Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің есепке жатқызылатын қосылған құн салығының (ҚҚС) бюджетке төлеуге жатпайтын қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан асып кету сомасы туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясының шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы қайтаруға ұсынылған ҚҚС сомаларының дұрыстығын растау мәселелері бойынша, сондай-ақ 03.03.2023 ж. бастап 30.09.2023 ж. дейінгі кезең үшін ҚҚС бойынша салық міндеттемесін орындау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша есепке жатқызылатын ҚҚС есептелген салық сомасынан асып кеткен сомасы туралы хабарлама шығарылды, бюджетке төлеуге жатпайтын қайтаруға расталмаған, 46 019,7 мың теңге мөлшерінде.
«А» компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
1. «Пирамида» аналитикалық есебін талдау нәтижесінде анықталған бұзушылықтарға қатысты
«Пирамида» талдамалық есебін талдау нәтижесінде анықталған бұзушылықтардың болуы және валюталық түсімнің түспеуі ҚҚС қайтарудан бас тартуға негіз болды.
Осы тұжырымдармен «А» компаниясы Салық кодексінің қағидалары мен 143-бабының 52, 54-тармақтарының ережелеріне сүйене отырып келіспейді, ҚҚС қайтару мақсаттары үшін экспорттаушымен жасалған мәмілелер бойынша тікелей жеткізушілердің ҚҚС есептеу және төлеу бойынша бұзушылықтардың болмауы маңызды деп санайды, оған қатысты қайтаруға өтініш берілген.
Экспорттаушы өнім берушіде үшінші тұлғалармен мәмілелер бойынша бұзушылықтардың болуы не болмауы экспорттаушыға «бюджеттен қосылған құн салығын қайтару» мемлекеттік қызметін көрсету нәтижесіне әсер етпеуге тиіс.
Осыған байланысты актіде 2 және 3 деңгейдегі өнім берушілер тарапынан анықталған бұзушылықтар туралы жалпы сомасы 1 370,2 мың теңге мәліметтерді көрсету негізсіз болып табылады.
Тексеру актісінен «салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 25.12.2017 ж. Кодексінің (Салық кодексі) 152-бабының 12-тармағына сәйкес «Пирамида»талдамалық есебін талдау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға байланысты 1 906,9 мың теңге сомасында ҚҚС асып кеткені қайтарылуға расталмағаны, оның ішінде:
- Жеткізушілер бойынша бұзушылықтар бойынша 536,7 мың теңге;
- 2-3 деңгейдегі жеткізушілерде анықталған бұзушылықтар бойынша 1 370,2 мың теңге.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Салық кодексінің 152-бабының 1-тармағында ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС асып кету сомасын қайтару туралы талапты ұсынған салық төлеушіге қатысты ТБЖ қолданумен жүргізілетіні анықталды.
Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына сәйкес ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау мақсатында тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын және ТБЖ қолдану тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
Уәкілетті орган ҚҚС асып кетуін қайтару қағидаларын да бекітеді, бұл туралы Салық Кодексінің 429-бабының 10-тармағында көрсетілген.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 19.03.2018 ж. №391 бұйрығымен ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын, сондай - ақ тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын растау мақсатында ҚҚС асып кетуін қайтару және ТБЖ қолдану қағидалары (бұдан әрі - №391 қағидалар) бекітілді.
№391 Қағидалардың 11-тармағына сәйкес қайтаруға ұсынылған ҚҚС асып кеткен сомалардың дұрыстығын, сондай-ақ бюджеттен қайтарылған, оған қатысты оңайлатылған қайтару тәртібі қолданылған ҚҚС сомаларының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру жүргізу кезінде МҚК тексерілетін салық кезеңі үшін ақпараттық жүйені (АЖ) қолдана отырып, тексерілетін көрсетілетін қызметті алушы бойынша талдамалық есепті қалыптастырады №391 Ереженің 3-тарауына сәйкес жеткізушілер бойынша» Пирамида».
№391 Қағидалардың 38-тармағына сәйкес тәуекелдерді басқару дәрежесі осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес тәуекел дәрежесінің өлшемшарттары бойынша балл берудің автоматтандырылған есебі негізінде тәуекел дәрежесін айқындайды, олар бойынша талдамалық есеп қалыптастырылатын тәуекел аймағындағы салық төлеушілер санатына жатқызылған салық төлеушілерді айқындау мақсатында тақырыптық тексерулер жүргізу кезінде АЖ-ны пайдалана отырып, ҚҚС асып кетуін растау мақсатында «Пирамида» және оңайлатылған тәртіппен қайтаруға жататын ҚҚС асып кету сомасын анықтау кезінде.
Бұл ретте №391 Қағидалардың 39-тармағына сәйкес салық төлеушінің өзінің заңсыз әрекеттерінен пайда алу тәуекелін айқындау үшін салық пайдасын (салық үнемдеуін) алу және салық төлемдерін азайту мақсатында жария етуге жатпайтын құпия ақпарат болып табылатын, оның ішінде тәуекел дәрежесін (деңгейін) бағалау жүргізілген салық төлеушіге критерийлер қолданылады.
№391 Қағидалардың 40-тармағында тәуекелдерді икемді және жедел басқару мақсатында Комитет тоқсан сайын есепті кезеңнің екінші айының бірінші күнінен кешіктірмей Комитеттің ресми сайтында орналастырылуға жататын тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын есептеу тәртібін айқындайды.
Бұл ретте №391 Қағидалардың 43-тармағында тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша балдардың жиынтық қорытындысы МКК белгілеген баллдар шегінен асып кетсе, мұндай салық төлеушілер бойынша «Пирамида» есебі қалыптастырылмайтыны анықталды.
Егер тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша балдардың жиынтық қорытындысы Комитет белгілеген баллдар шегінен аспаса, онда мұндай салық төлеушілер бойынша «Пирамида» есебі қалыптастырылады.
«Тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын есептеудің кейбір мәселелері туралы» МКК Төрағасының 25.11.2022 ж. №693 бұйрығымен тәуекел дәрежесінің өлшемшарттарын пайдалана отырып бағалау нәтижелері бойынша 350 балл мөлшерінде балл шегі белгіленді.
Серіктестік қызметінің көрсеткіштерін бағалау бойынша тәуекел дәрежесі критерийлері бойынша балдарды автоматтандырылған есептеуге сәйкес балдардың жиынтық қорытындысы №391 Қағидалардың 43-тармағында белгіленген шектен аспағандығына байланысты Серіктестік бойынша тексерілетін салық кезеңі үшін «Пирамида» есебі қалыптастырылады.
«Пирамида» есебі салық міндеттемелерін орындамау тәуекелі және №391 Қағидалардың 47-тармағында көрсетілген тәуекел ескеріле отырып, оның ішінде жалған (бестоварлық) операцияларды пайдалана отырып қалыптастырылады.
№ 391 Қағидалардың 46, 47-тармақтарында тәуекелдер ұғымдары айқындалған, атап айтқанда:
- өнім берушінің салық есептілігі мәліметтерін және АЖ мәліметтерін салыстыру нәтижесінде анықталған сәйкессіздіктер, сондай-ақ бюджетке ҚҚС есептеу және төлеу бойынша салық міндеттемелерінің орындалмағанын көрсететін басқа да мәліметтер салық міндеттемелерін орындамау тәуекелі деп танылады.
- көрсетілетін қызметті алушының салықтық пайда алу (салықтық үнемдеу) және салық төлемдерін азайту мақсатында өзінің заңсыз әрекеттерінен пайда алу тәуекелі деп танылады:
салықтарды төлеуден жалтару схемаларын қолдану, оның ішінде тауарларды іс жүзінде жеткізбей, жұмыстарды орындамай, қызметтер көрсетпей ҚҚС сомаларын есепке жатқызу құқығын алу мақсатында мәмілелер жасасу және (немесе) тауардың қосылған құнын ұлғайту, тиісінше ҚҚС асып кетуін ұлғайту мақсатында мәмілелер жасасу;
қолма-қол ақшаны көлеңкелі экономикаға шығаруға және қолма-қол ақшаны алуға бағытталған әрекеттер;
басқа мәмілені жабу мақсатында жасалған жалған мәмілелер (мәмілелердің бағасын айтарлықтай төмендету немесе асыра бағалау).
Салық кодексінің 152 - бабының 11-тармағына сәйкес Салық кодексінің мақсаттары үшін салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) ақпараттық жүйелердің мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері «Пирамида» талдамалық есебі болып табылады.
Осылайша, салық заңнамасына сәйкес салық органы жүзеге асыратын бақылау нәтижесі болып табылатын «Пирамида» талдамалық есебі №391 Қағидалардың 46, 47-тармақтарында көрсетілген тәуекелдерді ескере отырып, тексерілетін салық кезеңі үшін қалыптастырылады. Бұл ретте № 391 қағидалар көрсетілетін қызметті алушының тікелей жеткізушілеріне қатысты «Пирамида» талдамалық есебін қалыптастыруды шектемейді.
Қаралып отырған жағдайда, тексеру актісінен серіктестіктің тәуекел дәрежесі критерийлерін пайдалана отырып, бағалау нәтижелері бойынша баллдардың жиынтық қорытындысы жариялауға жатпайтын құпия ақпарат болып табылатын шекті мәннен (350 балл) аспағаны, осыған байланысты «өнім берушілер бойынша Пирамида» талдамалық есебі қалыптастырылғаны шығады.
Тексеру барысында «Пирамида» талдамалық есебі әртүрлі деңгейдегі серіктестіктің жеткізушілері бойынша 01.04.2022 ж. бастап 30.09.2023 ж. дейін тексерілетін салық кезеңі үшін қалыптастырылды.
№391 Қағидалардың 3-тарауының 52-тармағына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілерде «Пирамида» Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде, ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау талапта және (немесе) салық өтінішінде көрсетілген, ҚҚС асып кету сомасына азайтылған сомалар шегінде жүргізіледі. мынадай фактілерді ескере отырып, бірақ олармен шектелмей, салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді жеткізушілердің:
- өнім берушідегі ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) ЭШФ АЖ және басқа МҚҚ АЖ мәліметтері арасындағы сәйкессіздіктер;
-өнім берушіде ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізілімінде көрсетілген мәліметтер мен сатып алушының өзі сатып алған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізіліміндегі мәліметтер арасындағы алшақтықтар;
- ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығарылған тұлғамен, оның ішінде таратылған, әрекетсіз, банкротпен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызу-салық кодексінің 85-бабына сәйкес осындай тұлға ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығарылған күннен бастап;
- заңды күшіне енген сот шешімі негізінде жарамсыз деп танылған мәміле бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызу;
- қызметі бойынша басшыға (құрылтайшыға) қатысты Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 216 және 245-баптарында көрсетілген құқық бұзушылықтар бойынша қылмыстық істі сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізілімінде тіркеу фактісі бар өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызу, оңалту негіздері бойынша тоқтатылғандарды қоспағанда;
- осы Қағидалардың 47-тармағында көзделген тәуекелдер анықталған өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызу;
- есептелген ҚҚС сомаларын төлеу бойынша салық міндеттемесі орындалмаған өнім берушімен өзара есеп айырысу бойынша ҚҚС сомаларын есепке жатқызу».
Бұл ретте №391 Қағидалардың 3-тарауының 53-тармағымен растауға жататын ҚҚС асып кету сомасы мынадай тәртіппен айқындалатыны айқындалған:
- №391 Қағидалардың 52-тармағында көрсетілген фактілерді ескере отырып, салық заңнамасын бұзу сомасы шегінде әрбір салық төлеушіден бастап ҚҚС қайтару туралы талапты және (немесе) салықтық өтінішті ұсынған көрсетілетін қызметті алушыға дейін тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілер есепке жатқызған ҚҚС сомаларының ең азы белгіленеді;
- жиынтықта мынадай сомалардың ең азы белгіленеді:
осы тармақтың 1) тармақшасына сәйкес айқындалған ҚҚС сомасынан жиынтық қалыптасқан ҚҚС сомасы;
тікелей жеткізушіден ҚҚС қайтару туралы талапты немесе салықтық өтінішті ұсынған көрсетілетін қызметті алушы есепке жатқызған ҚҚС сомасы;
- ҚҚС немесе салық өтінішін қайтару туралы талапта көрсетілген ҚҚС асып кеткен сомадан осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген тәртіппен айқындалған ҚҚС сомалары шегеріледі.
Қарастырылып отырған жағдайда серіктестіктің жеткізушілері бойынша «Пирамида» қалыптастырылған Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша ЭШФ АЖ деректері бойынша ҚҚС сомалары мен серіктестіктің тікелей жеткізушілерінің ҚҚС бойынша салық есептілігі арасында сәйкессіздіктер анықталды:
1) «А» компаниясы ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 35 458,8 мың теңге сомаға салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету белгіленген «G» компаниясының жеткізушісі бойынша 0,3 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды. 18.01.2024 ж.бұзушылықтарды жою туралы өтініш тіркеу орны бойынша МКБ-ға жолданды. Бұзушылық жойылған жоқ, осыған байланысты 0,3 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
2) «А» компаниясы ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 24 724,8 мың теңге сомаға салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету белгіленген «М» компаниясының жеткізушісі бойынша 496,1 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды. 19.01.2024 ж.бұзушылықтарды жою туралы өтініш тіркеу орны бойынша МКБ-ға жолданды. Бұзушылық жойылған жоқ, осыған байланысты 496,1 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
3) «А» компаниясы ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 1 384,6 мың теңге сомаға салыстыру кезінде анықталған сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету белгіленген «Е» компаниясының өнім берушісі бойынша 3,9 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды. 19.01.2024 ж.бұзушылықтарды жою туралы өтініш тіркеу орны бойынша МКБ-ға жолданды. Бұзушылық жойылған жоқ, осыған байланысты 3,9 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
4) «А» компаниясы ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 1 246,9 мың теңге сомаға салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету белгіленген «U» компаниясының жеткізушісі бойынша 28,9 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды. 19.01.2024 ж.бұзушылықтарды жою туралы өтініш тіркеу орны бойынша МКБ-ға жолданды. Бұзушылық жойылған жоқ, осыған байланысты 28,9 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
5) «А» компаниясы ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен 208,5 мың сомаға ЭШФ АЖ мәліметтері арасында салыстыру кезінде анықталған сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету белгіленген «G» компаниясының жеткізушісі бойынша сомасында ҚҚС есепке жатқызылды теңге. 19.01.2024 ж. бұзушылықтарды жою туралы өтініш тіркеу орны бойынша МКБ-ға жолданды. Бұзушылық жойылған жоқ, осыған байланысты 7,5 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
Жоғарыда баяндалғандарды ескере отырып, Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағына және Қағидалардың 67-тармағына сәйкес 536,7 теңге мөлшеріндегі ҚҚС асып кеткен сома қайтарылуға жатпайды.
Сондай-ақ, салықтық тексеру нәтижелері бойынша ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасындағы салыстыру кезінде анықталған сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын келесі деңгейдегі жеткізушілер бойынша «Пирамида» Талдамалық есебінің нәтижелері бойынша төмендету анықталды. Осыған байланысты қайтаруға 1 370,2 мың теңге мөлшерінде ҚҚС сомасы расталмады, оның ішінде:
1) «А» компаниясы «J» компаниясының өнім берушісі бойынша 415,2 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «S» компаниясынан 65,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталды ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 7 137,1 мың теңге сомасына салыстыру.
«J» компаниясы сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету бұзушылықтары анықталған «T» компаниясының жеткізушісінен 60,4 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды (2 деңгей). ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен 220,6 мың теңге сомаға ЭШФ АЖ мәліметтерін салыстыру кезінде анықталған.
ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен АЖ мәліметтері арасында салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталған «N» (3 деңгей) өнім берушіден 290,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылған «S» компаниясы (2 деңгей) ЭШФ сомасы 655,5 мың теңге.
Демек, «J» компаниясының тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізушілер жіберген жоғарыда аталған бұзушылықтарға байланысты, соның салдарынан 415,2 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
2) «А» компаниясы «F» компаниясының өнім берушісі бойынша 238,4 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «I» компаниясы бойынша 528,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын кеміту бұзушылықтары анықталды ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен 1 280,6 мың теңге сомасына ЭШФ АЖ мәліметтері арасындағы салыстыру.
Демек, «F» компаниясының тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізушілер жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 238,4 мың теңге сомасында ҚҚС-тан асып кету қайтарылмайды.
3) «А» компаниясы «C» кәсіпкеріне жеткізуші бойынша 192,9 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «K» компаниясының жеткізушісі бойынша 125,5 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталды ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 127,3 мың теңге сомаға салыстыру кезінде.
«С» кәсіпкері ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 2 838,5 сомаға салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету бұзушылықтары анықталған «V» компаниясының жеткізушісі бойынша 26,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей) мың теңге.
«С» кәсіпкері ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 1 842,5 сомаға салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталған «T» компаниясының жеткізушісі бойынша 19,3 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей) мың теңге.
«С» кәсіпкері ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 1 011,3 сомаға салыстыру кезінде анықталған, өткізілген тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендету бұзушылықтары анықталған «S» компаниясының жеткізушісі бойынша 99,3 мың теңге сомасындағы ҚҚС (2 деңгей) есепке жатқызылды мың теңге.
Демек, «C» кәсіпкерінің тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізушілер жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 192,9 мың теңге сомасында ҚҚС-тан асып кету қайтарылмайды.
4) «А» компаниясы «Е» компаниясының өнім берушісі бойынша 109,5 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «К» компаниясының өнім берушісі бойынша 464,2 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын кемітудің бұзушылықтары анықталды ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 1 422,1 мың теңге сомасына салыстыру кезінде.
Демек, «Е» компаниясының тікелей өнім берушісімен өзара есеп айырысуы бар өнім беруші жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 109,5 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
5) «А» компаниясы «B» компаниясының өнім берушісі бойынша 99,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «R» компаниясының өнім берушісі бойынша 133,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталды, анықталған ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 142,2 мың теңге сомаға салыстыру кезінде.
Демек, «В» компаниясының тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізуші жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 99,6 мың теңге сомасында ҚҚС-тан асып кету қайтарылуға жатпайды.
6) «А» компаниясы «V» компаниясының өнім берушісі бойынша 63,2 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «P» компаниясының өнім берушісі бойынша 74,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталды, анықталған ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 69 942,9 мың теңге сомасына салыстыру кезінде.
Демек, «V» компаниясының тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізуші жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 63,2 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
7) «А» компаниясы «I» компаниясының өнім берушісі бойынша 60,5 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «W» компаниясы бойынша 893,3 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын төмендетудің бұзушылықтары анықталды ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен 17 156,4 мың теңге сомаға ЭШФ АЖ мәліметтері арасындағы салыстыру.
Демек, «I» компаниясының тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізуші жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 60,5 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуі қайтарылуға жатпайды.
8) «А» компаниясы «O» компаниясының өнім берушісі бойынша 105,1 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «D» компаниясының өнім берушісі бойынша 496,7 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), онда сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша ҚҚС сомасын кемітудің бұзушылықтары анықталды ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 473,5 мың теңге сомасына салыстыру кезінде.
Демек, «O» компаниясының тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізуші жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 105,1 мың теңге сомасында ҚҚС-тан асып кету қайтарылуға жатпайды.
9) «А» компаниясы «D» компаниясының жеткізушісі бойынша 85,7 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды, ол «Т» компаниясының жеткізушісі бойынша 204,6 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (2 деңгей), ол «Q» компаниясының жеткізушісі бойынша 224,0 мың теңге сомасында ҚҚС есепке жатқызылды (3 деңгей) ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер мен ЭШФ АЖ мәліметтері арасында 296,4 мың теңге сомаға салыстыру кезінде анықталған сатылған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер)бойынша ҚҚС сомасын төмендету бұзушылықтары анықталған.
Демек, «D» кәсіпкерінің тікелей жеткізушісімен өзара есеп айырысуы бар жеткізуші жол берген жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға байланысты 85,7 мың теңге сомасында ҚҚС-тан асып кету қайтарылмайды.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, Салық кодексінің 152-бабының 12-тармағына және Қағидалардың 67-тармағына сәйкес 1 370,1 мың теңге мөлшерінде ҚҚС асып кеткен сома қайтарылуға жатпайды.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2) тармақшасына сәйкес салықтық тексеру нәтижелері бойынша 1 906,9 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау негізді болып табылады.
2. Валюталық түсімнің қол жетімсіздігіне қатысты
ҚҚС қайтарудан бас тартуға 1 129,0 мың теңге сомасында валюталық түсімге қол жеткізбеу бөлігінде салық заңнамасын бұзушылықтардың болуы негіз болды.
Салық органының осы тұжырымдарымен «А» компаниясы соманы төлеу жөніндегі міндеттемелер өзара есеп айырысу (цессия) шартымен реттелгендігіне байланысты келіспейді.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 152-бабының 7-тармағына сәйкес тауарлар экспортталған жағдайда қайтарылуға жататын қосылған құн салығының сомасын айқындау кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен ашылған Қазақстан Республикасының аумағындағы екінші деңгейдегі банктердегі салық төлеушінің банктік шоттарына валюталық түсім түскен не республика аумағына нақты әкелу жүзеге асырылған тауарлардың экспорты ескеріледі Қазақстан Тауарлар, сыртқы сауда тауар айырбастау (бартерлік) операциялары бойынша экспортталған тауарларды сатып алушы қосылған құн салығын төлеушіге қойған.
Валюталық түсімнің түсуі туралы салық органдарына қорытынды ұсынуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және екінші деңгейдегі банктер Қазақстан Республикасының Ұлттық банкімен келісім бойынша уәкілетті орган бекіткен тәртіппен және нысан бойынша жүзеге асырады.
Осы қорытындыны алу үшін салық органдары осындай қорытынды жасалған күнгі жағдай бойынша валюталық түсімнің түсуі туралы тиісті сұрау салуды жібереді.
Бұл ретте, Қағидалардың 2-тармағына сәйкес валюталық түсімнің түсуі туралы қорытындыны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдары немесе екінші деңгейдегі банктер сұрау салуды алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде мемлекеттік кіріс органдарына береді.
Осылайша, тауарлар экспорты жағдайында қайтарылуға жататын ҚҚС сомасын айқындау кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдары мен екінші деңгейдегі банктер жүзеге асырған валюталық түсімнің түсуі туралы қорытындымен расталған, Қазақстан Республикасының аумағындағы екінші деңгейдегі банктердегі салық төлеушінің банктік шоттарына валюталық түсім түскен тауарлардың экспорты ескеріледі.
Қаралып отырған жағдайда, Мемлекеттік кірістер департаменті 01.04.2022 ж. бастап 30.09.2023 ж. аралығындағы кезеңде 05.01.2024 ж. Екінші деңгейдегі банкке сұрау салуды жолдады, 09.01.2024 ж. бастап 01.04.2022 ж. бастап 08.01.2024 ж. аралығындағы кезеңде валюталық түсімнің түсуі туралы жауап алды. 01.03.2023 ж. (Бейрезидентпен) келісім-шарт бойынша 01.04.2022 ж. бастап 30.09.2023 ж. дейінгі кезеңге жөнелту сомасы 12 442,66 EUR құрайды, 01.04.2022 ж. бастап 08.01.2024 ж. дейінгі кезеңге валюталық түсімнің түсімі жоқ, Сатып алушы алдында берешек жоқ 01.04.2022 ж. 26.12.2023 ж. тақырыптық тексеру актісіне сәйкес (01.04.2022 ж. бастап 30.06.2023 ж. дейінгі кезеңде 30.09.2023 ж. жағдай бойынша сатып алушы алдындағы берешек тиісінше 12 442,66 EUR құрайды. Қағидалардың 65-тармағында көрсетілген есепке сәйкес осы Келісімшарт бойынша ұсталған ҚҚС сомасы 1 129,0 мың теңгені құрайды.
Екінші деңгейдегі банктің 09.01.2024 ж. жауабына сәйкес валюталық түсім 01.03.2023 ж.келісімшарт бойынша түскен жоқ, тиісінше қайтаруға тауарлардың экспорты бойынша 1 129,0 мың теңге сомасында ҚҚС асып кеткені расталған жоқ.
Осылайша, Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының және №260 Қағидалардың нормаларын ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 1 129,0 мың теңге сомасында ҚҚС асып кетуін қайтаруға растамау негізді болып табылады.
Салық Кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес уәкілетті орган шағымды қарау аяқталғаннан кейін апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылданды.
