1. Даудың түрі: салықтық даулар
2. Салық төлеуші санаты: заңды тұлға
3. Салық түрі: КТС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі-уәкілетті орган) мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түсетін түсімдерді, азайтылған залалды қоспағанда, мемлекеттік кірістер аумақтық департаментінің (бұдан әрі – салық органы) заңды тұлғалардан корпоративтік табыс салығын есептеу туралы тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «А» компаниясының апелляциялық шағымын алды.
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 01.10.2019ж. бастап 31.12.2021ж. дейінгі кезең үшін салықтардың және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің жекелеген түрлері бойынша салық міндеттемесін орындау мәселесі бойынша кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 147 827,4 мың теңге салық және 48 617,5 мың теңге өсімпұл сомасында КТС есептеу туралы хабарлама шығарылды, 52 574,0 мың теңге сомасында азайтылған шығын.
«А» компаниясы салық органының қорытындыларымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда салық органының шешімінің күшін жоюды сұрайды.
25.12.2017ж. Қазақстан Республикасының "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Кодексінің (Салық кодексі) 2020 ж. 463 339,9 мың теңге сомасында және 2021 ж.1369 488,1 мың теңге сомасында жылдық жиынтық табысы төмендетілді. теңге.
Сондай-ақ, Салық кодексінің 242-бабына сәйкес салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2020 жылға шегерімге жатқызылатын шығыстар 348 504,5 мың теңге сомасына және 2021 жылға 692 612,4 мың теңге сомасына ұлғайтылды.
Салық органының осы тұжырымымен «А» компаниясы қылмыстық іс шеңберінде 2019-2021 жж. арналған бастапқы бухгалтерлік құжаттардың, оның ішінде «В» компаниясымен өзара есеп айырысу жөніндегі құжаттардың тәркіленгеніне байланысты келіспейді, тиісінше, салық тексеруіне жатқызылатын шығыстарды растайтын құжаттарды ұсыну мүмкін болмады жоғарыда көрсетілген салық кезеңдері үшін шегерімдер.
«А» компаниясының дәлелдерін тексеріп, салық органы ұсынған материалдарды зерттегеннен кейін уәкілетті орган мынадай қорытындыға келді.
Салық кодексінің 225 - бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының резиденті-заңды тұлғаның жиынтық жылдық табысы осы тұлғаның салық кезеңі ішінде Қазақстан Республикасындағы және одан тысқары жерлердегі көздерден алуға жататын (алған) табыстарынан тұрады.
Салық кодексінің 226-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жылдық жиынтық табысқа салық төлеушінің қосылған құн салығы мен акциздің сомасын, оның ішінде сатудан түскен табысты және оң бағамдық айырма сомасының теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуін қоспай кірісінің барлық түрлері енгізіледі.
Бұл ретте Салық кодексінің 227-бабының 1-тармағына сәйкес осы Кодекстің 228-240-баптарына сәйкес жылдық жиынтық табысқа енгізілетін кірістерден, сондай-ақ осы кодекстің 258-бабының 4-тармағында көрсетілген кірістерден басқа, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу кезінде туындайтын табыстың, сондай-ақ осы кодекстің 258-бабының 4-тармағында көрсетілген табыстардың сомасы Салық кодексінің Салық кодексінің 258-бабының 4-тармағында көрсетілген, Салық кодексінің 258-бабының 1-тармағында көрсетілген шығыстар сомасынан аспайтын бөлігінде көрсетілген.
Салық кодексінің 190-бабында салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделгені анықталды. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі ҚР Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Осылайша, ҚҚС салынатын жылдық жиынтық табысқа және өткізу жөніндегі айналымға кірістердің барлық түрлері, оның ішінде тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түскен табыс және оң бағамдық айырма сомасының теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуі енгізіледі.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру нәтижелері бойынша бастапқы бухгалтерлік құжаттар негізінде 2020-2021жж. іске асырудан түскен табыс 1 741 136,2 мың теңге сомасына, сондай-ақ оң бағамдық айырма сомасының теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуінен және 2020ж. үшін сақтандыру сыйлықақысынан 91 691,8 мың теңге сомасында ұлғайтылды.
Салық кодексінің 179-бабының 5-тармағына сәйкес шағымда шағым беруші тұлға өзінің талаптары мен осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелерді негіздейтін мән-жайлар көрсетілетінін атап өту қажет.
Бұл ретте, «А» компаниясы шағымда сатудан түскен табыстың ұлғаюын, оң бағамдық айырма сомасының теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуінен және 2020-2021 жж. үшін сақтандыру сыйлықақысынан түскен табыстың ұлғаюын салықтық тексеру нәтижелері бойынша 1 832 828,0 мың теңге сомасында мән-жайлар мен дәлелдемелер келтірмеген, тиісінше, көрсетілген бөлікте КТС есептеу негізді.
2020 жылға шегерімге жатқызылатын салықтық тексеру нәтижелері бойынша шығыстардың 348 504,5 мың теңге сомасына және 2021 жылға 692 612,4 мың теңге сомасына ұлғаюына қатысты атап өткен жөн.
Салық кодексіне сәйкес шегеруге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық кодексінің 242 – бабының 1, 3 және 4-тармақтарына сәйкес салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары осы бапта және Салық Кодексінің 243-263-баптарында белгіленген ережелер ескеріле отырып, салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты осындай шығыстарды растайтын құжаттар болған кезде іс жүзінде жүргізілген шығыстар бойынша жүргізеді.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын болашақ кезеңдердің шығыстары олар жататын салық кезеңінде шегерілуге жатады.
Егер осы бапта және Салық Кодексінің 243 – 263-баптарында өзгеше белгіленбесе, осы бөлімнің мақсаттары үшін шығыстарды тану күнін қоса алғанда, оларды Тану халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес шығыстарды тану тәртібі Салық кодексіне сәйкес шегерімдерді айқындау тәртібінен өзгеше болған жағдайда, көрсетілген шығыстар Салық кодексінде айқындалған тәртіппен салық салу мақсаттары үшін ескеріледі.
Салық кодексінің 190-бабының 2 және 3-тармақтарында есепке алу құжаттамасы: «бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - бухгалтерлік есеп туралы Заң) сәйкес оны жүргізу бойынша міндет жүктелген тұлғалар үшін – бухгалтерлік құжаттаманы; тексерудің стандартты файлы - жеке тұлғалар үшін, осы файлды өз еркімен ұсынатын тұлғалар үшін-бастапқы есепке алу құжаттары; салықтық нысандар; салықтық есепке алу саясаты; салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін, сондай-ақ салық міндеттемесін есептеу үшін негіз болып табылатын өзге де құжаттар.
Егер осы баптың 4-тармағында өзгеше белгіленбесе, салық есебі Бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік құжаттаманы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленеді.
Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 6-бабының 1-тармағына сәйкес Бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасымен, сондай-ақ есеп саясатымен регламенттелген дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және жинақтаудың реттелген жүйесін білдіреді.
Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес бухгалтерлік құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік есеп регистрлерін, қаржылық есептілікті және есеп саясатын қамтиды.
Бухгалтерлік жазбалар бастапқы құжаттар негізінде жүргізіледі. Бастапқы құжаттар операция немесе оқиға жасалған сәтте не олар аяқталғаннан кейін тікелей жасалуы тиіс.
Бұдан басқа, Бухгалтерлік есеп туралы Заңның 7-бабының 6) тармақшасына сәйкес қағаз және электрондық жеткізгіштердегі бастапқы құжаттарда міндетті деректемелер болуға тиіс, мұнда басқалармен қатар операция жасауға (оқиғаны растауға) жауапты адамдардың лауазымдарының атауын, тегін, аты-жөнін және қолын көрсету және оның дұрыстығы көзделген (оның) ресімдеу.
Осылайша, тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстарды шегерімге жатқызу осы шығыстар табыс алуға бағытталған жағдайда операция не оқиғаны жасау фактісін тіркейтін растайтын бастапқы құжаттар болған кезде жүргізіледі. Бұл ретте бастапқы есепке алу құжаттамасын жүргізу бухгалтерлік есеп туралы Заңның талаптарына сәйкес, оның ішінде операцияны не оқиғаны жасау фактісін тіркеу бойынша жүзеге асырылады.
Қаралып отырған жағдайда, салықтық тексеру актісінен көрініп тұрғандай, бастапқы құжаттар негізінде салықтық тексеру нәтижелері бойынша 2020 жылға шегерімге жатқызылатын шығыстар 348 504,5 мың теңге сомасына және 2021 жылға 692 612,4 мың теңге сомасына ұлғайтылды.
Салық кодексінің 158-бабы 1-тармағының 10) тармағына сәйкес салықтық тексерудің шағым жасалған актісінде талаптары бұзылған Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті ережелерін көрсете отырып, анықталған сәйкессіздіктер егжей-тегжейлі сипатталғанын («салықтар мен салық санкцияларын есептеу себептері мен негіздері» бөлімінде) көрсету қажет.
«А» компаниясының "В" компаниясы бойынша дәлелдеріне қатысты Салық кодексінің 159-бабының 1-тармағына сәйкес салықтар мен бюджетке төленетін төлемдердің сомаларын есептеуге, залалдарды азайтуға, қосылған құн салығының және (немесе) КТС асып кеткен сомаларын қайтаруға растамауға әкеп соғатын бұзушылықтар анықталған жағдайда салықтық тексеру аяқталғаннан кейін Резидентрезстердің кірістерінен төлем көзінен ұсталған (ЖТС) салық органы тексеру нәтижелері туралы хабарлама шығарады, ол тәртіппен және мерзімдерде салық төлеушіге (салық агентіне) жіберіледі (тапсырылады) , Салық кодексінің 114 және 115-баптарына сәйкес белгіленген.
Бұл жағдайда тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламада салықтарды есептеу салықтық тексеру актісінде көрсетілген негіздер (себептер) бойынша жүргізілді. Бұл ретте, салықтық тексеру актісінің нәтижелері бойынша «В» компаниясының өзара есеп айырысуы бойынша сатып алынған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бөлігінде сәйкессіздіктер белгіленбеген, көрсетілген бөліктегі «А» компаниясының дәлелдері дұрыс емес болып табылады.
Осылайша, 2020 жылға шегерімге жатқызылатын шығыстарды 348 504,5 мың теңге сомасына және 2021 жылға салықтық тексеру нәтижелері бойынша 692 612,4 мың теңге сомасына ұлғайту негізді болып табылады.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша - тексеру нәтижелері туралы шағым жасалған хабарламаны өзгеріссіз, ал шағымды қанағаттандырмай қалдыру туралы шешім қабылданды.
