Депутаты Мажилиса Парламента РК, рассмотрев на пленарном заседании проект закона «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам труда», одобрили его во втором чтении.
Данный проект закона охватывает вопросы трудовых отношений, социального партнерства, безопасности и охраны труда.
Так, в целях цифровизации кадрового делопроизводства предлагается предусмотреть передачу работодателем информации о трудовой деятельности работника, предусмотренной трудовым договором, в Единую систему учета трудовых договоров (далее – ЕСУТД). В настоящее время МТСЗН РК реализуется пилотный проект, в рамках которого 23 762 организации уже внесли в ЕСУТД сведения о заключенных 1 млн 220 тыс. трудовых договорах.
В целях недопущения фактов дискриминации работников по условиям труда предлагается: установить в Трудовом кодексе норму о праве работника на достойные условия труда и быта, включить в административное законодательство основание для привлечения к ответственности работодателей за допущение фактов дискриминации в сфере труда.
Кроме того, предлагается закрепить обязанность работодателя по сохранению за гражданами места работы на период прохождения срочной воинской службы путем предоставления им отпуска без сохранения заработной платы. При этом закрепляется обязанность работника приступить к своим трудовым функциям в течение одного месяца со дня исключения из списков воинской части.
Вместе с тем предлагается предоставить работникам, осуществляющим уход за больным членом семьи, право на режим неполного рабочего времени. Данная мера позволит работникам сочетать трудовую деятельность с личными и семейными нуждами и обязанностями.
Также законопроектом предусматривается расширение возможностей прикомандирования работников в рамках одной группы компаний, т.е. между юридическими лицами, имеющими одних учредителей, участников или акционеров.
В целях учета мнения всех работников в ходе проведения переговоров и подписания коллективных договоров планируется закрепить полномочия выборных представителей по представлению интересов работников, не являющихся членами профсоюза. При этом в законодательство предлагается внести уточнение о том, что в организации может заключаться только один коллективный договор, т.к. наличие нескольких коллективных договоров в одном предприятии приводит к спорам между работниками и работодателями на почве различия их содержания.
В сфере регулирования социального партнерства в целях исполнения рекомендаций Международной организации труда, связанных с деятельностью профсоюзов, предлагается: исключить обязательное членство профсоюзов в вышестоящих профсоюзных объединениях, что позволит не ограничивать право профсоюзов к свободе объединения; упростить условия для подтверждения статуса профсоюзов в качестве республиканских, отраслевых, региональных объединений профсоюзов при их государственной регистрации. В связи с этим исключается требование об объединении не менее половины общего числа работников отрасли и смежных с ней отраслей для отраслевых профсоюзов, увеличиваются сроки для подтверждения статуса объединения профсоюзов при их регистрации в органах юстиции от 6 месяцев до 1 года.
Законопроектом также предусматривается закрепление требования к работодателям, работникам и уполномоченному органу по труду по внедрению и функционированию системы управления охраной труда.
Предлагается внедрить механизм передачи работодателями в электронном формате результатов аттестации производственных объектов по условиям труда и сведений для декларирования деятельности работодателя по соблюдению трудовых прав работников, с использованием единой информационной системы «Охрана труда».
В случаях, когда несколькими организациями одновременно проводятся различные виды работ, предлагается предусмотреть общую координацию за соблюдением требований охраны труда за генподрядчиком. Эта мера позволит скоординировать работу служб охраны труда в целях предотвращения несчастных случаев на производстве.
Реализация проекта не потребует дополнительных финансовых затрат из республиканского бюджета и не повлечет отрицательных социально-экономических или правовых последствий.
Министерство труда и социальной защиты населения РК
ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары пленарлық отырыста «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне еңбек мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын қарап, оны екінші оқылымда мақұлдады.
Осы Заң жобасы еңбек қатынастары, әлеуметтік әріптестік, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелерін қамтиды.
Мәселен, кадрлық іс жүргізуді цифрландыру мақсатында жұмыс берушінің еңбек шартында көзделген жұмыскердің еңбек қызметі туралы ақпаратты Еңбек шарттарын есепке алудың бірыңғай жүйесіне (бұдан әрі – Жүйе) беруін көздеу ұсынылады. Қазіргі уақытта ҚР Еңбекмині пилоттық жобаны іске асыруда, оның шеңберінде 23 762 ұйым жасаған 1 млн 220 мың еңбек шарты туралы мәліметтерін жүйеге енгізді.
Еңбек жағдайлары бойынша қызметкерлерді кемсіту фактілеріне жол бермеу мақсатында: Еңбек кодексінде қызметкердің лайықты еңбек және тұрмыс жағдайларына құқығы туралы норманы белгілеу, еңбек саласындағы кемсітушілік фактілеріне жол бергені үшін жұмыс берушілерді жауапкершілікке тарту үшін әкімшілік заңнамаға негіздеме енгізу ұсынылады.
Бұдан басқа, қызметкерлерге жалақысы сақталмайтын демалыс беру жолымен жұмыс берушінің мерзімді әскери қызмет өткерген кезеңінде олардың жұмыс орнын сақтап қалу міндетін бекіту ұсынылады. Бұл ретте қызметкердің әскери бөлім тізімінен шығарылған күннен бастап бір ай ішінде өзінің еңбек функцияларына кірісу міндеті бекітіледі.
Сонымен қатар, отбасының науқас мүшесіне күтім жасайтын жұмыскерлерге толық емес жұмыс уақыты режиміне құқық беру ұсынылады. Бұл шара қызметкерлерге еңбек қызметін жеке және отбасылық қажеттіліктерімен және міндеттерімен қатар алып жүруге мүмкіндік береді.
Сондай-ақ заң жобасында компаниялардың бір тобы шеңберінде, яғни құрылтайшылары, қатысушылары немесе акционерлері бір заңды тұлғалар арасында қызметкерлерді іссапарға жіберу мүмкіндіктерін кеңейту көзделеді.
Келіссөздер жүргізу және ұжымдық шарттарға қол қою барысында барлық жұмыскерлердің пікірін ескеру мақсатында кәсіподақ мүшелері болып табылмайтын қызметкерлердің мүдделерін білдіру бойынша сайланбалы өкілдердің өкілеттіктерін бекіту жоспарлануда. Бұл ретте, заңнамаға ұйымның тек бір ұжымдық шарт жасай алуы бойынша нақтылайтын түзету енгізу ұсынылады, себебі бір кәсіпорында бірнеше ұжымдық шарттың қолданылуы олардың мазмұнындағы айырмашылықтарға байланысты жұмыскерлер мен жұмыс берушілер арасында даулардың туындауына алып келеді.
Әлеуметтік әріптестікті реттеу саласында кәсіподақтардың қызметіне байланысты Халықаралық еңбек ұйымының ұсынымдарын орындау мақсатында: кәсіподақтардың жоғары тұрған кәсіподақ бірлестіктеріне міндетті мүшелігін алып тастау ұсынылады, бұл кәсіподақтардың бірлестік еркіндігіне құқығын шектемеуге мүмкіндік береді; кәсіподақтардың республикалық, салалық, өңірлік бірлестіктері ретінде мемлекеттік тіркелу кезінде кәсіподақтардың мәртебесін растау шарттарын оңайлату ұсынылады. Осыған байланысты салалық кәсіподақтар үшін сала және онымен байланысты салалар қызметкерлерінің жалпы санының кемінде жартысын біріктіру туралы талап алынып тасталады, кәсіподақтар бірлестігін әділет органдарында тіркеген кезде мәртебесін растау мерзімдері 6 айдан 1 жылға дейін ұлғаяды.
Сондай-ақ Заң жобасында жұмыс берушілерге, жұмыскерлерге және еңбек жөніндегі уәкілетті органға еңбекті қорғауды басқару жүйесін енгізу және оның жұмыс істеуі жөніндегі талаптарды бекіту көзделеді.
Жұмыс берушілердің «Еңбекті қорғау» бірыңғай ақпараттық жүйесін пайдалана отырып, өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау нәтижелерін және жұмыс берушінің қызметкерлердің еңбек құқықтарын сақтау жөніндегі қызметін декларациялау үшін мәліметтерді электрондық форматта беру тетігін енгізу ұсынылады.
Бірнеше ұйым бір уақытта түрлі жұмыстарды жүргізген жағдайда, еңбекті қорғау талаптарының сақталуын жалпы үйлестіруді бас мердігерге бекіту ұсынылады. Бұл шара өндірістегі жазатайым оқиғаларды болдырмау мақсатында еңбекті қорғау қызметінің жұмысын үйлестіруге мүмкіндік береді.
Жобаны іске асыру республикалық бюджеттен қосымша қаржы шығындарын талап етпейді және теріс әлеуметтік-экономикалық немесе құқықтық салдарға әкеп соқпайды.
