Спорт түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ЖТС, ойын бизнесі салығы
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – уәкілетті орган) «А» компаниясының аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі – салық органы) төлем көзінен салық салынатын табыстардан жеке табыс салығын, ойын бизнесі салығын есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламасына апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарына сәйкес көрініп тұрғандай, салық органы «А» компаниясына (бұдан әрі-Компания) 26.02.2015 жылдан бастап 31.12.2018 жылға дейін салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеудің дұрыстығы мен уақтылы төлеу мәселесі бойынша кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 21 247 307,3 мың теңге ЖТС және өсімпұл сомасы бойынша 3 554 806,5 мың теңге, ойын бизнесі салығы сомасы 28 789 401,1 мың теңге және өсімпұл 4 480 680,3 мың теңгеге 11.12.2019 ж. хабарлама шығарылды
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы "Қазақстан Республикасының Кодексінің (Салық кодексі) 10.12.2008 ж. 158, 160-баптарының," салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы "Қазақстан Республикасы кодексінің 321, 350, 351-баптарының талаптарын бұза отырып, шағымдалатын салық сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеу үшін негіз болып табылды"(Салық кодексі) 25.12.2017 ж.компанияның жеке тұлғаларға салық агенті Төлеген табыстан, сондай-ақ төлем көзінен салық салынатын ұтыстан 21 247 720,1 мың теңге сомасына ЖТС есептемеген.
Компания шағымына сәйкес, салықтық тексеру актісінде салықтық тексеруге ұсынылмаған құжаттардың тізбесі көрсетілмеген, тиісінше, барлық қажетті құжаттар толық көлемде ұсынылған.
Сондай-ақ, компанияның пікірінше, салықтық тексеру барысында Мемлекеттік кірістер департаменті жанама әдісті негізсіз қолданған.
Бұл ретте, салықтық тексеру актісінде компанияның 03.04.2019ж., 11.06.2019ж., 24.07.2019 ж., 03.10.2019ж., 09.10.2019ж., 15.10.2019ж., 05.11.2019ж. салық органының талаптарын орындамағаны туралы көрсетілмеген. Мемлекеттік кірістер департаментінің олардың тарапынан тексеру жүргізуге кедергі келтіру, тексеру жүргізу мерзімін ұзарту жолымен жасалған бухгалтерлік операциялар бойынша бастапқы құжаттардың бір бөлігін бермеу дәрменсіз болып табылады.
Осылайша, жоғарыда аталған талаптарда орындаудың нақты мерзімдері белгіленбеген, тиісінше Алматы қаласы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің бастапқы құжаттардың бір бөлігін әдейі бермеді дегені ойдан шығарылған және негізсіз.
Сондай-ақ компания шағымында салықтық тексеру актісінде 2017-2018 жж. ЖТС сипаттамасы бар екендігі көрсетілген, бұл ретте бұл бөлім еңбекке ақы төлеу қорының (ЕТҚ) сипаттамасынан басталады, ал салық төлеушінің деректері мен салықтық тексеру деректері арасындағы алшақтық бойынша есеп айырысулардың өзі ойыншылар үшін ЖТС-ға қатысты болады. Осыған байланысты тіркелген сәйкессіздіктер ЕТҚ-ға немесе ойыншылар үшін ЖТС-ке жататыны белгісіз.
Сонымен қатар, компанияның шағымында салықтық тексеру актісінде қосымша есептеу бойынша салық органы келтірген алшақтықтар сомасын есептеу әдістемесі жоқ екендігі көрсетілген (алшақтықтар сомасы қалай есептелді, олар қандай құжаттарға сілтеме жасайды, сол немесе өзге сома немен негізделеді).
Компанияның дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттеп, уәкілетті орган келесі қорытындыға келді.
Жанама әдісті қолдануға қатысты
25.12.2017 ж. Салық кодексінің 160-бабына сәйкес есепке алуды жүргізу тәртібі бұзылған жағдайда, Салық кодексінің 161, 162 және 163-баптарымен есепке алу құжаттамасы жоғалған немесе жойылған кезде салық органдары осы бапта айқындалған тәртіппен жанама әдістер (активтер, міндеттемелер, айналым, шығындар, шығыстар) негізінде салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді және (немесе) салық салу объектілерін айқындайды.
25.12.2017 ж. Салық кодексінің 161-бабына сәйкес салық органдары талаптарының негізінде сұралатын салық міндеттемелерін есептеу үшін салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін негіз болып табылатын құжаттардың салық төлеушінің (салық агентінің) болмауы немесе ұсынбауы есепке алуды жүргізу тәртібін бұзу, есепке алу құжаттамасының жоғалуы немесе жойылуы деп түсініледі.
Салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындаудың жанама әдістері деп активтерді, міндеттемелерді, айналымды, шығыстарды бағалау, сондай-ақ нақты салыққа және (немесе) салық салуға байланысты объектілерге қатысты салық міндеттемесін есептеу үшін қабылданатын басқа да салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді бағалау негізінде салықтар мен бюджетке төленетін төлемдер сомаларын айқындау түсініледі. 25.12.2017 жылғы Салық кодексіне сәйкес бюджетке төленетін Салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді бағалау салық есептілігінен және (немесе) бастапқы есепке алу құжаттарынан, сондай-ақ басқа да көздерден алынған ақпарат негізінде жүзеге асырылады.
Салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, прокуратураның 2019 жылғы 14.03.хаты және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік департаментінің салықтық тексеруді тағайындау туралы 2019 жылғы 13.11. қаулысы (бұдан әрі – ҰҚКД қаулылары) тексеру жүргізу үшін негіз болды.
ҰҚКД қаулысына сәйкес, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚР ҚК) 307-бабының 3-тармағы 1, 2-тармағында көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамының белгілері бойынша компания қызметкерлерге қатысты №197500041000123 қылмыстық істі тергеуде.
28.06.2021 ж. аудандық сотының Үкімімен (бұдан әрі-28.06.2021 ж. сот Үкімі) барлық қатысушылар ҚР ҚК 2-3-Т. 3-т. 262-бөлігінің 2,307-баптарында көзделген құқық бұзушылықтарды бұзушылар деп танылғанын көрсетеді.
28.06.2021 жылғы сот үкімінде ұйымдасқан топтың тұрақтылығы 2014 жылғы қаңтардан 2019 жылғы желтоқсанға дейін созылған қылмыстық іс-әрекеттің ұзақтығынан, сондай-ақ осы мақсаттар үшін алдын ала құрылған кәсіпорындардың, оның ішінде компанияның есеп айырысу шоттарынан ірі ақша қаражатын алуды жоспарлы және тұрақты жүзеге асырудан және ақша мен өзге де активтерді одан әрі қылмыстық жолмен алынған мүлікті заңдастырудан көрініс тапқаны көрсетілген.
Сондай-ақ, 28.06.2021 жылғы сот үкімінде 2014 жылғы қаңтар мен 2019 жылғы желтоқсан аралығындағы кезеңде компанияның есеп айырысу шоттарына клиенттерден (ойыншылардан) түскен ақшалай қаражатты қылмыстық топты ұйымдастырушылардың нұсқауы бойынша ойыншыларға төлем сылтауымен Екінші деңгейдегі банктерде бухгалтерлер алғандығы атап өтілді. Бұдан әрі айырбастау пункттеріндегі ақша қаражаты аса ірі мөлшерде шетел валюталарына айырбасталды және авиажелілер арқылы Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге шығарылды.
Салықтық тексеру барысында Салық кодексінің 19 және 146 - баптарын басшылыққа ала отырып, Компания өкіліне салықтық тексеру жүргізу үшін қажетті мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсыну туралы талаптар (бұдан әрі-талап) табыс етілді:
- 03.04.2019ж. талап, 05.04.2019ж. С.Д. сенімді тұлғаға тапсырылды (барлық бастапқы бухгалтерлік құжаттар және бағдарламалық қамтамасыз ету және (немесе) ақпараттық жүйе деректерін қарауға қол жеткізу құқығы, бастапқы есепке алу құжаттарының деректері, шарттар, бухгалтерлік есеп тіркелімдері, БКМ фискалдық есебі, Салық салу объектілері және (немесе) олармен байланысты объектілер туралы ақпарат орындау мерзімі көрсетілмеген), орындау мерзімі 20.05.2019ж.;
- 07.06.2019 ж. талап 10.06.2019ж. С.Д. сенімді тұлғаға тапсырылды (төлемдерді қабылдау туралы шарттарға сәйкес қабылданған төлемдер тізілімдерінің тоқсан сайынғы есептері, электрондық касса бойынша ойыншылардың тіркелген логиндерінің тізімі (Т.А.Ә., ЖСН), электрондық касса бойынша ұтысты төлеу, орындалу мерзімі көрсетілмей, жеке тұлғалардың дебиторлық және кредиторлық берешегі), мерзімі орындау мерзімі 22.07.2019ж.
19.07.2019 ж. көрсетілген талапқа компания сұратылған құжаттар мен мәліметтер дайындық процесінде екендігі туралы жауап берді, содан кейін компания өкілдері тексеруші тұлғаға 25.07.2019 ж. кешіктірмей беретін болады;
- 24.07.2019 ж.талап 24.07.2019 ж. С.Д. сенімді тұлғаға тапсырылды (алушының аты-жөні, логин нөмірі, аудару (қайтару) күні мен тәсілі көрсетілген барлық төлемдер бойынша (қайтару және ұтыстар бойынша бөлек) клиенттердің үзінді көшірмелері). Ақша қаражатының қозғалысы көрсетілген логиндердің үзінділері-түсімдер (есепке жатқызу), ставканың мөлшері, ұтыс сомасы, ұтысты төлеу, төлем көзінен салықты ұстау, пайдаланылмаған ақша қаражатының қалдығы, ақша қаражатын қайтару. Клиенттерге тоқсан сайын аудару әдістері бойынша ақшаны қайтару (банк картасына, киви әмиянына немесе қолма-қол ақшаға). Ақшалай қаражатты логинге қайтару тәртібі, мерзімі және негізі. Орындау мерзімі көрсетілмей, салық кезеңдері бойынша қосымша төлемді есептеу үшін қызметтен алынған белгілі бір кірістің талдамасы (тоқсан бойынша), орындау мерзімі 04.09.2019ж. аяқталды.
Көрсетілген талапқа 25.07.2019ж. Компания сұратылған мәліметтер мен құжаттар салық төлеушінің кәсіпкерлік құпиясын құрайтыны туралы жауап берді, өйткені олар жоғары коммерциялық құндылыққа ие. Осыған байланысты, Компания мемлекеттік кірістер департаментінен тексеруші тұлғаның компанияның жабдығын пайдалана отырып, оның қызметкерлерінің қатысуымен қажетті ақпаратпен танысу үшін, мұндай мәліметтерді толық көлемде көшіру мүмкіндігінсіз кеңсеге келуін қамтамасыз етуді сұрайды, бұл ретте тексеру мақсаттары үшін олар сол жерде жекелеген операциялар бойынша іріктеп мәліметтер ұсынуға міндеттенеді.
Бұл ретте, 03.10.2019 ж. компаниядан өтініш келіп түсті, онда қызметкерлер ойын бизнесі туралы заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заң жобасын әзірлеуге байланысты іс-шараларға тартылғанын көрсетеді. Негізгі жүктеме компания бухгалтериясының қызметкерлеріне жүктеледі. Сонымен қатар компания қызметкерлерінен тексеру шеңберінде құжаттар мен мәліметтердің елеулі көлемін дайындау талап етіледі. Осыған байланысты, сондай-ақ салықтық тексеруді жүргізу кезеңінде салық төлеушінің (тексерілетін тұлғаның) белгіленген жұмыс режимін бұзуға жол бермеуді назарға ала отырып, Компания салықтық тексеруді 10.10.2019 ж. дейін тоқтата тұруды сұрайды;
- 03.10.2019 ж. талап 03.10.2019ж. С.Д. сенімді тұлғаға тапсырылды. (ақпараттық жүйеге қолжетімділік (қызмет түрі бойынша әзірленген бағдарламалар) пайдалануды үйрете отырып, онда ақша қаражатының қозғалысы бойынша логиндердің айырығында есепке алу жүргізіледі – түсімдер (есепке жатқызу), мөлшерлеменің мөлшері, ұтыс сомасы, ұтысты төлеу, төлем көзінен салықты ұстау, пайдаланылмаған ақша қаражатының қалдығы, ақша қаражатын қайтару, қорытынды орындау мерзімі 04.09.2019 ж. аяқталды, олардың деректері, салық төлеуші салық міндеттемелерін есептеу кезінде салық салу базасы ретінде анықталады және танылады, орындау мерзімі көрсетілмеген
Аталған талапқа компания электрондық тасығышта тек қана - 2018 жылғы қаңтар-2018 жылғы қараша аралығындағы кезеңде электрондық кассаның логиндері бойынша ақша қаражатының қозғалысы (2019 жылғы 14.10.мәліметтер мен құжаттарды қабылдау-тапсыру актісі) ұсынылған.
Бұл ретте, салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, компания бұрын талап етілген т. а. ә., ЖСН бөлінісінде барлық 2017ж. және 2018ж. желтоқсан үшін мәліметтерді, сондай-ақ басқа да бұрын талап етілген құжаттар мен мәліметтерді ұсынбаған.
- 09.10.2019ж. талап 09.10.2019ж. С.Д. сенімді тұлғаға тапсырылды (IP 91.216.220.23 серверге қол жеткізу, DNS аты бар серверге қол жеткізу cassa.olimpapi2.com, 91.216.220.0/24 желісінде орналасқан құрылғылардың картасын және Сайтқа қызмет көрсететін компаниялармен жасалған шарттарды ұсыну www.olimp.kz, орындау мерзімі көрсетілмеген), орындау мерзімі аяқталды 04.09.2019ж.
Салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, сұратылған қолжетімділік тексеруші қызметкерлерге, сондай-ақ өз кезегінде тартылған маманның қорытындысында одан әрі көрсету үшін тиісті жазбалар, фото тіркеу жүргізген тартылған маманға берілді;
- 15.10.2019ж. талап 15.10.2019ж. С.Д. сенімді тұлғаға тапсырылды (салықтарды есептеумен байланысты және кіріс алуға бағытталған кірістер мен шығыстар бойынша барлық растайтын құжаттар, оның ішінде сұратылған құжаттар мен мәліметтер 21.10.2019ж. дейінгі мерзімде нақты көрсетілген 17 позиция бойынша).
Салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей, Компания сұратылған құжаттарды және соңғысы бойынша мәліметтерді ұсынды (21.10.2019ж. мәліметтер мен құжаттарды қабылдау-тапсыру актісі). Сондай-ақ, компания Бухгалтерия қызметкерлерінің талаптарды орындамау себептері салықтық тексеру қорытындысы бойынша жүргізілетін қызметтік тергеу барысында анықталатыны туралы түсініктеме берді;
- 05.11.2019ж. талап 05.11.2019ж. адвокат З. А. тапсырылды.
Тиісінше, жоғарыда аталған талаптар бойынша компанияның салықтық тексерісі аяқталғанға дейін жауаптар берілмеген немесе толық көлемде берілмеген.
25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 161-бабына сәйкес, егер салықтық тексеру жүргізу барысында салық төлеуші (салық агенті) салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін қажетті құжаттардың барлығын немесе бір бөлігін ұсынбаса, салық төлеушіге (салық агентіне) салық органының салық төлеушінің (салық агентінің) салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық тексеру жүргізу немесе тексеру жүргізу кезінде салықтық сондай-ақ салықтық тексеруді тоқтата тұру туралы хабарлама жібереді.
Салық органының талабы салық төлеушіге (салық агентіне) талап тапсырылған күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде орындалуға жатады.
Салық органының талабы бойынша салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін қажетті құжаттарды табыс етпеген салық төлеуші (салық агенті) көрсетілген құжаттарды табыс етпеу себептерін жазбаша түсіндіруге міндетті.
Демек, салық органының көрсетілген құжаттарды табыс ету немесе қалпына келтіру туралы талабы осы талап табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде орындалуға жатады, салық органының талабы бойынша талап етілген құжаттар табыс етілмеген жағдайда, салық төлеуші (салық агенті) көрсетілген құжаттарды табыс етпеу себептерін жазбаша түсіндіруге міндетті.
Бұрын айтылғандай, мемлекеттік кірістер департаментінің қойылған талаптары бойынша компания салықтық тексеруді аяқтағанға дейін жауаптар ұсынбаған немесе толық көлемде ұсынылмаған. Бұл ретте, компанияның көрсетілген талаптарда орындау мерзімінің жоқтығы туралы дәлелдері дәрменсіз болып табылады, өйткені орындау мерзімі 25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 161-бабында қарастырылған.
Жоғарыда баяндалғанды ескере отырып, жоғарыда аталған талаптарда көрсетілген құжаттарды компанияның ұсынбауына немесе толық көлемде ұсынбауына байланысты, осы бапта және 25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 161, 162 және 163-баптарында айқындалған тәртіппен жанама әдістер негізінде салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау негізделген болып табылады.
Мемлекеттік кірістер департаменті жүргізген тақырыптық тексеру барысында салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін мынадай мәліметтерді пайдаланғанын көрсету қажет:
1. Банктік есеп айырысу шоттары бойынша ақша қаражатының қозғалысы;
2. Екінші деңгейдегі банктерге, төлем жүйелеріне және төлем жүйелерінің ұйымдарына қатысты жүргізілген қарсы тексерулер барысында алынған мәліметтер;
3. 01.10.2014ж. бастап 31.12.2018ж. аралығындағы кезеңде қойылған және сол уақытта тіркеу есебінен шығарылған бақылау-касса машиналарының фискалдық есептеуішінің көрсеткіші;
4. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 307-бабының 3-бөлігі 1, 2-тармақтарында көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамының белгілері бойынша СДТБТ-де тіркелген сотқа дейінгі тергеп-тексеру материалдары.
Бұл ретте, салықтық тексеру актісінде көрсетілгендей, банктік шоттар бойынша ақша қаражатының қозғалысына тиісті талдау жүргізілді, сондай-ақ «НВ» компаниясында қарсы тексеру нәтижелері бойынша алынған мәліметтер зерделенді.
04.11.2019ж. №1048 қарсы тексеру актісінен «Н» компаниясы тексеруге бастапқы құжаттар, банктік шарттар және Компания мен LiveSport, TV, Sportradar, US резидент еместері арасында қол қойылған келісімшарттар ұсынылғанын атап өту қажет.
Салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, компания мен TV компаниясы арасында жасалған 01.03.2018 жылғы Шартқа сәйкес шарттың мәні сайтта BetGames өнімі мен қызметін ұсыну болып табылады www.betgames.tv. сияқты:
а) Баккарға Ставка (Baccarat - қа ставка);
б) покерге Ставка (покерге ставка);
в) ойнатқыштар (Dice);
г) сүйек дуэлі (Dice Duel);
д) лактар 5 (Licky 5);
ж) лактар 6 (Licky 6);
з) лактар 7 (Lucky 7);
к) ставкалар шайқасы (Bets соғысы);
л) Fortune дөңгелегі (Fortune Wheel).
Осылайша, BetGames өнімдері мен қызметтерінің көрсетілген атаулары электрондық казино мен интернет-казиноға тән, ол «ойын бизнесі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тыйым салынады.
«Н» компаниясының 04.11.2019ж. №1048 қарсы тексеру актісінен, сондай-ақ «А» компаниясының тиісті өтінімі негізінде, «Өзге шығыстар» және «ойыншыларға басқа да шығыстар төлеу» төлем тағайындауымен тексерілетін кезең үшін қолма-қол нысанда 132 281 672,1 мың теңге мөлшерінде ақша қаражаты алынғаны келіп шығады.
Тиісінше, 26.02.2015ж. - 31.12.2018ж. аралығындағы қарсы тексеру нәтижелеріне сәйкес, «Н» компаниясының қолма-қол нысанында алынған және үшінші тұлғаларға төленген ақша қаражатының жалпы сомасы 132 281 672,1 мың теңгені құрайды.
Сондай-ақ, «Н» компаниясының есеп айырысу шоты қозғалысының үзіндісін зерделеу барысында жеке тұлғалардың 12 000,0 мың теңге сомаға «қызметкерге есеп беру үшін ойыншыларға...» мақсаты бойынша қосымша сома алу белгіленді, олар тексеру барысында ойыншыларға ұтыстарды төлеу ретінде есепке алынды.».
Crome Togo, by компаниясы lycam V төлемін 16.05.2017 жылдан бастап 31.12.2018 жылға дейін жалпы 92 606 884,8 мың тенге, яғни c компаниялары мен «S» - 252 05.12.2019ж.), «Q» компаниясы (13.12.2019 ж. №1051), «J» компаниясы (№04.12.2019ж. №1157), «С» компаниясы (05.12.2019ж. №1153), «G» компаниясы (05.12.2019ж. №1156), «А» компаниясы (12.11.2019ж. №1050).
Осылайша, компания тексерілетін салық кезеңінде жалпы сомасы 224 900 556,9 мың теңгеге төлемдер жүргізді (132 281 672,1+ 92 606 884,8+12 000,0).
Бұл ретте, «Q» компаниясында (13.11.2019ж. №1051), «W» компаниясында (05.12.2019 ж. №251), «A» компаниясында (12.11.2019ж. №1050), «K» компаниясында (09.12.2019ж. №1158), «Q» компаниясында (13.11.2019 ж. № 1051), «Q» компаниясында (13.11.2019ж. № 1051), «P» (04.12.2019ж. №1145), «RPS» компаниясы (09.12.2019ж. №1148), «C» компаниясы (05.12.2019 ж. №1153), «Q» компаниясы (05.12.2019ж. №1150) және халықтан қабылданған ақшалай қаражаттың жалпы сомасы 246 930844,6 мың теңгені құрайды.
16.05.2017ж. бастап 31.12.2018ж. аралығындағы кезеңде бақылау-касса машиналарының фискалдық есептеуішінің деректерін көрсету ақша қаражатының түсуі 1 396 579,4 мың теңгені құрайды.
«Н» компаниясында, «К» компаниясында, «М» компаниясында, «C» компаниясында, «A» компаниясында және «Е» компаниясында ашылған банктік есеп айырысу шоттары бойынша ақша қаражатының қозғалысы жөніндегі мәліметтерге сәйкес ақша қаражатының түсімдері жалпы сомасы 11 521 683,4 мың теңгені құрады.
Осылайша, 16.05.2017ж. - 31.12.2018ж. аралығындағы түсімнің жалпы сомасы 259 849 107,4 мың теңге мөлшерінде құрайды (246 930 844,6+1 396 579,4+11 521 683,4).
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша жанама әдістер негізінде салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау кезінде банктік шоттардың мәліметтері, үстеме тексеру нәтижелері, бақылау-касса машиналарының фискалдық есептеуіші бойынша айғақтар және салықтық тексеру барысында алынған өзге де материалдар негізді түрде пайдаланылды.
ЖТС есептеуге қатысты
Салық кодексінің 12 - бабы 1-тармағының 31) тармақшасына сәйкес салық агенті осы Кодекске сәйкес төлем көзінен ұсталатын салықтарды есептеу, ұстап қалу және аудару жөніндегі міндет жүктелген дара кәсіпкер, жекеше нотариус, жеке сот орындаушысы, адвокат, кәсіби медиатор, заңды тұлға, оның ішінде бейрезидент заңды тұлға, салық агенті болып табылады.
Салық кодексінің 153-бабының 1-тармағына сәйкес Салық кодексінің 155-бабына сәйкес айқындалатын салық салу объектілері бар жеке тұлғалар жеке табыс салығын төлеушілер болып табылады
Салық кодексінің 155-бабының 1-тармағымен жеке тұлғаның табыс салығы салынатын объектілер болып табылады:
1) төлем көзінен салық салынатын кірістер;
2) кірістер, төлем көзінен салық салынбайтын.
Бұл ретте, Салық кодексінің осы бабының 2-тармағында салық салу объектілері Салық кодексінің 156-бабында көзделген түзетулер ескеріле отырып, салық салуға жататын табыстар мен осы бөлімде көзделген жағдайларда, тәртіппен және мөлшерлерде салық шегерімдері арасындағы айырма ретінде айқындалады деп белгіленген.
Салық кодексінің 160-бабына сәйкес төлем көзінен салық салынатын табыстарға табыстардың мынадай түрлері жатады:
1) қызметкердің табысы;
2) жеке тұлғаның салық агентінен түсетін кірісі;
3) Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетін зейнетақы төлемдері;
4) дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;
5) Стипендиялар;
6) жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыс.
Бұл ретте, Салық кодексінің 168-бабының 1-тармағына сәйкес жеке тұлғаның салық агентінен төлем көзінен салық салынатын табысы салық кодексінің 156-бабында көзделген түзетулер және Салық кодексінің 166-бабы 1-тармағының 7) тармақшасында көзделген салық шегерімі ескеріле отырып, жеке тұлғаның салық агентінен салық салуға жататын табысы ретінде айқындалады.
Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, салық кодексінің осы бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген кірістер жеке тұлғаның салық агентінен салық салуға жататын табысы болып табылады.
Сондай-ақ, Салық кодексінің 172-бабына сәйкес Салық кодексінің 156-бабында көзделген түзетулер ескеріле отырып, салық агенті дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түрінде төлейтін, салық салынуға жататын табыс төлем көзінен салық салынатын дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс болып табылады.
Жеке табыс салығының сомасы төлем көзінен салық салынатын дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі есептелген кіріс сомасына салық кодексінің 158-бабында белгіленген мөлшерлемелерді қолдану арқылы есептеледі.
Бұл ретте, ұтысты, сыйақыны төлеу кезінде ұсталған жеке табыс салығының сомасы осы салықтың төлем көзінен ұсталғанын растайтын құжаттар болған кезде салық кодексінің 178 және 179-баптарында белгіленген тәртіппен салықтарды есептеуді және төлеуді жүзеге асыратын дара кәсіпкер салық кезеңі үшін есептеген жеке табыс салығының есебіне жатқызылады.
Осыған ұқсас нормалар 25.12.2017 ж. Салық кодексінің 321, 327, 350, 351-баптарында қарастырылған.
Осылайша, төлем көзінен салық салынатын табыстарға жеке тұлғаның салық агентінен салық салуға жататын табыстары, сондай-ақ жеке тұлғалардың ұтыс түрінде алған табыстары жатады.
25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 179-бабы 2-тармағының 5) тармақшасына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға өзінің талаптарын негіздейтін мән-жайлар және осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелер көрсетілуге тиіс.
Бұл ретте компания шағымға өзінің талаптарын негіздейтін құжаттарды және компания қызметінен кіріс алғанын растайтын дәлелдемелерді қоса тіркемеген.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру актісінен көрініп отырғандай, 16.05.2017 ж. бастап 31.12.2018 ж. аралығындағы кезеңде жүргізілген үстеме салықтық тексерулер және банктік шоттар бойынша мәліметтер нәтижелері бойынша мыналар белгіленген:
Халықтың пайдасына есептелген төлемнің жалпы сомасы (ұтыс түріндегі төлем) – 92 606 884,8 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 17 739 357,8 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 74 867 527,0 мың теңге.
16.05.2017 ж. бастап 31.12.2018 ж. аралығындағы кезеңде жеке тұлғаның салық агентінен түскен кірістері (қолма-қол нысанда алынған ақша қаражаты) 132 293 672,1 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 40 375 643,1 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 91 918 029,0 мың теңге.
Тиісінше, 16.05.2017 ж. бастап 31.12.2018 ж. аралығындағы кезеңде төлем көзінен салық салынатын табыстардың жалпы сомасы 224 900 556,9 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 58 115 000,8 мың теңге сомасында;
- 2018ж.сомасы 166 785 556,1 мың теңге.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 16.05.2017 ж. бастап 31.12.2018ж. аралығындағы кезеңде төлем көзінен салық салынатын ЖТС есептелді, 22 490 055,7 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 5 811 500,1 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 16 678 555,6 мың теңге.
Бұл ретте, салықтық тексеру актісінен компания 16.05.2017ж. бастап 31.12.2018 ж. аралығындағы кезеңде төлем көзінен салық салынатын ЖТС есептегені 1 242 415,6 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 439 652,7 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 802 762,9 мың теңге.
Осылайша, Салық кодексінің 161-бабын бұза отырып, компания тексерілетін салық кезеңі үшін төлем көзінен салық салынатын ЖТС сомасын 21 247 640,1 мың теңге сомасына кеміткен, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 5 371 847,4 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 15 875 792,7 мың теңге.
Сондай-ақ, 28.06.2021 жылғы сот үкімінде 12.03.2020 жылғы сот-экономикалық сараптаманың қорытындысына сәйкес ЖТС жалпы сомасы 21 247 720,1 мың теңгені құрағанын атап өткен жөн.
Бұл ретте, сот отырысы барысында маман К.Н. салықтық тексеру актісін қолдады және оған келтірілген барлық мәліметтерді негіздеді.
25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 158-бабы 10) тармақшасының 1-тармағына сәйкес салықтық тексеру актісінде талаптары бұзылған Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті ережелерін көрсете отырып, төлем көзінен салық салынатын ұтыс түріндегі табыс сомасынан ЖТС есептеу бөлігінде анықталған бұзушылықтар егжей-тегжейлі сипатталған, тиісінше, компанияның көрсетілген бөліктегі дәлелдері мыналар мүмкін емес болып табылады.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 21 247 640,1 мың теңге сомасында ЖТС есептеу негізделген болып табылады.
Ойын бизнесі салығын есептеуге қатысты
Салық кодексінің 411-бабына сәйкес қызметін, оның ішінде букмекер кеңсесінің қызметтерін көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар ойын бизнесі салығын төлеушілер болып табылады.
Салық кодексінің 412-бабының 5) және 6) тармақшаларымен букмекер кеңсесінің, букмекер кеңсесінің кассасы және букмекер кеңсесінің электрондық кассасы қызметтерін көрсету саласындағы қызметті жүзеге асыру кезінде ойын бизнесіне салық салу объектілері болып айқындалған.
Салық кодексінің 416-бабы 1-тармағына сәйкес ойын бизнесі саласындағы қызметтен алынған табыс сомасы Салық кодексінің 416-бабы 2-тармағында белгіленген табыстың шекті сомасынан асып кеткен жағдайда қосымша төлем есептеледі.
Салық кодексінің 416 – бабының 2-тармағына сәйкес салық кезеңі үшін букмекер кеңсесінің қызметінен ойын бизнесі салығын төлеушілер үшін табыстың шекті мөлшері айлық есептік көрсеткіштің 2 000 еселенген мөлшерін құрайды.
Күнтізбелік тоқсан ойын бизнесі салығы үшін Салық кодексінің 414-бабына сәйкес салық кезеңі болып табылады.
Салық кодексінің 416-бабы 3-тармағына сәйкес табыстың шекті мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және салық кезеңінің бірінші күніне қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіш мөлшері негізге алына отырып айқындалады.
Салық кодексінің 416-бабының 4-тармағына сәйкес қосымша төлемді есептеу мақсатында ойын бизнесі саласындағы қызметтен алынған табыс деп Осындай қызметті жүзеге асыру нәтижесінде салық кезеңі ішінде алынған табыс сомасы мен құмар ойынға және (немесе) бәс тігуге қатысушыларға төлемдер сомасы арасындағы оң айырма танылады.
Салық кодексінің 417-бабының 1-тармағында қосымша төлем табыстың шекті мөлшерінің асып кету сомасына салық кодексінің 147-бабының 1-тармағында белгіленген мөлшерлемені қолдану арқылы есептеледі және есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 25-күнінен кешіктірілмей төленуге жатады деп айқындалған.
Салық кодексінің 147-бабының 1-тармағына сәйкес салық төлеушінің салық салынатын кірісіне 20 пайыз мөлшерлеме бойынша салық салынуға тиіс.
Осыған ұқсас нормалар 25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 539, 540-баптарында көзделген.
Қаралып отырған жағдайда жүргізілген қарсы салықтық тексерулердің нәтижелеріне, сондай-ақ Екінші деңгейдегі банктердің есеп айырысу шоттары бойынша ақша қаражатының қозғалысын зерделеу нәтижелері бойынша мыналар белгіленген:
Халықтан қабылданған ақшалай қаражаттың жалпы сомасы (интернет-шоттарды, ойыншылардың логиндерін толықтыру) 259 849 107,9 мың теңге мөлшерінде құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 68 604 755,7 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 191 244 352,2 мың теңге.
Халықтың пайдасына есептелген төлемнің жалпы сомасы (ойыншыларға ақшалай қаражатты аудару) 92 606 884,8 мың теңге мөлшерінде құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 17 739 357,8 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 74 867 527,0 мың теңге.
Осындай қызметті жүзеге асыру нәтижесінде салық кезеңінде алынған табыс сомасы мен құмар ойынға және (немесе) бәс тігуге қатысушыларға төленетін төлемдер сомасы арасындағы оң айырма 167 242 223,1 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 50 865 397,9 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 116 376 825,2 мың теңге.
Салық кодексінің 416 – бабының 2-тармағына сәйкес салық кезеңінде букмекер кеңсесінің қызметінен ойын бизнесі салығын төлеушілер үшін табыстың шекті мөлшері 2 000 еселенген айлық есептік көрсеткіш мөлшерін құрайтыны, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 13 614,0 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 19 240,0 мың теңге.
Қосымша төлем есептелетін табыстың шекті мөлшерінен асып кету сомасы 167 209 369,1 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 50 851 783,9 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 116 357 585,2 мың теңге.
Салықтық тексеру нәтижелері бойынша қосымша төлем сомасы 33 441 873,8 мың теңгені құрады, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 10 170 356,8 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 23 271 517,0 мың теңге.
Ойын бизнесі декларациясы және тіркелген салық (710.00 Н.) деректеріне сәйкес Компания 4 652 472,7 мың теңге мөлшерінде қосымша төлем есептеді, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 1 702 472,9 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 2 949 999,8 мың теңге.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша тексерілетін кезең үшін ойын бизнесі салығы бойынша қосымша төлем сомасы 28 789 401,1 мың теңге сомасында төмендетілгені анықталды, оның ішінде:
- 2017ж. (мамыр-желтоқсан) 8 467 883,9 мың теңге сомасында;
- 2018ж. сомасы 20 321 517,2 мың теңге.
Сондай-ақ, соттың 28.06.2021 жылғы үкімінде сот-экономикалық сараптаманың 12.03.2020 жылғы қорытындысына сәйкес ойын бизнесі салығының қосымша төлемін есептеудің жалпы сомасы 28 789 401,1 мың теңгені құрағанын атап өткен жөн.
Бұл ретте, сот отырысы барысында маман К.Н. салықтық тексеру актісін қолдады және оған келтірілген барлық мәліметтерді негіздеді.
Айта кету керек, 25.12.2017 жылғы Салық кодексінің 158-бабы 10) тармақшасының 1-тармағына сәйкес салықтық тексеру актісінде Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті ережелерін көрсете отырып, ойын бизнесі салығының қосымша төлемін есептеу бөлігінде анықталған бұзушылықтар егжей-тегжейлі сипатталған, олар бұзылған, тиісінше, компанияның көрсетілген бөліктегі дәлелдері дәрменсіз болып табылады.
Осылайша, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 28 789 401,1 мың теңге сомасындағы ойын бизнесі салығына қосымша төлем есептеу негізді болып табылады.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінің 73-бабына сәйкес 01.04.2022 ж.компанияның атына алдын ала шешім жіберіліп, оған әкімшілік рәсімге қатысушы жазбаша қарсылық білдірді. Компанияның қарсылығында айтылған дәлелдер шешім қабылдау кезінде қарастырылды.
Апелляциялық комиссия шағымданған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы шешім қабылдады.
