Освобождение от налогов и проверок в 2020-2023 годах в Казахстане

Главой государства в Послании народу Казахстана было дано поручение об освобождении на 3 года субъектов микро- и малого бизнеса от налогов на доходы и введению моратория на проверки.

Об этом в ходе пресс-конференции в Службе центральных коммуникаций при Президенте РК рассказал и.о. заместителя председателя Комитета государственных доходов Министерства финансов РК Жанибек Нуржанов.

Внесены соответствующие поправки в налоговое законодательство и принят Указ Президента Республики Казахстан «О введении моратория на проведение проверок и профилактического контроля и надзора с посещением в Республике Казахстан».

Согласно положениям Предпринимательского кодекса РК, cубъектами микропредпринимательства являются субъекты малого предпринимательства,

осуществляющие частное предпринимательство,

со среднегодовой численностью работников не более 15 человек или среднегодовым доходом не свыше 30-тысячекратного МРП (78,150 млн тенге), установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

К субъектам малого предпринимательства относятся

индивидуальные предприниматели без образования юридического лица

и юридические лица, осуществляющие предпринимательство,

со среднегодовой численностью работников не более 100 человек и среднегодовым доходом не свыше 300-тысячекратного МРП (781,5 млн тенге),

установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

В соответствии со статьей 57-4 Закона Республики Казахстан от 25 декабря 2017 года «О введении в действие Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс)» (далее - Закон)

Освобождение от налогов на доходы на период с 1 января 2020 года до 1 января 2023 года распространяется на налогоплательщиков, применяющих специальные налоговые режимы и признаваемых субъектами микропредпринимательства или малого предпринимательства, в том числе плательщики единого земельного налога.

То есть субъекты микро- и малого предпринимательства, работающие по Патенту, Упрощенной декларации, с использованием Фиксированного вычета, сельхозтоваропроизводители, применяющие уменьшение налогов на 70%, и крестьянские хозяйства, уплачивающие единый земельный налог, уменьшают на 100 процентов:

1) сумму корпоративного (индивидуального) подоходного налога (кроме удерживаемого у источника выплаты);

2) сумму социального налога, исчисленного в соответствии со статьей 687 настоящего Кодекса;

3) сумму единого земельного налога, исчисленного в соответствии со статьей 704 Налогового кодекса.

При этом необходимо учесть, что введены ограничения по освобождению на лиц, осуществляющих:

1) деятельность, связанную с оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;

2) производство и (или) оптовую реализацию подакцизной продукции;

3) деятельность по хранению зерна на хлебоприемных пунктах;

4) проведение лотереи;

5) деятельность в сфере игорного бизнеса;

6) деятельность, связанную с оборотом радиоактивных материалов;

7) банковскую деятельность (либо отдельные виды банковских операций) и деятельность на страховом рынке (кроме деятельности страхового агента);

8) аудиторскую деятельность;

9) профессиональную деятельность на рынке ценных бумаг;

10) деятельность кредитных бюро;

11) охранную деятельность;

12) деятельность, связанную с оборотом гражданского и служебного оружия и патронов к нему;

13) деятельность в сфере недропользования, в том числе деятельность старателей;

14) реализацию полезных ископаемых, в том числе деятельность трейдеров, деятельность по реализации угля, нефти;

15) розничную реализацию отдельных видов нефтепродуктов бензина, дизельного топлива и мазута;

16) внешнеэкономическую деятельность.

Следует отметить, что в под лицами, осуществляющими ВЭД, рассматриваются налогоплательщики, осуществляющие ввоз/вывоз товаров, перемещаемых  на/с территорию/территории третьих стран, т.е. не являющихся государствами – членами Евразийского экономического союза (Республика Армения, Российская Федерация, Республика Беларусь и  Кыргызская Республика).

Таким образом, налогоплательщики, применяющие специальные налоговые режимы (на основе патента, упрощенной декларации, с использованием фиксированного вычета, для производителей сельскохозяйственной продукции и сельскохозяйственных кооперативов, а также крестьянских или фермерских хозяйств) и признаваемые субъектами микропредпринимательства или малого предпринимательства, при соответствии условиям, установленным в вышеуказанной статье, подлежат освобождению от уплаты налога с доходов, полученных за период с 01.01.2020 по 31.12.2022 годы.

При этом необходимо отметить, что освобождение действует только на налоговые обязательства по уплате налогов, возникающих в указанный 3-летний период. Налогоплательщики обязаны представлять формы налоговой отчетности, применять контрольно-кассовые машины. При представлении деклараций необходимо указывать данные о полученных доходах с указанием 0 в графе налог к уплате.

Всего освобождение, по нашим данным, коснется порядка 1,2 млн  субъектов предпринимательства, или практически 75% от общего количества субъектов бизнеса.

Касательно введения моратория 

В части проверок, проводимых органами государственных доходов, мораторий не распространяется на

таможенные проверки,

встречные налоговые проверки,

тематические налоговые проверки по вопросам определения взаиморасчетов между налогоплательщиком и его дебиторами,

постановки на регистрационный учет в налоговых органах,

исполнения распоряжений о приостановлении расходных операций по кассе, вынесенных налоговым органом,

а также по основаниям, предусмотренным Уголовно-процессуальным кодексом РК,

проверки, проводимые на основании обращения субъекта предпринимательства в отношении собственной деятельности,

и проверки недропользователей.

При этом необходимо учитывать, что действие моратория не распространяется на проверки, начатые в 2019 году, которые подлежат завершению независимо от размерности предпринимателя.

При этом субъектами малого предпринимательства, в том числе микропредпринимательства, не могут быть признаны налогоплательщики, осуществляющие:

1) деятельность, связанную с оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;

2) производство и (или) оптовую реализацию подакцизной продукции;

3) деятельность по хранению зерна на хлебоприемных пунктах;

4) проведение лотереи;

5) деятельность в сфере игорного бизнеса;

6) деятельность, связанную с оборотом радиоактивных материалов;

7) банковскую деятельность (либо отдельные виды банковских операций) и деятельность на страховом рынке (кроме деятельности страхового агента);

8) аудиторскую деятельность;

9) профессиональную деятельность на рынке ценных бумаг;

10) деятельность кредитных бюро;

11) охранную деятельность;

12) деятельность, связанную с оборотом гражданского и служебного оружия и патронов к нему.

Органы государственных доходов проводят планомерную работу по общему снижению количества проверок. Так, за 2019 год органами государственных доходов проведено 27 187 налоговых проверок, что в сравнении с аналогичным периодом прошлого года меньше на 28,7%.

Количество комплексных и тематических проверок составило 6957, в том числе 5089 проверок субъектов малого бизнеса, или 73% от всех проверок.

По проверкам малого бизнеса доначисление составило 72 млрд  тенге, что составляет 21% в общей сумме доначислений (всего доначислено за 2019 год – 343,5 млрд  тенге). Таким образом, 79% доначислений приходится на субъекты среднего и крупного предпринимательства.

Если говорить об охвате проверками, то  в общем количестве действующих налогоплательщиков (юридических лиц – 425 753 и ИП – 1 184 121) оказались вовлеченными в проверочные мероприятия 1,69%.

Таким образом, административное давление  со стороны органов государственных доходов является минимальным и направлено только в отношении рисковых налогоплательщиков.

 С учетом введения моратория на 2020 год по особому порядку назначения проверок запланированы проверки 693 налогоплательщиков, в том числе  субъектов крупного предпринимательства – 151, субъектов среднего предпринимательства – 542.

При этом несмотря на ожидаемое общее снижение количества проверок в связи  с введением моратория, необходимо учитывать, что проведение проверок крупных предприятий требует больших трудозатрат. Таким образом, снижение нагрузки на инспекторов не ожидается.

Вместе с тем, планируется усиление работы по выявлению нарушений путем анализа данных, имеющихся в распоряжении органов государственных доходов и совершенствование критериев отбора системы управления рисками.

Пресс-служба КГД

2019 жылғы 2 қыркүйектегі Мемлекет басшысының жолдауына сәйкес, микро және шағын бизнес саласындағы компанияларды табысқа салынатын салықтан 3 жылға босату және тексеру жүргізуді тоқтату бойынша тапсырма берілді.

Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясы барысында ҚР Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитеті төрағасының орынбасары м.а. Жәнібек Нұржанов мәлімдеді. 

Микро және шағын бизнес саласындағы компанияларды табысқа салынатын салықтан үш жылға босату және тексеру жүргізуді тоқтату бойынша тапсырма берілгені барлығына мәлім.

Осыған байланысты, салық заңнамасына тиісті түзетулер енгізіліп және «Қазақстан Республикасында тексерулерге және профилактикалық бақылау мен қадағалауды барып жүргізуге мораторий енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 26 желтоқсандағы № 229 Жарлығы қабылданды.

ҚР  Кәсіпкерлік кодексінің ережелеріне сәйкес:

Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны 15 адамнан аспайтын немесе жылдық орташа кірісі айлық есептік көрсеткіштің 30 мың еселенген мөлшерінен аспайтын, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыратын шағын кәсіпкерлік субъектілері микрокәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

Заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны 100 адамнан аспайтын және жылдық орташа кірісі айлық есептік көрсеткіштің 300 мың еселенген мөлшерінен аспайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

Арнаулы салық режимдерін (патент негізінде, оңайлатылған декларация негізінде, тіркелген шегерімді пайдаланумен, ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер мен ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін, сондай – ақ, шаруа немесе фермерлік қожалықтар үшін арнаулы салық режимін) қолданатын және микро және шағын кәсіпкерлік субъектісі болып танылатын тұлғалар  2020 жылдың 1 қаңтардан бастап  «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 57-4-бабының ережелеріне сәйкес, 2020 жылдың 01 қаңтарынан 2022 жылдың 31 желтоқсан аралығында алынған табыстарға салынатын салықтан босату бойынша ережелерді қолдануға құқылы (бұдан әрі – босату).

«2020 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 1 қаңтарға дейінгі кезеңде арнаулы салық режимдерін қолданатын және микрокәсіпкерлік немесе шағын кәсіпкерлік субъектілері болып танылатын тұлғалар, оның ішінде бірыңғай жер салығын төлеушілер, төленуге жататын:

1) осы Кодекстің 686, 687, 695, 700-баптарына сәйкес есептелген корпоративтік (жеке) табыс салығының сомасын (төлем көзінен ұсталатыннан басқа);

2) осы Кодекстің 687-бабына сәйкес есептелген әлеуметтік салық сомасын;

3) осы Кодекстің 704-бабына сәйкес есептелген бірыңғай жер салығының сомасын 100 пайызға азайтады деп белгіленсін.

Босату бойынша ережелер:

1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар айналымымен байланысты қызметті;

2) акцизделетін өнімді өндіруді және (немесе) көтерме саудада өткізуді;

3) астық қабылдау пункттерінде астық сақтау жөніндегі қызметті;

4) лотерея өткізуді;

5) ойын бизнесі саласындағы қызметті;

6) радиоактивті материалдар айналымымен байланысты қызметті;

7) банк қызметін (не банк операцияларының жекелеген түрлерін) және сақтандыру нарығындағы қызметті (сақтандыру агентінің қызметінен басқа);

8) аудиторлық қызметті;

9) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіптік қызметті;

10) кредиттік бюролардың қызметін;

11) күзет қызметін;

12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондары айналымымен байланысты қызметті;

13) жер қойнауын пайдалану саласындағы қызметті, оның ішінде кен іздеушілер қызметін;

14) пайдалы қазбалар өткізуді, трейдерлердің қызметін, көмір, мұнай өткізу жөніндегі қызметті;

15) мұнай өнімдерінің жекелеген түрлерін, бензинді, дизель отынын және мазутты бөлшек саудада өткізуді;

16) сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыратын салық төлеушілерге қолданылмайды.

СЭҚ-ті жүзеге асыратын тұлғалар деп, Еуразиялық экономикалық одақ мүше мемлекеттері болып табылмайтын, үшінші елдердің аумағына/аумағынан тауарлар әкелуімен / апаруымен айналысатын салық төлеушілері қарастырылатыны атап өткен жөн (Армения Республикасы, Ресей Федерациясы, Беларус Республикасы және  Қырғыз Республикасы).

Сонымен, арнаулы салық режимдерін (патент негізінде, оңайлатылған декларация негізінде, тіркелген шегерімді пайдаланумен, ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер мен ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін, сондай – ақ, шаруа немесе фермерлік қожалықтар үшін арнаулы салық режимін) қолданатын және микро және шағын кәсіпкерлік субъектісі болып танылатын тұлғалар, жоғарыда аталған баппен белгіленген талаптарға сәйкес келген жағдайда,   2020 жылдың 01 қаңтарынан 2022 жылдың 31 желтоқсан аралығында алынған табыстарға салынатын салықтан босатуға жатады.

Бұл ретте, аталған үш жылдық  мерзімде пайда болған салықтарды төлеу бойынша салықтық міндеттемелерге ғана босату жүргізіледі. Салық төлеушілер салықтық есеп нысандарын тапсырып, бақылау – касса машинасын қолдануға тиіс. Декларация тапсырған кезде, алынған табыстар бойынша деректерді көрсетіп, төленуге жататын салық сомасын 0 деп көрсету қажет.

Біздің деректер бойынша барлығы 1,2 млн. кәсіпкерлік субъектісін босатуға жатады немесе бизнес субъектілердің барлық санының 75 %.

Мораторий енгізу туралы

Мемлекеттік кірістер органдарымен жүргізілетін тексерулер бөлігінде:

- кедендік тексерулер;

- қарсы салықтық тексерулер;

- салық төлеуші мен оның дебиторлары арасындағы өзара есеп айырысуды айқындау, салық органдарында тіркеу есебіне қою, касса бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы салық органы шығарған өкімдерді орындау мәселелері бойынша тақырыптық салықтық тексерулер;

 - Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде көзделген негіздер бойынша тексерулер;

- өз қызметіне қатысты кәсіпкерлік субъектілерінің өтініштері негізінде тексерулер  және профилактикалық бақылауды барып жүргізу;

- жер қойнауын пайдаланушылар тексерулері мораторийге қосылмайды.

Бұл ретте, осы мораторий 2019 жылы басталған тексерулерге тарамайды, кәсіпкердің өлшемділігіне тәуелсіз аяқталуға жатады.

Бұл ретте,

      1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты әрекетті;

      2) акцизделетін өнімді өндіруді және (немесе) көтерме саудада өткізуді;

      3) астық қабылдау пункттерінде астық сақтау жөніндегі қызметті;

      4) лотереялар өткізуді;

      5) ойын бизнесі саласындағы қызметті;

      6) радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызметті;

      7) банк қызметін (не банк операцияларының жекелеген түрлерін) және сақтандыру нарығындағы қызметті (сақтандыру агенті қызметінен басқа);

      8) аудиторлық қызметті;

      9) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қызметті;

      10) кредиттік бюролар қызметін;

      11) күзет қызметін;

      12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымына байланысты қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері деп танылмайды.

Мемлекеттік кірістер органдары тексерулердің санын төмендету бойынша жоспарлы түрде жұмыс атқаруда. Осылай, 2019 жыл үшін мемлекеттік кірістер органдарымен 27 187 салықтық тексеріс өткізіліп, өткен жылдың ұқсас мерзімімен салыстырғанда 28,7 % азайды.

Кешенді және тақырыптық тексеру саны 6957 құрып, оның ішінде 5089 шағын бизнес субъектілерін тексерулері, немесе барлық тексеріс санының 73%.

Шағын бизнес тексерулері бойынша 72 млрд.тенге қайта есептеліп, жалпы есептелген соманың 21 % құрайды (2019 жыл үшін барлығы 343,5 млрд.тенге қайта есептелді).Осылай, қайта есептеудің 79 % орта және ірі кәсіпкерлік субектілеріне қатысты.

Осылай, мемлекеттік кірістер органдары жағынан әкімшілік қысым төмен және тек тәуекелді салық төлеушілерге қатысты жолданған.

Мораторий енгізуді ескеріп, тексеруді ерекше рет бойынша тағайындаудың 693 салық төлеушіні тексеру жоспарланған, оның ішінде 151- ірі кәсіпкерлік субектілеріне, 542 – орта кәсіпкерлік субектілеріне.

Бұл ретте, мораторий енгізуге байланысты тексерулердің жалпы санының болжамды төмендеуіне қарамастан, ірі кәсіпорындарды тексеру көп шығын қажет етеді. Осылай, инспекторларға жүктелім төмендеуі болмайды.