны мөлшерінің өзгеруіне байланысты қосымша тексеру нәтижелері бойынша 210,5 мың теңге сомасында кедендік төлемдер мен салықтар есептелді, яғни алдыңғы тексерумен есептелген кедендік төлемдер мен салықтардың сомасы 556,4 мың теңгеден 210,5 мың теңгеге дейін төмендетілді.
Бұдан басқа, «N» компаниясы 28.03.2022ж. хатымен қосымша тексерудің алдын ала актісінің нәтижелерімен келісті.
Жоғарыда баяндалған мән-жайларды назарға ала отырып, кеден органының кедендік тексеру нәтижелері бойынша 210,5 мың теңге сомасында кедендік әкелу бажы мен ҚҚС есептеу заңды, ал 1 771,5 мың теңге сомасында кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу заңсыз болып табылады (1 982,0 – 210,5 = 1 771,5).
Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік - процестік кодексінің 73-бабына сәйкес «N» компаниясының атына 11.04.2022ж. алдын ала шешім жолданды, оған әкімшілік рәсімге қатысушы 12.04.2022ж. алдын ала шешімнің дәлелдерімен келісу туралы жазбаша жауап берді.
Апелляциялық комиссияның шешімімен кедендік тексеру нәтижелері 1 771,5 мың теңге сомасында кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу бөлігінде заңсыз деп танылды, ал 210,5 мың теңге сомасында кедендік төлемдер мен салықтарды есептеу заңды деп танылды.
