ҚҚС қайтару

Даудын түрі: салықтық даулар

Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға

Салық түрі: ҚҚС қайтару

Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) Мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) есепке жатқызылатын ҚҚС бюджетке төлеуге жатпайтын, қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан асып кеткен сомасы туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «S» Компаниясының апелляциялық шағымын алды.

Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығы (ҚҚС) сомаларының дұрыстығын және 2022ж.01.01. бастап 2022ж.31.03. кезең үшін ҚҚС есептеудің дұрыстығы мен уақтылы төленуін растау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша бюджетке төленуге жатпайтын, қайтаруға расталмаған есептелген салық сомасынан есепке жатқызылатын ҚҚС-тың асып кету 262 013,8 мың теңге мөлшерінде сомасы туралы тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығарылды.

«S» Компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.

Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2-бабын бұзу қайтаруға ҚҚС растамауға негіз болды, ол бойынша тексерілетін салық төлеушінің өнім берушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталды.

«S» Компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.

Салықтық тексеру 2022ж.01.01. бастап 2022ж.31.03. дейінгі кезеңде 2022 жылғы 1 тоқсандағы ҚҚС бойынша декларацияда көрсетілген ҚҚС асып кетуін қайтару туралы «S» Компаниясының талабы негізінде 564 675,9 мың теңге сомасында жүргізілді.

Салық кодексінің 431-бабының 2-тармағына сәйкес қосылған құн салығының асып кету сомасын қайтару үшін оның шағымдану нәтижелерін ескере отырып (салық төлеуші шағым жасаған кезде) қайтаруға ұсынылған қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау жөніндегі салықтық тексеру актісі негіз болып табылады.

Салық кодексінің 152-бабында қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексерулер жүргізу ерекшеліктері көзделген.

Салық кодексінің 152 - бабының 11-тармағына сәйкес салық төлеуші (салық агенті) ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) Ақпараттық жүйелер мәліметтерін зерделеу және талдау негізінде салық органдары жүзеге асыратын бақылау нәтижелері «Пирамида» талдамалық есебі болып табылады.

Салық кодексінің 1-тармағының 75-тармағына сәйкес электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесі – электрондық нысанда жазылған шот-фактураларды қабылдау, өңдеу, тіркеу, беру және сақтау жүзеге асырылатын уәкілетті органның ақпараттық жүйесі.

Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019ж.22.04. № 370 бұйрығымен электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесінде электрондық нысанда шот-фактураны жазып беру Қағидалары және оның нысандары бекітілді.

Салық кодексінің 152 - бабы 12-тармағының 2-тармақшасына сәйкес тексерілетін салық төлеушінің өнім берушілері бойынша тақырыптық тексеру аяқталған күні «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейді.

Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018ж.19. 03. №391 Бұйрығымен қосылған құн салығының асып кетуін қайтару және қосылған құн салығының асып кету сомасының дұрыстығын растау мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидалары, сондай – ақ тәуекел дәрежесі өлшемшарттары (бұдан әрі - №391 қағидалар) бекітілгенін көрсету қажет.

№ 391 қағидалар Салық кодексінің 137-бабының 2-тармағына және 429-бабының 10-тармағына және «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді және ТБЖ қолдана отырып, ҚҚС асып кеткен сомаларды қайтару тәртібін белгілейді.

Мәселен, №391 Қағидалардың 11 және 45-тармақтарына сәйкес қайтаруға ұсынылған ҚҚС асып кеткен сомалардың дұрыстығын, сондай-ақ бюджеттен қайтарылған, оған қатысты оңайлатылған қайтару тәртібі қолданылған ҚҚС сомаларының дұрыстығын растау бойынша тақырыптық тексеру жүргізу кезінде мемлекеттік кіріс органы тексерілетін салық кезеңі үшін ақпараттық жүйені қолдана отырып, тексерілетін көрсетілетін қызметті алушы бойынша талдамалық жеткізушілер туралы «Пирамида» есебі.

«Пирамида» есебі Салық төлеуші ұсынған ҚҚС бойынша салық есептілігін және (немесе) АЖ мәліметтерін, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, уәкілетті тұлғалардан алынған мәліметтерді, сондай-ақ салық төлеушінің қызметі туралы басқа да құжаттарды және (немесе) мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде көрсетілетін қызметті беруші жүзеге асыратын бақылау нәтижелері болып табылады.

№ 391 Қағидалардың 52-тармағына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілерде «Пирамида» есебінің нәтижелері бойынша салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде, ҚҚС асып кету сомасының дұрыстығын растау талапта және (немесе) салық өтінішінде көрсетілген, тауарларды, жұмыстарды жеткізушілерге тиесілі ҚҚС асып кету сомасына азайтылған сомалар шегінде жүргізіледі, мынадай фактілерді ескере отырып, бірақ олармен шектелмей, салық заңнамасын бұзушылықтар анықталған қызметтер:

• Өнім берушідегі ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) электрондық шот – фактуралардың (бұдан әрі-ЭШФ) АЖ және МҚҚ-ның басқа да АЖ мәліметтері арасындағы алшақтықтар;
• 2) өнім берушіде ҚҚС бойынша салық есептілігінде көрсетілген мәліметтер және (немесе) сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізілімінде көрсетілген мәліметтер мен сатып алушының өзі сатып алған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шот-фактуралар тізіліміндегі мәліметтер арасындағы алшақтықтар;

№391 Қағидалардың 67-тармағында салық кодексінің 152-бабының 12-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру аяқталған күні олар бойынша сомалар шегінде ҚҚС асып кетуін қайтару жүргізілмейтіні көзделген:

1) Өнім берушімен өзара есеп айырысулардың дұрыстығын растау бойынша қарсы тексерулер жүргізуге сұрау салуларға жауаптар алынбаған;

2) тексерілетін көрсетілетін қызметті алушының жеткізушілері бойынша «Пирамида» есебін талдау нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталды;

3) ҚҚС сомаларының дұрыстығы расталмаған;

4) қарсы тексеру жүргізу мүмкін болмауына байланысты ҚҚС сомаларының дұрыстығы расталмаса.

Қаралып отырған жағдайда тексеру актісінен 2022ж.01.01. бастап 2022 ж.31.03. аралығындағы кезеңде өнім берушілер бойынша қалыптастырылған «Пирамида» Талдамалық есебіне сәйкес ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС сомасын төмендету белгіленген бірінші деңгейдегі 10 өнім берушіде камералдық бақылаудың бұзушылықтары анықталғаны (300-нысан.00) ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС сомаларымен.

Осыған байланысты, тексеру жүргізу барысында ҚҚС-ты растау жөніндегі бұзушылықтарды жоюға 1-деңгейдегі мынадай өнім берушілер бойынша аумақтық мемлекеттік кірістер басқармаларына сұрау салулар жіберілді:

• «S» Компаниясы 145 104,7 мың теңге сомасына ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС төмендету, камералдық бақылаудың бұзылғаны анықталған «Т» Компаниясы бойынша 34 978,4 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы «U» компаниясы бойынша ҚҚС есебіне 36 890,4 мың сомаға ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету, камералдық бақылаудың бұзылғаны анықталған 3 625,5 мың теңгені құрады.теңге. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы «O» Компаниясы бойынша 30 921,9 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 44 221,8 мың теңге сомаға төмендету анықталды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы «Э» Компаниясы бойынша 81 743,1 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазылған шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 3 130,8 мың теңге сомасына төмендету анықталды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы 276 763,3 мың теңге сомасына ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету, камералдық бақылаудың бұзылғаны анықталған «M» компаниясы бойынша 18 030,7 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы 13 810,0 мың теңге сомасына ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету, камералдық бақылаудың бұзылғаны анықталған «А» компаниясы бойынша 1 784,2 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы «АҚ» Компаниясы бойынша 56,9 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 9 903,0 мың теңге сомасына төмендету анықталды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазылған шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 6 958,6 мың теңге сомаға төмендету, камералдық бақылаудың бұзылғаны анықталған «К» компаниясы бойынша 14 666,4 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы «АД» Компаниясы бойынша 537,0 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазылған шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 2 979,8 мың теңге сомасына төмендету анықталды. 2022ж. 28.10. МКБ-ға сұрау салу;
• «S» Компаниясы «К» Компаниясы бойынша 30,6 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, онда камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 16,8 мың теңге сомаға төмендету анықталды. 2022ж.28.10. МКБ-ға сұрау салу;

Бұдан әрі, тексеру барысында 2, 3, 4 және 5 деңгейдегі өнім берушілерде анықталған бұзушылықтар бойынша аумақтық салық органдарына ҚҚС растау бойынша бұзушылықтарды жоюға сұрау салулар жіберілді:

• «S» Компаниясы «К» Компаниясы бойынша 668 973,4 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде үшінші, төртінші және бесінші деңгейдегі камералдық бақылаудың бұзылуы, жазылған шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды 113 345,3 мың теңге сомасына ЭШФ АЖ-да көрсетілген. Аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды 2022ж.01.11.;
• «S» Компаниясы «M» Компаниясы бойынша 51 536,6 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде Екінші деңгейдегі, үшінші деңгейдегі және төртінші деңгейдегі камералдық бақылаудың бұзылуы, ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталған ЭШФ АЖ-да 20 571,8 мың теңге сомаға. 2022ж.01.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «Э» Компаниясы бойынша 81 743,1 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде Екінші деңгейдегі және үшінші деңгейдегі камералдық бақылаудың бұзылуы, АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды ЭШФ сомасы 16 255,0 мың теңге. 2022ж.01.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «B» Компаниясы бойынша 2 130,9 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да 710 сомаға көрсетілген жазылған шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды 298,0 мың теңге. 2022ж.02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «Қ» Компаниясы бойынша 1 623,0 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушісі «Қ» компаниясы болып табылады, онда камералдық бақылаудың бұзылуы, ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталған ЭШФ АЖ сомасы 497 391,9 мың теңге. Аумақтық салық органдарына 2022ж.02.11. сұрау салу жолданды;
• «S» Компаниясы «AK» Компаниясы бойынша 15 932,8 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты 1 сомаға төмендету анықталды 581,2 мың теңге. 2022ж.02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «Э» Компаниясы бойынша 2 367,8 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты 1 сомаға төмендету анықталды 420,6 мың теңге. 2022ж.11.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «T» Компаниясы бойынша 973,6 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да 2 024,5 сомаға көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды мың теңге. 2022ж.02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «R» Компаниясы бойынша 9 642,8 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде екінші және үшінші деңгейдегі камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды сомасы 878,1 мың теңге. 2022ж.02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «Аl» Компаниясы бойынша 421,2 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша ҚҚС-ты 147,0 мың сомаға төмендету анықталды.теңге. 2022ж.02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «Akt» Компаниясы бойынша 124,8 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде екінші және үшінші деңгейдегі камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды сомасы 31,2 мың теңге. 2022ж. 02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды;
• «S» Компаниясы «К» Компаниясы бойынша 30,6 мың теңге сомасында ҚҚС есебіне жатқызылды, оның жеткізушілерінде камералдық бақылаудың бұзылуы, ЭШФ АЖ-да 31,2 мың сомаға көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС-ты төмендету анықталды.теңге. 2022ж.02.11. аумақтық салық органдарына сауалдар жолданды.

Айта кету керек, 2.10-тармақта «ҚҚС асып кетуін қайтару мақсатында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану» тексеру актісінде (6-52-беттер) анықталған бұзушылықтар егжей-тегжейлі көрсетілген, атап айтқанда АЖ – да көрсетілген жазып берілген шот-фактуралар бойынша ҚҚС бойынша декларацияларда көрсетілген сатылған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша ҚҚС сомаларын төмендету белгіленген 1-5 деңгейдегі өнім берушінің атауы көрсетілген ЭШФ (өнім берушілер бойынша «Пирамида» қалыптастырылған Талдамалық есебінің деректері бойынша), ҚҚС төмендету сомасы, бұзушылықтарды жою үшін аумақтық мемлекеттік кіріс органдарына жіберілген сұрау салулардың нөмірі мен күні көрсетілген.

Тексеру актісінен көрініп тұрғандай, тексеру аяқталған сәтте жоғарыда аталған 1 – 5 деңгейдегі жеткізушілердің камералдық бақылаудың анықталған бұзушылықтары жойылған жоқ.

Осылайша, тексеру нәтижелері бойынша 1 - 5 деңгейдегі өнім берушілер бойынша «Пирамида» талдамалық есебінің нәтижелері бойынша анықталған және тексеру жүргізу кезеңінде жойылмаған бұзушылықтарға байланысты 262 013,8 мың теңге сомаға ҚҚС асып кетуінің қайтарылуы расталмады.

№391 Қағидалардың 69-тармағына сәйкес тақырыптық тексеру нәтижелері бойынша расталмаған ҚҚС асып кету сомасы салық төлеушінің талап қою мерзімдері шегінде кейінгі салық кезеңдерінде талапқа енгізу жолымен тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушілердің салық заңнамасын бұзушылықтарды жойуына қарай қайтарылуға жатады.

Баяндалғанның негізінде Салық кодексінің 152-бабы 12-тармағының 2-тармақшасы және №391 Қағидалардың 52 және 67-тармақтары негізінде 262 013,8 мың теңге сомасында ҚҚС асып кеткенін растамау салықтық тексеру нәтижелері бойынша негізделген болып табылады.

Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.