Дау түрі: салық даулары
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түсетін түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығының Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі-салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, Мемлекеттік кіріс органы 01.01.2021 ж.бастап 07.09.2023 ж. дейінгі кезеңде салықтарды және бюджетте басқа да міндетті төлемдерді есептеудің дұрыстығы мен уақтылығы мәселесі бойынша кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 8 786,1 мың теңге салық және 865,3 мың теңге өсімпұл сомасында КТС есептеу туралы хабарлама шығарылды.
«А» компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
Салық кодексінің 242-бабының 1, 3-тармақтарын және 264-бабының 5) тармағын бұзу салықтың шағымданатын сомасын және өсімпұлдың тиісті сомасын есептеуге негіз болды. «А» компаниясы аталған бапты бұза отырып, міндеттемелерді есептен шығарудан түскен 43 930,7 мың теңге сомасындағы кіріс 2023 жылғы жылдық жиынтық табысқа енгізілмеген.
Салық органының осы қорытындысымен «А» компаниясы КТС (100.00-нысан) бойынша ұсынылған декларацияларға сәйкес жалпы сомасы 29 022,5 мың теңгені, оның ішінде 2018 жылы 1 966,3 мың теңгені, 2019 жылы 24 996,2 мың теңгені құрайтындығына байланысты келіспейді.теңге және 2020 жылы 2 060,0 мың теңге сомасында.
«А» компаниясының бұл шығындары келесі кезеңдерге дербес ауыстырылған жоқ.
«А» компаниясы салықтық тексеру біржақты тәртіппен жүргізілді деп есептейді, осылайша тексеру барысында көрсетілмеген кірістер есептелді, ал есептілікте көрсетілмеген залалдар назарға алынбады. «А» компаниясы тексеру барысында жоғарыда көрсетілген шығын мөлшері ескерілмегенін және тексерілетін кезеңде 8 786,1 мың теңге сомасында КТС есептелгенін бекітеді. Құрылтайшы азамат s 43 841,6 мың теңге мөлшерінде енгізген сома қайтаруға қаражат болмауына байланысты қайтарылған жоқ. Құрылтайшы уақытша қаржылық көмек түрінде салынған қаражатты қайтармады және көрсетілген сомаға салық есептелді.
Салық органының осы тұжырымымен « А « компаниясы шығындарды ауыстыру КТС сомасын есептеуге әсер ететіндігіне байланысты келіспейді. «А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 226-бабы 1-тармағының 5) тармақшасына сәйкес МКҚ-ға салық төлеушінің қосылған құн салығы мен акциздің сомасын, оның ішінде міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кірісті қоспай-ақ табысының барлық түрлері енгізіледі.
229-баптың 1-тармағының 2) тармақшасында, егер осы тармақта өзгеше көзделмесе, салық төлеуші таратылған кезде тарату салық есептілігін табыс ету күніне кредитор талап етпеген міндеттеменің мөлшері міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табысқа жатқызылатыны көзделген.
Осылайша, салық төлеуші таратылған кезде тарату салық есептілігін ұсынған күнгі міндеттемелер міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріс болып табылады.
Қаралып отырған жағдайда тексеру «А» компаниясының өтініші бойынша оның таратылуына байланысты жүргізілді. Тексеру жүргізу барысында ұсынылған «А» компаниясының түсіндірмесінен 29.11.2018 ж.бастап 07.07.2020 ж. аралығында «А» компаниясының құрылтайшысы S азаматы жалпы сомасы 80 135,5 мың теңге қаржылық көмек көрсеткені шығады. Бұл ретте жоғарыда көрсетілген сома құрылтайшыға қайтарылған жоқ.
Тексеру барысында ұсынылған айналым-сальдо ведомостарына сәйкес 2023 жылы 3380 «Өзге қысқа мерзімді кредиторлық берешек» шоты бойынша берешек 80 135,5 мың теңгені (қаржылық көмек) құрайды. Сонымен қатар, 3310 «өнім берушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді берешек» шоты бойынша берешек (-)36 204,9 мың теңгені құрайды. 31.12.2023 ж.жағдай бойынша 3300 «қысқа мерзімді кредиторлық берешек» шоты бойынша түпкілікті сальдо 43 930,7 мың теңге соманы құрайды.
Осылайша, тарату салық есептілігін табыс ету күніне 43 930,7 мың теңге сомасындағы бар кредиторлық берешек міндеттемелерді есептен шығарудан түскен кіріс түрінде 2023 жылғы жиынтық жылдық табысқа енгізілуге жатады.
299-баптың 1-тармағына сәйкес Салық кодексінің 241-бабында көзделген түзетулер ескеріле отырып, кәсіпкерлік қызметтен шығын деп шегерімдердің МКҚ-дан асып кетуі танылады.
Салық Кодексінің 300-бабының 1-тармағында кәсіпкерлік қызметтен болған залалдар осы салық кезеңдерінің салық салынатын табысы есебінен өтеу үшін келесі он жылға қоса алғанда ауыстырылатыны көзделген.
Салық кодексінің 36-бабы 2-тармағының 1-тармағына, 3) тармақшасына сәйкес, егер Салық кодексінде өзгеше белгіленбесе, салық төлеуші салық міндеттемесін орындауды дербес жүзеге асырады.
Салық міндеттемесін орындау үшін салық төлеуші салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді, салық базасы мен салық ставкаларын, бюджетке төленуге жататын салықтар мен төлемдердің сомаларын, сондай-ақ Салық Кодексінің ерекше бөлігіне сәйкес олар бойынша аванстық және ағымдағы төлемдерді негізге ала отырып есептейді.
Осылайша, салық есептілігінде көрсетілген мәліметтердің дұрыстығы мен толықтығы үшін жауапкершілік салық төлеушіге жүктеледі.
Салық кодексінің 159-бабының 1-тармағына сәйкес салықтық тексеру аяқталғаннан кейін салықтар мен бюджетке төленетін төлемдердің сомаларын есептеуге, залалдарды азайтуға әкеп соғатын бұзушылықтар анықталған жағдайда, тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығарылады, ол Салық кодексінің 114 және 115-баптарға сәйкес белгіленген тәртіппен және мерзімдерде салық төлеушіге (салық агентіне) жіберіледі (тапсырылады).
Бұл ретте салықтық тексеру актісінде залалдарды ауыстыру бөлігінде бұзушылықтар жоқ.
Бұдан басқа, корпоративтік табыс салығын есептеуге арналған «Корпоративтік табыс салығы бойынша декларация» салық есептілігі нысанын жасау тізбегі Қазақстан Республикасы Премьер - Министрінің бірінші орынбасары-Министрдің бұйрығымен бекітілген корпоративтік табыс салығы бойынша салық есептілігін (декларацияны) жасау қағидаларын (100.00 – нысан) (бұдан әрі-қағидалар) айқындайтынын атап өткен жөн 2020 жылғы 20 қаңтардағы №39.
Қағидалардың 20-тармағының 8) тармақшасына сәйкес 100.00.051 «Корпоративтік табыс салығы бойынша декларация» жолында салық кодексінің 300-бабы 1-тармағына сәйкес көшіруге жататын залал көрсетіледі.
Қағидалардың 20-тармағының 11) тармақшасында 100.00.54 «алдыңғы салық кезеңдерінен көшірілген залалдар» жолында алдыңғы салық кезеңдерінен көшірілген залалдар көрсетілетіні көзделген.
Көрсеткіштер болмаған кезде декларацияның тиісті торкөздері толтырылмайды, бұл Қағидалардың 4-тармағында көрсетілген.
Қаралып отырған жағдайда, 2020 жылдан бастап 2023 жылға дейінгі кезең үшін КТС бойынша ұсынылған декларацияларға сәйкес 100.00.51 «көшіруге жататын залал» және 100.00.54 «алдыңғы салық кезеңдерінен ауыстырылған залалдар» жолдары нөлдік көрсеткіштермен көрсетілген.
Демек, алдыңғы салық кезеңдерінен келтірілген шығындар мен аударылатын шығындар жоқ.
Сонымен қатар, серіктестік 2020 жылдан бастап 2023 жылға дейінгі кезеңдегі КТС бойынша декларацияларда 100.00.15 «жылдық жиынтық табыс» жолдары нөлдік көрсеткіштермен көрсетілгенін атап өткен жөн.
Осылайша, Салық кодексінің және Қағидалардың 300-бабының нормасын ескере отырып, 29 022,5 мың теңге сомасында залал ауыстыруға жатпайды. Осыған байланысты салықтық тексеру нәтижелері бойынша 8 786,1 мың теңге сомасында КТС есептеу негізді болып табылады.
Салық кодексінің 2-тармағының 5) тармақшасына және 179-бабы 5-тармағының 1) тармақшасына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға өзінің талаптары мен осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелерді негіздейтін мән-жайлар көрсетілуге тиіс.
Шағымға салық төлеуші (салық агенті) өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды растайтын құжаттар қоса беріледі.
Айта кету керек, «А» компаниясы алдыңғы салық кезеңдерінен ауыстыруға жататын шығындар бөлігінде дәлелдер келтірді.
Салық Кодексінің 182-бабының 1-тармағына сәйкес уәкілетті орган апелляциялық комиссияның шешімін ескере отырып, дәлелді шешім шығарады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша – тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
