Даудын түрі: салықтық даулар
Салық төлеушінің санаты: заңды тұлға
Салық түрі: КТС, ҚҚС
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі - уәкілетті орган) мұнай секторы ұйымдарынан (КТС) түсетін түсімдерді, өндірілген тауарларға қосылған құн салығын қоспағанда, заңды тұлғалардан алынатын корпоративтік табыс салығының сомасын есептеу туралы аумақтық мемлекеттік кірістер департаментінің (бұдан әрі - салық органы) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға «S» Компаниясының апелляциялық шағымын алды, Қазақстан Республикасының аумағында орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер (ҚҚС).
Іс материалдарынан көрініп тұрғандай, салық органы 2017ж.01.01. бастап 2018ж.31.12. аралығындағы кезеңде салықтың және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлері бойынша салық міндеттемесін орындау мәселесі бойынша «S» Компаниясына кешенді салықтық тексеру жүргізді, оның нәтижелері бойынша 22 500,4 мың теңге сомасында КТС, 682,2 мың теңге өсімпұл, 6 146,1 сомасында мың теңге ҚҚС, 727,3 мың теңге өсімпұл есептеу туралы хабарлама шығарылды.
«S» Компаниясы салық органының тұжырымдарымен келіспей, апелляциялық шағыммен жүгінді, онда бірлескен қызметтің қатысу үлесі бойынша шығыстарды айқындау нәтижесінде шығыстарды шегерімдерден және есепке жатқызудан ҚҚС-ты алып тастау бөлігінде салық органы шешімінің күшін жоюды сұрайды және мынадай дәлелдер келтіреді.
Шағымнан келіп шығатыны, Қазақстан Республикасының 2008ж.10.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі) 80-бабына және Қазақстан Республикасының 2017ж.25.12. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің (Салық кодексі 2017ж.25.12.) 199-бабына сәйкес салықтық тексеру нәтижелері бойынша «S» Компаниясының тасымалдаушылармен жасасқан шарттары бірлескен қызмет деп танылды.
Тексеру нәтижелері бойынша «S» Компаниясының өткізілген тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша шығыстары қатысу үлесі бойынша айқындалды, демек, 2017 жылы алшақтық 59 193,5 мың теңгені, 2018 жылы 44 759,4 мың теңгені құрады.
Сондай-ақ шағымда Салық кодексінің 235-бабы 3-тармағына және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабы 3-тармағына сілтеме жасай отырып, тексеру актісінде 2017 жылғы 4-тоқсан және 2018 жылғы 1-4-тоқсан үшін есепке жатқызудан ҚҚС алып тасталғаны көрсетілген.
«S» Компаниясы шағымда тасымалдаушылармен жасалған жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған бірлескен қызмет туралы шарттарда «S» Компаниясының уәкілетті өкіл болу міндеті көзделмегенін көрсетеді.
Бұл ретте, Азаматтық кодекстің 228-бабы 1-тармағының және 230-бабы 1-тармағының ережелеріне сәйкес бірлескен қызмет туралы шарт жарналарды ақшамен немесе басқа мүлікпен не шартқа қатысушылардың еңбек салымы арқылы ғана белгілемейді, сонымен қатар шартқа қатысушылардың табыс алу және заңға қайшы келмейтін өзге де мақсатқа қол жеткізуі үшін күш-жігері мен іс-қимылын көздейді.
«S» Компаниясы тақырып бойынша тасымалдаушылармен жасалған шарттар бірлескен қызметке жатады деп санайды, өйткені олар билеттерді сатуды ғана емес, сонымен қатар билеттерді сатудан түскен ақша қаражатын бөле отырып, жолаушылар тасымалын ұйымдастыруды да қамтиды.
Осылайша, «S» Компаниясының пікірі бойынша, Салық кодексінің 80-бабының ережелерін ескере отырып, тасымалдаушылармен шарттар жасалды, оған сәйкес «S» Компаниясы жолаушыларды тасымалдауды ұйымдастыру үшін тасымалдаушыдан сатылған билеттерді сатудан алынатын жалпы соманың 20% - ын және багажды алып жүру үшін алым сомасының 50% - ын ұстайды. Бұл ретте, «S» Компаниясы бөлектеп есепке алудың болмауы бөлігінде тексеру нәтижелерімен келіспейді.
Жарғыға сәйкес «S» Компаниясы қызметінің түрлері тасымалдаушылармен жасалған шарттарда көрсетілген және «S» Компаниясының негізгі қызметі болып табылатын маршруттарды диспетчерлік алып жүру, маршруттарға жылжымалы құрамды қабылдау мен шығаруды ұйымдастыру, жолаушылар мен тасымалдаушыларға сервистік қызмет көрсету және т.б. болып табылады.
Сондай - ақ, «S» Компаниясының пікірі бойынша тексеруші тұлға ұсынған есепте 2017-2018 жж. арналған тексеру актісінде көрсетілген деректермен сәйкессіздіктер бар, бұл ретте тексеруге Салық кодексінің ережелеріне сәйкес келетін бастапқы құжаттар ұсынылды.
«S» Компаниясы тексеру актісінде көрсетілген негіздер бойынша 2017 жылдың 4 тоқсаны және 2018 жылдың 1-4 тоқсаны үшін есепке жатқызудан ҚҚС сомаларын алып тастауды негізсіз деп санайды, өйткені Салық кодексінің 235-бабы 3-тармағының және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабы 3-тармағының нормалары бірлескен қызмет шығыстарды жүзеге асыру кезінде қолданылмайды.
Салықтық тексеру актісінен келіп шығатыны, 2017ж.25.12. Салық кодексінің 80-бабын және 199-бабын бұза отырып, «S» Компаниясы бірлескен қызмет бойынша кірістер мен шығыстарды бөлу бойынша бөлек есеп жүргізбейді, осыған байланысты 2017-2018ж. арналған шығыстар бірлескен қызмет туралы қатысу үлесі бойынша анықталды, нәтижесінде шығыстар шегерімдерден 2017 жылға 59 193,5 мың теңге сомасында, 2018 жылға 44 759,4 мың теңге сомасында алынып тасталды.
Сондай-ақ, Салық кодексінің 235-бабының 3-тармағын және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабының 3-тармағын бұза отырып, «S» Компаниясы бірлескен қызмет шеңберінде ресімдеу талаптарына сәйкес келмейтін, сатып алынған тауарлар, қызметтер, өнім берушілердің шот-фактуралары бойынша 2017 жылғы 4-тоқсан және 2018 жылғы 1-4-тоқсан үшін ҚҚС есепке жатқызылған.
Шағымды қарау барысында мыналар анықталды.
Шағым бойынша дәлелді шешім шығару мақсатында уәкілетті орган 2017ж.25.12. Салық кодексінің 181, 186-баптарына сәйкес 2017-2018 жылдарға КТС және ҚҚС бойынша есептеудің дұрыстығы мәселесі бойынша «S» Компаниясына тақырыптық тексеру тағайындады.
Осы хатты орындау үшін Мемлекеттік кірістер комитеті «S» Компаниясына тақырыптық тексеру жүргізуге 01.07.2021 ж. №20 нұсқама шығарды, оның нәтижелері бойынша 2022ж.26.04. №20 тақырыптық тексеру актісі (бұдан әрі - тақырыптық тексеру актісі) жасалды.
Тақырыптық тексеру актісінен:
Салық кодексінің 80 - бабының 1-тармағына сәйкес бірлескен қызметті жүргізу туралы уағдаластық не заңды тұлға құрмай бірлескен қызмет туралы шартқа (бұдан әрі-бірлескен қызмет туралы шарт) екі және одан да көп қатысушыларды көздейтін өзге де уағдаластық болған жағдайда, салық салу объектілері және (немесе) салық салуға байланысты объектілер тиісінше салық салынатын объектілер есепке алынады және оларға салық салынады. бірлескен қызмет туралы шарттың әрбір қатысушысы Салық кодексінде белгіленген тәртіппен.
Салық кодексінің 80-бабының 2-тармағында, егер Салық кодексінде өзгеше белгіленбесе, бірлескен қызмет туралы шарттың әрбір қатысушысы өзінің қатысу үлесіне қатысты бірлескен қызмет бойынша салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін активтердің, міндеттемелердің, кірістер мен шығыстардың есебін дербес жүргізеді деп белгіленген.
Салық кодексінің 80-бабының 3-6-тармақтарында бірлескен қызмет туралы шартта салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін бірлескен қызмет бойынша активтерді, міндеттемелерді, кірістер мен шығыстарды бөлу тәртібі болмаған жағдайда, бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылар бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алу саясатын әзірлейді және бекітеді. бірлескен қызмет нәтижесінде туындайтын осындай тәртіп пен салық міндеттемесін көрсететін салық есептілігі.
Егер Салық кодексінде өзгеше белгіленбесе, бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың осындай қызмет немесе оның бір бөлігі бойынша салықтық есепке алуды жүргізуге жауапты уәкілетті өкілі бірлескен қызмет туралы шартта айқындалуы мүмкін.
Салық мақсаттарында бірлескен қызмет немесе оның бір бөлігі бойынша активтерді, міндеттемелерді, кірістер мен шығыстарды бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың уәкілетті өкілі осы уәкілетті өкілдің өзге қызметі бойынша активтерден, міндеттемелерден, кірістер мен шығыстардан бөлек есепке алады.
Осыған ұқсас ережелер 2017ж.25.12. Салық кодексінің 199-бабында белгіленген.
Салық кодексінің 263 - бабы 17-тармағына сәйкес бірлескен қызмет туралы шарттар шеңберінде өткізу (сатып алу) кезінде шот-фактураларды жазып беру ерекшеліктері Салық кодексінің 235-бабында белгіленген.
Салық кодексінің 235 - бабы 3-тармағында бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушы (қатысушылар) немесе сенім білдірілген адам осындай қызмет шеңберінде тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді сатып алған жағдайларда, өнім берушіден (сатушыдан) алынатын шот-фактураларда мыналар көзделді:
-
бірлескен қызметке қатысушылардың не сенім білдірілген адамның санына қарай бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушының (қатысушылардың) деректемелері;
-
сатып алу сомасы, оның ішінде бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың әрқайсысына келетін ҚҚС сомасы.
Мұндай жағдайларда шот - фактуралардың жазып берілетін түпнұсқаларының саны оны жүзеге асыру үшін тауарлар, жұмыстар немесе көрсетілетін қызметтер сатып алынатын бірлескен қызмет туралы шартқа қатысушылардың санына сәйкес келуге тиіс.
Осыған ұқсас ережелер 2017ж.25.12. Салық кодексінің 417-бабының 3-тармағында белгіленген.
Осылайша, бірлескен қызметті жүргізуге қатысушылар уағдаласқан жағдайда салық салу объектілері және (немесе) салық салуға байланысты объектілер Салық кодексінің жоғарыда көрсетілген нормаларына сәйкес есепке алынады және оларға салық салынады.
Тақырыптық тексеру актісінде көрсетілгендей, «S» Компаниясы тексерілетін кезеңде «Автомобиль көлігі туралы» 2003ж.04.07. №476-II Қазақстан Республикасы Заңының және «Жолаушылар мен багажды автомобиль көлігімен тасымалдау қағидалары» (қағидалар) ережелеріне сәйкес тасымалдаушылармен жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған шарттар жасалды.
Қалааралық, облысаралық және облысішілік қатынаста жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған шарттың 1.1-тармағынан Автовокзал мен тасымалдаушы жөнелтудің белгілі бір уақытында белгіленген маршрутта жолаушыларды ұйымдастыру және қызмет көрсету саласында бірлесіп әрекет етуге міндеттенеді.
Шарттың 1.3-тармағында шарттың әрбір қатысушысы өзінің қатысу үлесіне қатысты салық салу объектілерін және салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін бірлескен қызмет бойынша активтердің, міндеттемелердің, кірістер мен шығыстардың есебін дербес жүргізетіні белгіленген.
Шарттың 1.5-тармағында шарттың әрбір қатысушысы бюджетке төленетін барлық міндетті салықтар мен төлемдерді дербес есептейді және төлейді деп көзделген.
Шарттың 2.1-тармағымен Автовокзал билеттерді ағымдағы және алдын ала сатуды жүргізуге, тасымалдаушыны маршрутқа алдын ала сатылған билеттердің саны туралы хабардар етуге, берілген автобустардың қозғалыс кестесі бойынша рейстерге уақтылы жөнелтілуін қамтамасыз етуге және осы тармақшада белгіленген басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
Жолаушылар тасымалын ұйымдастыру шартының 3.1-тармағына сәйкес Автовокзал тасымалдаушыдан жолаушыларға сатылған билеттерді сатудан алынатын жалпы соманың 20% - ын және багажды алып жүру үшін алым сомасының 50% - ын ұстап қалады.
Осылайша, аталған Шарттың ережелерін ескере отырып, тараптар белгіленген маршрут бойынша жолаушыларды ұйымдастыру және қызмет көрсету саласында бірлесіп әрекет етуге келісті.
Сол сияқты, «S» Компаниясы басқа тасымалдаушылармен 2017-2018 жж. шарттар жасады.
Тақырыптық тексеру актісінен салықтық тексеруге ұсынылған «Avi bus» және «НАС» автоматтандырылған басқару жүйесі» (бұдан әрі-«НАС» АБЖ) бағдарламалық қамтамасыз ету деректеріне сәйкес тасымалдаушылар маршруттар бойынша орындаған рейстердің саны және сатылған билеттер мен багаждан ақша қаражатының түсуі белгіленгені келіп шығады.
Бұл ретте, сатылған билеттерден түскен ақша қаражаты тасымалдаушының мекенжайына «S» Компаниясының 80% және 20% бөлінеді. Осыған ұқсас багаж бойынша билеттерді сатудан түскен ақша қаражатының түсімі тасымалдаушының мекенжайына «S» Компаниясының 50% және 50% бөлінеді. «Avi bus» және «НАС» АБЖ бойынша деректерді «1С-Бухгалтерия» деректерімен салыстыру кезінде сатылған билеттер мен алынған табыс сомалары бойынша ауытқулар анықталған жоқ.
Сондай-ақ, тақырыптық тексерумен «S» Компаниясы ай сайын тасымалдаушылармен орындалған жұмыстардың актілерін, салыстыру актілерін жасайды және тасымалдаушылардың атына шот-фактуралар жазып береді.
Осылайша, тақырыптық тексеру деректері бойынша 2017 жылы билеттерді сатудан және багажды тасымалдаудан түскен табыс 364 944,6 мың теңгені құрады, 2018 жылы 366 631,3 мың теңгені құрады, ол «S» Компаниясының бухгалтерлік және салықтық есебінде көрсетілген.
2020ж.09.10. №582 салықтық тексеру актісінің нәтижелері бойынша 2017 жылғы КТС бойынша декларацияның «Өзге де жұмыстар мен қызметтер» 100.00.009.03 жолы бойынша шығыстар шегерімдерден сомасы 59 193,5 мың теңге, 2018 жылы 44 759,4 мың теңге алынып тасталғанын көрсету қажет.
Бұл ретте 2017-2018 жылдарға ұсынылған бастапқы бухгалтерлік құжаттама мен салық тіркелімдеріне сәйкес тақырыптық тексерумен «S» Компаниясының жұмыстар мен қызметтерді сатып алу, оның ішінде коммуналдық төлемдер, байланыс, баннерлер, тақтайшалар, жапсырмалар дайындау, күзет қызметтері, өрт сигнализациясына техникалық қызмет көрсету, ғимаратқа, машиналарға қызмет көрсету және күтіп ұстау бойынша шығыстары расталды және жабдықтар және т.б., олар тікелей «S» Компаниясының қызметімен байланысты.
Бұдан басқа, «S» Компаниясы тасымалдаушылармен жасасқан шарттарда қатысу үлесі, бірлескен қызмет бойынша жалпы шығыстар, оларды қатысушылар арасында бөлу жоқ, бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алу саясаты жоқ, Салық кодексінің 80-бабында және Салық кодексінің 199-бабында көзделгендей, бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алуды жүргізуге уәкілетті өкіл және жауапты тұлға белгіленбеген кодексі.
Осылайша, тақырыптық тексеру тасымалдаушылармен бірлескен шығыстарды жүзеге асыру фактісін және тиісінше оларды қатысушылар арасында олардың қатысу үлесі бойынша бөлуді растамайды.
Сонымен қатар, тақырыптық тексеру барысында тасымалдаушылармен «А» Компаниясымен (2022ж.05.03. №5 акт), «М» Компаниясымен (2022ж. 18.03. №2 акт), «Т» Компаниясымен (2022ж.17.03. №17 акт), «АР» Компаниясымен (2022ж.18.03. №32 акт) «АТ» Компаниясымен (2022ж.18.03. №39 акт), «S1» Компаниясымен (2022ж.03.03. №5 акт) қарсы тексерулер жүргізілді, бастапқы құжаттардың деректері бойынша, нәтижелері бойынша жолаушыларды және багаж қызметтерін тасымалдау бойынша тасымалдаушылардың «S» Компаниясымен өзара есеп айырысулары расталған.
Бұл ретте жоғарыда көрсетілген үстеме тексеру актілерінде «S» Компаниясымен жасалған шарттарда жалпы шығыстар және оларды бөлу жоқ, бірлескен қызмет бойынша салықтық есепке алу саясаты жасалмады, бірлескен қызмет бойынша уәкілетті өкіл белгіленбеді, ақшалай, мүлікпен және еңбек салымымен жарналар, бірлескен қызметті жүзеге асыру үшін қатысу үлесі жүргізілмегені және бөлінбегені атап өтілді анықталды.
Осылайша, қарсы тексерулер нәтижелері бойынша салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындау үшін активтерді, міндеттемелерді, кірістер мен шығыстарды бөлу, сондай-ақ оларды қатысу үлестері бойынша пропорционалды бөлу белгіленбеген.
Баяндалғанды ескере отырып, «S» Компаниясы мен тасымалдаушылардың Салық кодексінің 80-бабы және 2017ж.25.12. Салық кодексінің 199-бабының ережелеріне сәйкес бірлескен қызметті жүзеге асыруы бөлігінде 2020ж.09.10. №582 тексеру актісінің нәтижелері және тиісінше, 2017ж. 59 193,5 мың теңге сомасында, 2018ж. 44 759,4 мың теңге сомасында шығыстарды шегеруден алып тастау тақырыптық тексерумен расталмады және 20 790,6 мың теңге сомасында КТС есептеу негізсіз деп танылды.
Бұдан басқа, Салық кодексінің жоғарыда көрсетілген баптарында белгіленген бірлескен қызметті жүзеге асыру тақырыптық тексерумен расталмағандықтан, жалпы сомасы 6 146,1 мың теңге, 2017 жылғы 4-тоқсан және 2018 жылғы 1-4-тоқсан үшін ҚҚС-ты есептен шығару бөлігінде тиісінше 2020ж.09.10. №582 салықтық тексеру нәтижелері негізсіз деп танылды.
Апелляциялық комиссия отырысының нәтижелері бойынша бірлескен қызметке қатысу үлесі бойынша шығыстарды айқындау және 20 790,6 мың теңге сомасында КТС және 6 146,1 мың теңге сомасында ҚҚС бөлігінде салықтық тексеру нәтижелері заңсыз деп танылды.
