В соответствии с подпунктами 1), 2) и 5) пункта 1 статьи 412 Кодекса Республики Казахстан от 25 декабря 2017 года № 120-VI «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) при совершении оборота по реализации товаров, работ, услуг обязаны выписывать счет-фактуру плательщики налога на добавленную стоимость (далее – НДС), налогоплательщики в случаях, предусмотренных нормативными правовыми актами Республики Казахстан, принятыми в целях реализации международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан (товары, включенные в Перечень) и налогоплательщики в случае реализации импортированных товаров.
Согласно подпунктам 1) и 2) пункта 13 статьи 412 Налогового кодекса, выписка счета-фактуры не требуется в случаях реализации товаров, работ, услуг, расчеты за которые осуществляются наличными деньгами с представлением покупателю чека ККМ и (или) через терминалы оплаты услуг, с применением оборудования (устройства), предназначенного для осуществления платежей с использованием платежных карточек, а также при реализации товаров, работ, услуг физическим лицам, расчеты за которые осуществляются электронными деньгами или с использованием средств электронного платежа.
При этом абзацем первым пункта 14 статьи 412 Налогового кодекса определено, что в случаях, предусмотренных подпунктами 1) и 2) части первой пункта 13 данной статьи, получатель товаров, работ, услуг вправе обратиться к поставщику данных товаров, работ, услуг с требованием выписать счет-фактуру, а поставщик обязан выполнить такое требование с учетом положений данной статьи, в том числе в части указания в сведениях о получателе товаров, работ, услуг реквизитов юридического лица, через доверенное лицо которого осуществляется приобретение товаров, работ, услуг, или индивидуального предпринимателя, приобретающего товары, работы, услуги. При этом в случаях, предусмотренных подпунктами 3) и 4) пункта 13 данной статьи, выписка счета-фактуры осуществляется по месту реализации товаров, работ, услуг.
В соответствии с пунктом 2 статьи 413 Налогового кодекса, в целях выполнения требований пункта 14 статьи 412 Налогового кодекса выписка счета-фактуры осуществляется в день или после даты совершения оборота, но в пределах срока исковой давности, установленного статьей 48 Налогового кодекса.
Согласно пункту 2 статьи 48 Налогового кодекса, если иное не предусмотрено данной статьей, срок исковой давности составляет пять лет. Течение срока исковой давности начинается после окончания соответствующего налогового периода, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 4, 5, 6 и 10 данной статьи.
Кроме того, в соответствии с пунктом 3 статьи 412 Налогового кодекса, счет-фактура в электронной форме выписывается в информационной системе электронных счетов-фактур в порядке и по форме, которые определены уполномоченным органом.
Порядок выписки электронного счета-фактуры (далее - ЭСФ) и форма определены Правилами выписки счета-фактуры в электронной форме в информационной системе электронных счетов-фактур, утвержденные приказом Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра финансов Республики Казахстан от 22 апреля 2019 года № 370 (далее – Правила).
Согласно пункту 89 Правил, при реализации физическим лицам товаров, включенных в перечень, расчеты за которые осуществляются:
1) наличными деньгами с предоставлением чека контрольно-кассовой машины и (или) через терминалы оплаты услуг;
2) с применением оборудования (устройства), предназначенного для осуществления платежей с использованием платежных карточек;
3) электронными деньгами или с использованием средств электронного платежа.
Выписка счета-фактуры в электронной форме производится в соответствии с пунктом 90 данных Правил.
В соответствии с пунктом 91 Правил, положения пункта 90 данных Правил применяются также при реализации своим работникам в счет заработной платы товара, ранее учтенного в качестве основного средства в бухгалтерском учете. При этом положения данного пункта применяются к товарам как включенным в перечень, так и не включенным в перечень.
На основании вышеизложенного, поставщик в случае реализации физическим лицам товара, не включенного в Перечень, который произведен на территории Республики Казахстан или импортирован на территорию Республики Казахстан, имеет право не выписывать счет-фактуру при соблюдении условий, указанных в пункте 13 статьи 412 Налогового кодекса.
В то же время поставщик при реализации физическим лицам товара, включенного в Перечень, как произведенного на территории Республики Казахстан, так и импортированного на территорию Республики Казахстан, обязан выписывать общий счет-фактуру, даже если соблюдаются условия, указанные в пункте 13 статьи 412 Налогового кодекса.
Также в случае реализации работодателем своим работникам в счет заработной платы товара, ранее учтенного в качестве основного средства в бухгалтерском учете, как включенного в Перечень, так и не включенного в Перечень, выписывается общий счет-фактура.
ДГД по Карагандинской области
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VI Кодексінің (Салық кодексі) 412-бабы 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшасына сәйкес тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу бойынша айналым жасалған кезде қосылған құн салығы (бұдан әрі - ҚҚС) төлеушілер, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарды іске асыру мақсатында қабылданған Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген жағдайларда салық төлеушілер, импортталған тауарларды өткізген жағдайда салық төлеушілер шот-фактураны жазып беруге міндетті.
Салық кодексінің 412-бабы 13-тармағының 1) және 2) тармақшасына сәйкес, шот-фактураны жазып беру мынадай жағдайларда есеп айырысулары сатып алушыға БКМ чегін ұсына отырып, қолма-қол ақшамен және (немесе) көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу терминалдары арқылы, төлем карточкаларын пайдаланып, төлемдерді жүзеге асыруға арналған жабдықты (құрылғыны) қолдана отырып жүзеге асырылатын тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер өткізілген, және есеп айырысулары электрондық ақшамен немесе электрондық төлем құралдарын пайдалана отырып жүзеге асырылатын тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер жеке тұлғаларға өткізілген жағдайларда талап етілмейді.
Бұл ретте, Салық кодексінің 412-бабы 14-тармағының бірінші абзацына сәйкес, осы баптың 13-тармағының бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген жағдайларда тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушы шот-фактураны жазып беру талабымен осы тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді берушiге жүгінуге құқылы, ал өнім берушi бұл талапты осы баптың ережелерiн ескере отырып, оның ішінде тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді алушы туралы мәліметтерде тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу сенім білдірілген тұлғасы арқылы жүзеге асырылатын заңды тұлғаның немесе тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алатын дара кәсіпкердің деректемелерін көрсету бөлігінде орындауға мiндеттi. Бұл ретте осы баптың 13-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда шот-фактураны жазып беру тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің өткізілетін жері бойынша жүзеге асырылады.
Салық кодексінің 413-бабы 2-тармағының сәйкес, салық кодексінің 412-бабы 14-тармағының талаптарын орындау мақсатында шот-фактураны жазып беру айналымды жасау күні немесе одан кейін, бірақ салық кодексінің 48-бабында белгіленген талап қоюдың ескіру мерзімі шегінде жүзеге асырылады.
Салық кодексінің 48-бабы 2-тармағының сәйкес, егер осы бапта өзгеше көзделмесе, талап қоюдың ескіру мерзімі бес жылды құрайды. Осы баптың 4, 5, 6 және 10-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, талап қоюдың ескіру мерзімінің өтуі тиісті салықтық кезең аяқталғаннан кейін басталады.
Бұл ретте, Салық кодексінің 412-бабы 3-тармағының сәйкес, Электрондық нысандағы шот-фактура уәкілетті орган айқындаған тәртіппен және нысан бойынша электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесінде жазып беріледі.
Электрондық шот-фактураны (бұдан әрі - ЭШФ) жазып беру тәртібі мен нысаны «Электрондық шот-фактуралардың ақпараттық жүйесінде шот-фактураны электронды нысанда жазып беру қағидаларын және оның нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші Орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 22 сәуірдағы № 370 бұйрығымен (бұдан әрі - Қағида) аңықталған.
Қағиданың 89-тармағына сәйкес тауарларды, тізімге енгізілген жеке тұлғаларға тауарларды сату кезінде мынадай есептер жүзеге асырылады:
1) қолма-қол ақшамен бақылау-кассалық машинаның чегін бере отырып және (немесе) қызметті төлем терминалдары арқылы;
2) төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді жүзеге асыру үшін арналған жабдықты (құрылғыны) пайдалану арқылы;
3) электрондық ақша немесе электрондық төлем құралдарын пайдалана отырып.
Шот-фактураларды электронды нысанда жазып беру осы Қағиданың 90-тармағына сәйкес жүргізіледі.
Қағиданың 91-тармағына сәйкес тауарларды, осы Қағиданың 90-тармағының ережелері, өз қызметкерлеріне бухгалтерлік есептегі негізгі қаражат ретінде бұрын тіркелген тауарлардың жалақысы есебінен сатылған кезде де қолданылады. Бұл ретте осы тармақтың ережелері Тізімге енгізілген және Тізімге кірмейтін тауарларға қолданылады.
Жоғарыда айтылғанның негізінде, салық төлеуші жеке тұлғаларға, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген немесе Қазақстан Республикасының аумағына импортталған, Тізімге кірмеген тауарларды өткізген кезде, Салық кодексінің 412-бабының 13-тармағының шарттарын сақтай отырып, шот-фактураны жазып бермеуге құқылы.
Бұл ретте, сатушы жеке тұлғаларға, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген немесе Қазақстан Республикасының аумағына импортталған, Тізімге кірген тауарларды өткізген кезде, Салық кодексінің 412-бабының 13-тармағының шарттарын сақталсада, шот-фактураны жазып беруге құқылы.
Сонымен бірге, егерде жұмыс беруші өзінің жұмысшыларына еңбекақы есесіне, бұдан алды Тізімге еңген немесе Тізімге еңбеген, бухгалтерлік есепте негізгі құралдар ретінде танылған, тауарды өткізген жағдайда жалпы шот-фактура жазылып беріледі.
