Даулар түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: жеке тұлға
Салық түрі: ЖТС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) 2023ж.05.04. «С» жеке тұлғасының Мемлекеттік кірістер департаментін (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы салық төлеушінің (салық агентінің) камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы Мемлекеттік кіріс органдарының хабарламасын орындамауы мәселелері бойынша 2020ж.01.01. бастап 2020ж. 31.12. аралығындағы кезеңде «С» жеке тұлғасына тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша табыстардан жеке табыс салығын есептеу туралы хабарлама шығарылды, 2 890,8 мың теңге сомасында төлем көзінен (ЖТС) салық салынбайтын, 820,4 мың теңге сомасында өсімпұл салынбайды.
«С» жеке тұлғасы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді.
«С» жеке тұлғаның шағымынан қайталама объект, қоғамдық тамақтану объектісі, кадастрлық нөмір шығады: 508:13:200:029:508:1нп11 Ақтау қаласының тұрғын емес үй-жайы, н. т. 11, 18.01.2018 ж. сатып алу-сату шарты бойынша сатып алынған, Сатып алушы «S» компаниясы болып табылады (м. м. м.) сатып алу құны 70 000,0 мың теңге, объект 202017.03. жылғы сатып алу-сату шарты бойынша сатылды, өткізу құны 98 907,7 мың теңге, өсім 28 907,7 мың теңгені құрады (сатып алу - сату шарттары қоса беріледі).
Қайталама объект, қоғамдық-үлестік мекеме, кадастрлық нөмір 508:13:200:029:508:1:НП 9 тұрғын емес үй-жай, Ақтау қ., н. т. 9, 2018ж.18.01. сатып алу-сату шарты бойынша сатып алынған, Сатып алушы «S» компаниясы (М.М.М.) сатып алу құны 70 000,0 мың.теңге, объект 17.03.2020 жылғы сатып алу-сату шарты бойынша сатылды, өткізу құны 98 907,7 мың теңге, өткізу құны 13 633,5 мың теңге, өсім жоқ (сатып алу-сату шарты қоса беріледі).
Шағымда жұбайы 2021ж.27.02. қайтыс болғанын, бұл ретте 2017ж. 25.09. бастап жеке кәсіпкер ретінде салық органында есепте тұрғанын және қайтыс болуына байланысты 2021ж.27.02. есептен шығарылғанын атап өтеді. Жоғарыда аталған объектілерді М.М.М. кәсіпкерлік қызметте сатып алғандықтан (жалға беру) құн өсімінен түскен табыс салық есептілігінде көрсетілуі тиіс. 2017ж.25.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 36-бабына сәйкес салық міндеттемесін орындауды салық төлеуші дербес жүзеге асырады.
Салықтық тексеру актісінен Салық кодексінің 358, 364, 362 және 331 - баптарын бұза отырып, «С» жеке тұлғасы табыстан ЖТС есептелмегені және Ақтау қ.мекенжайы бойынша орналасқан тұрғын емес үй-жай-мүлікті сату кезінде құн өсімінен түскен табыс төленбегені, тұрғын емес үй-жай 11.
Жеке тұлғаның «С» дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі-АК) 209-бабының 2-тармағына сәйкес мүлік меншік құқығындағы меншік иелерінің әрқайсысының үлесін (үлестік меншік) айқындай отырып немесе мұндай үлестерді (бірлескен меншік) айқындамай ортақ меншікте болуы мүмкін.
АК-нің 223-бабының 4-тармағына сәйкес ерлі-зайыптылардың ортақ бірлескен меншік құқығының ерекшеліктері Қазақстан Республикасының Неке және отбасы туралы заңнамасында айқындалады.
«Неке (ерлі - зайыптылық) және отбасы туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі-неке туралы Кодекс) бабына сәйкес ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкін иелену, пайдалану және оған билік ету ерлі-зайыптылардың өзара келісімі бойынша жүзеге асырылады.
Ерлі-зайыптылардың бірі ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкіне билік ету бойынша мәміле жасаған кезде басқа жұбайының келісімі болып табылады.
Осылайша, іске асыру шартында неке туралы Кодекске сәйкес «С» жеке тұлғаның келісімі бойынша нормалар сақталды.
Салық кодексінің 1-бабы 1-тармағының 50) тармақшасына сәйкес тауарларды не өзге де мүлікті тиеп-жөнелту және (немесе) беру, жұмыстарды орындау, сату, айырбастау, өтеусіз беру мақсатында қызметтер көрсету, лизинг шарты бойынша мүлікті беру, сондай-ақ борышкер кепілмен қамтамасыз етілген міндеттемені орындамаған кезде кепілге салынған тауарларды кепіл ұстаушыға беру өткізу болып табылады.
АК-нің 406-бабының 1-тармағына сәйкес сатып алу-сату шарты бойынша бір Тарап (сатушы) мүлікті (тауарды) екінші Тарапқа (сатып алушыға) меншікке, шаруашылық жүргізуге немесе жедел басқаруға беруге міндеттенеді, ал Сатып алушы бұл мүлікті (тауарды) қабылдауға және ол үшін белгілі бір соманы (бағаны) төлеуге міндеттенеді.
Салық кодексінің 330 - бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жеке тұлғаның салық салынуға жататын мүліктік табысына Салық кодексінің 331-бабында көрсетілген Қазақстан Республикасында жеке тұлғаның мүлікті өткізуі кезіндегі құн өсімінен түсетін табыс жатады.
Салық кодексінің 331-бабы 1-тармағының 6) тармақшасында осы тармақтың 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілгендерді қоспағанда, жеке тұлғаның мүлікті өткізу кезінде құн өсімінен түсетін табыс Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан жылжымайтын мүлікті өткізу кезінде пайда болатыны белгіленген.
Салық кодексінің 331 - бабының 2-тармағына сәйкес осы баптың 1-тармағының 1) - 7) тармақшаларында көрсетілген мүлікті өткізу кезіндегі құн өсімінен түсетін табыс мүлікті өткізу бағасы (құны) мен оны сатып алу бағасы (құны) арасындағы оң айырма болып табылады.
Осы тармақтың ережелері осы баптың 5, 6 және 7-тармақтарына сәйкес айқындалатын өтеусіз алынған мүлікті өткізу кезінде құн өсімінен түсетін табысқа қолданылмайды.
Сонымен қатар, Салық кодексінің 337-бабына сәйкес жалпыға бірдей белгіленген режимді қолданатын дара кәсіпкердің табысы салық кодексінің 366-бабына сәйкес айқындалады.
Бұл ретте, ЖК қызметінде пайдаланылатын активтерді сату кезінде не амортизацияға жатпайтын активтер құнының өсуінен кіріс не тіркелген активтердің шығарылуынан кіріс пайда болады.
Осылайша, Салық кодексінде жеке кәсіпкердің мүліктік табысы мен табысына қатысты нормалар көзделген. Бұл ретте, қаралып отырған жағдайда «S» компаниясының тұрғын емес үй-жайын сатып алуды ескере отырып, оны «М» азаматында сату кезінде «S» компаниясының табысының туындау фактісі орын алады.
Азаматтық Кодекстің 118-бабының 1-тармағына сәйкес жылжымайтын мүлікке құқықтардың (құқықтар ауыртпалықтарының) пайда болуы, өзгеруі және тоқтатылуы мемлекеттік тіркеуге жатады.
Сондай-ақ, Азаматтық Кодекстің 118-бабының 2-тармағына сәйкес жылжымайтын мүлікке құқықтар мемлекеттік тіркелген сәттен бастап пайда болады, өзгереді және тоқтатылады.
2007ж.26.07. Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңның (бұдан әрі-тіркеу туралы Заң) 1-бабының 6) тармақшасында жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу - жылжымайтын мүлікке және өзге де мемлекеттік тіркеу объектілеріне құқықтардың туындауын, өзгеруін немесе тоқтатылуын (құқықтарға ауыртпалық салуды) мемлекеттің тануы мен растауының міндетті рәсімі болып көзделген. құқықтық кадастрда осы Заңда және өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен және мерзімдерде белгіленеді.
Тіркеу туралы Заңның 7-бабында, егер осы Заңда және өзге де заңнамалық актілерде өзгеше белгіленбесе, құқықтық кадастрда міндетті мемлекеттік тіркеуге жататын жылжымайтын мүлікке құқықтар (құқықтар ауыртпалықтары) олар мемлекеттік тіркелген кезден бастап туындайтыны белгіленген.
Осылайша, жылжымайтын мүлікке құқықтардың пайда болуы, өзгеруі және тоқтатылуы мемлекеттік тіркеуге жатады.
Сондай-ақ, Салық кодексінің 47-бабына сәйкес жеке тұлға қайтыс болған күні немесе ол соттың күшіне енген шешімі негізінде қайтыс болды деп жарияланған күні пайда болған салық берешегін Мұрагер (мұрагерлер) мұрагерлік мүліктің құны шегінде және оны алған күнгі мұрадағы үлеске барабар өтейтінін атап өткен жөн.
Сонымен қатар, «М» компаниясының жылжымайтын мүлікті сату жөніндегі салық міндеттемелері салық есептілігінде мәлімделмеген және салықтық тексеру барысында есептелмеген, тиісінше салық берешегі жоқ.
Сонымен қатар, «С» жеке тұлғасы «М» Компаниясы ретіндегі қызметі мұраға қалған жоқ.
Осылайша, жылжымайтын мүлікті сату кезінде туындаған М.М.М. салық міндеттемелері бойынша салық берешегі, сондай-ақ мұрагерлік мүліктің мұрагері жоқ.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2 890,7 мың теңге сомасында ЖТС есептеу негізсіз болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаның толық күшін жою туралы шешім қабылданды.
